Van de € 150 miljoen voor armoede- en schuldenbeleid gaat € 30 miljoen naar gemeenten voor bijzondere bijstand. Daarnaast is € 75 miljoen bedoeld voor gemeentelijk schuldenbeleid. Dit blijkt uit beantwoording van Kamervragen over de SZW-begroting. De bedragen 2022 zijn nog met een klein voorbehoud.
2020
2021
2022*
Totaal
Gemeentelijk schuldenbeleid
15
30
30
75
Bijzondere bijstand
5
10
15
30
Versnellen brede schuldenaanpak
3
8
11
Garantiefonds schulden
30
30
Totaal
23
78
45
146
Met de decembercirculaire zal ook duidelijk worden om welke bedragen het gaat per gemeente. Maar die kun je natuurlijk wel al globaal berekenen, ervan uitgaande dat de verdeelsleutel voor bijzondere bijstand (ongeveer) hetzelfde is als voor schuldenbeleid. In de rekensheet (regel 82) bij de septembercirculaire zie je welk deel jouw gemeente krijgt van de € 15 miljoen in 2020.
Ik ga ervan uit dat de middelen niet geoormerkt worden, maar dat is nog niet definitief zo blijkt uit beantwoording van vraag 11.
€ 3 miljoen in 2020 en € 8 miljoen in 2021 gaat naar activiteiten ter versnelling van de schuldenaanpak zoals het Schuldenknooppunt en Collectief Schuldregelen. Indirect profiteren gemeenten hier natuurlijk ook van. Volgende week weten we meer over de precieze besteding, zo lees ik in het antwoord op vraag 66.
Wijzer in geldzaken organiseert in maart 2021 alweer de 10e editie van de Week van het geld. Tijdens deze landelijke projectweek worden activiteiten georganiseerd om kinderen en jongeren te leren omgaan met geld.
Je kunt als gemeente aanhaken met een eigen lokale Week van het geld. Weten hoe? Laat je inspireren tijdens de online informatiebijeenkomst op 6 oktober.
Stadsring51, de uitvoerder van schuldhulpverlening in Amersfoort, heeft in een periode van 6 weken 50 lopende schuldregelingen omgezet in een saneringskrediet. Beter voor schuldenaar, schuldeiser en gemeente!
Gisteren stuurde ik de Prinsjesdag special van mijn nieuwsbrief. In mijn haast om op tijd in Kerkrade te zijn, zag ik de septembercirculaire over het hoofd. Daarin lees ik dat gemeenten in 2020 € 15 miljoen en in 2021 € 30 miljoen krijgen voor armoede- en schuldenbeleid. Vul hier je gemeentecode in en bekijk de bedragen voor jouw gemeente. Voor uitkeringsjaar 2020 staat het in regel 82. Voor uitkeringsjaar 2021 zie ik niets staan. Het bedrag zou twee keer zo groot moeten zijn als in 2020. Ik ga nog even onderzoeken hoe dit zit.
Naschrift d.d. 16 sept: dit is nog niet het volledige verhaal. Tussen de hierboven gepresenteerde bedragen en het totaalbedrag van € 150 miljoen zit nog veel verschil. Over de exacte bestemming van die gelden is momenteel nog discussie. En het is ook nog niet definitief dat ze niet geoormerkt zijn. Wordt vervolgd…
Vandaag is in de Tweede Kamer een amendement aangenomen waarin staat dat het verbod tot medewerking aan een schuldregeling bij een fraudevordering alleen geldt als er sprake is van ‘opzet of grove schuld’. Dat verbod staat o.a. in de Participatiewet (art. 60c).
Het CBS meldt de grootste huurstijging in 6 jaar. De sociale huren stijgen ietsje minder dan gemiddeld. De huurverhoging is niet hoger dan de inflatie meldt Aedes. Dat was ook afgesproken in het Sociaal Huurakkoord.
Huurstijging t.o.v. voorgaande jaar
Betaalrisico
De huurprijzen stijgen sneller dan de lonen en uitkeringen.
Dat betekent dat de huur een groter deel van het inkomen opslokt. Het risico dat huurders op een gegeven moment de huur niet meer kunnen betalen, is gestegen in 2018, zo blijkt uit de meest recente Lokale Monitor Wonen:
Wat te doen?
