Categorie archief: Basisinkomen

Vereenvoudiging stelsel inkomensondersteuning

Posted on by

Het programma Vereenvoudiging stelsel inkomensondersteuning voor mensen (VIM) gaat de komende twee jaar (2024-2025) op zoek naar mogelijke domeinoverstijgende vereenvoudigingen in het stelsel van inkomensondersteuning. Dit gebeurt in aanvulling op andere initiatieven zoals Staat van de Uitvoering, Commissie Sociaal Minimum, Rapport Toekomst Toeslagen, herziening Participatiewet, IBO Toeslagen, IBO Vereenvoudiging sociale zekerheid en bouwstenen voor een beter en eenvoudiger belastingstelsel.

Er komen oplossingen voor korte- en middellange termijn m.b.t. de volgende knelpunten:

  • Drempel arbeidsparticipatie: Terugvorderingen van inkomensondersteuning, zoals toeslagen, als je meer of vanuit de uitkering gaat werken.
  • Doorwerking regelingen: Herstel van fouten, een nabetaling en/of een belaste eenmalige uitkering werkt door in andere regelingen, waardoor bijvoorbeeld toeslagen worden teruggevorderd.
  • Stapeling van regelingen leidt tot complexiteit, onvoorziene inkomenseffecten en niet-gebruik.
  • Verhoging van WIA- of Wajonguitkering vanwege blijvende hulpbehoevendheid wordt meegerekend bij het inkomen met gevolgen voor toeslagen en het recht op landelijke of lokale voorzieningen.
  • Bij inkomensondersteuning voor mensen met een beperking is onvoldoende zicht op wat mensen uiteindelijk te besteden hebben.
  • De vrijwilligersvergoeding voorziet niet in de wens om te belonen voor inzet, in het bijzonder in de situatie dat de betreffende vrijwilliger een uitkering, (laag) loon of studiebeurs ontvangt.

Er worden ook lange termijnopties uitgewerkt. Dan gaat het o.a. over herziening van het toeslagenstelsel. Dit ter beoordeling aan het volgende kabinet.

Eind 2024 ontvangt de Tweede Kamer een eerste overzicht van mogelijke oplossingen.

De VNG participeert in VIM en roept gemeenten op om goede voorbeelden van vereenvoudigde gemeentelijke regelingen te mailen naar nora.kasmi@vng.nl. Nora, kijk in ieder geval naar recente voorbeelden van Amsterdam en Utrecht.

Verkiezingsprogramma’s over armoede en schulden

Posted on by

Ik ben er eens goed voor gaan zitten en heb bijna alle verkiezingsprogramma’s doorgeplozen. Bestaanszekerheid is een belangrijk thema voor alle partijen. Sommige partijen borduren een beetje voort op het huidige stelsel, anderen gooien het roer om, met bijvoorbeeld eerste stappen richting een basisinkomen. Meerdere partijen doen ook concrete voorstellen voor de aanpak van de schuldenproblematiek. De term ‘schuldenindustrie’ komt in meerdere programma’s terug. Ik presenteer hieronder alleen de wat concretere voorstellen.

Maar eerst: wat stemmen minima?

We hebben allemaal wel een beeld van de achterban van de verschillende partijen. Maar toch interessant om het wat wetenschappelijker te bekijken. Lees bijvoorbeeld Demografie in stemhokje, Wat als alleen arme of juist rijke wijken mochten stemmen?, Steeds gaat het over bestaanszekerheid, hoe staat Nederland ervoor? of Buiten het Binnenhof: Leven onder het bestaansminimum. Ook de Van 9 tot 5 Kieswijzer geeft wel een treffend inzicht :). Aanvullingen: Kijk op klimaatenjouwportemonnee.nl, met antwoord op de vraag: Welke politieke partij gaat mij helpen? Karin, bedankt voor de tip! Lees de factsheet Zeker van een inkomen van de Landelijke Cliëntenraad met o.a. koopkrachtplaatjes per politieke partij. Alef, bedankt! En lees in de Volkskrant: Met welke politieke keuze heb je straks nog een goed belegde boterham?

BBB

  • Toeslagenstelsel vervangen door systeem waarbij bijv. de eerste €30.000 inkomen voor werknemer en werkgever belasting- en premievrij is. Eventueel i.c.m. negatieve belastingaanslag.
  • Op lange termijn verhoging sociale uitkeringen en minimumloon.
  • Nieuw stelsel kinderopvang, met beperkte eigen bijdrage.
  • Verbod op doorverkoop vorderingen. Recht van dagvaarding door incassobureaus wordt beperkt.
  • 0% BTW op groente en fruit.
  • Onderzoeken naar mogelijkheden geregistreerde schuldhulpregeling (ik denk dat wordt gedoeld op dit voorstel. Inmiddels is dat voorstel doorontwikkeld).
  • Voorlichting om beter met geld om te gaan. Financiële educatie jeugd, met rol overheidscommunicatie.
  • Oprichting microkredietinstelling die zich richt op sociale schuldhulp, schulden herfinanciert en burgers begeleidt naar een schuldenvrije toekomst.
  • De Nederlandse Loterij krijgt als enige een vergunning voor een grote landelijke loterij.
  • Gemeenten krijgen extra compensatie bijzondere bijstand. Financiering gemeenten gaat gelijk lopen met collegeperiodes zodat geen zogenaamd ravijnjaar ontstaat in de structurele begroting.
  • Marktwerking beperken door één basisverzekeringspolis wettelijk verplicht te maken en verschillen in premies te maximeren. Mondzorg en meer fysiotherapie in basispakket. Eigen risico sterk verlaagd en indien mogelijk de komende jaren afgeschaft.

BIJ1

  • Afschaffen: Participatiewet, tegenprestatie, sancties, boetes, verplichte sollicitatie, kostendelersnorm en tegenprestatie. Meer geld scholingsprogramma’s voor mensen zonder werk.
  • Minimumloon naar €16/u. Minimumloon stijgt jaarlijks tenminste mee met de automatische prijscompensatie en is niet minder dan 60% van mediaanloon. AOW en bijstand stijgen automatisch mee. Minimumjeugdloon naar niveau volwassenen.
  • Start met Housing first. Meer sociale huurwoningen bouwen. Woningvoorraad met ten minste 50% sociale huur. Regels voor huurprijzen worden gekoppeld aan minimumloon. Het huurtoeslag wordt overbodig. Extra klasse binnen sociale huursector, met huren niet hoger dan €350.
  • Nationaal Zorgfonds vervangt zorgverzekeraars en dekt alle zorg, incl. tandheelkunde. Afschaffen premies en eigen bijdragen.

CDA

  • Nieuw lokaal georganiseerd loket voor informatie, advies en hulp bij financiële zaken.
  • Belastingen en toeslagen worden hervormd. De middenklasse wordt met deze wijziging versterkt.
  • Samenvoeging re-integratieregelingen in WW, ZW, WIA, P-wet en Wajong.
  • Introductie basisbanen.
  • Verhoging minimumloon (er worden geen bedragen genoemd. Ook niets over koppeling met uitkeringen).
  • Ondersteunen van mensen met schulden laten we niet meer over aan de markt. Schuldhulp is taak publieke of maatschappelijke organisaties.
  • Boetes bij te laat betalen worden beperkt en woekerrentes verboden. Fintech-aanbieders van uitgesteld betalen en gokaanbieders worden zwaarder gereguleerd en belast.
  • Aanvragen van inkomensregelingen eenvoudiger en voorspelbaarder. Uitgaan van vertrouwen. Geen zware en kostbare controles, maar steekproefsgewijs controleren.
  • Samen met bedrijfsleven werken aan bewustzijn om schulden tijdig te signaleren.
  • Gemeenten moeten de ruimte hebben om alle schulden over te nemen zodat huishouden nog maar één schuldeiser heeft.

