Eerder dit jaar bleek dat Wajongers niet meer in aanmerking komen voor kwijtschelding van gemeentebelasting, terwijl er in hun uitkeringspositie niets is veranderd. De oorzaak ligt in de afbouw van de dubbele algemene heffingskorting. Daardoor stijgt de bijstandsuitkering langzamer dan de Wajong-uitkering, terwijl bij kwijtschelding wordt gerekend met de kosten van bestaan die zijn gekoppeld aan de bijstandsuitkering.
De VNG heeft nu met het rijk afgesproken dat de werkwijze voor 2023 en 2024 wordt, dat de betreffende Wajongers in reactie op hun kwijtscheldingsverzoek een brief krijgen waarin staat dat zij weliswaar formeel niet voor kwijtschelding in aanmerking komen, maar dat de aanslag op nul wordt gezet, waardoor zij dus niet hoeven te betalen.
In 2024 wordt de afbouw van de dubbele algemene heffingskorting trouwens bevroren, zo lazen we in de Miljoenennota.
Het Rijk werkt aan een structurele oplossing per 2025.
Gemeenten en rijk spreken begin december in een Bestuurlijk Akkoord af welke basisdienstverlening gemeenten gaan bieden. Dat schrijft minister Schouten.
Dus gemeenteraad, vraag het college of jouw gemeente deze diensten al biedt. Klik om te vergroten:
Het Rijk stelt o.a. hiervoor vanaf 2024 structureel €40 miljoen extra beschikbaar. Hetzelfde bedrag dus als in 2023. Het budget is niet geoormerkt, dus claim het!
Een aantal basisdiensten kunnen direct worden aangeboden, andere acties vragen nadere uitwerking. Naar verwachting wordt voor de zomer van 2024 een actieplan opgeleverd met concrete handvatten voor gemeenten.
Dit basispakket uniformeert de gemeentelijke schuldhulp zoals ook bepleit in het voorstel voor één Schuldenwet.
Je ziet per gemeente en wijk hoeveel inwoners geregistreerde problematische schulden hebben, hoeveel er jaarlijks instromen en welke kenmerken ze hebben (kinderen, leeftijd, herkomst, huishoudtype, etc.).
Na een redelijke stabiele periode is er een toename van 7,7% (618.090 huishoudens) op 1-1-2021 naar 8,8% (726.210 huishoudens) op 1-1-2023. Deze toename zit vooral bij de Belastingdienst. Zonder de Belastingdienst zou de schuldenproblematiek waarschijnlijk licht zijn afgenomen in de laatste 3 jaar.
Ik ben er eens goed voor gaan zitten en heb bijna alle verkiezingsprogramma’s doorgeplozen. Bestaanszekerheid is een belangrijk thema voor alle partijen. Sommige partijen borduren een beetje voort op het huidige stelsel, anderen gooien het roer om, met bijvoorbeeld eerste stappen richting een basisinkomen. Meerdere partijen doen ook concrete voorstellen voor de aanpak van de schuldenproblematiek. De term ‘schuldenindustrie’ komt in meerdere programma’s terug. Ik presenteer hieronder alleen de wat concretere voorstellen.
Toeslagenstelsel vervangen door systeem waarbij bijv. de eerste €30.000 inkomen voor werknemer en werkgever belasting- en premievrij is. Eventueel i.c.m. negatieve belastingaanslag.
Op lange termijn verhoging sociale uitkeringen en minimumloon.
Nieuw stelsel kinderopvang, met beperkte eigen bijdrage.
Verbod op doorverkoop vorderingen. Recht van dagvaarding door incassobureaus wordt beperkt.
0% BTW op groente en fruit.
Onderzoeken naar mogelijkheden geregistreerde schuldhulpregeling (ik denk dat wordt gedoeld op dit voorstel. Inmiddels is dat voorstel doorontwikkeld).
Voorlichting om beter met geld om te gaan. Financiële educatie jeugd, met rol overheidscommunicatie.
Oprichting microkredietinstelling die zich richt op sociale schuldhulp, schulden herfinanciert en burgers begeleidt naar een schuldenvrije toekomst.
De Nederlandse Loterij krijgt als enige een vergunning voor een grote landelijke loterij.
Gemeenten krijgen extra compensatie bijzondere bijstand. Financiering gemeenten gaat gelijk lopen met collegeperiodes zodat geen zogenaamd ravijnjaar ontstaat in de structurele begroting.
Marktwerking beperken door één basisverzekeringspolis wettelijk verplicht te maken en verschillen in premies te maximeren. Mondzorg en meer fysiotherapie in basispakket. Eigen risico sterk verlaagd en indien mogelijk de komende jaren afgeschaft.
Afschaffen: Participatiewet, tegenprestatie, sancties, boetes, verplichte sollicitatie, kostendelersnorm en tegenprestatie. Meer geld scholingsprogramma’s voor mensen zonder werk.
Minimumloon naar €16/u. Minimumloon stijgt jaarlijks tenminste mee met de automatische prijscompensatie en is niet minder dan 60% van mediaanloon. AOW en bijstand stijgen automatisch mee. Minimumjeugdloon naar niveau volwassenen.
Start met Housing first. Meer sociale huurwoningen bouwen. Woningvoorraad met ten minste 50% sociale huur. Regels voor huurprijzen worden gekoppeld aan minimumloon. Het huurtoeslag wordt overbodig. Extra klasse binnen sociale huursector, met huren niet hoger dan €350.
Nationaal Zorgfonds vervangt zorgverzekeraars en dekt alle zorg, incl. tandheelkunde. Afschaffen premies en eigen bijdragen.
Nieuw lokaal georganiseerd loket voor informatie, advies en hulp bij financiële zaken.
Belastingen en toeslagen worden hervormd. De middenklasse wordt met deze wijziging versterkt.
Samenvoeging re-integratieregelingen in WW, ZW, WIA, P-wet en Wajong.
Introductie basisbanen.
Verhoging minimumloon (er worden geen bedragen genoemd. Ook niets over koppeling met uitkeringen).
Ondersteunen van mensen met schulden laten we niet meer over aan de markt. Schuldhulp is taak publieke of maatschappelijke organisaties.
Boetes bij te laat betalen worden beperkt en woekerrentes verboden. Fintech-aanbieders van uitgesteld betalen en gokaanbieders worden zwaarder gereguleerd en belast.
Aanvragen van inkomensregelingen eenvoudiger en voorspelbaarder. Uitgaan van vertrouwen. Geen zware en kostbare controles, maar steekproefsgewijs controleren.
Samen met bedrijfsleven werken aan bewustzijn om schulden tijdig te signaleren.
Gemeenten moeten de ruimte hebben om alle schulden over te nemen zodat huishouden nog maar één schuldeiser heeft.
Verhoging minimumloon naar 60% van het mediane salaris. Hiermee komt minimumloon in 2028 uit op bijna €18/u. Uitkeringen stijgen mee. Werkenden tot circa 2x modaal moeten netto meer overhouden.
Introductie basisbaan.
Bijstand: bij parttime werken gedeeltelijke vrijlating inkomsten, zodanig dat parttime werken lonend is, en geen armoedeval. Afschaffing zoekperiode jongeren. Introductie bufferbudget. Afschaffing kostendelersnorm bij tijdelijk verblijf.
Terugdringen niet-gebruik van regelingen. Hiervoor kan gegevensuitwisseling een oplossing bieden. Landelijke fondsen en gemeentelijke voorzieningen sluiten op elkaar aan en zijn breed bekend.
Gemeenten krijgen extra geld voor armoedebestrijding in gebieden en wijken waar intergenerationele armoede disproportioneel sterk aanwezig is, zoals voormalige Veenkoloniën of verschillende stadswijken.
Hogere vermogensgrenzen bij kwijtscheldingen lokale belastingen.
Geen huisuitzetting en afsluiting water, gas, en elektra als er kinderen zijn of als iemand in schuldhulptraject zit.
Ondersteuning voedselbanken.
Einde aan Buy Now, Pay Later (BNPL) diensten. Betere campagnes tegen lenen en BNPL-diensten. Verbod op afbetaling bij consumentenproducten. Verlaging maximale kredietrente.