Verlaging verhuurdersheffing
Volgens Haagse bronnen gaat de verhuurderheffing voor sociale huurwoningen blijvend met €200 miljoen omlaag. Een deel van dat bedrag is bedoeld om volgend jaar de huren van huurders in de problemen te kunnen verlagen. Een ander deel is bedoeld om de bouw te stimuleren. Het kabinet wil de plannen op Prinsjesdag presenteren (bron: NOS)
Wetsvoorstel tijdelijke huurkorting
Het Wetsvoorstel tijdelijke huurkorting maakt het mogelijk om de huurprijs van een zelfstandige woning tijdelijk te bevriezen of te verlagen voor huurders die daarom vragen, bijvoorbeeld als gevolg van inkomensverlies. Deze huurkorting geldt voor een periode van een maand tot maximaal drie jaar.
Vroegsignalering
Vanaf 1 januari moeten gemeenten met verhuurders afspraken maken over vroegsignalering. Veel gemeenten hebben al afspraken met woningcorporaties. Verwey Jonker onderzocht of ook particuliere verhuurders willen samenwerken. Een groot deel van de verhuurders staat positief tegenover samenwerking en formuleert randvoorwaarden: snel melden en snel actie, regie bij verhuurder, efficiënte informatie-uitwisseling, snelle terugkoppeling over de stappen die gezet worden, beveiliging persoonsgegevens en korte lijnen en vaste contactpersoon van de gemeente.
Utrechters met een laag inkomen krijgen vanaf 1 januari 2021 een huurkorting van ongeveer €60 per maand. De woningcorporaties dragen de kosten, dus is er geen sprake van ongeoorloofd gemeentelijk inkomensbeleid.
‘Onvoldoende betaalbare woningen, minder fijne wijken en afnemende kwaliteit van de woningvoorraad.’ Dat is volgens onderzoek van Platform31 het resultaat van 30 jaar Rijksbeleid op volkshuisvesting.
Aan honderden Arnhemmers met een schuld bij de gemeente is begin dit jaar kwijtschelding verleend. De PvdA stelde daarover Kamervragen. De beantwoording daarvan één van de eerste wapenfeiten van staatssecretaris Van ’t Wout op dit beleidsterrein. De antwoorden zijn in lijn met die van zijn voorganger.
En ik lees net dat Arnhem een fonds heeft opgericht voor schulden tot € 3.000. Mooi! Dat lijkt dus op het sociaal leenfonds. In Zoetermeer en Leiden hebben ze dat ondergebracht bij stichting urgente noden (SUN). Arnhem doet het samen met Kredietbank Nederland. Voor de duidelijkheid: dit is dus wat anders dan het waarborgfonds.
Afgelopen drie jaar heeft de coöperatie Goede Gieren onder de naam ‘Amargi’ vroege hulp bij geldzorgen georganiseerd. Per 31 juli 2020 is het project afgerond. Zie hier de samenvatting. We zijn blij dat de ontwikkelde werkwijze op de meeste plekken is ingebed in de reguliere financiële hulpverlening. Deze vorm van vroegsignalering is een waardevolle aanvulling op de wettelijke vroegsignalering zoals per 1-1-2021 vastgelegd in de Wgs.
De kern van Amargi is dat schuldeisers, werkgevers, uitkeringsinstanties en zorgaanbieders als zij signaleren dat hun klanten of medewerkers financieel klem zitten, contact met hen opnemen en hulp aanbieden. Bij positieve respons, meldt de signaalpartner de bewoner met zijn of haar toestemming aan voor vroege hulp bij geldzorgen. Er zijn tot nu toe 1.075 meldingen opgepakt. Deze meldingen kwamen van 51 signaalpartners en werden opgepakt in 26 aangesloten gemeenten.
Amargi is mogelijk gemaakt door het Ministerie van SZW, het Kansenfonds van de Provincie Friesland, het Kansfonds en Aegon. Het project loopt nu ten einde. Maar dat wil niet zeggen dat de vroege hulp bij geldzorgen stopt!
Signaalpartners blijven meldingen doorgeven, handmatig via aanmelden@amargi.nl of via RIS. Zolang de meldingen veilig en met toestemming worden doorgegeven en deze snel en altijd opgepakt, hoeven er geen nieuwe overeenkomsten te worden gesloten tussen signaalpartners en gemeenten.