ChristenUnie

  • Uitvoering advies Commissie Sociaal Minimum.
  • Verhoging minimumloon naar 60% van het mediane salaris. Hiermee komt minimumloon in 2028 uit op bijna €18/u. Uitkeringen stijgen mee. Werkenden tot circa 2x modaal moeten netto meer overhouden.
  • Introductie basisbaan.
  • Bijstand: bij parttime werken gedeeltelijke vrijlating inkomsten, zodanig dat parttime werken lonend is, en geen armoedeval. Afschaffing zoekperiode jongeren. Introductie bufferbudget. Afschaffing kostendelersnorm bij tijdelijk verblijf.
  • Terugdringen niet-gebruik van regelingen. Hiervoor kan gegevensuitwisseling een oplossing bieden. Landelijke fondsen en gemeentelijke voorzieningen sluiten op elkaar aan en zijn breed bekend.
  • Gemeenten krijgen extra geld voor armoedebestrijding in gebieden en wijken waar intergenerationele armoede disproportioneel sterk aanwezig is, zoals voormalige Veenkoloniën of verschillende stadswijken.
  • Hogere vermogensgrenzen bij kwijtscheldingen lokale belastingen.
  • Geen huisuitzetting en afsluiting water, gas, en elektra als er kinderen zijn of als iemand in schuldhulptraject zit.
  • Ondersteuning voedselbanken.
  • Einde aan Buy Now, Pay Later (BNPL) diensten. Betere campagnes tegen lenen en BNPL-diensten. Verbod op afbetaling bij consumentenproducten. Verlaging maximale kredietrente.
  • Vorderingen mogen maximaal 1x worden doorverkocht, oorspronkelijke eigenaar houdt zorgplicht. Plafond voor incassokosten. Deurwaarders moeten vooraf inzicht kunnen krijgen in vermogenspositie schuldenaar. Krediettax waarbij kredietverstrekker deel van verleende bedrag afdraagt aan preventie-/schuldenfonds. Deurwaarders krijgen zorg- en meldplicht. Schuldeiser moet binnen redelijke termijn kunnen specificeren hoe de vordering tot stand is gekomen als schuldenaar hierom vraagt.
  • De Nederlandse Schuldhulproute en MijnSchuldenwijzer.nl worden uitgebreid en breed ingevoerd.
  • Eén Rijksincasso.
  • Afschaffen wanbetalersregeling.
  • Financiële educatie op middelbare scholen.
  • Schuldhulp: geen voorkeurspositie overheid. Vaker saneringskredieten. Verbetering vroegsignalering. Kwaliteitskader met minimumeisen voor gemeentelijke schuldhulp. Verkort de maximale termijn om tot minnelijke regeling te komen. Nazorg wettelijk verankerd.
  • Versterking Schuldhulpmaatje.
  • Beslagvrije voet op 100% sociaal minimum.
  • Maximale huurstijging moet onder inflatie of CAO-loonstijging blijven. Huurtoeslag omgevormd naar huursubsidie, gebaseerd op inkomen van 2 jaar terug, incl. vangnetregeling.
  • Maandelijks uitkeerbare belastingkorting i.p.v. toeslagen.
  • Arbeidskorting en ondernemersregelingen in inkomstenbelasting geleidelijk geïntegreerd in één werkendenkorting. Lagere belasting op arbeid, hogere belasting op vermogen.
  • 0% BTW op groente, fruit, OV en reparaties.
  • Geen energiearmoede meer in 2030.

D66

  • Aanpak dakloosheid naar voorbeeld Housing First.
  • Verhoging minimumloon naar tenminste €17,50 in 2028, de bijstand stijgt volledig mee. Ook minimumjeugdloon stijgt. Verhoging AOW en loslaten koppeling met minimumloon. Verlaging werkgeverspremies voor de laagste inkomens. Ruimere mogelijkheden voor bijstandsgerechtigden om tijdelijk tot minimumloon bij te verdienen. Gemakkelijker om onderneming te starten vanuit uitkering. Inkomsten worden een paar maanden vrijgesteld.
  • Lastenverlaging voor lage- en middeninkomens. Hoge vermogens meer belasten dan kleine. Grote erfenissen zwaarder belast, kleine erfenissen juist minder.
  • Mensen kunnen met terugwerkende kracht gebruikmaken van armoederegelingen. Ondergrens aan gemeentelijke armoederegelingen.
  • Uitkeringen en toeslagen op vast moment uitbetaald. Ook incasso’s z.v.m. op vast moment.
  • Gelijktrekking vermogensgrenzen kwijtschelding gemeentelijke belastingen en bijstand.
  • Kinderopvang bijna gratis. Kinderopvangtoeslag afgeschaft. (Kleine) eigen bijdrage.
  • Vervanging zorgtoeslag door andere vorm van (inkomens)ondersteuning.
  • Introductie verzilverbare heffingskorting die met je belasting wordt verrekend en die in geld wordt uitgekeerd bij geen of te lage inkomsten.
  • Buy Now, Pay Later-diensten beter gereguleerd. Zorgplicht voor schuldeisers.
  • Inzet op financiële geletterdheid en -begeleiding jongeren en gezinnen.
  • Kredietregistratie wordt wettelijke taak. BKR-registratie vervalt na minnelijk traject of Wsnp.
  • Verbod op opkopen schulden door externe partijen. Verjaringstermijn om te voorkomen dat mensen na lange tijd of na afronden schuldhulp nog worden geconfronteerd met hoge rekeningen.
  • Schuldhulp: vormgeven met één traject, één plan en één regisseur en standaard saneringskrediet. Samenvoeging minnelijk en wettelijk traject. Rechter toetst alleen als dat strikt noodzakelijk is. Schuldhulp breder toegankelijk voor ondernemers, mensen met beginnende schulden, hoger inkomen of koophuis. Aflossingspauze van 2 maanden per jaar. Gratis budgetbeheer i.c.m. bevorderen financiële zelfredzaamheid.
  • Keurmerk voor bewindvoerders.

DENK

  • Minister van Armoedebestrijding blijft. Meer geld armoedebestrijding.
  • Wettelijke taak om aantal mensen onder sociaal minimum jaarlijks te doen afnemen. Verhoging minimumloon naar €16/u. Uitkeringen stijgen mee. Verhoging minimumjeugdloon. Hogere inkomens meer belasten.
  • Subsidiëren voedselbanken.
  • Kinderbijslag omhoog en maandelijkse betaling.
  • Vroegsignalering van armoede, bijv. via banken, nutsbedrijven en verhuurders.
  • Energieplafond en -toeslagen blijven van kracht zo lang prijzen hoog blijven.
  • Verlaging BTW op boodschappen, groente en fruit. Prijsmaximum voor essentiële levensmiddelen.
  • Schuldhulp: We nemen bewezen maatregelen uit het land over. Overheid gaat meer schulden kwijtschelden en bedrijven dienen menswaardig om te gaan met mensen als zij schulden incasseren. Gokken minder laagdrempelig.
  • Gratis kinderopvang voor lage- en middeninkomens.
  • Bijstand: ruimere bijverdienmogelijkheden. Afschaffen kostendelersnorm. Einde verplichte zoekperiode jongeren. Ruimere vrijlating giften. Hogere bijstand dak- en thuislozen.
  • Ouderen die recht hebben op AIO worden automatisch bereikt door verantwoorde gegevensuitwisseling. Vermogensgrenzen bij AIO en andere uitkeringen worden verhoogd.
  • Invoering kredietbank voor kleine ondernemers.
  • Lagere energierekening door woningen beter te isoleren. Meer subsidies isoleren huurwoningen. 40% moet sociale koop- of huurwoningen zijn. Huurverhogingen maximeren. Huurtoeslag omhoog.
  • Afschaffen eigen risico. Lagere zorgpremie voor lage en middeninkomens. Mondzorg, tandheelkundige controles en fysiotherapie in basispakket.