Vorderingen mogen maximaal 1x worden doorverkocht, oorspronkelijke eigenaar houdt zorgplicht. Plafond voor incassokosten. Deurwaarders moeten vooraf inzicht kunnen krijgen in vermogenspositie schuldenaar. Krediettax waarbij kredietverstrekker deel van verleende bedrag afdraagt aan preventie-/schuldenfonds. Deurwaarders krijgen zorg- en meldplicht. Schuldeiser moet binnen redelijke termijn kunnen specificeren hoe de vordering tot stand is gekomen als schuldenaar hierom vraagt.
De Nederlandse Schuldhulproute en MijnSchuldenwijzer.nl worden uitgebreid en breed ingevoerd.
Eén Rijksincasso.
Afschaffen wanbetalersregeling.
Financiële educatie op middelbare scholen.
Schuldhulp: geen voorkeurspositie overheid. Vaker saneringskredieten. Verbetering vroegsignalering. Kwaliteitskader met minimumeisen voor gemeentelijke schuldhulp. Verkort de maximale termijn om tot minnelijke regeling te komen. Nazorg wettelijk verankerd.
Versterking Schuldhulpmaatje.
Beslagvrije voet op 100% sociaal minimum.
Maximale huurstijging moet onder inflatie of CAO-loonstijging blijven. Huurtoeslag omgevormd naar huursubsidie, gebaseerd op inkomen van 2 jaar terug, incl. vangnetregeling.
Arbeidskorting en ondernemersregelingen in inkomstenbelasting geleidelijk geïntegreerd in één werkendenkorting. Lagere belasting op arbeid, hogere belasting op vermogen.
Verhoging minimumloon naar tenminste €17,50 in 2028, de bijstand stijgt volledig mee. Ook minimumjeugdloon stijgt. Verhoging AOW en loslaten koppeling met minimumloon. Verlaging werkgeverspremies voor de laagste inkomens. Ruimere mogelijkheden voor bijstandsgerechtigden om tijdelijk tot minimumloon bij te verdienen. Gemakkelijker om onderneming te starten vanuit uitkering. Inkomsten worden een paar maanden vrijgesteld.
Lastenverlaging voor lage- en middeninkomens. Hoge vermogens meer belasten dan kleine. Grote erfenissen zwaarder belast, kleine erfenissen juist minder.
Mensen kunnen met terugwerkende kracht gebruikmaken van armoederegelingen. Ondergrens aan gemeentelijke armoederegelingen.
Uitkeringen en toeslagen op vast moment uitbetaald. Ook incasso’s z.v.m. op vast moment.
Gelijktrekking vermogensgrenzen kwijtschelding gemeentelijke belastingen en bijstand.
Kinderopvang bijna gratis. Kinderopvangtoeslag afgeschaft. (Kleine) eigen bijdrage.
Vervanging zorgtoeslag door andere vorm van (inkomens)ondersteuning.
Introductie verzilverbare heffingskorting die met je belasting wordt verrekend en die in geld wordt uitgekeerd bij geen of te lage inkomsten.
Buy Now, Pay Later-diensten beter gereguleerd. Zorgplicht voor schuldeisers.
Inzet op financiële geletterdheid en -begeleiding jongeren en gezinnen.
Kredietregistratie wordt wettelijke taak. BKR-registratie vervalt na minnelijk traject of Wsnp.
Verbod op opkopen schulden door externe partijen. Verjaringstermijn om te voorkomen dat mensen na lange tijd of na afronden schuldhulp nog worden geconfronteerd met hoge rekeningen.
Schuldhulp: vormgeven met één traject, één plan en één regisseur en standaard saneringskrediet. Samenvoeging minnelijk en wettelijk traject. Rechter toetst alleen als dat strikt noodzakelijk is. Schuldhulp breder toegankelijk voor ondernemers, mensen met beginnende schulden, hoger inkomen of koophuis. Aflossingspauze van 2 maanden per jaar. Gratis budgetbeheer i.c.m. bevorderen financiële zelfredzaamheid.
Minister van Armoedebestrijding blijft. Meer geld armoedebestrijding.
Wettelijke taak om aantal mensen onder sociaal minimum jaarlijks te doen afnemen. Verhoging minimumloon naar €16/u. Uitkeringen stijgen mee. Verhoging minimumjeugdloon. Hogere inkomens meer belasten.
Subsidiëren voedselbanken.
Kinderbijslag omhoog en maandelijkse betaling.
Vroegsignalering van armoede, bijv. via banken, nutsbedrijven en verhuurders.
Energieplafond en -toeslagen blijven van kracht zo lang prijzen hoog blijven.
Verlaging BTW op boodschappen, groente en fruit. Prijsmaximum voor essentiële levensmiddelen.
Schuldhulp: We nemen bewezen maatregelen uit het land over. Overheid gaat meer schulden kwijtschelden en bedrijven dienen menswaardig om te gaan met mensen als zij schulden incasseren. Gokken minder laagdrempelig.
Gratis kinderopvang voor lage- en middeninkomens.
Bijstand: ruimere bijverdienmogelijkheden. Afschaffen kostendelersnorm. Einde verplichte zoekperiode jongeren. Ruimere vrijlating giften. Hogere bijstand dak- en thuislozen.
Ouderen die recht hebben op AIO worden automatisch bereikt door verantwoorde gegevensuitwisseling. Vermogensgrenzen bij AIO en andere uitkeringen worden verhoogd.
Invoering kredietbank voor kleine ondernemers.
Lagere energierekening door woningen beter te isoleren. Meer subsidies isoleren huurwoningen. 40% moet sociale koop- of huurwoningen zijn. Huurverhogingen maximeren. Huurtoeslag omhoog.
Afschaffen eigen risico. Lagere zorgpremie voor lage en middeninkomens. Mondzorg, tandheelkundige controles en fysiotherapie in basispakket.
Grondige vereenvoudiging belastingen-, toeslagen en premiestelsel. (Meer) werken moet altijd lonen. Hogere belastingvrije voet van € 30.000 voor werkende Nederlander, idealiter in combinatie met lage vlaktaks.
Voorkomen van problematische schulden bij mensen in armoede.
Omzetting kinderbijslag in forse kindgebonden aftrekpost inkomstenbelasting.
Strenge controle op sociale fraude.
Beperken toegang sociale voorzieningen voor asielzoekers en immigranten. Geen uitkeringen en (kinder)toeslagen voor mensen die in buitenland verblijven.
Herijking minimumloon en daaraan gekoppelde uitkeringen;
Terugdringen onrechtvaardigheden in stelsel sociale zekerheid die ertoe leiden dat mensen plotseling zonder inkomen zitten of te maken krijgen met hoge boetes of terugvorderingen door een klein foutje.
Sociaal tarief energiebelasting: minder belasting over eerste 1000 m3 gas.
Hervorming belastingstelsel, zodat marginale druk bij lagere en middeninkomens afneemt en (meer) werken loont. Verlaging laagste tarief inkomstenbelasting. Beter vormgeven heffingskortingen. Herziening stelsel toeslagen en premies. Verminderen beroep op zorgtoeslag, zonder grote inkomenseffecten. Kinderopvangtoeslag vervangen door instellingsfinanciering i.c.m. ouderbijdrage.
Inkomensbeleid is kerntaak rijksoverheid. Gemeentelijk armoedebeleid is sluitstuk, bedoeld om in individuele gevallen maatwerk te leveren.
Ontmoedigen kopen op krediet door betere voorlichting via overheidscampagnes en door strengere regelgeving. Maximale rente en incassokosten fors aangescherpt.
Werkgevers die bij loonbeslag hun werknemers (financieel) willen helpen, krijgen meer armslag. Duidelijke regels wanneer hulp niet als belastbaar loon beschouwd wordt.
Centrale incasso voor overheid en semipublieke organisaties.
Samen met gemeenten bezien hoe bereik en effectiviteit schuldhulp kan worden verbeterd.
Lage tarief inkomstenbelasting verlaagd, hoge tarief verhoogd.
Minimumloon naar €16/u. Minimumloon beweegt mee met andere inkomens en minimaal 60% van mediane inkomen. Uitkeringen stijgen mee. Minimumjeugdloon afgeschaft en naar niveau volwassenen.
