Beslag op bijstand? Respecteer beslagvrije voet op maandbasis!

Er was dit voorjaar veel te doen over een uitspraak van de rechtbank over beslag op bijstand waarbij de gemeente maandelijks 5% afdroeg aan de beslaglegger en maandelijks vakantiegeld reserveerde. Hierdoor belandde de bijstandsgerechtigde op maandelijkse basis onder de beslagvrije voet.

Uit antwoorden op Kamervragen (14 aug.) blijkt nu dat je als gemeente de beslagvrije voet op maandelijkse basis moet respecteren. En het uitgangspunt is dat je jaarlijks het gereserveerde vakantiegeld afdraagt aan de beslaglegger. Slechts in een paar situaties is het wenselijk om maandelijks af te dragen, waarbij het vakantiegeld maandelijks uitbetaald wordt.

De VNG heeft een handelingskader opgesteld en organiseert op 7 september een (be)spreekuur

Aanvulling d.d. 19 sept: de VNG heeft na het bespreekuur het handelingskader en de Q&A aangevuld.

Gemeente mag niet maandelijks afdragen bij beslag op bijstand

Check even bij je bijstandscollega’s of dit in jouw gemeente goed gaat:

Veel gemeenten dragen bij beslag op een bijstandsuitkering maandelijks in plaats van jaarlijks af aan de deurwaarder. Hierdoor komt de debiteur onder de beslagvrije voet. Bovendien worden er door de deurwaarder maandelijks kosten in rekening gebracht. De rechtbank oordeelt nu dat maandelijkse afdracht in strijd is met de wet. Lees meer op schuldinfo.nl.

  • Aanvulling 13 april: Lees het artikel in Binnenlands Bestuur met nog wat kanttekeningen.
  • Aanvulling 11 mei: korte update in VNG-nieuwsbrief: “VNG is hierover in gesprek met SZW.”
  • Aanvulling 16 juni: inmiddels is duidelijk dat deze weergave niet helemaal correct is. Maandelijks afdragen is an sich niet verboden. De rechter heeft aangegeven dat maandelijks afdragen enkel in combinatie met maandelijks reserveren van vakantiegeld niet kan, omdat de inwoner daarmee onder de beslagvrije voet van 95% komt. Er zijn inmiddels Kamervragen gesteld. De verwachting is dat die binnenkort worden beantwoord. Dus wacht nog even met aanpassingen!

Inlichtingenbureau geeft schuldhulpverlener toegang tot gegevens SVB, gemeente, UWV, Kadaster, RvIG, RDW, KvK en Belastingdienst

Sinds de wijziging van de Wgs mogen schuldhulpverleners meer informatie opvragen. Het Inlichtingenbureau faciliteert dit.

  1. Gegevens die je nodig hebt voor een besluit tot toegang kun je via het IB opvragen bij de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens, gemeentelijke sociale dienst en SVB.
  2. Gegevens voor het plan van aanpak vraag je op bij SVB, UWV, Kadaster, Rijksdienst voor Identiteitsgegevens, RDW, KvK en Belastingdienst.
  3. Je kunt via het IB ook gebruikmaken van de Centrale rekenvoorziening beslagvrije voet.

Dit is gratis. Houd wel rekening met de kosten voor e-herkenning (een paar tientjes per jaar per medewerker). klik voor aanmeldformulieren.

Sluit meteen ook aan op VISH en het Schuldenknooppunt.

Hier zie je in één oogopslag welke gegevens je mag opvragen voor het plan van aanpak (klik om te vergroten):

Meld je aan voor het webinar Nieuwe Informatiediensten voor Gemeentelijke Schuldhulpverlening van het IB op 21 maart.

Oproep aan gemeenten: bereken in januari opnieuw de beslagvrije voet (en VTLB)

Per 1 januari stijgt het sociaal minimum met ongeveer 10%. Het is dan wel zaak om de beslagvrije voet opnieuw te berekenen, anders gaat het extra inkomen naar de beslaglegger. Die beslaglegger kan ook de gemeente zijn, bijvoorbeeld als je teveel ontvangen bijstand terugvordert.

Formeel hoef je maar 1x per 12 maanden te herbereken, maar in het belang van de inwoner zouden gemeenten (en bij voorkeur natuurlijk alle beslagleggers) dat in januari direct al moeten doen.

In een brief aan minister Schouten wijst de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden erop dat de inflatiecompensatie niet altijd terechtkomt bij mensen met schulden.

Nederlands Instituut voor Betalingsregelingen van start

Mensen kunnen straks van het NIvB een goed onderbouwde berekening krijgen van wat zij maandelijks kunnen aflossen. Het idee is dat schuldeisers straks automatisch het aflosvoorstel overnemen.

De schuldenaar stuurt via bijvoorbeeld de Buddy app zijn inkomsten en uitgaven naar NIvB. Het Nibud maakt achter de schermen de berekeningen. Dit gebeurt grotendeels geautomatiseerd en dus snel.

Lees meer op betalingsregelingen.nl. Het NIvB bevindt zich in de testfase en is een initiatief van Pieter Hilhorst, Nibud, NVVK en Buddy Payment.

Mooi. Dit gaat de goede kant op. Nu alleen nog een wettelijk recht op betalingsregeling.

Let op juiste berekening beslagvrije voet!

Bij beslaglegging gaven ruim 200 gemeenten het inkomen zonder de vakantietoeslag door aan de beslaglegger (Via de UWV polis-administratie). Hierdoor werd meer beslag gelegd dan toegestaan, lees je op NOS.nl.

Als het goed is heeft je gemeente van VNG-realisatie hierover een mail gekregen met uitleg en een instructie. Vraag hem anders even op via schulden@vng.nl. Vermeld daarbij in het onderwerp ‘Issue 155’. Je kunt er ook terecht met vragen.

Beslagvrije voet: aandachtspunten beleid

De invoering van de vernieuwde beslagvrije voet is vooral een technisch verhaal over werkprocessen en applicatiebeheer. Dus zet de uitvoering aan het werk! In het document Aandachtspunten beleid van VNG Realisatie lees je dat er voor de beleidsmedewerker twee kleine aandachtspunten zijn:

  1. De gemeente reserveert standaard maandelijks 5% voor vakantiegeld en kan er eventueel voor kiezen om geen vakantiegeld uit te betalen. Dan kan zij de reservering voor het vakantiegeld inzetten als aflossing. Het besteedbare maandinkomen blijft dan stabiel.
  2. De gemeente kan ervoor kiezen de aanpassing in de loop van het jaar te doen, bijvoorbeeld op 1 juli 2021. Dan zijn de uitkeringen al tweemaal iets omhooggegaan (1-1 en 1-7), zodat de achteruitgang in inkomen beter door de inwoner kan worden opgevangen. Het is wel een noodzaak om inwoners tijdig te informeren over deze wijziging, zodat zij daar rekening mee kunnen houden.

Je hoeft geen beleidsregels te maken.

Hulp bij implementatie

VNG Realisatie helpt je bij de invoering. Er is bijvoorbeeld de handreiking Gemeentelijke invoering Wet vereenvoudiging beslagvrije voet en er zijn filmpjes gemaakt. En je kunt mailen naar schulden@vng.nl of bellen naar VNG Realisatie: 070-3738008.

Overgangstermijn

Lees ook: Bericht gemeentenieuws over de inwerkingtreding van de wet vereenvoudiging beslagvrije voet (9/11) en dien uiterlijk 8/12 met dit formulier een aanvraag in om gebruik te maken van de overgangstermijn als je voorziet dat de uitvoering nog niet gereed is op 1/1. Op 27 november organiseert VNG Realisatie een (be)spreekuur waarbij de afwegingen om al dan niet gebruik te maken van de overgangstermijn, worden besproken.

Vooruitlopen op nieuwe beslagvrije voet? Alleen als het gunstiger is!

Verschillende gemeenten lopen vooruit op invoering van de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet (vooralsnog per 1-1-2021) door bij verrekening van teveel verstrekte bijstand 5% op de uitkering in te houden. Wanneer de huidige beslagvrije voet voor de debiteur gunstiger is, moet deze worden toegepast, zo oordeelt de rechtbank Zeeland-West-Brabant. Lees meer op Schuldinfo.nl.

NB. Om gemeenten te ondersteunen bij de invoering van de vBVV heeft de VNG een handreiking, stappenplan en FAQ’s opgesteld.

Lees alle artikelen in de rubriek beslagvrije voet.

95% beslagvrije voet niet toepassen bij beslag door derden

In Gemeentenieuws van SZW schrijft staatssecretaris Van Ark dat ze blij is dat veel gemeenten gevolg geven aan haar oproep om een beslagvrije voet van 95% van de bijstandsnorm te hanteren. Maar ze schrijft ook:

Inmiddels hebben mij echter ook berichten bereikt dat deze methodiek in enkele gemeenten niet alleen voor de eigen vorderingen van de desbetreffende gemeente wordt gebruikt, maar tevens voor beslagen die door andere partijen worden gelegd. Voor deze gevallen, waarbij een derde partij beslag legt op een gedeelte van de uitkering van een schuldenaar, geldt echter nog steeds dat de beslaglegger de beslagvrije voet vaststelt. De gemeente komt hier geen eigenstandige bevoegdheid toe om deze tussenmaatregel hierop toe te passen en daarmee een andere beslagvrije voet te hanteren dan zoals vastgesteld door de beslaglegger.

Wet stroomlijning keten voor derdenbeslag

8 jaar na Paritas Passé en 4 jaar na de Rijksincassovisie van het vorige kabinet lijkt er nu eindelijk een eind te komen aan overheidsinstanties die elkaar beconcurreren bij beslaglegging waardoor schuldenaren onder de beslagvrije voet belanden.

Overheidsorganisaties sluiten aan op het beslagregister en gaan met gerechtsdeurwaarders informatie uitwisselen over beslagen en verrekeningen.

Dit staat in een wetsvoorstel dat vanaf vandaag ter consultatie ligt tot 25 maart 2020.

Nu hopen dat het kabinet ook voortmaakt met vereenvoudiging van de beslagvrije voet.

Mogelijk verder uitstel vereenvoudiging beslagvrije voet

Staatssecretaris Van Ark schreef gisteren in een brief aan de Tweede Kamer dat invoering van De Wet vereenvoudiging beslagvrije voet, die al in maart 2017 in het Staatsblad heeft gestaan, mogelijk verder vertraagd wordt, o.a. omdat niet alle gemeenten er klaar voor zijn. De invoeringsdatum was al uitgesteld van 1 januari 2019 naar 1 januari 2021. Morgen Kamerdebat…

Ik snap maar gedeeltelijk dat ICT het probleem vormt. We kunnen toch direct al de nieuwe eenvoudige berekening invoeren en dan de benodigde gegevens per postduif uitwisselen zoals we dat nu al jaren doen?

Lees nog even Ingrediënten voor je collegevoorstel.

Ingrediënten voor je collegevoorstel beslagvrije voet 95%

Eerder dit jaar riep staatssecretaris Van Ark gemeenten op om bij verrekening van vorderingen met de bijstandsuitkering de in de wet geïntroduceerde 95%-regel te hanteren.