Forum voor Democratie

  • Maximaal 10% sociale huurwoningen.
  • Grondige vereenvoudiging belastingen-, toeslagen en premiestelsel. (Meer) werken moet altijd lonen. Hogere belastingvrije voet van € 30.000 voor werkende Nederlander, idealiter in combinatie met lage vlaktaks.
  • Voorkomen van problematische schulden bij mensen in armoede.
  • Omzetting kinderbijslag in forse kindgebonden aftrekpost inkomstenbelasting.
  • Strenge controle op sociale fraude.
  • Beperken toegang sociale voorzieningen voor asielzoekers en immigranten. Geen uitkeringen en (kinder)toeslagen voor mensen die in buitenland verblijven.
  • AOW-uitkering belastingvrij. Verhoging AOW.
  • Verlaging eigen risico naar €200.

NSC

  • Herijking minimumloon en daaraan gekoppelde uitkeringen;
  • Terugdringen onrechtvaardigheden in stelsel sociale zekerheid die ertoe leiden dat mensen plotseling zonder inkomen zitten of te maken krijgen met hoge boetes of terugvorderingen door een klein foutje.
  • Sociaal tarief energiebelasting: minder belasting over eerste 1000 m3 gas.
  • Hervorming belastingstelsel, zodat marginale druk bij lagere en middeninkomens afneemt en (meer) werken loont. Verlaging laagste tarief inkomstenbelasting. Beter vormgeven heffingskortingen. Herziening stelsel toeslagen en premies. Verminderen beroep op zorgtoeslag, zonder grote inkomenseffecten. Kinderopvangtoeslag vervangen door instellingsfinanciering i.c.m. ouderbijdrage.
  • Inkomensbeleid is kerntaak rijksoverheid. Gemeentelijk armoedebeleid is sluitstuk, bedoeld om in individuele gevallen maatwerk te leveren.
  • Ontmoedigen kopen op krediet door betere voorlichting via overheidscampagnes en door strengere regelgeving. Maximale rente en incassokosten fors aangescherpt.
  • Werkgevers die bij loonbeslag hun werknemers (financieel) willen helpen, krijgen meer armslag. Duidelijke regels wanneer hulp niet als belastbaar loon beschouwd wordt.
  • Centrale incasso voor overheid en semipublieke organisaties.
  • Samen met gemeenten bezien hoe bereik en effectiviteit schuldhulp kan worden verbeterd.

Partij voor de Dieren

  • Lage tarief inkomstenbelasting verlaagd, hoge tarief verhoogd.
  • Minimumloon naar €16/u. Minimumloon beweegt mee met andere inkomens en minimaal 60% van mediane inkomen. Uitkeringen stijgen mee. Minimumjeugdloon afgeschaft en naar niveau volwassenen.
  • Progressieve vermogensbelasting van 1% tot €500.000 oplopend tot 5% voor vermogens boven €5 miljoen. Vrijstelling voor spaargeld verhoogd.
  • Bijstand: afschaffen kostendelersnorm, partnertoets en tegenprestatie. Bijverdienen wordt mogelijk. Versoepelen giftenbeleid.
  • Mensen met hoge schulden beter en sneller helpen. Makkelijker om hulp te vragen. Verkorten schuldtrajecten.
  • Voedselbanken moeten overbodig worden. Zolang dat niet zo is ondersteunen we ze.
  • Kinderopvang gratis voor lage inkomens. Arbeidseis afschaffen.
  • Kinderbijslag inkomensafhankelijk.
  • Uiteindelijk alle toeslagen overbodig.
  • Afschaffen erfbelasting voor kleine erfenissen en verhoging voor grote erfenissen.
  • Start pilot met verschillende vormen van basisinkomen.
  • Onderzoeken hoe mensen ‘sociaal kapitaal’ kunnen opbouwen, door het verrichten van maatschappelijk zinvol geachte activiteiten, dat ze in kunnen zetten om basisbehoeften als eten en woonruimte te ‘betalen’.
  • 0% BTW op groenten, fruit, noten, granen en peulvruchten.
  • Eigen risico afgeschaft. Ook eigen bijdrage voor chronisch zieken afgeschaft. Ziekenfonds komt terug, met dekking mondzorg, fysiotherapie en (definitieve) anticonceptie. Premie verlaagd. Inkomensafhankelijke bijdrage omhoog. Zorgtoeslag wordt zo overbodig.
  • Recht op huurverlaging bij bijvoorbeeld woningen met energielabels lager dan C. Huizen op grote schaal te isoleren + betere voorlichting.
  • Huren komende 5 jaar bevroren.