Progressieve vermogensbelasting van 1% tot €500.000 oplopend tot 5% voor vermogens boven €5 miljoen. Vrijstelling voor spaargeld verhoogd.
Bijstand: afschaffen kostendelersnorm, partnertoets en tegenprestatie. Bijverdienen wordt mogelijk. Versoepelen giftenbeleid.
Mensen met hoge schulden beter en sneller helpen. Makkelijker om hulp te vragen. Verkorten schuldtrajecten.
Voedselbanken moeten overbodig worden. Zolang dat niet zo is ondersteunen we ze.
Kinderopvang gratis voor lage inkomens. Arbeidseis afschaffen.
Kinderbijslag inkomensafhankelijk.
Uiteindelijk alle toeslagen overbodig.
Afschaffen erfbelasting voor kleine erfenissen en verhoging voor grote erfenissen.
Start pilot met verschillende vormen van basisinkomen.
Onderzoeken hoe mensen ‘sociaal kapitaal’ kunnen opbouwen, door het verrichten van maatschappelijk zinvol geachte activiteiten, dat ze in kunnen zetten om basisbehoeften als eten en woonruimte te ‘betalen’.
0% BTW op groenten, fruit, noten, granen en peulvruchten.
Eigen risico afgeschaft. Ook eigen bijdrage voor chronisch zieken afgeschaft. Ziekenfonds komt terug, met dekking mondzorg, fysiotherapie en (definitieve) anticonceptie. Premie verlaagd. Inkomensafhankelijke bijdrage omhoog. Zorgtoeslag wordt zo overbodig.
Recht op huurverlaging bij bijvoorbeeld woningen met energielabels lager dan C. Huizen op grote schaal te isoleren + betere voorlichting.
Minimumloon stapsgewijs naar €16/u voor iedereen vanaf 18 jr. Uitkeringen stijgen mee. Verhoging bijstand in lijn met voorstel commissie Sociaal Minimum.
Gemeenten krijgen extra middelen voor ondersteuning lage inkomens. Specifiek beleid kwetsbare kinderen.
Op termijn Bestaanszekerheidswet die Participatiewet vervangt.
Bijstand: Afschaffing kostendelersnorm, zoekperiode voor jongeren, tegenprestatie en taaleis. Versoepeling sollicitatie- en inlichtingenplicht. Minder formulieren. Minder snel een boete. Basisbaan op maat. Ruimte om tot € 2.400 p.j. aan giften te ontvangen. Huis en auto vallen niet langer onder vermogenstoets. 15% bovenop uitkering bijverdienen. Terugvaloptie, zodat mensen weer werk kunnen aanvaarden zonder angst dat ze recht op uitkering verliezen als het tegenvalt.
Onderzoek negatieve inkomstenbelasting. Evalueren pilots ‘gewoon geld geven’ om te bezien welke groepen hier daadwerkelijk voor in aanmerking kunnen komen. Onderzoek naar varianten basisinkomen.
Ondergrens gemeentelijke armoederegelingen minimaal 120%. Automatische kwijtschelding gemeentelijke en waterschapsbelastingen, met dezelfde vermogensgrens als bij bijstand.
Overbodig maken toeslagen door o.a. zorgpremie en kinderopvang op andere manier te financieren.
Aanpak niet-gebruik van inkomensondersteunende regelingen. Door bestanden en gegevens slim te koppelen, met een wettelijke grondslag. Dit gebeurt bij life-events, zoals verlies van werk, geboorte, scheiding, verhuizing of overlijden. Inzet op gemeentelijke loketten waar mensen in één keer overzicht krijgen en alle regelingen in één keer kunnen aanvragen. Communicatie op B1-taalniveau. Fiscus moet proactief minima benaderen die geld terugkrijgen over afgelopen 5 jaar.
Vast betalingsmoment uitkeringen, toeslagen, etc. Z.v.m. op één vast moment innen zorgpremie, gemeentelijke- en waterschapsbelasting, huren bij corporaties, verzekeringen, gas, licht en water en betalingsregelingen bij Rijk. Als het betalingsmoment in de feestdagen valt, krijgen mensen hun inkomen daarvoor en niet daarna.
Consumentenkredieten en woekerrentes aan banden. Bij Buy Now Pay Later (BNPL) moet minimaal 1/3 vooraf worden betaald. In fysieke winkels BNPL verboden. Minimumleeftijd naar 21 jaar. Gemaximeerd rentetarief en verplichte transparantie over verdienmodel. Als bedrijven niet aantoonbaar hebben gecontroleerd of mensen de aankopen wel konden betalen en de minimumleeftijd hebben, vervalt de schuld. Aandacht voor financiële educatie op scholen.
Stop handel in schulden. Verlaging maximale incassokosten en rente. Deurwaarders in overheidsdienst. Mensen hebben voortaan 1 deurwaarder, die per regio opereert. Deurwaarder krijgt wettelijke taak om schulden te helpen voorkomen. Verplichte melding bij gemeente i.k.v. vroegsignalering.
Overheidsinstanties stoppen met excessieve boetes op wanbetaling. Eén Rijksincassodienst voor overheidsorganisaties incl gemeenten. 1 portaal voor alle openstaande boetes, schulden, heffingen en dagvaardingen. Zorgverzekeraars dragen klanten met een betaalachterstand niet langer over aan CAK, maar aan gemeente.
Schuldhulpverlening alleen door partijen zonder winstoogmerk. Mensen hoeven niet meer hun eigen bewindvoering te financieren vanuit bijzondere bijstand.
Landelijke pauzeknop: opschorting incasso en beslag. Iedereen die onder sociaal minimum dreigt te komen door schulden, krijgt automatisch recht op betalingsregeling. Gemeenten krijgen meer bevoegdheden om betalingsregelingen af te dwingen bij schuldeisers. Schuldregeling bindend bij 2/3 schuldeisers akkoord. Verhoging beslagvrije voet tot sociaal minimum. Richtlijnen en middelen voor nazorg door gemeenten Onderzoek naar generaal pardon. Huisuitzettingen niet meer vanwege betaalachterstanden. Afsluiten gas, water en licht verboden.
Niet alleen bestuurders en aandeelhouders, maar ook alle medewerkers krijgen recht op een deel van de winst. Dit komt bovenop het reguliere salaris.
Hoge inkomens meer belasten. Verlaging inkomstenbelasting voor iedereen tot modaal, Verhoging minimumloon tot €16/u. Uitkeringen stijgen mee.
Sociaaleconomische gezondheidsverschillen verkleinen door inzet op preventie.
Afschaffing kostendelersnorm.
Landelijk aanvalsplan om armoede en schulden te bestrijden.
Goede en toegankelijke schuldhulp en met één herkenbaar verwijsloket.
Incassobureaus die zich misdragen verliezen vergunning. Deurwaarders en bewindvoerders mogen niet langer commercieel zijn, dit wordt een publieke taak.
Verlaging maximale rente op krediet.
Investeringsfonds om kunst en cultuur te ondersteunen, en ook te voorkomen dat kunstenaars in armoede leven.
Maximering huurprijzen alle soorten woningen.
Met een oorlogsaanpak de energierekening structureel verlagen. Met een isoleringsoffensief, collectief plaatsen van zonnepanelen op huurwoningen en beter onderhoud van woningen.
Sociaal minimum omhoog. Maandelijkse inkomensonafhankelijke huishoudtoelage die bestaat uit een vaste basisuitkering per huishouden. Daar bovenop extra geld per volwassene en per kind. Ook voor alleenstaande ouders extra geld. Afschaffen alle toeslagen, heffingskortingen, aftrekposten, vrijstellingen en de werkgevers- en werknemerspremies. Uitbreiding inkomstenbelasting met een aantal schijven. Dit is eerste, grote stap op weg naar een basisinkomen.
Verhogen minimumloon voor nu naar €14/u. Verdere stijging niet uitgesloten, maar mag niet ten koste gaan van kleine ondernemers, en zo, onbedoeld, grote bedrijven in de kaart spelen. Minimumjeugdloon gelijktrekken met minimumloon.
Verlaging nominale zorgpremie.