Afbeeldingsresultaat voor rekenmachine geld

De meeste gemeenten geven hier gevolg aan, is mijn indruk. In sommige gemeenten gaat de uitvoering hiermee direct aan de slag. De meeste gemeenten laten eerst het college hiertoe een besluit nemen en leggen het vast in beleidsregels terugvordering en verhaal. Dat lijkt me ook wel zo netjes. Hieronder een paar ingrediënten voor je collegevoorstel (met dank aan collega’s uit diverse gemeenten!):

Het college besluit:

  1. bij de verrekening van schulden met de bijstandsuitkering standaard uit te gaan van een beslagvrije voet van 95% van de bijstandsnorm;
  2. deze 95%-regel alleen in te voeren voor nieuwe beslagen en verrekeningen en bestaande beslagen en verrekeningen ongemoeid te laten (Je kunt er ook voor kiezen om lopende verrekeningen en terugbetalingsregelingen wel opnieuw te beoordelen bij bijvoorbeeld de eerstvolgende statusupdate. Binnen 1 jaar is dan de overgang gerealiseerd);
  3. de mogelijkheid te bieden om op basis van maatwerk en in overleg met de bijstandsgerechtigde af te wijken van de 95%-regel;
  4. bij beslaglegging de bijstandsgerechtigde standaard (schuld)hulpverlening aan te bieden of daarnaar te verwijzen (dit staat eigenlijk los van de oproep van Van Ark, maar kun je wel mooi meepakken in het kader van vroegsignalering)

Argumenten:

  • Uitstel van de wetgeving staat los van een inhoudelijke discussie. Er is maar 1 reden waarom de wet niet nu al van kracht is: grote organisaties zoals Belastingdienst en UWV zijn niet in staat om vóór 2021 de uitvoering te realiseren. De wet zelf is al aangenomen door 2e en 1e Kamer.
  • We willen niet onnodig lang wachten tot 2021. Daar is niemand mee gediend. De nieuwe beslagregels zijn soepeler en eenvoudiger. Het biedt een betere bescherming van het bestaansminimum en zorgt voor minder administratie. Het legt gemiddeld genomen niet alleen een lagere claim op het besteedbare inkomen van de klant (schuldenaar), maar vraagt ook minder informatie om de beslagvrije voet te berekenen. Voor de bepaling van de beslagvrije voet zijn geen gegevens nodig over zorgkosten en woonkosten. Concreet zorgt uitvoering van de tussenmaatregelen er voor dat de klant in beginsel kan blijven beschikken over het volledige vakantiegeld.
  • De nieuwe werkwijze is eenvoudiger voor schuldenaar en gemeente. Door vervolg te geven aan de oproep van de staatssecretaris wordt de verrekening van de bijstandsuitkering eenvoudiger voor de schuldenaar en de gemeente. De gemeente hoeft geen gegevens over o.a. huur en zorgpremie op te vragen, en de bijstandsgerechtigde hoeft deze niet meer aan te leveren.
  • Niet alleen uitkeringsgerechtigden hebben belang bij een toepassing van de nieuwe regels. Een uitkering is een tijdelijk vangnet. Bij het vinden van vinden van werk is het inkomen niet meteen veel hoger dan de voorheen genoten uitkering. Dat blijkt uit ervaringsgegevens. Het vooruitzicht op een hoger maandelijkse aflossing werkt niet als een stimulans om te gaan werken. Het ontneemt bovendien de financiële ruimte om achterstanden in te lopen of te bouwen aan een betere toekomst. Bij het terugbetalen van vorderingen door klanten die geen uitkering meer ontvangen –met name door aan het werk te gaan- is het daarom redelijk om eveneens uit te gaan van een inhouding van 5% van het eerdere bijstandsinkomen. Uiteraard wel voor zover de schuldenaar meewerkt aan de terugbetaling.
  • Als het nodig is kun je altijd terugvallen op de bestaande regelgeving. Gemiddeld genomen valt toepassing van de nieuwe beslagregels gunstig uit voor de klant. Uiteraard kan de klant terugvallen op de oude beslagwetgeving als deze voor de specifieke situatie voordeliger uitpakt. Er zijn dan wel gegevens nodig over huur, huurtoeslag, ziektekosten, ziektekostenverzekering e.d. (je zou kunnen werken met een piepsysteem: je hanteert standaard 95% maar vraagt huur- en zorgkosten e.d. als de klant verzoekt een andere beslagvrije voet te berekenen).
  • De financiële gevolgen voor bijstandsgerechtigden zijn beperkt. De huidige beslagvrije voet is 90% van de bijstandsnorm, maar omdat er een correctiemogelijkheid is voor hogere huurkosten en ziektekostenpremie, is er in de praktijk meestal geen enkele ruimte voor beslag. De nieuwe wet gaat ervan uit dat iedereen afloscapaciteit heeft van ten minste 5% van de bijstandsnorm. Anders zou iemand met een laag inkomen eindeloos schulden kunnen maken, zonder ‘sanctiemogelijkheid’. Overigens wordt in de schuldhulpverlening ook al jaren uitgegaan van een minimale afloscapaciteit van 5%. De 95%-regel wordt tot invoering van de nieuwe wet bij ons alleen toegepast bij nieuwe beslagen en verrekeningen. Bestaande beslagen en verrekeningen worden ongemoeid gelaten. Dat betekent o.a. dat de gemeente (vaak zelf schuldeiser) tot invoering van de nieuwe wet niet een bedrag gaat inhouden op de bijstandsuitkering als daar volgens de huidige wet geen ruimte voor is. Op basis van maatwerk en in overleg met de bijstandsgerechtigde wordt bovendien ook bij nieuwe gevallen voorkomen dat er problematische financiële situaties ontstaan.
  • Intern zijn werkzaamheden nodig om een start soepel te laten verlopen. De medewerkers moeten weten wat de wijzigingen zijn en wat dit concreet betekent voor nieuwe en lopende zaken. Dat vraagt om instructie met daarbij aanpassing van faciliteiten zoals rapportages, brieven, beschikkingen, formulieren, applicatie en handboek. Daarnaast is afstemming nodig met samenwerkingspartners (intern en extern) en uiteraard klanten. Belangrijke samenwerkpartners zijn bewindvoerders, deurwaarders, sociaal raadslieden en schuldhulpverlening. Voor een verantwoorde invoering is voldoende voorbereidingstijd nodig.
  • Er zijn geen nadelige financiële gevolgen voor de gemeente. Bij een beperkt aantal gevallen kan de gemeente als schuldeiser straks per maand minder terugvorderen. Het duurt daardoor langer voordat de vordering is terugbetaald. Daar staat tegenover dat er naar verwachting straks meer gevallen zijn waarbij de gemeente juist meer kan terugvorderen. Na invoering van de wet kan (lees: moet) de gemeente bovendien waarschijnlijk ook oude terugvorderingsmaatregelen gaan effectueren, dus in gevallen waar tot dusver geen beslagruimte was. Verder geldt dat de vereenvoudigde werkwijze een (kleine) besparing op de uitvoeringskosten oplevert.
  • Het aanbieden van (schuld)hulpverlening voorkomt escalatie van problemen. Het aanbieden van (schuld)hulpverlening bij beslag op bijstand sluit aan bij de wens van het kabinet en het college om schulden eerder te signaleren en op te pakken. Bij beslag op bijstand wordt in de huidige situatie geen hulp aangeboden. Het risico bestaat dat hierdoor de schuldenproblematiek groter wordt.

Betrokkenheid en communicatie
De 95%-regel wordt na vaststelling door het college openbaar. Bijstandsgerechtigden worden hier niet apart over geïnformeerd. Voor bestaande gevallen zijn er immers geen consequenties (tenzij je ervoor kiest die wel mee te nemen!). Bij nieuwe gevallen wordt de betreffende bijstandsgerechtigde gericht geïnformeerd. Het is zinvol om ook ketenpartners zoals sociaal raadslieden en schuldhulpverleners te informeren.

Vervolg

  • De 95%-regel en het (schuld)hulpverleningsaanbod worden direct na vaststelling door het college ingevoerd bij nieuwe beslagen en verrekeningen;
  • De 95%-regel is na vaststelling door het college een aanvulling op de Beleidsregels Terugvordering & Verhaal. Bij de eerstvolgende actualisatie van deze beleidsregels zullen de 95%-regel en het (schuld)hulpverleningsaanbod worden ingevoegd.

Praktische uitwerking

  • We gaan uit van een maandelijkse verrekening van 5% met de maandelijkse uitkering. Het vakantiegeld blijft dan volledig vrij besteedbaar voor de klant. Op verzoek van klant evt. een maatwerkoplossing kiezen door deels maandelijkse te verrekenen en deels via vakantiegeld.
  • Het is niet meer mogelijk om een inhouding bij een kostendelersnorm op te leggen omdat dit in het huidige vastgestelde stelsel juridisch niet mogelijk is. De uitvoering van de oproep van de staatssecretaris brengt de belanghebbende in een nadeligere positie dan de huidige vastgestelde juridische context. Om een inhouding mogelijk te maken bij een kostendeler is inwerkingtreding van de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet noodzakelijk. In minnelijk overleg is een terugbetalingsregeling natuurlijk wel mogelijk.
  • Bij een inhouding op de jongerennorm <21 jaar kan slechts een maximale inhouding plaatsvinden van 5% plaatsvinden op de norm voor levensonderhoud. Een inhouding op eventuele aanvullende bijzondere bijstand voor levensonderhoud is niet mogelijk.
  • Hoe stel je je op richting beslagleggers als je als gemeente volgens nieuwe systematiek verrekent? Je meldt dat ‘maximaal verrekend wordt, omdat er vordering van de gemeente is’, en dat er dus geen ruimte meer is voor beslag. Word je (waarschijnlijk in uitzonderlijke gevallen) toch aangesproken door de beslaglegger om alsnog af te dragen, dan kun je alsnog een lagere beslagvrije voet gaan hanteren.

Toelichting bij oproep om 95%-regel te hanteren bij beslagvrije voet

Gerelateerde afbeelding

Eerder dit jaar riep staatssecretaris Van Ark gemeenten op om bij verrekening van vorderingen met de bijstandsuitkering de in de wet geïntroduceerde 95%-regel te hanteren. Ik schreef toen o.a. dit artikel. Lees ook even de commentaren eronder.

Gisteren schreef Van Ark in Gemeentenieuws:

‘Concreet vraag ik gemeenten om bij verrekening van een vordering met een lopende bijstandsuitkering minimaal uit te gaan van een beslagvrije voet ter hoogte van 95% van de bijstandsnorm voor een alleenstaande, respectievelijk gehuwde (ex. artikel 21 van de Participatiewet). In twee specifieke situaties is sprake van een uitzondering en zal (toch) een lagere beslagvrije voet kunnen worden gehanteerd:

  • als u bij de berekening van de beslagvrije voet rekening heeft kunnen houden met alle correcties en op basis daarvan een lagere beslagvrije voet voor betrokkene geldt;
  • als er naast de verrekening ook beslag is gelegd op de uitkering en de beslagleggende partij een lagere beslagvrije voet hanteert. *

Door op deze wijze te handelen kunt u reeds in hoge mate anticiperen op de aanstaande wetgeving, terwijl ook de schuldenaar op deze manier reeds de vruchten plukt van de met de wet beoogde betere bescherming van zijn bestaansminimum.’

* In deze situatie zou het hanteren van de 95% regel immers enkel tot gevolg hebben dat u afdrachtplichtig wordt richting de beslagleggende partij, terwijl er dan voor de schuldenaar niets verandert.

Ook beslagvrije voet voor bankrekening

Minister Dekker heeft vorige week het wetsvoorstel tot herziening van het beslag- en executierecht aan de Tweede Kamer aangeboden. Het wetsvoorstel regelt o.a. dat er een beslagvrij bedrag bij beslag op een bankrekening wordt ingevoerd en dat het beslagverbod op roerende zaken wordt gemoderniseerd.

Lees meer over de aanleiding en totstandkoming.

Lees op schuldinfo.nl over de huidige regels rond bankbeslag.