PvdA-Groenlinks

  • Minimumloon stapsgewijs naar €16/u voor iedereen vanaf 18 jr. Uitkeringen stijgen mee. Verhoging bijstand in lijn met voorstel commissie Sociaal Minimum.
  • Gemeenten krijgen extra middelen voor ondersteuning lage inkomens. Specifiek beleid kwetsbare kinderen.
  • Op termijn Bestaanszekerheidswet die Participatiewet vervangt.
  • Bijstand: Afschaffing kostendelersnorm, zoekperiode voor jongeren, tegenprestatie en taaleis. Versoepeling sollicitatie- en inlichtingenplicht. Minder formulieren. Minder snel een boete. Basisbaan op maat. Ruimte om tot € 2.400 p.j. aan giften te ontvangen. Huis en auto vallen niet langer onder vermogenstoets. 15% bovenop uitkering bijverdienen. Terugvaloptie, zodat mensen weer werk kunnen aanvaarden zonder angst dat ze recht op uitkering verliezen als het tegenvalt.
  • Onderzoek negatieve inkomstenbelasting. Evalueren pilots ‘gewoon geld geven’ om te bezien welke groepen hier daadwerkelijk voor in aanmerking kunnen komen. Onderzoek naar varianten basisinkomen.
  • Ondergrens gemeentelijke armoederegelingen minimaal 120%. Automatische kwijtschelding gemeentelijke en waterschapsbelastingen, met dezelfde vermogensgrens als bij bijstand.
  • Overbodig maken toeslagen door o.a. zorgpremie en kinderopvang op andere manier te financieren.
  • Aanpak niet-gebruik van inkomensondersteunende regelingen. Door bestanden en gegevens slim te koppelen, met een wettelijke grondslag. Dit gebeurt bij life-events, zoals verlies van werk, geboorte, scheiding, verhuizing of overlijden. Inzet op gemeentelijke loketten waar mensen in één keer overzicht krijgen en alle regelingen in één keer kunnen aanvragen. Communicatie op B1-taalniveau. Fiscus moet proactief minima benaderen die geld terugkrijgen over afgelopen 5 jaar.
  • Vast betalingsmoment uitkeringen, toeslagen, etc. Z.v.m. op één vast moment innen zorgpremie, gemeentelijke- en waterschapsbelasting, huren bij corporaties, verzekeringen, gas, licht en water en betalingsregelingen bij Rijk. Als het betalingsmoment in de feestdagen valt, krijgen mensen hun inkomen daarvoor en niet daarna.
  • Consumentenkredieten en woekerrentes aan banden. Bij Buy Now Pay Later (BNPL) moet minimaal 1/3 vooraf worden betaald. In fysieke winkels BNPL verboden. Minimumleeftijd naar 21 jaar. Gemaximeerd rentetarief en verplichte transparantie over verdienmodel. Als bedrijven niet aantoonbaar hebben gecontroleerd of mensen de aankopen wel konden betalen en de minimumleeftijd hebben, vervalt de schuld. Aandacht voor financiële educatie op scholen.
  • Stop handel in schulden. Verlaging maximale incassokosten en rente. Deurwaarders
    in overheidsdienst. Mensen hebben voortaan 1 deurwaarder, die per regio opereert. Deurwaarder krijgt wettelijke taak om schulden te helpen voorkomen. Verplichte melding bij gemeente i.k.v. vroegsignalering.
  • Overheidsinstanties stoppen met excessieve boetes op wanbetaling. Eén Rijksincassodienst voor overheidsorganisaties incl gemeenten. 1 portaal voor alle openstaande boetes, schulden, heffingen en dagvaardingen. Zorgverzekeraars dragen klanten met een betaalachterstand niet langer over aan CAK, maar aan gemeente.
  • Schuldhulpverlening alleen door partijen zonder winstoogmerk. Mensen hoeven niet
    meer hun eigen bewindvoering te financieren vanuit bijzondere bijstand.
  • Landelijke pauzeknop: opschorting incasso en beslag. Iedereen die onder sociaal minimum dreigt te komen door schulden, krijgt automatisch recht op betalingsregeling. Gemeenten krijgen meer bevoegdheden om betalingsregelingen af te dwingen bij schuldeisers. Schuldregeling bindend bij 2/3 schuldeisers akkoord. Verhoging beslagvrije voet tot sociaal minimum. Richtlijnen en middelen voor nazorg door gemeenten Onderzoek naar generaal pardon. Huisuitzettingen niet meer vanwege betaalachterstanden. Afsluiten gas, water en licht verboden.

PVV

  • Verlagen energierekening (lagere belasting en btw)
  • Verlagen sociale huren
  • Verhogen wettelijk minimumloon
  • Verhogen van de huurtoeslag
  • Afschaffen van het eigen risico in de zorg
  • Verlaging brandstofaccijnzen
  • Verhoging ouderenkorting
  • Bestrijden uitkeringsfraude
  • Stoppen met export van uitkeringen (m.u.v. AOW)
  • Afschaffen eigen risico
  • Meevallers op zorg naar lagere zorgpremie
  • Tandarts in basispakket
  • Sociale huren verlagen
  • Huurtoeslag verhogen
  • Financiële steun aan ouderen met laag inkomen voor kosten dierenarts

SP

  • Niet alleen bestuurders en aandeelhouders, maar ook alle medewerkers krijgen recht op een deel van de winst. Dit komt bovenop het reguliere salaris.
  • Hoge inkomens meer belasten. Verlaging inkomstenbelasting voor iedereen tot modaal, Verhoging minimumloon tot €16/u. Uitkeringen stijgen mee.
  • Sociaaleconomische gezondheidsverschillen verkleinen door inzet op preventie.
  • Afschaffing kostendelersnorm.
  • Landelijk aanvalsplan om armoede en schulden te bestrijden.
  • Goede en toegankelijke schuldhulp en met één herkenbaar verwijsloket.
  • Incassobureaus die zich misdragen verliezen vergunning. Deurwaarders en bewindvoerders mogen niet langer commercieel zijn, dit wordt een publieke taak.
  • Verlaging maximale rente op krediet.
  • Investeringsfonds om kunst en cultuur te ondersteunen, en ook te voorkomen dat kunstenaars in armoede leven.
  • Maximering huurprijzen alle soorten woningen.
  • Met een oorlogsaanpak de energierekening structureel verlagen. Met een isoleringsoffensief, collectief plaatsen van zonnepanelen op huurwoningen en beter onderhoud van woningen.

Volt

  • Sociaal minimum omhoog. Maandelijkse inkomensonafhankelijke huishoudtoelage die bestaat uit een vaste basisuitkering per huishouden. Daar bovenop extra geld per volwassene en per kind. Ook voor alleenstaande ouders extra geld. Afschaffen alle toeslagen, heffingskortingen, aftrekposten, vrijstellingen en de werkgevers- en werknemerspremies. Uitbreiding inkomstenbelasting met een aantal schijven. Dit is eerste, grote stap op weg naar een basisinkomen.
  • Verhogen minimumloon voor nu naar €14/u. Verdere stijging niet uitgesloten, maar mag niet ten koste gaan van kleine ondernemers, en zo, onbedoeld, grote bedrijven in de kaart spelen. Minimumjeugdloon gelijktrekken met minimumloon.
  • Verlaging nominale zorgpremie.
  • Tegoedbonnen i.p.v. voedselpakketten.
  • Afschaffen kostendelersnorm.
  • Nationale aanpak tegen schulden. Schuldenpardon voor mensen die in armoede leven én mensen met problematische schulden. Goede nazorg. Achteraf betalen z.v.m. aan banden gelegd. Af van verdienmodel schuldenindustrie. Verbod op gokreclames. Maximum verlieslimiet voor gokwebsites. Fors investeren in schuldpreventie d.m.v. scholing over financiën, vroegsignalering en door te zorgen voor duidelijke hulp en nazorg bij problematische schulden.
  • Volt ziet armoedebestrijding als preventiemaatregel #1 voor gezondere samenleving. Armoedebestrijding wordt onderdeel Nationaal Preventieakkoord.
  • Eigen bijdrage Wmo inkomensafhankelijk.

VVD

  • Verhoging minimumloon (er staat niets over bedragen en of uitkeringen meestijgen).
  • Flexwoning en passende hulp en ondersteuning voor daklozen. Doelstelling: nul daklozen in 2030.
  • Buy Now, Pay Later constructies streng reguleren. Verboden voor minderjarigen of bij grote bedragen. Verlaging maximale boetes bij het missen van een betaling.
  • Tegengaan niet-gebruik sociale regelingen. Het kan bijvoorbeeld niet zo zijn dat iemand in armoede leeft omdat sociale diensten geen contact mogen opnemen.
  • Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid moet gericht zijn op ontzorgen. Professionals helpen zo vroeg mogelijk mee om orde op zaken te stellen.
  • Voorkomen terugval van schuldhulp. Gemeenten moeten doelgroep extra goed in de gaten houden en contact onderhouden.
  • Coulance voor ondernemers met coronaschulden.

Tot slot, ook interessant: Verkiezingsprogramma’s over publieke dienstverlening (door Staat van de Uitvoering)

Kabinetsreactie op rapport commissie sociaal minimum

Posted on by

Met de aanbevelingen van de commissie sociaal minimum in de hand is rond Prinsjesdag stevig onderhandeld over een pakket tijdelijke maatregelen rond bestaanszekerheid. Het is straks aan het nieuwe kabinet om te komen met structurele oplossingen.