Tegoedbonnen i.p.v. voedselpakketten.
Afschaffen kostendelersnorm.
Nationale aanpak tegen schulden. Schuldenpardon voor mensen die in armoede leven én mensen met problematische schulden. Goede nazorg. Achteraf betalen z.v.m. aan banden gelegd. Af van verdienmodel schuldenindustrie. Verbod op gokreclames. Maximum verlieslimiet voor gokwebsites. Fors investeren in schuldpreventie d.m.v. scholing over financiën, vroegsignalering en door te zorgen voor duidelijke hulp en nazorg bij problematische schulden.
Volt ziet armoedebestrijding als preventiemaatregel #1 voor gezondere samenleving. Armoedebestrijding wordt onderdeel Nationaal Preventieakkoord.
Verhoging minimumloon (er staat niets over bedragen en of uitkeringen meestijgen).
Flexwoning en passende hulp en ondersteuning voor daklozen. Doelstelling: nul daklozen in 2030.
Buy Now, Pay Later constructies streng reguleren. Verboden voor minderjarigen of bij grote bedragen. Verlaging maximale boetes bij het missen van een betaling.
Tegengaan niet-gebruik sociale regelingen. Het kan bijvoorbeeld niet zo zijn dat iemand in armoede leeft omdat sociale diensten geen contact mogen opnemen.
Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid moet gericht zijn op ontzorgen. Professionals helpen zo vroeg mogelijk mee om orde op zaken te stellen.
Voorkomen terugval van schuldhulp. Gemeenten moeten doelgroep extra goed in de gaten houden en contact onderhouden.
Gisteren meldde het CBS dat het armoedepercentage sinds 1977 nog nooit zo laag is geweest: vorig jaar had 3,8% van de bevolking een inkomen onder de lage-inkomensgrens. Ook de kinderarmoede en langdurige armoede zijn fors gedaald. Ik heb de cijfers verwerkt in deze grafiek:
(klik om te vergroten)
Trends armoede en schulden vanaf 2011 (=100)
De sterke daling in 2022 hangt samen met de energietoeslag en andere inkomensondersteunende maatregelen. Als die maatregelen niet worden meegeteld, zou het armoedecijfer op 5,9% uitkomen, dus juist hoger dan in 2021 (5,0%) .
Uitgaven bijzondere bijstand
De energietoeslag heeft ook een grote invloed op de uitgaven bijzondere bijstand (zwarte lijn in grafiek). Het CBS meldde vorige week dat gemeenten in 2022 ruim drie keer zoveel uitgaven als het jaar daarvoor. Ik heb het buiten beschouwing gelaten, omdat het niet in mijn grafiek past. En het is ook niet mogelijk om alleen de energietoeslag buiten beschouwing te laten.
Beschermingsbewind
Uit hetzelfde CBS-onderzoek blijkt dat gemeenten in 2022 €188 miljoen uitgaven aan bijzondere bijstand voor beschermingsbewind. Dit is €58 miljoen meer dan in 2021, wat neerkomt op een stijging van 45%. In 2019 zagen we ook al een stijging van 45%. Ook deze cijfers heb ik toegevoegd aan de grafiek (gestreepte groene lijn). Ik vind geen verklaring voor het zeer grillige verloop van de uitgaven sinds 2016.
Net als in het voorstel van Jung- en Moerman kan een schuldeiser zonder kostenverhogend vonnis meedelen in loonbeslag. Het verschil zit hem in het volgende:
Toestemming van schuldenaar voor meedelen in beslag is niet noodzakelijk. Het meedelen gaat dus automatisch lopen. De schuldenaar kan wel met een dagvaarding zijn schuldeiser verbieden om mee te delen.
Meedelen gebeurt alleen als er al loonbeslag is. Dus niet in de fase daarvóór.
Deurwaarders gaan niet actief andere schuldeisers opsporen[1], betalingsplannen opstellen en voorstellen doen.
In dit voorstel kan ik me een heel eind vinden. Ik zou nog wel de plicht toevoegen om te melden bij de gemeente, bijvoorbeeld bij het 1e of 2e beslag. En de schuldenaar moet goed worden geïnformeerd: bij de gemeente ben je beter af! NB. de initiatiefnemers zeggen dat dit prima aan het voorstel kan worden toegevoegd.
Met dit voorstel bereik je dat de kosten/schulden minder snel oplopen. Schuldeisers kunnen in dit model nog steeds wel stevig de druk opvoeren om te betalen, maar als het bij de rechter komt, zal die de schuldeiser terugfluiten en zeggen dat hij moet meedelen in het beslag. Voor de schuldenaar met een problematische schuld blijft er een stevige prikkel om zich toch te melden bij de gemeentelijke schuldhulp.
Wat nog wel boven de (politieke) markt hangt: wie gaat de coördinatie betalen: schuldenaar, schuldeiser, overheid of een combinatie? Nu betaalt de schuldenaar, mits er ontvangsten zijn.
Aanstaande donderdagavond 2 november organiseert de KBvG in Nieuwspoort een verkiezingsdebat met thema ‘Schulden en invordering: naar een aanpak die werkt’.
[1]Nuance: Deurwaarders kunnen misschien straks onder strenge voorwaarden en afhankelijk van wensen opdrachtgever bestanden uitwisselen met collega-deurwaarders, waardoor ze snel kunnen beoordelen of er gezamenlijke dossiers zijn, waarbij 1 deurwaarder dan de coördinatie op zich neemt. Het lijkt me prima om dit laaghangend fruit mee te nemen.De verwachting is overigens dat dit niet op korte termijn praktijk zal zijn.
De VNG ondersteunt gemeenten bij het versterken van de ondersteuning aan ondernemers via het project Ondernemers uit de Financiële Zorgen. Die ondersteuning houdt o.a. in: proactieve en vraaggerichte ondersteuning bij de uitvoering van schuldhulpverlening aan ondernemers op het gebied van implementatie, uitvoering en juridisch- en technische vlak. Ook kun je gebruikmaken van ondersteuningsproducten zoals handreikingen en Q&A.
André Moerman (Schuldinfo) en Nadja Jungmann (HU) presenteerden onlangs hun voorstel voor een nieuw incassostelsel. Het vooronderzoek is gefinancierd door deurwaardersvereniging KBvG. Hieronder mijn samenvatting van de samenvatting + mijn commentaar.
Het voorstel omvat 5 maatregelen:
Het afbetalingsplan is in de incassofase (vóór loonbeslag) gericht op 100%-betalingen en wordt op verzoek van schuldenaar opgesteld door schuldhulpverlener, deurwaarder of bewindvoerder. Deze ‘schuldbemiddelaar’ inventariseert alle schulden, stelt afloscapaciteit vast en doet een voorstel aan alle schuldeisers. Als een schuldeiser niet akkoord gaat en toch gaat dagvaarden, dan draait de schuldeiser of de schuldenaar op voor proceskosten. Dit is afhankelijk van het oordeel van de rechter.
In de executiefase, als er al loonbeslag is, dan kunnen andere schuldeisers zonder vonnis actief meedelen in beslag. Dat verzoek doen zij bij de ‘verdelend deurwaarder’. Die inventariseert alle schulden en verdeelt de opbrengst, mits de schuldenaar dat wil. Een schuldeiser kan ervoor kiezen om niet deze route te bewandelen en toch zelf een vonnis te halen. Ook hier oordeelt de rechter of de schuldenaar of schuldeiser opdraait voor de proceskosten.
Deurwaarders krijgen een zorgplicht om bij de schuldenaar te informeren of er meerdere vorderingen zijn. Als dat zo is, dan moet de schuldenaar worden uitgenodigd voor een afbetalingsplan of meedelen in beslag zoals hierboven beschreven. De deurwaarder moet ook verwijzen naar o.a. schuldhulp, wijkteam en bewind.
Financiële prikkelvoor schuldeiser om oploop van kosten te beperken. Een daarvan is het ontnemen van de bevoegdheid om voor eigen incassowerkzaamheden kosten in rekening te brengen. De andere financiële prikkels staan hierboven bij 1 en 2.
Schuldhulpverlener, bewindvoerder, deurwaarder en wellicht op termijn incassobureaus krijgen een financieel belang om schuldenaren op te zoeken en te motiveren gebruik te maken van het afbetalingsplan.