Aanmeldingen kunnen in ieder geval tot 31 december 2020 op de bestaande manier worden doorgeven. De Coöperatie Goede Gieren onderzoekt de komende tijd hoe het netwerk van signaalpartners en meewerkende gemeenten structureel kan worden ondergebracht bij een van de andere landelijke initiatieven.
Als er nieuwe ontwikkelingen zijn, lees je dat hier. Voor nu veel succes met vroege hulp bij geldzorgen!
Om de gevolgen van de coronacrisis te bestrijden, maakte het kabinet op 28 augustus een nieuw sociaal pakket bekend. Ruim €1 miljard gaat naar begeleiding van werk(loosheid) naar werk, mogelijkheden tot (om)scholing, de aanpak van jeugdwerkloosheid en dus ook het tegengaan van armoede en problematische schulden. In de Kamerbrief ‘steun- en herstelpakket’ staat:
Ten vierde zet het kabinet zich ervoor in om armoede en problematische schulden tegen te gaan. Dit is een belangrijke voorwaarde om ervoor te zorgen dat mensen deel kunnen nemen in onze samenleving en om mensen aan het werk te houden of te helpen. Vroegtijdige hulp en ondersteuning zijn van belang, anders dreigt een stapeling van kwetsbaarheden. Om mensen met problematische schulden te ondersteunen gaat het kabinet een Waarborgfonds in het leven roepen om problematische schulden sneller af te kunnen wikkelen. Voor dit pakket stelt het kabinet in totaal ongeveer €150 miljoen beschikbaar.
Uit de brief leid ik af dat een substantieel gedeelte naar gemeenten gaat. De middelen worden waar mogelijk aangevuld met Europese middelen uit het herstelpakket Next Generation EU.
Yes! Het kabinet komt op Prinsjesdag met een plan voor een waarborgfonds. Volgend jaar stopt de overheid daar € 30 miljoen in, zo wist Trouw eerder al te melden. Toen Joke de Kock en ik in 2017 voor het eerst onze ideeën presenteerden was de tijd nog niet rijp. Het rijk vond dat ze dan teveel de rol van bankier kreeg. Particuliere vermogensfondsen (die ons onderzoek financierden) wilden wel, maar stelden terecht dat de overheid eerst een gebaar moest maken. De NVVK en Schuldenlab namen vervolgens ook initiatieven, maar vooralsnog zonder succes. Corona lijkt nu het breekijzer te zijn. Druk vanuit de Tweede Kamer van vooral CU en PvdA en deze motie gaven het laatste zetje.
Tien suggesties
De vormgeving van het fonds wordt in het najaar uitgewerkt, zodat de eerste mensen met problematische schulden begin volgend jaar al kunnen worden geholpen. Joke en ik hebben tien suggesties:
Maak het fonds structureel onderdeel van de reguliere schuldhulpverlening. Sluit aan bij de werkwijze en criteria voor saneringskredieten.
Bereken hoeveel de schuldenaar in drie jaar kan terugbetalen, rekening houdend met de beslagvrije voet en vermogen dat te gelde kan worden gemaakt. Verstrek voor dat bedrag een saneringskrediet.
Vraag aan schuldeisers om de resterende schuld kwijt te schelden. Dat is gebruikelijk in de huidige schuldhulpverlening. Bovendien, als je niets laat kwijtschelden red je het niet met € 30 miljoen.
Keer het saneringskrediet uit aan de schuldeisers, dus niet aan de schuldenaar. De schuldenaar is dan verlost van alle schuldeisers en heeft alleen het fonds als schuldeiser en lost het bedrag in drie jaar af.
Gebruik het fonds vooral in gemeenten die geen kredietfaciliteit hebben of niet borg willen of kunnen staan. Er zijn twee mogelijkheden: (1) je verstrekt kredieten of (2) je keert uit als de schuldenaar niet het hele krediet aflost. In het tweede geval is het landelijke fonds een ‘waarborgfonds’ en verleent een kredietbank het krediet.
Beleg de uitvoering bij gemeenten (net als de schuldhulp, de Tozo, etc.) en verplicht gemeenten om bij schuldregeling eerst de mogelijkheid van saneringskrediet te onderzoeken (en daarna schuldbemiddeling).