Verhoging beslagvrije voet

Staatssecretaris Van Ark doet een oproep aan gemeenten om bij de verrekening van schulden met de bijstandsuitkering van de schuldenaar, minimaal uit te gaan van een beslagvrije voet a 95% (i.p.v. de huidige 90%) van de bijstandsnorm.

Op VNG fora worden de volgende vragen voorgelegd. Denken jullie even mee?

  • Bestaat er een rechtsgrond om deze verhoogde beslagvrije voet ook toe te passen bij externe schuldeisers, wanneer de schuldenaar een bijstandsgerechtigde betreft. Kortom, kunnen we als gemeente voorkomen dat de externe schuldeiser de uitkering met 10% afroomt i.p.v. 5%?
  • Indien het college zou besluiten tot een percentage van 95% voor externe beslagen(in afwijking van de huidige wetgeving, 90%) met welke juridische en financiële risico’s moet het college dan rekening mee houden ?
  • Zijn er gemeenten die aan deze oproep van de staatssecretaris gevolg geven ? Of welke andere varianten op de oproep hanteren deze gemeenten?
  • Zijn er gemeenten waar al rechtszaken zijn omdat de deurwaarders zich hier tegen verzetten omdat dit in strijd met de huidige wet- en regelgeving is?

Alvast bedankt voor het meedenken!

Beslagregister wettelijk geregeld in 2021

update kei, deurwaarder, gerechtsdeurwaarder, deurwaarder Breda, deurwaarder Eindhoven, deurwaarder Leiden, deurwaarder Amsterdam, deurwaarder roermond, procesinleiding, dagvaarding

In 2014 startte de KBvG met het beslagregister. Gerechtsdeurwaarders moeten hier alle derdenbeslagen aanmelden. Het kabinet wil het beslagregister verbreden: naast gerechtsdeurwaarders moeten ook organisaties als Belastingdienst, UWV, SVB, CJIB, en LBIO, gemeenten en waterschappen via het beslagregister gegevens m.b.t. derdenbeslag met elkaar delen. Natuurlijk met als doel om te zorgen dat de beslagvrije voet correct wordt toegepast.

Een wettelijke basis voor gegevensuitwisseling is er nog niet. Het kabinet schrijft vandaag in een brief aan de Tweede Kamer dat de streefdatum voor de inwerkingtreding van deze wet 1 januari 2021 is.

Verwijsindex

De wet zal ook een stevigere basis leggen voor de Verwijsindex Schulden. Gerechtsdeurwaarders checken daar of een klant al bekend is bij de gemeentelijke schuldhulpverlening. Bij NVVK ligt het initiatief om ook alle schuldhulpverleners gebruik te laten maken van de Verwijsindex, zo schreef staatssecretaris Van Ark onlangs in dit document (zie aanbeveling 14). Maar het kan vast geen kwaad als je hier als gemeente zelf achteraan gaat.

 

Oproep kabinet aan gemeenten: hanteer beslagvrije voet 95% bijstandsnorm

Afbeeldingsresultaat voor beslagvrije voet

Het duurt nog even voordat de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet wordt ingevoerd. In een brief aan de Tweede Kamer noemt het kabinet als mogelijke invoeringsdatum: 1 januari 2021.

Aan gemeenten vraagt het kabinet, vooruitlopend op de nieuwe wet, om voortaan bij de verrekening van schulden met een bijstandsuitkering een beslagvrije voet te hanteren ter hoogte van 95% van de bijstandsnorm. Nu berekenen gemeenten meestal een lagere, maar soms ook hogere beslagvrije voet.

Het kabinet regelt daarnaast nog dit jaar dat de Belastingdienst niet meer automatisch bedragen tot €500 afschrijft van de rekening van een belastingschuldige.

Versnipperd

Van mijn voornemen om het in 2019 iets rustiger aan te doen, is tot nu toe niet veel terechtgekomen. Mijn laatste blog dateert van 21 december en ik heb inmiddels een flinke stapel nieuws op de plank liggen. In dit artikel even de belangrijkste zaken:

De schuldenaanpak van gemeenten is te versnipperd, zeker waar het gaat om bijstandsgerechtigden met schulden, concludeert Panteia. Door met signaleringsvragenlijsten te werken, kunnen bijstandsconsulenten meer gestructureerd doorvragen. Afdelingen werk en inkomen en armoede en schuldhulpverlening stellen soms tegenstrijdige eisen aan burgers. De gegevensuitwisseling schiet tekort, en dan vooral als de schuldhulp door een externe partij wordt verzorgd. Daarbij wordt vaak gewezen op privacywetgeving. De kennis over schulden en schuldhulpverlening schiet ook nog tekort bij veel afdelingen werk en inkomen. Ik voeg er graag nog aan toe: ga eropaf als er beslag wordt gelegd op bijstand, of geef het signaal door aan de schuldhulpverlening #vroegsignalering.

Het kabinet reageerde op 21 december op het rapport Knellende schuldenwetgeving. In dit document zet staatssecretaris Van Ark de 50 aanbevelingen en reacties overzichtelijk op een rij. Ik ontwaar voor gemeenten geen relevante, vermeldenswaardige toezeggingen of voorstellen voor een nieuwe aanpak, bijvoorbeeld m.b.t. meewerkplicht en reactietermijnen voor schuldeisers (aanbevelingen 2-4), verbreding vroegsignaleringsmogelijkheden (5), minnelijke regeling van boetes en fraudeschulden (15-20 en 38), aansluiting minnelijk-Wsnp (23-28) en beschermingsbewind (29-37). Regelmatig is de reactie dat meer onderzoek moet worden gedaan. Het initiatief om gemeenten aan te sluiten bij de Verwijsindex Schulden (14) laat het kabinet bij de NVVK liggen. Bij aanbeveling 29 lees ik dat het wetsvoorstel adviesrecht naar verwachting in de eerste helft van 2019 bij de Tweede Kamer wordt ingediend.

Afgelopen maandag informeerde Van Ark de Tweede Kamer over de voortgang rond de Rijksincasso (Actielijn 3 van het Actieplan brede schuldenaanpak). Divosa concludeert dat het voorlopig bij veel onderzoek, analyse en gesprekken blijft.  Komend voorjaar stuurt Van Ark haar eerste voortgangsbrief over de stavaza rond het Actieplan Brede Schuldenaanpak.

Vorige week was er n.a.v. Kamervragen veel te doen over het uitstel van de Wet vereenvoudigde beslagvrije voet. Zie bijv. NOS en Binnenlands Bestuur. Al op 16 oktober las ik over het uitstel in een bijzin van een Kamerbrief.

Het lectoraat Armoede Interventies heeft voor o.a. schuldhulpverleners en bijstandsconsulenten handreikingen ontwikkeld om mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) te herkennen en begeleiding te kunnen bieden.

Schouders Eronder heeft voor schuldhulpverleners filmpjes gemaakt waarin o.a. Belastingdienst, Cjib en Bureau Wsnp uitleg geven over interessante onderwerpen.

Minister Dekker (Rechtsbescherming) beperkt de gesubsidieerde advocaat voor burgers die in de schulden zitten, van wie de uitkering is afgewezen, of van wie het huurcontract is ontbonden. De minister vindt dat mensen problemen moeten oplossen buiten advocatenkantoren om, bijvoorbeeld via rechtsbijstand op een verzekeringspolis. Of ze moeten (meer) betalen voor de rechtshulp. Lees: Advocaten staken tegen bezuinigingen sociale advocatuur.

En kort nieuws uit gemeenten:

  • Aalsmeer start de campagne ‘Niets extra’s? Niets om je voor te schamen!’
  • Kindregeling Dalfsen voor minima via webshop groot succes.
  • Dierenziekenfonds in Zaanstad geen kans, dierenartsbon wel.
  • Oldambt geeft kinderen van minima fashioncheques.
  • Groningen biedt minima gratis bellen naar instanties zoals huisarts, school, bewindvoerder, advocaat, etc.

Gegevensuitwisseling tussen schuldeiser en schuldhulpverlener

De NVVK bouwt een digitaal knooppunt waarlangs schuldhulpverleners en schuldeisers op een meer gestandaardiseerde manier gaan communiceren over schuldregeling: saldo-verzoek, voorstel en akkoord.

Ook wordt onderzocht of en hoe gegevensuitwisseling via het Inlichtingenbureau kan plaatsvinden. Het Inlichtingenbureau is nu al een gegevensknooppunt voor de uitvoering van de Participatiewet. Je kunt daar bijvoorbeeld zien wat iemands inkomen is en of hij of zij een auto op naam heeft.

Er wordt in een ander verband ook gekeken naar gegevensuitwisseling voor de berekening van de beslagvrije voet. Uitgangspunt is dat de schuldenaar weinig hoeft aan te leveren, en dat de beslaglegger alles uit systemen haalt. Tot slot moet er nog gekeken worden naar gegevensuitwisseling met bijvoorbeeld sociale wijkteams en gegevensuitwisseling in het kader van vroegsignalering.

Technisch is veel mogelijk. Maar er moet qua privacy nog wel e.e.a. geregeld worden. Het ministerie van SZW werkt aan een grondslag in de Wgs voor gegevensuitwisseling.

Invoering vereenvoudigde beslagvrije voet weer uitgesteld

In de Rijksbegroting van SZW (p. 50) staat: ‘De vereenvoudiging van de beslagvrije voet ziet, net als de verbreding van het beslagregister, op de realisatie van een hoge mate van gegevensuitwisseling tussen een groot aantal partijen. Een toekomstbestendige inbedding van deze gegevensuitwisseling in de ICT-systemen van de verschillende organisaties vraagt de nodige inspanning van en samenwerking tussen de betrokken organisaties en vraagt meer tijd dan eerder werd voorzien. Afbeeldingsresultaat voor beslagvrij voetDe basis hiervoor is in 2017 en 2018 gelegd, zodat in 2019 en 2020 verdere stappen kunnen worden gezet om tot realisatie van de met beide trajecten beoogde doelen te komen.’

De Wet vereenvoudiging beslagvrije voet werd op 7 maart 2017 door de Eerste Kamer aangenomen, maar is dus nog niet in werking getreden.

Overigens staat er verder in de Rijksbegroting SZW niets nieuws.

Beslagvrij bedrag bankbeslag

Afbeeldingsresultaat voor bankbeslag

Je kunt tot 20 juli reageren op het Wetsvoorstel tot herziening van het beslag- en executierecht dat nu ter consultatie ligt. Het wetsvoorstel regelt o.a. dat er een beslagvrij bedrag bij beslag op een bankrekening wordt ingevoerd en dat het beslagverbod op roerende
zaken wordt gemoderniseerd.

De Ombudsman trok vorig jaar al aan de bel: vereenvoudiging van de beslagvrije voet is mooi, maar vergeet niet ook het bankbeslag aan te passen!

De nieuwe wettekst is grotendeels geschreven door de KBvG. Lees hun persbericht. En lees ook Bestaansminimum schuldenaar beter beschermd op Rijksoverheid.nl.

Kabinet presenteert Schuldenaanpak

Lees het zojuist gepresenteerde Actieplan brede schuldenaanpak, overzicht initiatieven schuldenaanpak en de Kamerbrief.  Veel maatregelen vonden we al in het Regeerakkoord, een paar keer zelfs met exact dezelfde formulering. Er wordt voor concrete afspraken tussen Rijk en gemeenten onder meer verwezen naar het in februari gestarte Interbestuurlijk Programma (IBP) van Rijk en VNG. Maar zéker wel nieuw is het volgende:

€72 miljoen extra voor gemeenten
In het Regeerakkoord stond al dat het kabinet de komende drie jaar €80 mln. (2018: €30 mln., 2019: €25 mln., 2020 €25 mln.) ter beschikking stelt voor het voorkomen van schulden en de bestrijding van armoede – in het bijzonder onder kinderen. In de Kamerbrief is vandaag te lezen dat het merendeel van de middelen (90%) via een decentralisatie-uitkering beschikbaar zal worden gesteld aan gemeenten. NB. Voor decentralisatie-uitkeringen geldt formeel dat er geen sprake is van een bestedingsverplichting richting de Rijksoverheid. De middelen kunnen ook aan de bekende lantaarnpalen worden uitgegeven. Maar Rijk en VNG zullen er ongetwijfeld via o.a. het IBP op toezien dat het geld goed wordt besteed.