Ik vind het geen goed idee als deurwaarders gaan schuldbemiddelen. Het beslag eerlijk verdelen onder schuldeisers die zich melden is prima. Dat gebeurt nu ook al. Maar actief overige schuldeisers opzoeken en aflosvoorstellen doen, gaat te ver. Een schuldregeling kost gemakkelijk €2.000. Wie gaat dat betalen? En welke perverse prikkels ontstaan hier? Hoeveel druk gaat een deurwaarder op zijn cliënt uitoefenen om deze vergoeding binnen te halen? Hoe gemotiveerd is de deurwaarder om door te verwijzen naar de gemeente? En gaat de verdelende deurwaarder vorderingen van andere schuldeisers op dezelfde manier beoordelen als die van hemzelf? Het is ook niet efficiënt als naast gemeenten andere spelers gaan schuldregelen. Gemeenten maken gebruik van schuldenknooppunt, convenanten, gedragscodes, ICT, etc. Gaan deurwaarders daar ook gebruik van maken, of krijgen we straks verschillen tussen schuldregelende partijen? En wat als het afbetalingsplan mislukt? Dan moet alsnog schuldhulp ingezet worden? Met alle kosten van dien en een klant die al een buts heeft opgelopen? Dat helpt allemaal niet, extra kosten en nog meer inzet op het terugwinnen van het vertrouwen van de klant. Helaas voorziet het voorstel ook niet in een schuldenvrije toekomst, bijvoorbeeld na 18 maanden aflossen. En als je dat wel zou inbouwen, wie bepaalt dan of de cliënt zich voldoende heeft ingespannen om bijvoorbeeld (meer) te gaan werken en maximaal af te lossen? En saneringskrediet inzetten kan ook niet. Een ander nadeel van dit deurwaardersmodel is dat de werkgever administratieve lasten houdt en weet dat de werknemer in een schuldregeling zit. Bij de gemeente kan dat vaak worden voorkomen. Tot slot, hoe voorkomen we dat deurwaarders doorverwijzen naar hun bewindvoerderstak i.p.v. naar de gemeente?
Wat wel goed is in het voorstel: (a) schuldeiser kan zonder kostenverhogend vonnis meedelen in beslag, (b) schuldeiser betaalt de proceskosten als hij toch onterecht dagvaardt, (c) ontneem deurwaarder bevoegdheid om voor eigen incassowerkzaamheden kosten in rekening te brengen en (d) deurwaarder moet doorverwijzen naar schuldhulp. Laten we dit zo regelen. Maar laten we niet verder gaan dan dat. Dit is bovendien relatief eenvoudig te realiseren. De verdelend deurwaarder hebben we al (sinds de invoering van de WvBvv hebben we een coördinerend deurwaarder). Ik vraag me wel af of deurwaarders betaald moeten worden voor het doorverwijzen naar schuldhulp.
Het voorstel is vooral in het belang van schuldeisers. Daar is niks mis mee natuurlijk. Het geeft schuldenaren niet meer bescherming dan zij nu al hebben met o.a. de beslagvrije voet. Het voorstel moet de oplossing zijn voor het probleem dat schuldeisers voordringen en dat schuldenaren onder druk betalingsafspraken maken die ze niet kunnen nakomen.Wat je dan beter kan doen is (a) die schuldeisers daarop aanspreken: houd hen aan de beslagvrije voet, regel een wettelijke pauzeknop en recht op betalingsregeling. En (b) zorg dat die debiteur z.s.m. bij de gemeente in beeld komt. Daar krijgt elke schuldeiser zijn rechtmatige deel en kan elke schuldeiser kosteloos zijn vordering toevoegen. En bij de gemeente kun je ook al terecht als er nog geen deurwaarder in beeld is. Voordeel voor de schuldenaar is bovendien dat de gemeente (net als de Wsnp) uitgaat van het vrij te laten bedrag. Het VTLB is meestal gunstiger voor de schuldenaar, en er kan maatwerk worden geleverd rond bijvoorbeeld autokosten en andere bijzondere kosten. Ik verwacht niet dat deurwaarders dat maatwerk gaan leveren. Een schuldenaar zal al snel onder druk akkoord gaan met een afbetalingsplan. Eigenlijk is dat hetzelfde als dat een schuldenaar onder druk akkoord gaat met een betalingsregeling die niet haalbaar is. Tot slot, bij de gemeente krijgt de schuldenaar ook de meestal noodzakelijke (budget)begeleiding en hulp op andere leefgebieden erbij.
Op nos.nl staat dat het verdienmodel van deurwaarders met dit voorstel drastisch beperkt wordt, omdat zij minder ambtshandelingen verrichten zoals het betekenen van vonnissen, dagvaarden en beslagleggen. Die dalende trend is er echter al jaren. Sinds 2016 is het aantal ambtshandelingen gehalveerd van ruim 3 miljoen naar 1,5 miljoen. Met de voorgestelde nieuwe bevoegdheden zal dat tij waarschijnlijk keren.
Kortom, laten we een paar ingrediënten van het voorstel overnemen. Maar verder: schoenmaker blijf bij je leest. Laten we de schuldhulpverlening (liefst met 1 schuldenwet) eenvoudiger maken en het aantal betrokken partijen beperken in plaats van uitbreiden.
PS: Ik heb vóór publicatie het bovenstaande voorgelegd en besproken met André. De auteurs staan best open voor andere inzichten. Geef deurwaarder bijvoorbeeld plicht om te melden bij gemeente i.p.v. cliënt ‘motiveren om de stap naar hulp te zetten’. Verder hoop ik dat veel mensen suggesties doen, zodat het een goed voorstel wordt.
Vandaag (26 okt.) schrijft minister Weerwind dat hij samen met minister Schouten een verkenning start en dat zij ‘begin volgend jaar’ de Tweede Kamer zullen informeren over de uitkomsten daarvan.
Tot slot, ik heb een paar collega’s om feedback gevraagd (dank voor jullie reacties!). Eén collega deed de volgende suggestie: “De verschillende schuldeisers hebben geen objectief zicht op wat een debiteur kan aflossen. En ze weten niet welke andere schuldeisers er zijn. Eigenlijk sturen ze in de mist. De enige manier waarop je m.i. bewindvoerders, gemeentelijke schuldhulp én deurwaarders schulden kunt laten regelen is als je de registratie van schulden centraliseert en verplicht stelt. De sleutel om deze registratie te ontsluiten zou ik bij de inwoner leggen. Deze kan dus bepalen wie over zijn gegevens mag beschikken en zodoende een regeling kan treffen. Je zou zelfs een afbetalingsmogelijkheid naar draagkracht kunnen inbouwen. Je kunt deze registratie koppelen aan bijvoorbeeld in rekening mogen brengen van incassokosten of een andere prikkel.”
NB. Minister Schouten loopt op die schuldenregistratie al een beetje vooruit door aan te kondigen (6 okt.) dat er een makkelijk online-overzicht komt voor alle openstaande vorderingen bij de Rijksoverheid. En er komen extra waarborgen om te zorgen dat mensen bij het aangaan van betalingsregelingen niet onder het bestaansminimum zakken.
Ik werk niet meer bij de NVVK, maar beveel deelname aan de NVVK-expeditie warm aan! De eerste expeditie waar ik vorig jaar wel bij betrokken was, vond ik zeer geslaagd.
Het is een speelse en tegelijk serieuze manier om de schuldhulp te verbeteren. Je meldt je samen met een aantal collega’s aan als deelnemer en doorloopt samen met teams van andere gemeenten in 14 weken de expeditie. Voor NVVK-leden gratis. De tijdsinvestering is goed te doen. Ook goed voor de teambuilding.
De eerste missie is al eind november, maar maak je niet druk. Dit is een eenvoudige missie waarbij je team en teamleden een profiel aanmaken op het online platform. Je checkt je uitrusting en rantsoen en wacht op verdere instructies. Het draagt niet bij aan de eindejaarsstress. Gebruik de Kerstdagen om je mentaal op te laden voor dit leerzame avontuur in 2024!