Er is al heel veel geschreven over de commissie-rapporten. Ik beperk me hieronder even tot de reactie in een Kamerbrief (10 okt.) van ministers Schouten en Van Gennip met betrekking tot de rol van gemeenten:

De Commissie adviseert om de balans tussen Rijk en gemeenten en tussen gemeenten onderling te herstellen langs vier lijnen: de basis moet op orde zijn, doe landelijk wat landelijk kan, harmoniseer de voorwaarden voor lokale regelingen en wees terughoudend met het belasten van gemeenten met nieuwe taken.
De Commissie signaleert dat het rijk de afgelopen decennia meer verantwoordelijkheden bij gemeenten heeft neergelegd. Mensen zijn daardoor meer afhankelijk geworden van hun gemeente om rond te komen. Ten aanzien van de rolverdeling tussen Rijk en gemeenten doet de Commissie de aanbeveling om lokale regelingen, zoals de gemeentepolis, waar mogelijk te centraliseren. In geval van individueel maatwerk en bij uitgaven waarvan de hoogte per regio verschilt, zoals woonlasten van huurders die geen sociale huurwoning kunnen vinden, vervoerskosten en energiekosten, ziet de Commissie een rol voor gemeenten in het bieden van aanvullende inkomensondersteuning. Hierbij vindt de Commissie het van belang dat de voorwaarden voor lokale regelingen geharmoniseerd worden, zodat gelijke gevallen een gelijke behandeling krijgen ongeacht de gemeente waarin iemand woont. De Commissie raakt hiermee aan fundamentele vraagstukken in de inrichting van het stelsel van inkomensondersteuning.
Als kabinet hebben we het programma Vereenvoudiging inkomensondersteuning voor Mensen (VIM) opdracht gegeven voor het opstellen van lange termijnscenario’s voor een vereenvoudigd stelsel van inkomensondersteuning. We zullen in het opstellen van deze scenario’s de verhouding tussen centrale en decentrale inkomensondersteuning meenemen.
De door de Commissie geconstateerde verschillen tussen gemeenten, en de gevolgen daarvan voor inwoners, vormen een belangrijk punt van aandacht. De vraag hoe hiermee om te gaan is een grote vraag waar zorgvuldig naar gekeken moet worden. Er is destijds bij de decentralisatie bewust voor gekozen om gemeenten in specifieke situaties maatwerk te laten leveren in aanvulling op het landelijk vastgestelde sociaal minimum en hen hierbij beleidsvrijheid te geven, aangezien zij dicht bij de burger staan. Tegelijkertijd kan ongelijkheid in gelijke gevallen ongewenst zijn. Dit vraagstuk zal moeten worden bezien in het geheel van de verantwoordelijkheidsverdeling tussen rijk en gemeenten.

Onvoorwaardelijk €1.050 per maand voor gemarginaliseerde jongeren

Posted on by

Eindhoven kijkt tevreden terug op het eerste proefjaar van Bouwdepot. Dat is een interventie die gemarginaliseerde jongeren met financiële stress een jaar lang onvoorwaardelijk €1.050 per maand geeft om daarmee te leren bouwen aan hun toekomst. 

Kernwaardes in de aanpak zijn: financiële rust, onvoorwaardelijk ‘leef- en leergeld’, handelen in vertrouwen en autonomie van de jongeren. Aan het begin stellen de deelnemers een Bouwplan op met daarin hun doelstellingen voor het aankomende jaar. Gedurende en aan het eind van het jaar reflecteren ze op de doelen en passen ze deze aan.

Strikt genomen handelt de gemeente hiermee in strijd met de Participatiewet, maar het rijk gedoogt de proef.*

Lees het onderzoeksrapport, de samenvatting en kijk op hetbouwdepot.nl voor meer info.

* Aanvulling 2 juni: inmiddels is er een second opinion opgesteld door Prof. Geerten Boogaard (Bijzonder hoogleraar Decentrale Overheden), die gemeenten – en in dit geval Eindhoven – in het gelijk stelt. Het Bouwdepot is niet in strijd met de huidige wettelijke kaders, en valt wel degelijk onder de autonomie van gemeenten. Het is eerder zorg-met-bestaanszekerheid en geen bijstand-zonder-voorwaarden en dus niet in strijd met de Participatiewet.

* Aanvulling 13 juni: Bekijk dit filmpje over Bouwdepot.

Zonder nieuw beleid kan 8,1% huishoudens straks niet meer voorzien in basisbehoeften

Posted on by

Normaal gesproken maak ik na de vakantie even een overzichtje van al het nieuws dat je mogelijk gemist hebt. Deze keer is het nieuws erg eentonig en kan het je niet ontgaan zijn: Steeds meer mensen komen in de financiële problemen, en het kabinet wordt opgeroepen met oplossingen te komen.

Het rijk aan zet

Gemeenten hebben met o.a. de energietoeslag de ergste pijn wat verzacht, maar roepen het kabinet nu op om de volgende reparatie niet opnieuw bij gemeenten te beleggen. Het kabinet moet komen met landelijke maatregelen. VNG-bestuurder Peter Heijkoop noemt het een farce dat het kabinet de koopkrachtcrisis niet kan oplossen. Heijkoop denkt dat bijvoorbeeld het versneld en meer verhogen van het minimumloon een goede maatregel zou zijn. Ook een eenmalig extraatje voor mensen die zorgtoeslag ontvangen zou volgens hem veel mensen lucht kunnen geven.

Armoedebestrijding en koopkrachtbescherming moet topprioriteit zijn, vinden Nederlanders. Tegelijkertijd is er weinig vertrouwen dat de overheid deze taken goed oppakt. Dat zijn uitkomsten van een opiniepeiling die I&O Research uitvoerde voor het ministerie van SZW.

Meer armoede

Zonder nieuw beleid daalt volgens het CPB de koopkracht van huishoudens dit jaar met 6,8%, om volgend jaar met 0,6% slechts licht te herstellen. Het CPB verwacht een inflatie van 9,9%, en voor 2023 4,3%. Hierdoor neemt de armoede toe. Het aandeel personen in armoede (met maximaal een basisbehoeftenbudget) stijgt volgend jaar tot 8,1% (het was 5,7% in 2021). Voor kinderen is dat zelfs 9,8% (7,2% in 2021). Vorige maand meldde het Nibud ook al dat steeds meer mensen financieel klem zitten. Mensen in een schuldregeling komen niet meer rond met het vrij te laten bedrag. Ophoging van het vtlb is alleen een optie voor mensen met een wat hoger inkomen.

Prinsjesdag

Het CPB zegt dat de verwachting zeker sinds de jaren 90 niet zo somber was. Op Prinsjesdag publiceert het CPB een update van de verwachtingen, met daarbij de impact van eventuele extra kabinetsmaatregelen. Prinsjesdag wordt dit jaar spannender dan ooit.

Energietoeslag studenten

Tot slot nog even het laatste nieuws over de energietoeslag:

https://twitter.com/LeesDitEven/status/1562408359336239104

SCP en CPB: Verminderen van armoede mogelijk maar kost geld en banen

Posted on by

Gerichte maatregelen om armoede te verminderen zoals de verhoging van de bijstand, zijn effectief, maar kosten geld en vaak banen blijkt uit het zojuist verschenen onderzoek Kansrijk Armoedebeleid van het CPB en het SCP.