40 maatregelen
Het actieplan presenteert 40 maatregelen rond 3 actielijnen. Ik noem ze hieronder bijna allemaal; in ieder geval de meest concrete en voor gemeenten relevante:

  • Er wordt verder geëxperimenteerd met een schuldenrechter. Daar lazen we hier en hier al wat meer over. De rechtspraak komt binnenkort met een visiedocument ‘rechtspraak en schulden’ met maatregelen om de schuldenproblematiek te verlichten.
  • Gemeenten krijgen adviesrecht in gerechtelijke procedure rond schuldenbewind. Voorontwerp voor wetsvoorstel wordt naar verwachting rond de zomer voor consultatie aangeboden.
  • Ter ondersteuning van vroegsignalering, betere dienstverlening en kortere doorlooptijden wordt geïnventariseerd welke verduidelijkingen in de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening mogelijk en nodig zijn. NB. Ik wens dat gemeenten niet allemaal afzonderlijk en telkens verschillende convenanten hoeven te sluiten met schuldeisers, maar dat dit landelijk en uniform wordt opgepakt.
  • Uitvoering van kennis- en ontwikkelprogramma’s Vakkundig aan het werk en Schouders Eronder.
  • De minimum-incassokosten, nu €40, gaan mogelijk omlaag.
  • Ook kleine boetes, vanaf €75, mogen in termijnen worden betaald.
  • Een nieuw incassoregister gaat bureaus registreren die voldoen aan alle eisen met betrekking tot oprichting, bedrijfsvoering en opleiding. Gaat een incassobureau te vaak in de fout, dan wordt het beboet en verliest het registratie.
  • Voor de zomer volgt de consultatie van het wetsvoorstel waarin wordt geregeld dat ook bij bankbeslag de beslagvrije voet wordt gerespecteerd.
  • Het Platform Wijzer in Geldzaken bevordert verantwoord financieel gedrag, met bijvoorbeeld de Werkgeversaanpak en het versterken van financiële vaardigheden van kinderen en jongeren in het onderwijs.
  • Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid in het programma Tel mee met Taal. NB. Stichting Lezen & Schrijven kan jouw gemeente helpen met het ‘laaggeletterd proof’ maken van de schuldhulpverlening!
  • Eenvoudig maatwerk bij ingewikkelde problemen. Dit is een traject binnen het Programma Sociaal Domein.
  • De ‘doenvermogentoets‘ wordt opgenomen in de Uitvoerbaarheids- en handhaafbaarheidstoets en in overleg met de uitvoeringsorganisaties
    concreet vormgegeven. Dit in navolging van het advies van de WRR om uit te gaan van een realistisch perspectief i.p.v. rationalistisch perspectief. Dat advies werd ook al opgepakt in de eerste Miljoenennota van dit kabinet. Mooi. En is uiteraard ook aandachtspunt voor gemeenten.
  • Betere ondersteuning voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Ook een traject binnen het Programma Sociaal Domein.
  • Met 7 gemeenten worden 100 kwetsbare jongeren aan het werk geholpen. Tegelijk wordt gekeken naar het terugbrengen van het aantal belemmerende factoren m.b.v. coaches, waaronder schulden. Onderdeel van Project Integrale Persoonsgerichte Toeleiding Arbeid.
  • Kleinschalige pilots voor de ontwikkeling van een persoonsgerichte aanpak voor mensen met een ernstig psychiatrische aandoening.
  • Breda en Tilburg experimenteren met re-integratie van (ex)-gedetineerden. Daarnaast lopen er experimenten met reclassering in Amsterdam.
  • In het kader van de regeling ter stimulering van activiteiten die een duurzame bijdrage leveren aan het tegengaan van armoede- en schuldenproblematiek wordt op 1 februari 2019 het zesde tijdvak opengesteld. Voor projecten is €4 miljoen beschikbaar. Niet voor gemeenten.
  • De alliantie van vrijwilligersorganisaties versterkt de inzet van vrijwilligers in de gemeentelijke schuldhulpverlening.
  • CBS onderzoekt hoe problematische schulden in kaart kunnen worden gebracht op basis van gegevens uit bestaande registers in plaats van op basis van enquêtes, zoals tot nu toe gebeurt.
  • Vereenvoudiging toeslagen. Bij 3 maanden zorgpremieachterstand zal de zorgtoeslag direct worden overgemaakt naar de zorgverzekeraar. Over afschaffing of aanpassing wanbetalersregeling wordt niet gerept. De regering zal nog wel voor de zomer reageren op een motie om de wanbetalersregeling te onderzoeken op ongewenste effecten. Onderzoek naar omleiden huurtoeslag loopt nog. Eerder werd bekend dat kinderopvangtoeslagniet zal worden omgeleid. Er komt waarschijnlijk een vervolg op pilots waarin de Belastingdienst burgers proactief attendeerde op het moment dat hun situatie verandert en wanneer dit mogelijk gevolgen kan hebben voor hun toeslag.
  • Het conceptbesluit vereenvoudiging beslagvrije voet is eind vorig jaar in consultatie gegeven. Afronding consultatiefase staat gepland op Q2 2018. Dat betekent vast niet dat de nieuwe beslagvrije voet dan al direct van toepassing is. Ik denk dat nog wordt vastgehouden aan invoering per 1-1-2019.
  • Afstemming Rijksincasso. Het kabinet streeft ernaar om organisaties als Belastingdienst, UWV, CJIB en Zorgverzekeraars aan te sluiten op het beslagregister. RVO en DUO zijn al aangesloten. Manifestpartijen SVB, Belastingdienst, CAK, UWV, DUO en CJIB bezien hoe het contact met schuldenaren kan worden verbeterd (lees meer daarover in overzicht initiatieven schuldenaanpak).

Vanavond 22:30 uur praten staatssecretaris van Ark en journalist Jesse Frederik in RTL Late Night over de Schuldenaanpak.

Nieuwe regels bij schulden in 2018

Per 1 januari 2018 geldt een aantal nieuwe regels die van belang zijn voor mensen met schulden, zo is te lezen op Schuldinfo.nl. Vanaf 2018 word je beter beschermd tegen voorhuwelijkse schulden van je echtgenoot. Wanneer je een klacht tegen een deurwaarder wil indienen bij de kamer voor gerechtsdeurwaarders moet je eerst € 50 betalen. De kostendelersnorm wordt ingevoerd voor betalingsregelingen en kwijtschelding belastingen en toeslagen. En de overheid mag minder incassokosten in rekening brengen.

Manifest Nederland #Schuldvrij

Ik nodig je uit het Manifest Nederland #Schuldvrij te ondertekenen. In het manifest worden vijf verzoeken aan Den Haag gedaan:

  1. Schuldvrij logo 4x3 grootstop met het beboeten van armoede. Geldgebrek los je niet op met boetes
  2. pak de wanpraktijken bij incassobureaus aan. Weinig schuldenaren kennen en halen hun recht
  3. draai de marktwerking voor deurwaarders terug. Eén deurwaarder op één gezin
  4. zorg voor samenhang. Geef de overheid één gezicht
  5. bied meer mensen een perspectief op een schuldvrij bestaan. Een schone lei moet sneller in zicht komen.

Lees het hele verhaal. Het manifest is een initiatief van Jesse Frederik (De Correspondent), Sarah Sylbing en Ester Gould (Schuldig), Annemarie Gehrels (lobbyist / budgetmaatje) en Pieter Hilhorst (Amargi).

Rechter: schuldeiser mag rekening niet helemaal leeghalen

Bij bankbeslag moet er geld overblijven om van te leven. Dit heeft de kantonrechter eerder deze maand bepaald in de zaak van een stel uit Eindhoven van wie de rekening werd leeggehaald door een gerechtsdeurwaarder op de dag dat hun uitkering was gestort. Het is mooi dat anderen zich vanaf heden kunnen beroepen op deze rechterlijke uitspraak. Maar mensen zullen nog wel naar de rechter moeten om hun leefgeld terug te eisen. Bron: Volkskrant.

Staatssecretaris Klijnsma heeft eerder dit jaar toegezegd te gaan werken aan een voorstel om bankbeslag wettelijk goed te regelen.

Weinig verrassingen in begroting 2018

Vandaag werden de Miljoenennota 2018 en Rijksbegroting SZW 2018 gepresenteerd. Voor gemeenten zie ik rond armoedebeleid en schuldhulpverlening geen nieuwe budgettaire wijzigingen. Op p. 19 van de SZW-begroting is een paragraaf over ‘armoede en schulden’ opgenomen. Maar ook daarin lees ik niets nieuws.

Voor minima en mensen met schulden zie ik wel een paar vermeldenswaardige zaken:

Eerder was al bekend dat het kabinet €425 miljoen uittrekt om de koopkracht van de meest kwetsbare groepen op peil te houden. En dat het eigen risico, de zorgpremie en de zorgtoeslag (p. 169 begroting SZW) omhoog gaan.

Minder snelle verlaging sociaal minimum
Op p. 19 Miljoenennota lees ik: ‘Het kabinet verbetert met verschillende maatregelen de koopkracht van kwetsbare groepen. Zo wordt de afbouw van de dubbele algemene heffingskorting in de bijstand getemporiseerd, wat een positief effect heeft op de inkomens van de sociale minima.’ Door de afbouw – die volgens de oorspronkelijke plannen zou plaatsvinden in 20 jaar vanaf 2012 – wordt het sociaal minimum verlaagd. Het sociaal minimum wordt in de nieuwe plannen dus nog wel verlaagd, maar minder snel. In de periode 2014 tot en met 2017 is het afbouwtempo gehalveerd. De maatregel in de Miljoenennota voorziet in het verlengen van deze temporisering tot en met 2018. Lees: Sociaal minimum gaat omlaag (Schut 2011) en Hoe zit dat nou precies met die dubbele heffingskorting? (Schut 2011) en Worden we blij van een temporisering van de verlaging van de bijstand? (Eiselin 2017).

Verhoging Kindgebonden budget
p. 72 Miljoenennota: Het bedrag voor het tweede kind van het kindgebonden budget verhoogt het kabinet met €71 naar €977 per jaar.

Zelfredzaamheid van de burger
Afgelopen vrijdag bepleitte Will Tiemeijer namens de WRR dat de overheid (rijk en gemeenten) de sociale zekerheid en schuldhulpverlening veel meer moet organiseren vanuit realistisch perspectief, en minder vanuit rationalistisch perspectief. (Mensen nemen beslissingen vaak niet alleen op basis van rationele overwegingen, maar ze worden beïnvloed door allerlei sociale en psychologische factoren). De adviezen van de WRR hebben een prominente plek gekregen in de Miljoenennota! Zie p. 36-39. Inzichten vanuit de gedragswetenschappen worden o.a. meegenomen in het beleid van DUO en de Belastingdienst. En: ‘Het Ministerie van Financiën onderzoekt nu samen met de AFM, mede vanuit een gedragsperspectief, de risico’s en ontwikkelingen op de markt voor consumptief krediet. Dit helpt om te bepalen welke rol er is voor waarschuwingen en hoe deze effectief kunnen zijn. Hierbij is speciale aandacht voor de link tussen consumptief krediet en de schuldenproblematiek.