Lees meer op nvvk.nl/expeditie en wordt welkom geheten door expeditieleider Nico:
Met de aanbevelingen van de commissie sociaal minimum in de hand is rond Prinsjesdag stevig onderhandeld over een pakket tijdelijke maatregelen rond bestaanszekerheid. Het is straks aan het nieuwe kabinet om te komen met structurele oplossingen.
Er is al heel veel geschreven over de commissie-rapporten. Ik beperk me hieronder even tot de reactie in een Kamerbrief (10 okt.) van ministers Schouten en Van Gennip met betrekking tot de rol van gemeenten:
De Commissie adviseert om de balans tussen Rijk en gemeenten en tussen gemeenten onderling te herstellen langs vier lijnen: de basis moet op orde zijn, doe landelijk wat landelijk kan, harmoniseer de voorwaarden voor lokale regelingen en wees terughoudend met het belasten van gemeenten met nieuwe taken. De Commissie signaleert dat het rijk de afgelopen decennia meer verantwoordelijkheden bij gemeenten heeft neergelegd. Mensen zijn daardoor meer afhankelijk geworden van hun gemeente om rond te komen. Ten aanzien van de rolverdeling tussen Rijk en gemeenten doet de Commissie de aanbeveling om lokale regelingen, zoals de gemeentepolis, waar mogelijk te centraliseren. In geval van individueel maatwerk en bij uitgaven waarvan de hoogte per regio verschilt, zoals woonlasten van huurders die geen sociale huurwoning kunnen vinden, vervoerskosten en energiekosten, ziet de Commissie een rol voor gemeenten in het bieden van aanvullende inkomensondersteuning. Hierbij vindt de Commissie het van belang dat de voorwaarden voor lokale regelingen geharmoniseerd worden, zodat gelijke gevallen een gelijke behandeling krijgen ongeacht de gemeente waarin iemand woont. De Commissie raakt hiermee aan fundamentele vraagstukken in de inrichting van het stelsel van inkomensondersteuning. Als kabinet hebben we het programma Vereenvoudiging inkomensondersteuning voor Mensen (VIM) opdracht gegeven voor het opstellen van lange termijnscenario’s voor een vereenvoudigd stelsel van inkomensondersteuning. We zullen in het opstellen van deze scenario’s de verhouding tussen centrale en decentrale inkomensondersteuning meenemen. De door de Commissie geconstateerde verschillen tussen gemeenten, en de gevolgen daarvan voor inwoners, vormen een belangrijk punt van aandacht. De vraag hoe hiermee om te gaan is een grote vraag waar zorgvuldig naar gekeken moet worden. Er is destijds bij de decentralisatie bewust voor gekozen om gemeenten in specifieke situaties maatwerk te laten leveren in aanvulling op het landelijk vastgestelde sociaal minimum en hen hierbij beleidsvrijheid te geven, aangezien zij dicht bij de burger staan. Tegelijkertijd kan ongelijkheid in gelijke gevallen ongewenst zijn. Dit vraagstuk zal moeten worden bezien in het geheel van de verantwoordelijkheidsverdeling tussen rijk en gemeenten.
Door een samenloop van fiscaliteit, toeslagen en sociale zekerheid hebben alleenverdienende huishoudens met een uitkering een lager besteedbaar inkomen dan een vergelijkbaar paar in de bijstand, zo bleek een jaar geleden. Afgelopen voorjaar schreef ik over een tijdelijk handelingskader voor gemeenten (gemeenten vullen aan via bijzondere bijstand).
Rond Prinsjesdag kondigde het kabinet in een Kamerbrief aan dat er vanaf 2028 een structurele oplossing is via de Belastingdienst.
Tot die tijd komt er een overbruggingsregeling via gemeenten. De strekking daarvan is dat gemeenten jaarlijks een forfaitaire tegemoetkoming uitkeren.
Hiervoor is €89 miljoen beschikbaar. Hierbij is rekening gehouden met de uitvoeringskosten. Ik weet niet of dit toereikend is, en of het met terugwerkende kracht wordt verstrekt.
De overbruggingsregeling wordt de komende maanden uitgewerkt. De Kamer wordt voor het einde van het jaar nader geïnformeerd.
In deze landelijke campagne worden mensen gewezen op beschikbare hulp en aangemoedigd om er gebruik van te maken. Deze campagne is het derde deel van een reeks en loopt van 25/9 tot 22/10. Deze keer is er speciale aandacht voor ouders en regelingen rond het kind en huishouden.
Gemeenten kunnen aansluiten: Er zijn diverse communicatiematerialen ontwikkeld die je kunt gebruiken om bekendheid te geven aan de campagne. Denk bijvoorbeeld aan beeldmateriaal en teksten voor social media en flyers.
Op dinsdag 3 oktober doet de Eerste Kamer het wetsvoorstel ET2023 als hamerstuk af. 1 tot 4 dagen later wordt het via spoedprocedure in het Staatsblad gepubliceerd. Dan treedt de wet in werking en kun je starten met de uitvoering.
Aanvulling d.d. 16/10: Hier kun je het Divosawebinar van 11 oktober terugkijken.
Aanvulling d.d. 16/10: in een speciale editie van Gemeentenieuws van SZW staan de definitieve budgetten per gemeente. Ik heb niet gecheckt of dit dezelfde bedragen zijn als de voorlopige budgetten die op 18 sept werden gecommuniceerd.
Aanvulling d.d. 19/10: Bekijk de bijgewerkte Q&A op divosa.nl.
Programma Maatwerk Multiproblematiek (PMM), voorheen programma, is nu een structureel organisatieonderdeel bij het Rijk. De naam PMM is gebleven, maar staat nu voor Professionals voor Maatwerk Multiproblematiek. Vanuit PMM, met onder meer het Landelijk Maatwerkloket Multiproblematiek, staan 6 ministeries en 17 landelijke uitvoerders klaar om professionals te helpen als zij het ook niet meer weten. Alle gemeenten kunnen aankloppen voor ondersteuning. Dat moet je zeker doen, want het bespaart veel tijd en zorgt vaak voor een doorbraak. Dus attendeer uitvoerenden hierop!
Bij multiproblematiek meestal ook financiële problemen
Voor vrijwel alle casussen die PMM oppakt geldt dat er problemen zijn op meerdere leefgebieden. Het meest voorkomend zijn financiële problemen, gevolgd door problemen met wonen, problemen op het vlak van psychische gezondheid, sociale relaties en zingeving. In driekwart van de casussen waar sprake is van financiële problemen, zijn er ook problemen op andere leefgebieden.
In ongeveer de helft van de gevallen kan de indiener dankzij hulp van het Loket binnen 4 weken zelf weer verder; in ongeveer een vijfde van de gevallen vergt dit meer dan 24 weken. Het Maatwerkloket blijkt grote meerwaarde te hebben en wordt zeer gewaardeerd door de indieners.
Gratis Masterclasses Ruimte in regels
PMM biedt in nov en dec (gratis) masterclasses aan over de ruimte binnen wet- en regelgeving. De masterclass is bedoeld voor juristen, beleidsmakers en uitvoerders bij o.a. gemeenten die zich bezighouden met maatwerk. Voor wethouders is er de Bestuurlijke Tafel Casuïstiek.
Het kabinet trekt €2 miljard extra uit voor armoedebestrijding. Hiervan gaat maar een klein deel naar gemeenten:
Gemeenten krijgen in 2024 opnieuw € 50 miljoen voor vroegsignalering en bijzondere bijstand (maar dat wisten we al);
Er komt in 2024 geen Energietoeslag. Dat is volgens het Nibud een aderlating voor de laagste inkomens;
Het programma Participatiewet in balans beoogt met 3 sporen: 1) op korte termijn ruimte bieden aan mensen in de huidige wet, 2) werken aan lange termijn brede herziening van de wet, en 3) versterken vakkundigheid professionals. Het kabinet beraadt zich nu over de voortzetting van de sporen en informeert de Kamer hierover uiterlijk in het 4e kwartaal. Dit ziet o.a. toe op het in consultatie geweest zijnde wetsvoorstel met ruim 20 wetswijzigingen dat voortkomt uit spoor 1. Kort voor de kabinetsval deelde minister Schouten haar visie voor de lange termijn (spoor 2).