Gemeenten kunnen de uitvoeringskosten betalen. Werken met saneringskredieten levert namelijk flinke besparingen op. Overweeg om kredietbanken tegemoet te komen als zij de rente laag houden. De facto profiteren schuldeisers daarvan; zij hoeven dan wat minder kwijt te schelden.
Kredietverstrekking moet worden gedaan door banken. Maar dan wel graag door sociale (krediet)banken, en met stevige publieke sturing.
Het grootste deel wordt netjes terugbetaald, zo is de ervaring bij saneringskrediet. Met het terugbetaalde geld kun je weer nieuwe mensen helpen. Vul het fonds aan zodra de bodem in zicht komt.
Roep schuldenaren in een publiekscampagne op om zich te melden bij de gemeente. Leg uit wat schuldregeling inhoudt: na drie jaar maximaal aflossen ben je schuldenvrij!
Lees ook:
Onderzoek naar de meerwaarde van een Borgfonds (voor sanering met kwijtschelding, red.)
Onderzoek naar de meerwaarde van een sociaal leenfonds (voor herfinanciering zonder kwijtschelding, red.)
In het Magazine Schulden en Armoede zet staatssecretaris Tamara van Ark op een rij waarmee haar opvolger Bas van ’t Wout aan de slag kan. Een mooi bondig overzicht van ambities, beleid, (crisis)maatregelen en een vooruitblik. En een interview met mij 😉
Tilburg startte in 2017 met het Schuldenoffensief dat moet voorkomen dat inwoners in financiële problemen raken of dat bestaande schulden complexer worden. Het schuldenoffensief heeft een duidelijke toegevoegde waarde, zo blijkt uit de evaluatie.
Verschillende aanpakken zijn al eens de revue gepasseerd op dit blog. Ik noem hieronder alleen paar nieuwtjes.
Tilburg doet aan vroegsignalering. Ouderen met een gemeentelijke schuld voortkomend uit de Participatiewet of de gemeentelijke belastingen vormen een bijzondere doelgroep. Op basis van de bezoeken aan ouderen met een schuld bij de gemeente, wordt overwogen de beleidsregels Terugvordering Participatiewet aan te passen.
Met maatschappelijke partners traceert Tilburg onder hun klanten degenen met een financiële hulpvraag. Zo is de schuldhulpverlener herkenbaar aanwezig op het Werkplein om na verwijzing de stap naar de hulp gemakkelijker te maken. Een ander voorbeeld is de aanwezigheid in de rechtbank, zodat de rechter de schuldhulpverlener direct kan inschakelen. De woningcorporaties bieden aan nieuwe huurders een adviesgesprek met schuldhulpverlening aan en leggen onmiddellijk het contact (Het Nieuwe Huisje). Datzelfde doet de zorgverzekeraar bij mensen die zich melden en waarbij een financieel probleem wordt vermoed (SOS-zorgverzekering). Recent is een soortgelijke samenwerking met deurwaarders gestart. Verder is met ingang van het schooljaar 2019-2020 gestart met inloopspreekuren bij de ROC’s. Vanuit de wetenschap dat uit life-events vaak financiële problemen ontstaan, is contact gezocht met o.a. echtscheidingsadvocaten, mediators, uitvaartondernemers.
Een bijzondere voorziening is de Financiële Ambulance. Dit is een team schuldhulpverleners dat in urgente situaties binnen 24 uur hulp kan bieden en budget kan inzetten om doorbraken te forceren en crises te bezweren.
Eindelijk, een onderzoek waarmee we inzicht krijgen in de aard en omvang van de (geregistreerde) schuldenproblematiek per gemeente. De cijfers hebben betrekking op 2018, maar toch. CBS presenteert de uitkomsten in een rapport en een gebruiksvriendelijk dashboard.
Het rapport is de opvolger van Huishoudens in de rode cijfers. Omdat andere methodes en definities zijn gebruikt, zijn de cijfers niet direct vergelijkbaar. Op p. 5 van het rapport lees je wat wordt bedoeld met een ‘geregistreerde’ problematische schuld.
De belangrijkste bevindingen
In de afgelopen jaren is het aandeel huishoudens met geregistreerde problematische schulden stabiel gebleven. Op 1 januari 2018 had 8,3% (650.700 huishoudens) van de huishoudens in Nederland daarmee te maken.