Met het huidige kabinetsbeleid neemt de armoede in Nederland de komende jaren met ruim een kwart toe. De stijging van armoede komt met name door de verlaging van de bijstand tot en met 2035 (hoe zat dat ook alweer?).

De armoede in Nederland kan met 60% afnemen door invoering van een basisinkomen. Dit kost veel geld en het arbeidsaanbod zal sterk afnemen. De introductie van negatieve inkomstenbelasting (p. 143) en aanpassingen in bestaand beleid, zoals in de hoogte van de bijstand, leiden tot beperktere armoedevermindering, maar ook tot minder kosten en minder werkgelegenheidsverlies. Investeren in menselijk kapitaal door in te zetten op gezondheid of opleiding is een optie voor de lange termijn.

Als de jaarlijkse verlaging van de bijstand vanaf 2021 wordt teruggedraaid, dan neemt de toekomstige kans op armoede voor personen in de bijstand met bijna de helft af. Maar ook de prikkel om te werken neemt af. Een effectieve manier om armoede onder kinderen te bestrijden, is om het kindgebonden budget te verhogen voor gezinnen met 3 of meer kinderen. Hiermee kan de armoede onder kinderen tot 20% worden teruggedrongen. Een andere mogelijkheid voor het verkleinen van de armoede is om de arbeidskorting voor werkenden met lagere inkomens te verhogen, terwijl voor de ouderen te denken valt aan een verhoging van de AIO. Armoedebestrijding op de langere termijn kan door te investeren in bijvoorbeeld opleiding, gezondheid en de inzetbaarheid op de arbeidsmarkt.

In totaal hebben de planbureaus 40 beleidsopties geanalyseerd om de stijgende armoede tegen de gaan. Daarnaast zijn bijna 30 beleidsopties geanalyseerd die armoede op de lange termijn bestrijden.

Experimenten bijstand: aandacht loont

Posted on by

In de afgelopen 2 jaar onderzochten 6 gemeenten of een soepelere aanpak beter werkt om bijstandsgerechtigden naar werk te begeleiden. Dat deden zij binnen de kaders van de ‘Tijdelijke regeling experimenten Participatiewet’ en vorige week werden de resultaten bekend.

Bijstandsgerechtigden die intensief begeleid worden, stromen vaker uit naar werk. Mensen die mogen bijverdienen, komen sneller aan parttime werk. Als bijstandsgerechtigden ontheven worden van hun verplichtingen heeft dat geen negatief effect op hun uitstroom uit de bijstand.

In Amsterdam mogen 5.000 bijstandsgerechtigden tot €200 per maand bijverdienen. De deelnemers blijken ruim 2 keer vaker werk te vinden dan mensen die geen bijverdienpremie ontvangen.

‘In veel gemeenten zijn de uitkomsten echter met veel onzekerheid omgeven’, zo zegt het CPB. ‘Bij toekomstige experimenten is het belangrijk om het aantal verschillende maatregelen te beperken, om meer precieze uitspraken te kunnen doen.’

Staatssecretaris Van Ark noemt in een Kamerbrief de bevindingen interessant, maar verbindt er (nog) geen conclusies aan.

Lees meer op nieuwsszw.nl.

Proef met basisinkomen in Finland zet mensen niet aan om te werken

Posted on by

Een proef in Finland met een basisinkomen voor 2000 werklozen heeft er niet toe geleid dat ze zijn gaan werken, lees ik op nos.nl. Volgens onderzoekers zijn de werklozen niet gemotiveerder om een baan te vinden en meer te verdienen. Wel voelen ze zich gelukkiger.

De proef begon twee jaar geleden. De werklozen, die willekeurig waren gekozen en niet mochten weigeren om mee te doen, kregen van de overheid elke maand € 560 waarvoor ze niets hoefden te doen en waarover ze geen belasting hoefden te betalen. Ook hielden ze de uitkering als ze binnen twee jaar een betaalde baan vonden.

De onderzoekers willen nog geen vergaande conclusies trekken, omdat alleen het eerste jaar (2017) van de proef uitgebreid is bekeken. De onderzoekers zeggen overigens niets over de besparingen die zijn gerealiseerd (minder handhaving, uitkeringsadministratie, etc.)

Ik ben benieuwd of het Realtime inkomensregister en flexibel uitkeringssysteem in Finland wel van de grond komt en succesvol is.

Afbeeldingsresultaat voor basisinkomen

In Nederland mogen gemeenten experimenteren met regelluwe bijstandsverlening. De eerste experimenten lopen eind 2019 af en worden dan geëvalueerd. Ik ben benieuwd wat daar uit komt!

Realtime inkomensregister en flexibel uitkeringssysteem

Posted on by

Afbeeldingsresultaat voor finlandIn een ingezonden brief in de Volkskrant (onderaan deze pagina) lees ik, dat in 2019 in Finland naar alle waarschijnlijkheid een realtime-inkomensregister wordt ingevoerd, dat het inkomen per maand registreert. Dat zou ook een nieuw, flexibel uitkeringssysteem mogelijk maken, dat beter aansluit bij de huidige realiteit van tijdelijke contracten en onregelmatige inkomsten. Zo’n systeem zou een nieuwe, verbeterde versie van het basisinkomen kunnen zijn. Dat moeten wij in Nederland toch ook kunnen? En dan meteen realtime toeslagen, kwijtschelding, schulden/betalingsregelingen, individuele inkomenstoeslag, kinderbijslag en overige inkomensondersteuning en belastingen regelen. Sluit aan op het maatwerkinkomen dat Eveline Meester voorstelde. En wellicht biedt de blockchain technologie, waar bijvoorbeeld Zuidhorn en Utrecht mee experimenteren, aanknopingspunten.

Volgend jaar op werkbezoek in Finland, stel ik voor.

Hobbels op weg naar inkomensondersteuning
Dat we het in Nederland lastig vinden om bestaanszekerheid te garanderen, concludeerde eerder deze week ook de Inspectie SZW in drie rapporten, waaronder het rapport Hobbels op weg naar inkomensondersteuning. De Inspectie heeft gekeken naar de uitvoering bij gemeenten. Lees voor een samenvatting de brief van Staatssecretaris Van Ark aan de Tweede Kamer of de reactie van Divosa of de samenvatting in het rapport zelf. De Inspectie ziet problemen in vier categorieën:

  1. Beperkte aandacht voor financiën en inkomensondersteuning
  2. Administratieve overbelasting
  3. Terughoudendheid bij de inwoners zelf
  4. Drempels in contact met toegangspoorten

Experimenten met de Participatiewet

Posted on by

Op 1 maart 2017 zijn het Tijdelijk besluit experimenten Participatiewet en de Tijdelijke regeling experimenten Participatiewet gepubliceerd. Deze traden op 1 april jl. in werking. Met het besluit maakt de regering het voor gemeenten mogelijk om te onderzoeken wat het beste werkt om mensen naar werk toe te leiden. In de regeling staat hoe gemeenten een verzoek kunnen indienen om te mogen experimenteren en hoe de toewijzing daarvan verloopt. De initiatiefgemeenten Groningen, Tilburg, Utrecht en Wageningen krijgen de gelegenheid om vanaf 1 april 2017 een verzoek in te dienen. Andere gemeenten kunnen vanaf 1 mei 2017 een verzoek indienen. Lees meer over aanvragen op rijksoverheid.nl.