In de voorjaarsnota 2023 besloot het kabinet al om structureel € 20 miljoen te bezuinigen op het re-integratiebudget voor gemeenten;
De €2 miljard gaat vooral naar landelijke regelingen:
Verhoging arbeidskorting met €115;
Verhoging kindgebonden budget voor het eerste kind met € 750, en voor het tweede kind en verder met € 883 euro per jaar;
Eigen bijdrage huurtoeslag wordt verlaagd met € 416. Dit betekent voor minimuminkomens een stijging van €30 tot €50 per maand;
Bevriezing van de afbouw van de dubbele heffingskorting in de bijstand. Het was ooit de bedoeling om de dubbele heffingskorting vanaf 2012 in 20 jaar af te bouwen, maar sindsdien is de afbouw meerdere keren bevroren, net als nu weer dus. Door de afbouw groeit het verschil met het minimumloon;
Het kabinet reserveert max. € 60 miljoen voor de heropening van het Tijdelijk Noodfonds Energie in de komende winter. Het prijsplafond verdwijnt;
Het kabinet trekt €166 miljoen uit voor gratis schoolmaaltijden;
De incidentele verhoging van de zorgtoeslag vervalt in 2024. De maximale zorgtoeslag bij een minimuminkomen gaat daardoor €20 tot €30 per maand omlaag.
Aanvullingen na 1e dag Algemene Beschouwingen:
Minimumloon per 1 januari met 1,7% extra omhoog naar €13,50. Correctie d.d. 4/10: minimumloon gaat pas 1 juli 2024 met 1,2% omhoog;
Meer geld naar kindgebonden budget en kinderopvang.
In Gemeentenieuws SZW zijn vandaag de tentatieve budgetten per gemeente bekendgemaakt. De budgetten worden op een andere manier verdeeld dan in 2022. Bekijk in deze lijst hoeveel jouw gemeente krijgt. Onder de lijst en in de nieuwsbrief vind je een toelichting. Nadat het wetsvoorstel door de TK is aangenomen, worden de definitieve budgetten gepubliceerd en uitgekeerd.
Behandeling wetsvoorstel
De Tweede Kamer stemt a.s. donderdag 21/9. Op maandag 26/9 bepaalt de Eerste kamer in een procedurevergadering hoe ze het wetsvoorstel willen behandelen. Ze gaan dan nog niet stemmen zoals ik vorige week hoopte.
Ondersteuning Inlichtingenbureau
In Gemeentenieuws lees je ook dat het IB gemeenten ondersteunt om een zo groot mogelijk deel ambtshalve te verstrekken. Hiertoe kunnen gemeenten het doelbestand van aanvragers energietoeslag 2022 aanbieden voor een toets op inkomen. IB bepaalt met BRP-gegevens de leefvorm van de aanvrager. Vervolgens vindt een inkomenstoets plaats bij UWV. IB levert binnen een maand na de aanvraag de informatie terug. Gemeenten moeten het doelbestand aanleveren vóór de 26e van de maand. 26/9 gaan we dus helaas niet meer halen. Alleen als de EK heel snel is wil het IB nog wel wat schuiven. Maar ik zou er dus maar van uitgaan dat je pas eind november weet aan wie je ambtshalve kan uitkeren.
Handreiking en webinar
Een handreiking, beleidsregels en andere voorbeelddocumenten vind je op stimulansz.nl. Divosa organiseert binnenkort een webinar. Houd de website divosa.nl/energietoeslag in de gaten.
Toolkit voorlichting
Zodra de Eerste Kamer het wetsvoorstel heeft aangenomen wordt de geactualiseerde Toolkit Voorlichting hier gepubliceerd. In Gemeentenieuws lees je dat op 24 augustus de campagne ‘Zet ook de knop om‘ weer is gestart.
Energiefixers
SZW en BZK moedigen gemeenten aan om werkzoekenden met een ondersteuningsvraag te helpen energiefixer te worden. Daarvoor is ook extra geld uitgetrokken. Dat kun je nu niet direct aanvragen, maar je wordt geadviseerd om samenwerking te zoeken met bestaande energiefix-teams en het lokale sociaal ontwikkelbedrijf.
Vraagje: uitfilteren studenten
Veel gemeenten hebben vorig jaar ook uitgekeerd aan studenten. Dit jaar zijn studenten uitgesloten (ze krijgen een tegemoetkoming via DUO). De vraag is nu hoe je bij ambtshalve-verstrekking die studenten uit je bestanden filtert. Dat doe je liefst niet handmatig. En IB kan het niet, want heeft hiervoor geen koppeling met DUO. Heeft iemand daar een goede oplossing voor?
Gisteren debatteerde de TK over het wetsvoorstel Energietoeslag 2023. Er zijn 6 moties ingediend. Deze zijn door minister Schouten ontraden met uitzondering van de motie om samen met VNG een plan op te stellen om het niet-gebruik te beperken.
Volgende week donderdag stemt de TK over het wetsvoorstel en de moties. De maandag daarop, 26 sept, is een stemmingsdag in de Eerste Kamer, dus wellicht wordt dan ook daar het voorstel (als hamerstuk?) aangenomen.
Zoals gezegd komen er voorbeeldbeleidsregels en een handreiking. Kan je niet wachten en wil je alvast alles klaarzetten voor een collegebesluit? Kijk dan even af bij gemeente Twenterand. Zie hier hun concept-collegevoorstel en concept-beleidsregels. Deze gaan pas na de wetswijziging naar het college. Rob, bedankt dat je dit wil delen!
Aanvulling d.d. 14/9: Slechte timing van mij. Ongeveer op het moment dat ik mijn artikel publiceerde verschenen ook de handreiking en voorbeelddocumenten op de website van Stimulansz. NB. lees daarom altijd mijn berichten online ipv in je mailbox!
Aanvulling #2: Als de EK inderdaad op 26/9 instemt, dan is dat net na de datum waarop het Inlichtingenbureau normaal gesproken de aanlevering binnen wil hebben. Als het bestand pas voor aanlevering van 25 okt mee kan en teruggeleverd wordt omstreeks half nov, verstrijkt er erg veel tijd. Zou dus mooi zijn als het IB – gezien de druk die op het ambtshalve betalen ligt – de aanlevertermijn met een paar dagen kan oprekken, zodat gemeenten eind sept nog kunnen aanleveren en omstreeks half okt het bestand teruggeleverd krijgen.
Woensdag 13 september om 10:15 uur vindt de wetsbehandeling van ET2023 plaats in de Tweede Kamer. Kort daarna worden een handreiking, voorbeeldbeleidsregels en voorbeelddocumenten gepubliceerd (ervan uitgaande dat TK en EK het snel afhameren).
Eerder deze week presenteerde het kabinet het definitieve wetsvoorstel met daarin een oplossing voor studenten in de leenfase. Ook verklaarde de commissie SZW het wetsvoorstel niet controversieel.
Fijn weekend alvast! 😎
Aanvulling d.d. 13 sept.: het debat start een uurtje later en duurt tot 16:00 uur.
Voor het zomerreces schreef ik in dit artikel over het wetsvoorstel energietoeslag 2023 dat uitwonende studenten die op 1 oktober 2023 een aanvullende beurs hebben een eenmalig energietoeslag van €400 krijgen via DUO. En dat er nog een oplossing wordt gezocht voor studenten die geen recht meer hebben op een prestatiebeurs, maar nog wel kunnen lenen. DUO heeft namelijk over deze groep geen aanvullende gegevens, zoals of zij uit- of thuiswonend zijn of het inkomen van hun ouders.
Gisteren presenteerde minister Schouten de oplossing. Deze staat in de Nota van Wijziging bij het wetsvoorstel. Ze stelt voor om de energietoeslag toe te kennen op basis van de laatst beschikbare gegevens. Als de student volgens deze gegevens vanwege het inkomen van de ouders recht had op een aanvullende beurs, krijgt hij of zij ook een energietoeslag van €400 van DUO. Hierbij kan geen onderscheid worden gemaakt tussen uitwonende- en thuiswonende studenten, omdat DUO niet over deze gegevens beschikt.