Nieuwe beslagvrije voet pas in 2019
Misschien heb ik iets gemist, maar op p. 19 van de SZW-begroting lees ik: ‘Daarnaast wordt de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet uiterlijk op 1 januari 2019 geïmplementeerd.’ Eerder dit jaar was de beoogde invoeringsdatum nog 1 januari 2018!

Rekenschema voor vaststelling bestuurlijke boete

Afbeeldingsresultaat voor rekenmodelDe expertgroep Fraudewet heeft een rekenmodel ontwikkeld voor de vaststelling van de bestuurlijke boete. Dit rekenmodel is gebaseerd op de bepalingen in de wet, de uitspraak van de CRvB over draagkracht en op keuzen die door veel gemeenten zijn gemaakt.

In het rekenmodel wordt voor bijstandsgerechtigden een beslagvrije voet van 90% van de bijstandsnorm gehanteerd.

Het rekenmodel en meer info vind je op de website van de VNG.

‘Beslagvrije voet ook toepassen bij bankbeslag’

Afbeeldingsresultaat voor onvoldoende saldoWanneer beslag wordt gelegd op uitkering/loon moet de beslagvrije voet worden toegepast. Die regel geldt nu al, en zal nog steeds gelden als straks de vereenvoudigde beslagvrije voet wordt ingevoerd.

Maar de beslagvrije voet geldt niet bij beslag op de bankrekening.

Beslagleggers kunnen dus op de dag waarop loon/uitkering worden gestort, alsnog beslag leggen op het hele bedrag. Dat ondergraaft de werking van de beslagvrije voet natuurlijk enorm. De Ombudsman roept de regering daarom op wettelijk te regelen dat ook bij bankbeslag de beslagvrije voet wordt toegepast.

Belastingdienst, CJIB, DUO, LBIO, SVB en UWV hebben – vooruitlopend op wetgeving – met elkaar afgesproken de beslagvrije voet bij bankbeslag ‘informeel’ te zullen respecteren. De Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG) heeft aangegeven dat gerechtsdeurwaarders dit alleen kunnen als hun opdrachtgevers daarmee akkoord gaan.

Lees meer op de website van de Nationale ombudsman en bekijk de uitzending van Vara’s Kassa hierover. Lees op schuldinfo hoe bankbeslag werkt.

Naschrift d.d. 18 mei. Tijdens het NVVK-congres ‘Oog voor de ander‘ meldde staatssecretaris Klijnsma dat ook zij vindt, dat bij bankbeslag de beslagvrije voet moet worden gerespecteerd.

Beslagvrije voet op 7 maart door Eerste Kamer

Logo Eerste KamerVorige week werd het wetsvoorstel vereenvoudiging beslagvrije voet aangenomen door de Tweede Kamer. Ook in de Eerste Kamer is er breed draagvlak voor het wetsvoorstel: het wordt op 7 maart als hamerstuk afgedaan. Beoogde invoeringsdatum is 1 januari 2018.

Wetsvoorstel vereenvoudiging beslagvrije voet aangenomen door Tweede Kamer

Afbeeldingsresultaat voor tweede kamerHet Wetsvoorstel vereenvoudiging beslagvrije voet is zojuist als hamerstuk afgedaan in de Tweede Kamer! Gelukkig dus nog vóór de verkiezingen. Nu gaat het naar de Eerste Kamer. Verwachting is dat de nieuwe beslagvrije voet in werking treedt op 1 januari 2018.

De nieuwe beslagvrije voet gaat uit van vaste bedragen per leefsituatie. Er worden vier leefsituaties onderscheiden:

  1. alleenstaande;
  2. alleenstaande ouder met een of meer kinderen < 18 jaar;
  3. gehuwden zonder kinderen < 18 jaar;
  4. gehuwden met een of meer kinderen < 18 jaar.

Daarnaast worden drie inkomensgroepen onderscheiden:

a) geen recht op toeslagen;
b) wel recht op toeslagen;
c) inkomen gelijk aan of lager dan bijstandsnorm.

Voor mensen die geen recht hebben op toeslagen (i.v.m. relatief hoog inkomen) geldt per leefsituatie een beslagvrije voet van ongeveer €1.486, €1.623, 1.957 respectievelijk € 2.093.

Voor mensen die wel recht hebben op toeslagen (vanwege een lager inkomen) geldt een andere berekening. Dat is maar goed ook, want anders zouden zij in geval van beslag over meer inkomen beschikken dan schuldenaren zonder recht op toeslagen. Voor mensen die recht hebben op toeslagen geldt een bedrag gelijk aan 95% van de bijstandsnorm, vermeerderd met een compensatiekop. Die compensatiekop bestaat uit drie componenten namelijk, zorg, wonen en kinderen (twee als de schuldenaar geen kinderen heeft). De precieze berekening vind je op p. 23 van de Memorie van Toelichting.

Dan is er nog de groep met een inkomen onder of gelijk aan de bijstandsnorm. In de huidige berekening is de beslagvrije voet vaak hoger dan het inkomen zelf. Schuldenaren met zo’n inkomen hebben op dit moment geen afloscapaciteit. Dit zou ook gelden in het nieuwe model als de berekening zoals voorgesteld voor de groep toeslaggerechtigden ook zou gelden voor de inkomens onder de bijstandsnorm. Het kabinet wil echter een belangrijk signaal afgeven: financiële verplichtingen moeten worden nagekomen! Schuldenaren moeten op hun verantwoordelijkheid worden gewezen en mogen niet het gevoel krijgen dat zij voor schuldeisers onaantastbaar zijn. Daarom wordt hun beslagvrije voet vastgesteld op 95% van het netto-inkomen inclusief vakantiebijslag. Met dit voorgestelde percentage wordt aangesloten bij de norm die de NVVK hanteert in een minnelijke schuldregeling, indien de schuldenaar op basis van het voor hem geldende vrij te laten bedrag (VTLB, een afgeleide van de beslagvrije voet) niet over afloscapaciteit blijkt te beschikken.

Eenvoudiger
Om de nieuwe beslagvrije voet te berekenen is een beperkt aantal gegevens nodig over leefsituatie en inkomen. Deze zijn grotendeels uit bestaande registraties te halen, zoals de BRP en de polisadministratie. De schuldenaar hoeft in beginsel, behoudens in een beperkt aantal uitzonderingsgevallen, geen informatie meer aan te leveren.

beslagvrije-voet

Ontwikkelingen rond Beslagregister en Verwijsindex

In een brief van Klijnsma aan de Tweede Kamer lees ik, dat verbreding van het beslagregister nog wel even gaat duren. Met behulp van het beslagregister moeten beslagleggers met elkaar afstemmen, zodat de beslagvrije voet wordt gerespecteerd. In het beslagregister moeten gerechtsdeurwaarders sinds 1 januari 2016 alle derdenbeslagen op periodieke betalingen, inclusief beslagen op toeslagen, aanmelden. Het kabinet streeft ernaar dat daarnaast (de eerste) overheidsorganisaties in 2019 aansluiten op het beslagregister.

Omdat de verbreding van het beslagregister nog enige tijd in beslag zal nemen, is volgens Klijnsma een voortvarende aansluiting van de gemeentelijke schuldhulpverlening op de Verwijsindex schuldhulpverlening (VISH) van extra belang. Via VISH kunnen gerechtsdeurwaarders checken of een cliënt bekend is bij de schuldhulpverlening. Op basis daarvan kunnen zij hun opdrachtgever adviseren om de incasso hierop aan te passen (stop te zetten). Nog lang niet alle gemeenten hebben een aansluiting gerealiseerd. Gemeenten laten hierdoor volgens Klijnsma kansen liggen. Ze zal daarom binnenkort via een verzamelbrief het belang van VISH nogmaals onder de aandacht van gemeenten brengen.

Als je wilt aansluiten op VISH, dan denk ik, dat je contact moet opnemen met je automatiseerder (leverancier van je cliëntvolgsysteem) of de NVVK.

 

Voorlopig nog geen vereenvoudiging beslagvrije voet

Afbeeldingsresultaat voor goede voornemens loesjeKlijnsma schrijft op 2 december jl. in een brief aan de Tweede Kamer: ‘Het wetsvoorstel Vereenvoudiging van de beslagvrije voet ligt momenteel ter advisering bij de Raad van State en ik streef er naar dit wetsvoorstel […] nog dit jaar naar uw Kamer te sturen.’

Me dunkt dat invoering op 1 januari 2017 niet gaat lukken; het moet immers daarna nog naar de Eerste Kamer. Jammer, en ze had nog zo ‘haar stinkende best‘ gedaan. Nu gaat het waarschijnlijk niet eens meer lukken om dat binnen haar termijn als staatssecretaris voor elkaar te krijgen.

Miljoenennota 2017

Hier is ‘ie dan, de Miljoenennota 2017. Maar vooral interessant is de Begroting SZW 2017. Daarin is het volgende te lezen over armoedebeleid en schuldhulpverlening:

p. 16. Specifiek voor armoedebestrijding onder ouderen met een bijstandsuitkering stelt het kabinet in 2017 en 2018 in totaal € 7,5 miljoen beschikbaar via het Gemeentefonds.

p. 16. Om ervoor te zorgen dat ook kinderen die opgroeien in een gezin met een laag inkomen kansrijk kunnen opgroeien, stelt het Rijk structureel € 100 miljoen beschikbaar voor benodigdheden voor kinderen (0 tot 18 jaar) waardoor ze mee kunnen doen en die ze nu missen door armoede. Het gaat bijvoorbeeld om schoolbenodigdheden, sportattributen, zwemles, kleding of schoolreisje. Om er zeker van te zijn dat de middelen direct bij de kinderen terecht komen, ontvangen de kinderen deze benodigdheden in natura. De beschikbaarstelling van deze middelen zal op een dusdanige wijze gebeuren dat er zo min mogelijk administratieve lasten zijn. (NB. Op Zorg+Welzijn lees ik dat 90 van de € 100 miljoen naar gemeenten gaat, maar dat kan ik nergens terugvinden in de stukken bij de Miljoenennota. In de Volkskrant staat 85 van de € 100 miljoen, dus het zal zo ongeveer wel kloppen). (Lees update d.d. 21 sept.)

P. 16/17. gaat over de vereenvoudiging van de beslagvrije voet. Bevat geen nieuws (zie laatste nieuws op mijn blog), maar wel een mooi plaatje met de oude en nieuwe beslagvrije voet:

beslagvrije-voet

P. 169.

  • Ook in 2017 wordt de armoedeval kleiner. Werkenden met een lager inkomen gaan er het meeste op vooruit. Zij profiteren niet alleen van de maatregelen uit het koopkrachtpakket, maar ook van de verhoging van de maximale arbeidskorting.
  • Een toename van de gemiddelde nominale zorgpremie van € 1.199 naar € 1.241;
  • Beleidsmatige verhoging van de normpercentages van de zorgtoeslag. De zorgtoeslag stijgt hierdoor met € 15 voor een alleenstaande en € 33 voor een paar. Dit bovenop de stijging van de zorgtoeslag als gevolg van de hogere zorgpremie;
  • Een beleidsmatige verhoging van de algemene heffingskorting met € 5 tot € 2.254 in 2017;
  • Een beleidsmatige verhoging van de maximale arbeidskorting met € 110 tot € 3.223. Tegelijkertijd wordt de arbeidskorting € 2.325 eerder afgebouwd, vanaf € 32.444 in 2017, maar met een lager percentage (3,6%) dan in 2016 (4%);
  • De eerste- en tweede-kindbedragen in het kindgebonden budget worden met respectievelijk € 100 en € 67 verhoogd;
  • Een beleidsmatige verhoging van de ouderenkorting tot de inkomensgrens met € 101 tot € 1.292 in 2017;
  • Afbouw van de dubbele algemene heffingskorting in de sociale zekerheid naar 1,8125 vanaf januari 2017 en 1,8 vanaf juli 2017 en versobering uitbetaling algemene heffingskorting aan de minstverdienende partner naar 40% in 2017.