Lees op mijn blog ook:

En op RTLZ: Terneuzen zet experiment basisinkomen door in aangepaste vorm (27 jan. 2017)

Afbeeldingsresultaat voor basisinkomen

Nieuwe beslagvrije voet pas in 2018

Posted on by

Inwerkingtreding van de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet is voorzien voor 2018, zo blijkt uit de Nota naar aanleiding van het verslag aan de Tweede Kamer. Voordat de wet in werking kan treden moet deze eerst nog langs de (nieuwe?) Tweede en de Eerste Kamer.

Geen basisinkomen maar maatwerkinkomen

Posted on by

Ik had het voornemen om iets te schrijven over het basisinkomen. Bijvoorbeeld naar aanleiding van het bericht dat Terneuzen wil pionieren met ‘gratis geld’ voor inwoners en het bericht dat het kabinet dat niet zit zitten.

Afbeeldingsresultaat voor inkomen berekenenMaar oud-collega Evelien Meester schreef al het mooie artikel Geen basisinkomen maar maatwerkinkomen, waar ik graag integraal naar verwijs. ‘Maatwerkinkomen’, Dat is precies wat de naam zegt: een inkomen op maat voor iedereen. Geen aparte huur- en zorgtoeslag, uitkering voor werkloosheid of arbeidsongeschiktheid eventueel aangevuld met een Toeslagenwet of bijstand, etc. Dit scheelt heel veel armoede voor mensen die niet alle voorzieningen aanvragen uit onwetendheid of onkunde. Het scheelt heel veel onjuist gebruik van de regelingen, omdat één partij overzicht houdt over de financiële situatie van één gezin. En het scheelt in de uitvoeringslasten, omdat slechts één partij zich in de situatie van dit gezin hoeft te verdiepen en niet meerdere partijen zich hiermee bezig hoeven te houden. Dat is het basisinkomen 2.0: het maatwerkinkomen.

Uit het artikel ‘Rechten van burgers gewoon uitbetalen‘ dat ik in 2008 schreef met Ger Jaarsma (toen NVVK-voorzitter) in Sociaal Bestek:

We hebben in Nederland een oerwoud aan landelijke en gemeentelijke inkomensondersteunende regelingen. Het gevolg is dat de burger het overzicht over zijn financiën kwijt is geraakt. Er is een groot niet-gebruik. Ook is er onterecht gebruik van bijvoorbeeld toeslagen, die door de aanvrager terugbetaald moeten worden. Voor mensen met een laag inkomen is dat een groot probleem. Het inkomensbeleid is onstuurbaar geworden. In Nederland streven we naar herverdeling waarbij de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. We hebben een sociaal minimum vastgesteld waar niemand onder mag komen. Bovendien compenseren we de kosten die mensen in bepaalde situaties moeten maken, zoals ziektekosten, huur en de kosten van kinderen. Als er schulden zijn, hanteren we een beslagvrije voet of een ‘Vrij Te Laten Bedrag’. Op gemeentelijk niveau vullen we de laatste gaatjes met bijzondere bijstand en andere lokale regelingen. In ons streven naar het creëren van een optimaal en eerlijk inkomensniveau zijn we echter doorgeschoten. Er is een woud aan inkomensafhankelijke regelingen ontstaan. De landelijke rekenkamer kwam in een onderzoek uit op 72 regelingen, en daar zaten de meeste gemeentelijke regelingen nog niet eens bij. Hierdoor ontstaat een averechts effect. De mensen waarvoor de regelingen bedoeld zijn, raken de weg kwijt in dat woud.

Hoewel we het toen niet zo noemden, pleitten we toen eigenlijk al voor een soort maatwerkinkomen. Door gegevens van UWV, Belastingdienst en gemeenten te koppelen kun je direct toeslagen en vergoedingen uitbetalen en belastingen innen zonder dat mensen het moeten aanvragen.

Kabinet ziet basisinkomen niet zitten

Posted on by

Het kabinet wijst het idee van een onvoorwaardelijk basisinkomen af, zo schrijft Asscher in een brief aan de Tweede Kamer. ‘Het invoeren van een onvoorwaardelijk basisinkomen is geen realistische en economisch haalbare optie. Los van de kosten, neemt bij een hoog basisinkomen het arbeidsaanbod af en is bij een laag basisinkomen aanvullende inkomensondersteuning nodig. In het huidige sociale zekerheidsstelsel staat activering centraal en wordt inkomensondersteuning geboden aan specifieke groepen zodat zij kunnen voorzien in hun noodzakelijke kosten van bestaan. Een basisinkomen past niet bij de breed gedeelde politieke ambitie om de arbeidsparticipatie en werkgelegenheid te verhogen.’

Experimenten Participatiewet
Ondertussen staat het kabinet wel toe dat gemeenten gaan experimenteren met bijstandsverlening. Dat staat althans in een ontwerpbesluit dat – voor zover ik kan nagaan – nog niet definitief is vastgesteld. Het ontwerpbesluit ligt in de Eerste Kamer en gaat daarna naar de Raad van State (ik kan het niet vinden in de archieven). Klijnsma wil op 1 januari 2017 starten. lees meer op vng.nl. Lees op mijn blog ook Experimenteren met bijstand en schulden (14 okt. jl.).

Naschrift d.d. 2 jan. 2017: In de Verzamelbrief van SZW (29 dec. ’16) staat dat Klijnsma de ministeriële regeling die de experimenten regelt op 1 maart 2017 in werking wil laten treden. In de verzamelbrief (p.3 en bijlage 1) staat hoe geïnteresseerde gemeenten mee kunnen doen.

Experimenteren met bijstand en schulden…

Posted on by

… in de wijkteams. Om de effectiviteit van wijkteams te vergroten, starten dit najaar vernieuwende experimenten in vijf wijken in Eindhoven, Enschede, Leeuwarden, Utrecht en Zaanstad. De aanpak heeft als doel maatwerk mogelijk te maken in de vijf wijken met:

  • Een brede geldstroom voor maatwerk en integrale ondersteuning: in plaats van aparte gelden voor Wmo 2015, jeugdhulp, participatie, bijzondere bijstand, schuldhulpverlening en armoedebestrijding.
  • Meer handelingsruimte voor het wijkteam en vermindering van de regeldruk.
  • Versterken competenties sociaal werkers.
  • Beschermingsbewind onder regie van de gemeente.
  • Betere aanpak van schulden door preventie, afspraken maken in situaties waar grote problemen dreigen en het instellen van ‘Teams foutherstel’.

De basis voor de experimenten is een analyse van 100 wijkteamcasussen van de vijf steden. Daaruit blijkt dat wijkteams meer slagkracht nodig hebben om kwetsbare huishoudens goed en snel te kunnen ondersteunen. In de publicatie ‘Doen wat nodig is’ die deze week is gepresenteerd op een landelijke bijeenkomst van City Deal Inclusieve Stad, Initiate en VNG, het G32-stedennetwerk en Platform31, staat de analyse van de casuïstiek en de contouren van de experimenten beschreven. Verplichte kost als je met maatwerk(budget) in je wijkteams aan de slag wilt.

…in de Participatiewet. Vrijdag 30 september stuurde staatssecretaris Klijnsma het Ontwerpbesluit Experimenten Participatiewet naar de Eerste en Tweede Kamer. Ze wil liefst per 1 januari 2017 starten met de experimenten. Lees ook Basisinkomen en regelarme bijstand.