Als Tweede en Eerste Kamer een beetje haast maken met het aannemen van het wetsvoorstel kan DUO naar verwachting begin 2024 beginnen met uitbetalen.
Voor gemeenten wijzigt er niets. Wel is nu definitief uit de lucht dat voor deze groep studenten een beroep zou worden gedaan op gemeenten.
Lees eventueel ook de Nota n.a.v. het verslag met daarin o.a. antwoorden op Kamervragen. Ik lees daarin niet veel nieuws en voor gemeenten vermeldenswaardig. Hoewel, op p. 25 staat wel een wat uitgebreidere toelichting op de € 32,5 miljoen die is gereserveerd voor gemeenten die een hoger bereik realiseren dan waarvoor zij budget hebben ontvangen.
Tot slot. Er komt in 2024 geen energietoeslag. Het demissionaire kabinet gaat in plaats daarvan waarschijnlijk o.a. de huurtoeslag en het kindgebonden budget verhogen. Dat meldde de NOS vorige week.
Aanvulling 5 sept.: De Tweede Kamer heeft de energietoeslag niet controversieel verklaard.
Mbo-scholen kunnen van 18 september t/m 16 oktober 2023 bij het rijk subsidie aanvragen voor geldlessen en ondersteuning. Geregistreerde scholen ontvangen dan nog dit jaar het geld om aan de slag te gaan. Er is € 8 miljoen beschikbaar. Hiervoor geldt first come, first serve: volledige aanvragen worden behandeld in volgorde van binnenkomst. Dien dus snel een aanvraag in!
Het voornemen is om de regeling in 2024 met nieuw geld ook beschikbaar te stellen aan het primair- en voortgezet onderwijs.
Let op: De subsidie moet helemaal gebruikt worden voor de aangevraagde activiteiten zonder dat deze al op een andere manier gefinancierd zijn. Veel gemeenten in Nederland ondersteunen nu al scholen om te voorkomen dat jongeren geldproblemen krijgen. Deze subsidie is daar een aanvulling op, geen vervanging van bestaande initiatieven.
Er was dit voorjaar veel te doen over een uitspraak van de rechtbank over beslag op bijstand waarbij de gemeente maandelijks 5% afdroeg aan de beslaglegger en maandelijks vakantiegeld reserveerde. Hierdoor belandde de bijstandsgerechtigde op maandelijkse basis onder de beslagvrije voet.
Uit antwoorden op Kamervragen (14 aug.) blijkt nu dat je als gemeente de beslagvrije voet op maandelijkse basis moet respecteren. En het uitgangspunt is dat je jaarlijks het gereserveerde vakantiegeld afdraagt aan de beslaglegger. Slechts in een paar situaties is het wenselijk om maandelijks af te dragen, waarbij het vakantiegeld maandelijks uitbetaald wordt.
Nog net voor het zomerreces verzoekt de Tweede Kamer met een motie de regering om te voorkomen dat de armoede in Nederland toeneemt door de val van het kabinet-Rutte IV. Alleen FVD stemt tegen.
Tot 5 september kun je reageren op de internetconsultatiewetsvoorstel handhaving sociale zekerheid. Het is een aanscherping van een eerder voorstel.
Er zijn belangrijke stappen gezet om wonen weer betaalbaar te maken voor meer mensen. Dat schrijft minister Hugo de Jonge in zijn voortgangsrapportage over het vorig jaar gelanceerde programma Betaalbaar wonen. Zo kregen 600.000 huurders met lage inkomens per 1 juli huurverlaging naar € 575 per maand.
De rechtbank kan niet uit de voeten met de nieuwe bepaling dat de Wsnp-aflosperiode wordt verkort met de periode waarin iemand al heeft afgelost in de Msnp. De rechter vindt het oneerlijk, omdat niet iedereen kan aflossen, bijvoorbeeld a.g.v. beslag. Ook vreest de rechter dat het leidt tot ongewenst gedrag van schuldeisers.
De VNG plaatst op 24 juli een nieuwe Q&A verkorting Msnp. Bovenstaande rechterlijke uitspraak is hierin nog niet verwerkt.
Diverse gemeenten overwegen om ook de Bbz-aflosperiode te verkorten. Gemeenten hebben hierin beleidsvrijheid. Er komt vooralsnog geen landelijke richtlijn.
Je kunt nog tot het eind van het jaar gebruikmaken van het tijdelijk verbrede waarborgfondsom te voorkomen dat schuldregelingen niet kunnen starten of worden afgebroken vanwege hoge energiekosten.
Er komt een andere verdeelsleutel voor de energietoeslag 2023. Het budget wordt verdeeld naar rato van het aantal langdurige minima tot 120% in de periode 2019-2021. Zijn er in jouw gemeente relatief veel of juist weinig langdurige minima, dan krijgt jouw gemeente waarschijnlijk een hoger respectievelijk lager bedrag dan vorig jaar. Zie hier mijn ruwe berekening.
De rechtbank oordeelt in hoger beroep dat de gemeente ‘s-Hertogenbosch bewindvoerders niet uit de markt mag drukken door geen bijzondere bijstand te verstrekken.
Ik heb 1x het boekje Schone Lei van Sandra Doevendans. Leuk om te lezen of weg te geven aan een cliënt. Mail me je adres, dan stuur ik het gratis toe. Wie het eerst komt… Boekje is inmiddels vergeven. Boris, veel leesplezier!
Afgelopen woensdag was er een commissiedebat Armoede- en schuldenbeleid. Het debat ging vooral over het rapport van de commissie sociaal minimum. In dit eerste rapport worden aanbevelingen gedaan over de hoogte van het sociaal minimum. Deze aanbevelingen worden door het kabinet meegewogen in de augustusbesluitvorming. Naar verwachting publiceert de commissie sociaal minimum in september haar eindrapport. In het najaar komt er een kabinetsreactie. Het was een pittig debat, maar zonder vermeldenswaardige toezeggingen.
Motie van de leden Ceder en Stoffer over het duurzaam borgen van een landelijk en lokaal goed samenwerkend netwerk van erkende vrijwilligersorganisaties.
Uitwonende studenten met een aanvullende beurs krijgen eenmalig een energietoeslag á €400 via DUO. Dit bedrag komt bovenop de tijdelijke verhoging van €164 per maand voor het studiejaar 2023-2024. Er is nog geen oplossing voor studenten die geen recht meer hebben op een prestatiebeurs, maar nog wel kunnen lenen. Voor hen wordt in de zomerperiode een oplossing gezocht.
Studenten blijven als groep uitgesloten van de gemeentelijke energietoeslag.
De energietoeslag is verder hetzelfde als in 2022.
De beoogde inwerkingtreding is oktober 2023. Gemeenten kunnen vanaf dan gaan uitkeren. Hij kan worden verstrekt t/m 31 augustus 2024.
In de berichtgeving lezen we nog niets nieuws over de financiering.
Aanvulling 7 juli: meer info over o.a. financiering in Gemeentenieuws SZW.
Aanvulling 14 aug: Er komt een andere verdeelsleutel. Het budget wordt verdeeld naar rato van het aantal langdurige minima tot 120% in de periode 2019-2021. Zijn er in jouw gemeente relatief veel of juist weinig langdurige minima, dan krijgt jouw gemeente waarschijnlijk een hoger respectievelijk lager bedrag dan vorig jaar. Zie hier mijn ruwe berekening.
Het Bossche college besloot dinsdag om een lokale overgangsregeling op te tuigen voor alle schuldregelingen.
Alle inwoners met lopende saneringskredieten op 1 juli krijgen kwijtschelding van maximaal 18 maanden, als zij aan al hun betalingsverplichtingen hebben voldaan.
Schuldbemiddelingen worden omgezet naar saneringskredieten, zodat ook hier maximaal 18 maanden kunnen worden kwijtgescholden. Hiervoor moeten alle schuldeisers akkoord te gaan. Gebeurt dat niet, dan blijft de oorspronkelijke schuldbemiddeling doorlopen.
Aanvulling 5 juli: bekijk de overgangsregeling van Haarlem. Haarlem betaalt ook bij bemiddelingen die startten na 7 februari 2023 de laatste 18 termijnen. Dus zonder deze om te zetten naar SK’s.