P. 177. Vanaf 1 januari 2017 wordt de eigen bijdrage in de huurtoeslag structureel verlaagd. De verlaging van de eigen bijdrage is vormgegeven door de opslag op de normhuur (de opslag plus de normhuur is het bedrag dat voor eigen rekening komt van de huurtoeslagontvanger) met € 10,50 per maand te verlagen. Elke huurtoeslagontvanger met een huur hoger dan de normhuur (ongeveer € 230 per maand) heeft hierdoor een positief inkomenseffect van € 10,50 per maand. Voor de ontvangers van huurtoeslag is het gemiddelde positieve inkomenseffect 0,6%.

P. 245. Overzicht van subsidies voor projecten rond armoede en schulden.

Ook interessant: Op Nibud.nl zijn koopkrachtplaatjes te vinden van diverse huishoudens. De website wordt druk bezocht vanavond, want hij loopt regelmatig vast.

Gemeente als schuldeiser

handreikingDe handreiking ‘Behoorlijke en effectieve invordering van geldschulden‘ van het Ministerie van BZK geeft aanbevelingen voor de manier waarop gemeenten en andere overheden het proces van invorderen van geldschulden het beste kunnen inrichten. De handreiking is bedoeld voor gemeenten, provincies, waterschappen en uitvoeringsinstanties. In het bijzonder voor de afdelingen die uitkeringen of subsidies verstrekken, belastingen innen, belast zijn met bestuurlijke handhaving of bestuurlijke sancties opleggen. Dus stuur deze handreiking door naar je collega’s van die afdelingen!

Dit schema vat het invorderingsproces samen:

schema

Wetsvoorstel beslagvrije voet

Deze week is het wetsvoorstel beslagvrije voet ter consultatie gepubliceerd op overheid.nl.

Eind vorig jaar kondigde Klijnsma aan dat ‘het streven is de beslagvrije voet zo veel mogelijk door een vast bedrag per leefsituatie vorm te gegeven. Bij de vaststelling van dit vaste bedrag wordt aansluiting gezocht bij de uitkomsten van het huidige systeem. Uitgangspunt is daarmee dat de hoogte van de beslagvrije voet grosso modo gelijk blijft. Er kan echter niet uitgesloten worden dat er individuele verschillen zullen zijn met het huidige systeem.’

In een Kamerdebat meldde Klijnsma deze week dat zij haar ‘stinkende best’ doet om de nieuwe beslagvrije voet op 1 januari 2017 in te voeren.

Wil je meedenken over de nieuwe beslagvrije voet? Doe dat via schuldinfo op LinkedIn.

7,5 miljoen extra voor schuldhulpverlening

Jetta Klijnsma trekt de komende drie jaar 7,5 miljoen euro extra uit voor schuldhulpverlening. De staatssecretaris past wetgeving aan waar dat nodig is, wil de professionaliteit en de registratie in de schuldhulp verbeteren en laat de inspectie onderzoek doen naar de toegankelijkheid. Zodat mensen die er zelf niet in slagen hun problematische schulden op te lossen, vaker op een passende manier kunnen worden geholpen.

Klijnsma schrijft dit naar aanleiding van de evaluatie van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening. Gisteren verscheen het evaluatierapport. De evaluatie laat zien dat veel is verbeterd. Gemeenten shvpakken problemen meer integraal aan, bieden steeds meer soorten van schuldhulpverlening en hebben meer aandacht voor het voorkomen en op tijd in beeld krijgen van problematische schulden.

Maar Klijnsma vindt ook uit de evaluatie blijken dat er verbeterpunten zijn. Daarom koppelt zij actie aan de uitkomsten, na intensief overleg met onder meer VNG, Divosa, NVVK, Sociaal Werk Nederland en cliëntenraad LCR. Die organisaties wijzen er op hoe belangrijk het is dat mensen niet zondermeer worden geweigerd bij de schuldhulpverlening. Ze wijzen op het belang van de beslagvrije voet en van een goede afstemming tussen schuldeisers. Deze aanbevelingen en de knelpunten die de Ombudsman heeft verzameld gebruikt Klijnsma voor haar actieplan. “Mensen mogen zich niet in de steek gelaten voelen. Daarom wil ik samen met heel veel betrokken partners de schuldhulpverlening toegankelijker, transparanter en professioneler maken. Daar trek ik 7,5 miljoen euro voor uit.”

De 7,5 miljoen wordt besteed aan:

1. Professionaleringsimpuls:

  • VNG, NVVK, Divosa en Sociaal Werk Nederland onderzoeken in samenwerking met LCR en met SZW en Nibud als partners de invulling van een ondersteuningsprogramma voor schuldhulpverlening in het brede sociaal domein. Dit programma richt zich op raadsleden, wethouders, beleidsmedewerkers, medewerkers in de uitvoering alsmede op cliëntenraden.
  • Deze partijen zetten ook in op professionalisering door het actualiseren van de handreiking over schuldenproblematiek ten behoeve van de wijkteams en het organiseren van leercirkels en bijeenkomsten in de arbeidsmarktregio’s.
  • Het ontwikkelen van een handreiking over de toepassing van de Algemene wet bestuursrecht in de Wgs. De handreiking zal niet alleen voor gemeenten, maar ook voor andere partijen, zoals lokale cliëntenraden, handvatten bieden om de rechtszekerheid beter te kunnen waarborgen.

2. Toegang tot gemeentelijk schuldhulpverlening

  • Om beter inzicht te krijgen in de toegankelijkheid van schuldhulpverlening start Inspectie SZW in 2016 een onderzoek waarin wordt nagegaan hoe gemeenten hier in de praktijk uitvoering aan geven.
  • Het ministerie van SZW bereidt tegelijkertijd een mogelijke aanscherping van de Wgs voor om geconstateerde blokkades betreffende de toegang tot weg te nemen. Mocht het onderzoek daartoe aanleiding geven, dan kan dat wetsvoorstel snel worden ingediend.

3. Innovatieve aanpakken

  • Gemeenten ondersteunen bij het terugdringen van problematische schulden, door via onderzoek de kennis over de effectiviteit van methoden/interventies in de schuldenaanpak te vergroten, via het al lopende meerjarige kennisprogramma “Vakkundig aan het werk”. Één van de programmalijnen waarbinnen onderzoeksubsidie kan worden aangevraagd is schuldhulpverlening en armoedebestrijding.
  • Nieuwe projecten en aanpakken van gemeenten stimuleren en bijdragen aan het verspreiden van kennis, maar ook gezamenlijk met gemeenten en partijen zoeken naar passende dienstverlening voor (nieuwe) doelgroepen.
  • Voortzetting van de subsidieregeling ter stimulering van activiteiten die een duurzame bijdrage leveren aan het tegengaan van armoede- en schuldenproblematiek in 2016 en 2017.

4. Meten is weten: registratie en de beschikbaarheid van gegevens binnen de gemeentelijke schuldhulpverlening

  • Verbeteren monitoring en benchmarking

5. Aanpassen van (aanpalende) wet- en regelgeving ten behoeve van een effectievere schuldhulpverlening

  • Breed wettelijk moratorium. Internetconsultatie loopt.
  • Besluit gegevensuitwisseling schuldhulpverlening. De VNG, Divosa en de NVVK werken uit waar en met welk doel in het proces van schuldhulpverlening welke gegevens noodzakelijk zijn. Op basis daarvan wordt bekeken wat de volgende stap is om tot een besluit te komen.
  • Per 1-7-2016 treedt het wetsvoorstel Wanbetalers in de zorg in werking. Belangrijke onderdelen van dit wetsvoorstel zijn: (a) verlaging bestuursrechtelijke premie, (b) de mogelijkheid dat een wanbetaler zonder tussenkomst van een schuldhulpverlener uit de wanbetalersregeling kan stromen als er een betalingsregeling wordt getroffen met de zorgverzekeraar en (c) de onderliggende lagere regelgeving om bijstandsgerechtigden onder bepaalde voorwaarden te laten uitstromen is in voorbereiding.

Voorlopig geen uitbreiding private schuldbemiddeling
Op de laatste pagina van de kabinetsreactie lees ik over het Vrijstellingsbesluit schuldbemiddelaars:

Wij maken van de gelegenheid gebruik hier stil te staan bij het Vrijstellingsbesluit schuldbemiddelaars. Schuldbemiddeling tegen betaling mag thans alleen worden aangeboden door gemeenten, gemeentelijke kredietbanken en bepaalde gereguleerde beroepen zoals advocaten en notarissen. Overige private partijen is het slechts toegestaan om schuldbemiddeling te verrichten indien daarvoor geen vergoeding wordt gevraagd. Het bij uw Kamer voorgehangen Vrijstellingsbesluit maakt het mogelijk dat ook deze partijen schuldbemiddeling tegen betaling mogen aanbieden. Hierdoor zouden de mogelijkheden om (problematische) schulden op te lossen voor mensen worden vergroot. Dat zou er bijvoorbeeld aan kunnen bijdragen dat de doorlooptijden van de schuldhulpverlening worden verkort. Mensen moeten dan wel kunnen rekenen op kwalitatief goede dienstverlening. Hiervoor zijn in het eerder bij uw Kamer voorgehangen Vrijstellingsbesluit schuldbemiddelaars diverse maatregelen voorgesteld. Uw vragen naar aanleiding van het voorgehangen besluit plus de nu voorliggende evaluatie geven het belang van een sterke invulling van de gemeentelijke regierol aan. De evaluatie laat bovendien zien dat de gewenste kwaliteitsbodem in de gemeentelijke schuldhulpverlening mede door alle ontwikkelingen in het sociale domein, nog niet volledig is gelegd. Het kabinet heeft hierom besloten het Vrijstellingsbesluit schuldbemiddelaars verder in procedure te brengen wanneer de kwaliteit van de gemeentelijke schuldhulpverlening dusdanig is dat gemeenten hun regierol waar kunnen maken. Het kabinet onderzoekt wanneer dat het geval is. Daarnaast zal het kabinet er bij gemeenten die daar aan toe zijn op aandringen meer gebruik te maken van de mogelijkheden die zij thans al hebben om gebruik te maken van private schuldbemiddeling.

Lees ook:

 

Digitale hulp voor berekenen beslagvrije voet

Sinds vorige week is er www.uwbeslagvrijevoet.nl. Hier kunnen mensen berekenen op welk deel van hun inkomen geen beslag mag worden belegd. De berekening is nu nog heel ingewikkeld. In 2017 komt er een eenvoudigere berekening.