Vorige week gaf ik bij de Inspectie SZW de presentatie Creatief met bijstand en schulden.

Basisinkomen en regelarme bijstand

Posted on by

Gemeenten die willen experimenteren met de regels rondom de bijstand, zijn weer een stapje dichterbij hun doel. Of eigenlijk twee. Staatssecretaris Klijnsma laat een wetenschappelijk kader opstellen voor de experimenten én ze wil nog voor het zomerreces een Amvb voorbereiden, zo schrijft zij in een brief aan de Tweede Kamer.

Al in november 2015 werd een motie aangenomen waarin de regering werd verzocht gemeenten de ruimte te geven om te experimenteren.

De gemeenten Groningen, Tilburg, Utrecht en Wageningen hebben een voortrekkersrol. Deze vier zijn al langer bezig met het opzetten van experimenten om te kijken wat de effecten zijn van het versoepelen van bijvoorbeeld de regels rondom bijverdienen in de bijstand of rondom handhaving. Maar ook andere gemeenten mogen straks binnen de gestelde kaders gaan experimenteren!

Nee, geen basisinkomen

Hoeveel ruimte gemeenten krijgen, weet ik nog niet. Dat staat ook niet in de brief van Klijnsma. Maar ik denk dat deze beperkt zal zijn. Het zal in ieder geval geen ‘basisinkomen’ zijn, hoe graag sommigen daarmee ook zouden willen experimenteren. Bij een basisinkomen is het idee dat iedereen – dus ook niet-bijstandsgerechtigden – een basisinkomen krijgt.

In Finland hebben ze de invoering van een basisinkomen serieus overwogen (€800 per inwoner), maar uiteindelijk op de lange baan geschoven. Maar ze doen nog wel mee met een onderzoek naar invoering van een wereldwijd basisinkomen (!).

Campagneactie van de voorstanders van een basisinkomen in Zwitserland (foto: Reuters)

Zwitserland heeft zelfs gisteren nog gestemd over invoering van een basisinkomen. Niet een beetje experimenteren met een regeltje meer of minder, nee, echt een basisinkomen. Maar uiteindelijk vond ruim driekwart van de Zwitsers dat toch niet zo’n goed idee.

Meer lezen over basisinkomen:

Gemeenten mogen experimenteren met minder plichten en meer bijverdienmogelijkheden rond bijstand

Posted on by

Dat is één van de uitkomsten van de stemming gisteren in de Tweede Kamer over moties die waren ingediend bij het Algemeen Overleg over armoede- en schuldenbeleid op 24 september jl. Lees het verslag van dat AO.

Vier moties zijn aangenomen:

  1. StemmingMotie van het lid Karabulut de hoogte van de beslagvrije voet – Deze motie verzoekt de regering, bij de uitwerking van de wetgeving rond beslagvrije voet te onderzoeken of de hoogte van de beslagvrije voet een solide bodem voldoende garandeert.
  2. Gewijzigde motie van het lid Voortman c.s. – Deze motie vraagt om mogelijkheden om te experimenteren met de Participatiewet door minder verplichtingen op te leggen en meer bijverdienmogelijkheden te creëren. Dit geeft de betreffende gemeenten ruimte om te experimenteren met iets wat lijkt op het basisinkomen;
  3. Gewijzigde motie van de leden Voortman en Yücel – Deze motie verzoekt de regering, gemeenten te stimuleren om samen met de Coalitie Van de Straat integrale werkwijzen voor schuldhulpverlening voor jongeren op te zetten, door praktijkvoorbeelden te verspreiden en pilots te starten dan wel te faciliteren;
  4. Motie van het lid Yücel over signaleren van armoede en schulden als onderdeel van het takenpakket van wijkteams – Deze motie verzoekt de regering om te stimuleren dat het signaleren van armoede en schulden een integraal onderdeel wordt van het takenpakket van wijkteams.

Eén motie is aangehouden, een andere verworpen:

Controle is goed, vertrouwen is beter

Posted on by

Een interessante column in de Volkskrant vanmorgen. Over het ‘vertrouwensexperiment’ in Tilburg. Ze willen daar bijstandsgerechtigden hun vrijheid teruggeven. Geen verplichte sollicitaties meer, geen strafkorting, geen tegenprestaties. 46 andere gemeenten, waaronder ook Amsterdam, willen experimenteren met zo’n ‘basisinkomen’. Staatssecretaris Klijnsma buigt zich momenteel over experimenteervoorstellen. Maar misschien is het toch niet zo handig om dit een ‘basisinkomen’ te noemen. De oorspronkelijke gedachte daarbij is namelijk dat iedereen zo’n basisinkomen krijgt, dus ook mensen met een goed inkomen.

Vertrouwensexperimenten kunnen trouwens ook misgaan (!):

Re-integratie bodemloze put

Posted on by

Vorige week was ik bij het geslaagde Jaarcongres Schuldhulpverlening & Armoede van Divosa en HOEZO!. Bekijk alle presentaties waaronder die van mij en Ger Heijers over Noodhulpbureaus.

Rutger Bregman (bekend van o.a. het boek Gratis geld voor iedereen) brak er een lans voor het basisinkomen. Ik ga de discussie over het basisinkomen de komende tijd met meer aandacht volgen en heb daarom alvast een nieuwe rubriek aangemaakt (zie onderwerpen in de zijbalk). Bregman benadrukte ook nog maar eens dat het rendement op re-integratie inspanningen vrijwel nihil is, bijvoorbeeld door het Lock-in effect: als mensen in een traject zitten, spannen zij zich minder in om een baan te vinden. Met de besparing op re-integratie kunnen we deels het basisinkomen financieren. Het ministerie van SZW presenteerde vorig jaar een enigszins hoopgevend SEO-onderzoek waaruit blijkt, dat de lange termijn effecten van re-integratie groter zijn dan de korte termijn effecten. Maar o.a. de directeur van datzelfde SEO en hoogleraar Jouke van Dijk lieten er tijdens het voorjaarscongres van Divosa geen twijfel over bestaan: re-integratie kost meer geld dan het oplevert.

Maar in België zitten ze met hetzelfde probleem, hoor. Echt even kijken:

Basisinkomen, zomerzotheid?

Posted on by

Er is de laatste tijd weer veel aandacht voor het basisinkomen. Vooral het initiatief in Utrecht trekt de aandacht en in de diverse media woedt er een levendige discussie.  Utrecht zoekt 250 mensen om deel te nemen aan een experiment. Terwijl de wethouder op de radio uitlegt wat hij wil en Divosa zich voorstander van een experiment verklaart, legt de VVD in Utrecht uit waarom ze het niets vinden. In Tilburg, waar ook plannen bestaan voor het basisinkomen, stelt de JOVD voor om bij invoering studenten maar gratis bier te gaan verstrekken. De onderbouwing van de tegenstanders lijkt behoorlijk uitgewerkt te worden. Hier worden vier redenen gegeven waarom het basisinkomen een slecht idee is. En oud PvdA politici Vermeend en van de Ploeg noemen het zelfs de zomerzotheid. In de Telegraaf is een discussie over het onderwerp gestart. Gelet op de reacties vinden de lezers het maar niets.

(Met dank aan collega Frans Kuiper uit wiens nieuwsbrief ik vrijelijk geleend heb)