In deze video wordt de (huidige) beslagvrije voet op een eenvoudige manier uitgelegd:

Er waren al websites waar je de beslagvrije voet kunt berekenen, maar die waren vooral gericht op professionals:

Toezeggingen Klijnsma tijdens Kamerdebat armoede en schulden

Vorige week het Algemeen Overleg over armoede en schulden gemist? Ik ook. Het officiële verslag is er nog niet, maar gelukkig heeft Federatie Opvang een samenvatting gemaakt. Ik vat het nog wat verder samen en noem vooral de toezeggingen van staatssecretaris Klijnsma:

  • tweedekamerKlijnsma wil het moratorium invoeren op 1 januari 2017, maar de Kamer wil eerder. Het AmvB ten behoeve van het moratorium wordt in mei ter consultatie aangeboden en gaat daarna naar de Raad van State en wordt in september naar de Kamer gestuurd. Kijk op nu.nl en lees op dit blog andere artikelen in de rubriek moratorium.
  • Klijnsma stuurt de evaluatie van de wet gemeentelijke schuldhulpverlening voor 1 juli naar de Tweede Kamer. De Kamer wil dat het nog voor het zomerreces besproken kan worden.
  • Het streven is dat de vereenvoudigde beslagvrije voet per 1 januari 2017 wordt ingevoerd. Dat is een half jaar eerder dan onlangs werd beoogd.
  • Vóór 1 juli gaat er een uitgebreide brief naar de Kamer met o.a. een tijdpad en concrete uitwerking van de rijksincassovisie. De voorgestelde verbeteringen vanuit het aangeboden pamflet worden hierin meegenomen.
  • Er wordt een verzamelbrief gestuurd richting de gemeenten waarin aandacht wordt gevraagd voor de problematiek van de groep ouderen. Ik hoorde vandaag dat 40% van de ouderen volgens eigen zeggen niet kan rondkomen van zijn pensioen. Tegelijkertijd melden onderzoekers als jaren dat de armoede onder pensioengerechtigden (veel) lager is dan gemiddeld.
  • Klijnsma gaat onderzoek doen naar de positie van schuldhulpverleners en de mogelijkheid om de schuldhulpverleners doorzettingsbevoegdheid te geven ten opzichte van overheidsschuldeisers. De uitkomsten worden vermeld in de brief van 1 juli 2016.
  • Klijnsma gaat in overleg met de minister van OCW over de problematiek van jongeren met schulden die daardoor niet kunnen studeren.
  • Tenslotte gaat Klijnsma na wat de stand van zaken is met betrekking tot een eerdere poging om te komen tot één rijksincassobureau. Ook over deze uitkomsten informeert ze de Kamer.

Pamflet MOgroep, VNG, Divosa en NVVK naar Tweede Kamer

Vanmiddag boden de MOgroep, VNG, Divosa en de NVVK de Tweede Kamer een pamflet aan met een aantal vergaande concrete maatregelen om armoede en schulden wel beter te voorkomen, signaleren en beperken (hyperlinks naar achtergrondinfo zijn van mijzelf):

Preventie en vroegsignalering

  • Financiële educatie in het onderwijscurriculum, zodat de financiële weerbaarheid onder jongeren wordt vergroot.

De overheid als schuldeiser

  • Opheffen preferenties en andere bijzondere incassobevoegdheden van overheden en andere publieke instellingen. (Rijksincassovisie gaat hierin niet ver genoeg)
  • Correct toepassen en vereenvoudigen van de beslagvrije voet.
  • Afschaffen bronheffing en de mogelijkheid bieden voor een aanvullende ziektekostenverzekering tijdens minnelijk traject schuldhulpverlening.
  • Wegnemen wettelijke belemmeringen voor saneren van vorderingen, bijv. CJIB-boetes en fraudevorderingen bij uitkeringen.

De overheid als systeemverantwoordelijke

  • Wettelijk breed moratorium invoeren.
  • Brede toegang organiseren tot het beslagregister voor de reguliere incasso en de schuldhulpverleners op grond van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening.
  • Eén moment van betaling regelen voor diverse uitkeringen, teruggaaf inkomstenbelasting, toeslagen en vakantiegelden.
  • Vereenvoudig het systeem van inkomensvoorzieningen en toeslagen zodat kwetsbare groepen hun weg kunnen vinden en zorg voor een bestaansminimum.

Budget armoede- en schuldenbeleid

  • Een budget voor beschermingsbewind vanuit het Rijk en de wettelijke mogelijkheid voor gemeenten om een rechter te adviseren bij een aanvraag voor beschermingsbewind.
  • Een toereikend budget voor het armoede- en schuldenbeleid voor gemeenten. De bijzondere bijstand wordt steeds vaker beschouwd als een ‘logische’ demping voor (onvoorziene) inkomenseffecten voor inwoners (kostendelersnorm, kindregelingen, beschermingsbewind, inrichtingskosten, rechtsbijstand). Gemeenten worden geacht bezuinigingen en maatschappelijke ontwikkelingen in het brede sociale domein steeds vaker op te vangen met de bijzondere bijstand. Uit de factsheet van Divosa blijkt dat gemeenten veel meer uitgeven aan bijzondere bijstand dan zij aan budget ontvangen.

CfR8TjUWIAA0vPf
Foto: Marcel Matthijsen

Volgende week vergadert de Kamer over armoede en schulden.

Zie ook: NOS journaal 5 april 2016

Overheidsorganisaties moeten aansluiten op beslagregister

Het kabinet streeft er naar om organisaties als Belastingdienst, UWV, CJIB en Zorgverzekeraars aan te sluiten op het beslagregister. Tegelijkertijd wordt – zoals eerder aangekondigd – de berekening van de beslagvrije voet vereenvoudigd. Dit alles moet ervoor zorgen dat schuldeisers hun incassopraktijken beter afstemmen en dat de beslagvrije voet wordt gerespecteerd.

Dat staat in de Rijksincassovisie die staatssecretaris Klijnsma vandaag naar de Tweede Kamer stuurde.

Volgens veel partijen gaan de plannen van Klijnsma niet ver genoeg. Kijk en lees: Plannen Klijnsma incasso overheid schieten tekort (NOS). Joke de Kock van de NVVK zegt bijvoorbeeld: ‘De visie van het kabinet is vooral heel abstract en zonder tijdspad. De verschillende overheidsinstanties mogen eigen beleid blijven voeren en houden hun bijzondere bevoegdheden als schuldeiser.’ Luister ook het Radio1-fragment met Joke de Kock en de reactie van staatssecretaris Klijnsma.

Burgers in enkelvoudige schuldsanering betalen kosten zelf

De Gemeentelijke Kredietbank in Assen wil dat burgers met een enkelvoudige schuld zelf de kosten gaan betalen voor schuldhulpverlening. Dat staat in de ‘innovatieagenda’, die de GKB heeft aangeboden aan de gemeenteraad van Assen.

In vijf gemeenten loopt inmiddels een proefproject waarin mensen zelf opdraaien voor de kosten van de schuldhulpverlening. En volgens GKB-directeur Jan Tingen naar volle tevredenheid. “De burger als zelfbetaler voelt zich vele malen meer betrokken bij het schuldhulpverleningstraject. De trajecten verlopen daardoor sneller en  effectiever en dat genereert uiteindelijk een besparing.” De werkwijze ‘zelfbetalers’ wordt in het eerste kwartaal van 2016 uitgeschreven en aangeboden aan alle gemeenten in het werkgebied van de GKB. Bron: Asser Courant.

Interessant initiatief. Grote vraag is natuurlijk wie bij een schuldsanering feitelijk betaalt: de schuldenaar (uit zijn vrij te laten bedrag) of de schuldeiser? Zoek ik uit en wordt vervolgd…

Lees op mijn blog ook: Eigen bijdrage schuldhulpverlening (2009!) en Schuldeisers betalen voor schuldhulpverlening (2011).

Fraudewet: de soep wordt niet zo heet gegeten

…als hij wordt opgediend. Er was vanaf het begin veel kritiek op de Fraudewet. Dat leidde ertoe dat gemeenten bij bijstandsverlening nu iets meer op maat mogen handhaven. Nu vindt ook de Centrale Raad van Beroep dat er op de voorgeschreven boetehoogte best wat af te dingen valt. Volgens de CRvB moet bij het vaststellen van de hoogte van een boete ook rekening worden gehouden met de draagkracht van de schuldige. Dat voorkomt dat diegene door de straf zeer langdurig op het absolute minimum moet leven. De CRvB gaat uit van een maximale termijn van twee jaar.

Beslagvrije voet eenvoudiger

beslagvrije voetMensen met schulden hoeven in de toekomst veel minder informatie aan te leveren om de beslagvrije voet vast te stellen. Daardoor lopen zij minder kans om te weinig geld over te houden om van te leven. Dat blijkt uit de hoofdlijnennotitie die staatssecretaris Klijnsma vandaag naar de Tweede Kamer stuurt.

De hoogte van de beslagvrije voet is op dit moment onder meer afhankelijk van de samenstelling van het huishouden, de hoogte van de huur- en zorgkosten en het recht op toeslagen. In de praktijk gaat het hier regelmatig fout. De berekening is ingewikkeld en ondoorzichtig en het lukt schuldeisers vaak niet om de juiste informatie te verkrijgen.

Voor alle mensen van wie het inkomen zo hoog is dat zij geen recht hebben op toeslagen, wordt de beslagvrije voet eenzelfde vast bedrag afhankelijk van de leefsituatie. Daar komt geen ingewikkelde berekening meer aan te pas. De precieze hoogte hiervan volgt in het voorjaar, na verder onderzoek. Het bedrag zal dicht in de buurt liggen van de huidige beslagvrije voet.

Voor wie wel recht heeft op toeslagen, kan de schuldeiser de beslagvrije voet eenvoudig berekenen. Het deel waar geen beslag op mag worden gelegd is voor deze groep mensen een vast bedrag plus een percentage van het netto-inkomen. Door de beslagvrije voet op deze manier vast te stellen, houden mensen met toeslagen niet meer over dan mensen die daar geen recht op hebben.

Tot slot is er dan nog een groep mensen die volgens deze berekening niets zou kunnen aflossen, omdat het inkomen lager is dan de berekende beslagvrije voet. Het kabinet vindt het van belang dat een ieder – hoe beperkt soms ook geprikkeld blijft om aan zijn betalingsverplichtingen te voldoen. Daarom geldt in het voorgestelde nieuwe systeem dat iedereen altijd minimaal een klein percentage van het nettoloon aflost.

De nieuwe beslagvrije voet treedt op zijn vroegst over anderhalf jaar in werking.

Nieuwe beslagvrije voet op zijn vroegst over 1,5 jaar

Asscher en Klijnsma beantwoordden Kamervragen  over de begroting van hun ministerie. Daaruit blijkt, dat de nieuwe vereenvoudigde beslagvrije voet op zijn vroegst op 1 juli 2017 in werking treedt. Klijnsma geeft aan dat zij eind van dit jaar een hoofdlijnennotitie over de beslagvrije voet aan de Tweede Kamer stuurt. Daarna wordt het nieuwe systeem in wetgeving vervat. De benodigde wetgeving wordt medio 2016 aan de Tweede Kamer gezonden. LoesjeNa de behandeling van het wetsvoorstel door het parlement moet aan alle betrokken partijen enige tijd worden gegeven om de nieuwe regeling te implementeren. Hierdoor zullen de nieuwe regels waarschijnlijk op zijn vroegst op 1 juli 2017 in werking treden.

Wat gaat veranderen?
Klijnsma schrijft: ‘Zoals is beschreven in de brief ‘vereenvoudiging beslagvrije voet’ en de kabinetsreactie op het preadvies ‘naar een nieuwe beslagvrije voet’ wordt gewerkt aan een vereenvoudiging van de berekening van de beslagvrije voet, waarbij het streven is de beslagvrije voet zo veel mogelijk door een vast bedrag per leefsituatie vorm te gegeven. Bij de vaststelling van dit vaste bedrag wordt aansluiting gezocht bij de uitkomsten van het huidige systeem. Uitgangspunt is daarmee dat de hoogte van de beslagvrije voet grosso modo gelijk blijft. Er kan echter niet uitgesloten worden dat er individuele verschillen zullen zijn met het huidige systeem.’

Huidige beslagvrije voet niet goed berekend door veel gemeenten
In de Verzamelbrief aan gemeenten van 13 november jl. komt de beslagvrije voet ook aan de orde. Klijnsma signaleert dat sommige gemeenten op dit moment niet de juiste beslagvrije voet hanteren bij verrekening en beslaglegging. Deze gemeenten verrekenen een bestaande bijstandsschuld met een lopende bijstandsuitkering, door op de lopende uitkering een vast percentage in te houden. Dit is niet juist. In de verzamelbrief van februari 2009 werd er ook al aandacht voor gevraagd. Klijnsma wijst er nogmaals op, dat het hanteren van een vast percentage in strijd is met de wettelijke bepalingen. Tot slot verwijst ze naar de rekentool waarmee je binnen enkele minuten de beslagvrije voet berekent.

 

Gemeenten mogen experimenteren met minder plichten en meer bijverdienmogelijkheden rond bijstand

Dat is één van de uitkomsten van de stemming gisteren in de Tweede Kamer over moties die waren ingediend bij het Algemeen Overleg over armoede- en schuldenbeleid op 24 september jl. Lees het verslag van dat AO.

Vier moties zijn aangenomen:

  1. StemmingMotie van het lid Karabulut de hoogte van de beslagvrije voet – Deze motie verzoekt de regering, bij de uitwerking van de wetgeving rond beslagvrije voet te onderzoeken of de hoogte van de beslagvrije voet een solide bodem voldoende garandeert.
  2. Gewijzigde motie van het lid Voortman c.s. – Deze motie vraagt om mogelijkheden om te experimenteren met de Participatiewet door minder verplichtingen op te leggen en meer bijverdienmogelijkheden te creëren. Dit geeft de betreffende gemeenten ruimte om te experimenteren met iets wat lijkt op het basisinkomen;
  3. Gewijzigde motie van de leden Voortman en Yücel – Deze motie verzoekt de regering, gemeenten te stimuleren om samen met de Coalitie Van de Straat integrale werkwijzen voor schuldhulpverlening voor jongeren op te zetten, door praktijkvoorbeelden te verspreiden en pilots te starten dan wel te faciliteren;
  4. Motie van het lid Yücel over signaleren van armoede en schulden als onderdeel van het takenpakket van wijkteams – Deze motie verzoekt de regering om te stimuleren dat het signaleren van armoede en schulden een integraal onderdeel wordt van het takenpakket van wijkteams.

Eén motie is aangehouden, een andere verworpen:

Beslagregister

Omdat mijn blog lang uit de lucht is geweest, heb ik nog wat gaten te vullen. O.a. met het ‘nieuws’ rond het beslagregister. Uiterlijk per 1 januari 2016 moeten alle gerechtsdeurwaarders aangesloten zijn bij het Centraal Digitaal Beslagregister. Hier moeten zij alle derdenbeslagen op periodieke betalingen, inclusief beslagen op toeslagen, aanmelden. In 2013 nam het Kabinet hiertoe het besluit. Het beslagregister is door de KBvG gebouwd, met subsidie van de ministeries van VenJ en SZW. Zie het persbericht over de start in december vorig jaar. Dit is een mooie eerste stap richting een systeem voor vroegsignalering en ter bewaking van de beslagvrije voet. Al jaren wordt gewerkt aan een nog breder schuldregister.

Kostendelersnorm

Op 1 januari 2015 is als artikel 22b van de Participatiewet de kostendelersnorm ingevoerd. Dat houdt in dat als iemand een woning deelt met meer volwassenen, de bijstandsuitkering daarop wordt aangepast. Hoe meer personen van 21 jaar of ouder in de woning, hoe lager de bijstandsuitkering. De gemeente gaat er dan van uit dat de bijstandsgerechtigde de woonkosten kan delen. Sinds 1 januari geldt de norm voor nieuwe aanvragers. Sinds 1 juli jl. geldt hij ook voor bijstandsgerechtigden die al in 2014 een uitkering ontvingen. Zie filmpje met uitleg.

De kostendelersnorm is de opvolger van de huishoudinkomenstoets en de huishouduitkeringstoets die allebei erg controversieel waren en het uiteindelijk niet overleefden in de WWB en Wet Werken naar Vermogen.

Ook de kostendelersnorm doet veel stof opwaaien. Zo wordt het door sommigen een ‘boete op solidariteit‘ genoemd. De kostendelersnorm geldt namelijk ook als iemand mantelzorg verleent. Maatschappelijke organisaties luiden de noodklok. Zij zien een verviervoudiging van het aantal mensen dat aanklopt bij de daklozenopvang. En wat als je een vluchteling uit Syrië wilt opvangen?

Overigens is de kostendelersnorm voor mensen met een AOW (dus de ouderen die relatief vaak mantelzorg nodig hebben) uitgesteld tot 1 januari 2018. De overheid wil de effecten hiervan eerst nog onderzoeken, zo staat in de Miljoenennota (p. 82). Maar minister Dijsselbloem verklapte afgelopen zaterdag dat deze ‘mantelzorgboete’ er zeer waarschijnlijk helemaal niet komt. Staatssecretaris Klijnsma is daar niet zo stellig over.

Amsterdam gaat het inkomstenverlies voor een aantal bijstandsgerechtigden compenseren. Voor de huishoudtoets bedachten we destijds ook compensatiemogelijkheden.

De geplande invoering van de kostendelersnorm in de beslagvrije voet per 1 juli jl. is niet door gegaan. Dat schreef staatssecretaris Klijnsma in een brief aan de Tweede Kamer. Gelukkig maar; de berekening van de beslagvrije voet is al complex genoeg. Maar daarover later meer…

Nabrander d.d. 6 oktober: Weg met de kostendelersnorm! – door Hans Nacinovic

Nabrander d.d. 9 oktober: Den Haag gaat in voorkomende gevallen het inkomen aanvullen met Bijzondere Bijstand.

Miljoenennota 2016 definitief

De Miljoenennota 2016 en Begroting SZW 2016 zijn zojuist gepubliceerd. Ik ontdek geen grote verrassingen ten opzichte van wat er al was uitgelekt. Voor het gemak zet ik hieronder nogmaals de belangrijkste zaken op een rij.

De meeste Nederlanders gaan er volgend jaar op vooruit. Werkenden met een minimuminkomen profiteren het meest. Zij krijgen er volgens de koopkrachtplaatjes 5,3% bij. Voor niet-werkenden gelden de volgende koopkrachtplaatjes:

Sociale minima
Paar met kinderen 0,1%
Alleenstaande 0,0%
Alleenstaande ouder 0,0%
AOW (alleenstaand)
(Alleen) AOW 0,8%
AOW + € 10.000 0,1%
AOW (paar)
(Alleen) AOW 0,4%
AOW + € 10.000 0,1%

Tip: kijk naar de zojuist gepresenteerde koopkrachtberekeningen van het Nibud voor meer details.

  • De zorgpremie stijgt volgend jaar met zo’n €7 per maand. Het eigen risico blijft nagenoeg hetzelfde en gaat alleen iets omhoog vanwege de stijgende prijzen. Voor verreweg de meeste mensen die er recht op hebben, stijgt de zorgtoeslag met ongeveer €67.
  • Verhoging arbeidskorting voor inkomens tot ongeveer €50.000 met max. €700 (NB. in vorige jaren werd hij ook telkens al verhoogd).
  • Volledige en snellere afbouw algemene heffingskorting (ik kan nu nog niet goed inschatten wat dat betekent voor het sociaal minimum. In 2012 werd de afbouw van de dubbele heffingskorting gestart. Lees hier wat dat betekent voor het sociaal minimum).
  • Verhoging inkomensafhankelijke combinatiekorting om de arbeidsparticipatie van werkende ouders met jonge kinderen te bevorderen.
  • Verhoging kinderopvangtoeslag
  • Geen bezuiniging op huurtoeslag
  • Verhoging kindgebonden budget
    2e kind: + €33
    3e kind: + €100
    4e kind e.v.: + €177
  • Lage Inkomens Voordeel (LIV) maakt het vanaf 2017 aantrekkelijk om mensen met een laag inkomen (tot 120% minimumloon) in dienst te houden.
  • Tot nu toe moesten zzp’ers vaak eerst hun pensioen opmaken als ze een beroep deden op de bijstand. Het kabinet bereidt een wetsvoorstel voor waarin onder voorwaarden vrijlating van het pensioenvermogen plaatsvindt. Het kabinet heeft gemeenten gevraagd hier in 2015 al rekening mee te houden.
  • Het kabinet gaat de regels rond de beslagvrije voet vereenvoudigen. De regeling is op dit moment te ingewikkeld, waardoor de beslagvrije voet soms te laag wordt vastgesteld.
  • Het kabinet heeft €100 miljoen per jaar vrijgemaakt om armoede en schulden te bestrijden. Het grootste deel hiervan gaat naar gemeenten. In mijn overzicht van gemeentelijke budgetten zie je dat het in 2016 gaat om €90 miljoen.
  • Ik lees niets specifiek over schuldhulpverlening.

 

 

Eerste Kamer neemt Fraudewet aan

De Eerste Kamer heeft zojuist de wet Aanscherping handhaving- en sanctiebeleid SZW-wetten aangenomen. Deze treedt in werking op 1 januari 2013. De meest opvallende elementen binnen deze wet zijn: (a) de (her)invoering van de boete bij schending inlichtingplicht, (b) de terugvorderingsplicht bij fraudevorderingen en (c) het recht om bij recidive de opgelegde boete in de eerste drie maanden met de uitkering te verrekenen zonder rekening te houden met de beslagvrije voet.

Op maandagmiddag 29 oktober organiseert Stimulansz over deze wijzigingen een workshop in Utrecht. In deze workshop gaat – na een korte bespreking van de inhoud van de wet – de aandacht vooral uit naar de vraag hoe de wet is in te passen binnen het eigen gemeentelijke handhavingsbeleid. De focus ligt daarbij op de vraag op welke vlakken de gemeente nog beleidsvrijheid heeft en op welke wijze de gemeente met de aanwezige beleidsvrijheid de effecten van de wet kan beïnvloeden. Vragen die daarbij onder meer aan bod komen zijn:

  • Een nieuw sanctieregime. Wat vraagt dat procesmatig?
  • Is de boete zonder meer gelijk aan het benadelingsbedrag of is er ruimte tot bijstelling?
  • Hoeveel ruimte heeft de gemeente bij de vaststelling van de hoogte van de boete bij nulfraude en hoe kan zij aan die ruimte invulling geven?
  • Hoe kunnen (wellicht) ongewenste neveneffecten van het nieuwe sanctieregime worden ondervangen en wat vraagt dat beleidsmatig?

Daarnaast is er natuurlijk zonder meer aandacht voor de bij verordening te regelen verrekeningsbevoegdheid en zullen er tijdens de workshop verschillende voorbeelden worden gepresenteerd en hoe deze regeltechnisch vorm te geven.

Lees ook: Campagne moet boetes uitkeringsontvangers voorkomen (Divosa) en Minder ruimte voor schuldregeling bij bijstandsfraude.

Beslagvrije voet blijft gehandhaafd in fraudewet

Met een grote meerderheid is de Tweede Kamer vannacht akkoord gegaan met het “wetsvoorstel aanscherping handhaving en sanctiebeleid szw-wetgeving”. Lees meer op de website van het ministerie van SZW.

Door een aangenomen amendement van Kamerlid Sterk blijft de beslagvrije voet gehandhaafd (het wetsvoorstel ging uit van vervallen beslagvrije voet in de eerste 3 maanden).

Het wetsvoorstel gaat nu naar de Eerste Kamer. Minister Kamp en staatssecretaris De Krom roepen de Eerste Kamer op de wet snel te behandelen. De bewindspersonen willen dat de wet op 1 januari 2013 inwerking treedt.