Bijna een kwart van de huishoudens met geregistreerde problematische schulden behoorde een jaar eerder nog niet tot een huishouden met probleemschulden. Ruim de helft behoorde op 1 januari 2018 al minstens drie jaar tot een huishouden met probleemschulden.
Voor 16,3% van de huishoudens met geregistreerde problematische schulden is bekend dat zij in beeld zijn bij de hulpverlening. Voor een deel hiervan (1 op de 10 huishoudens met problematische schulden) is bekend dat het specifiek om schuldhulpverlening gaat.
Uit dit onderzoek blijkt samenhang tussen verschillende achtergrondkenmerken en het hebben van geregistreerde problematische schulden:
Problematische schulden komen relatief vaker voor in de leeftijdsgroep 25 en 65 jaar, personen met een niet‐westerse migratieachtergrond, laagopgeleiden en huishoudens met kinderen.
Er is een duidelijke samenhang tussen het hebben van problematische schulden en zwakkere economische positie. Huishoudens met geregistreerde problematische schulden hebben vaker een laag inkomen en inkomen uit een uitkering (vooral bijstand).
De belangrijkste inkomensbron van personen in huishoudens met geregistreerde problematische schulden is relatief vaker inkomen uit een eigen onderneming dan bij huishoudens zonder probleemschulden.
Huishoudens met probleemschulden hebben relatief vaker te maken met geestelijke gezondheidszorg en jeugdzorg.
Verlies van een baan en vervolgens in de bijstand komen, verdacht worden van een misdrijf, het stoppen met volgen onderwijs zonder een startkwalificatie te behalen en het uit elkaar gaan met een partner zijn life events met een relatief hoge kans op het ontstaan van geregistreerde problematische schulden.
Op 22 april jl. stuurde minister Hoekstra het rapport Naar een inclusieve samenleving naar de Tweede Kamer. De Kamer had het kabinet gevraagd om ter voorbereiding op een volgende neergaande conjunctuur of economische crisis effectieve beleidsopties en hervormingen, bestaand uit zowel plussen als minnen, in kaart te brengen. De motie daartoe werd ingediend in december 2018 (!). Wie had toen kunnen bevroeden dat het rapport zou worden opgeleverd aan de vooravond van misschien wel de grootste economische crisis sinds de Tweede Wereldoorlog!?
En misschien juist vanwege de aanleiding voor die crisis – corona – is er nog weinig aandacht geweest voor de inhoud van het rapport.
Er staan vergaande beleidsopties in zoals verlaging van de uitkering voor alleenstaanden met 25% en die voor stellen met 20% (p. 13). Op p. 38 lees je:
Een eerste verkenning op basis van OECD-cijfers wijst er op dat een verlaging van de bijstandsuitkeringen van 20 tot 25% (bij gelijkblijvende toeslagen) mogelijk zou zijn, zonder onder het gemiddelde van West-Europese landen te komen.
En voor gemeenten: ‘normeren gemeentelijk minimabeleid’, dus dat bijvoorbeeld de inkomensgrenzen worden gemaximeerd zoals in 2011 al eens werd gedaan (p. 38).
Maar besef dat dit niet direct concrete voorstellen zijn van het kabinet. Zie het meer als een menukaart van mogelijke beleidscombinaties met bijbehorende consequenties. Zo wordt op p. 39 de verhoging van het wettelijk minimumloon (WML) als optie uitgewerkt, en op de volgende pagina verlaging van het WML in combinatie met andere maatregelen. Concrete voorstellen moeten dus worden nog uitgewerkt, maar ik verwacht dat men nog even wacht tot de verkiezingen van maart 2021.
Deze had ik even gemist, vooral omdat hij niet werd ingediend bij het AO armoede- en schuldenbeleid, maar bij de bespreking van de voorjaarsnota:
Motie Bruinsover onderzoeken of een schuldenopkoopfonds kan bijdragen aan economische groei op lange termijn.
Mooi, ik ben alleen bang dat de term ‘schuldenopkoopfonds’ weer de verkeerde associaties oproept en daarmee onvoldoende politiek draagvlak krijgt om uiteindelijk echt van de grond te komen. Je hoort al denken ‘dan komen die schuldenaren er lekker makkelijk van af!’. Maar het is niet zo dat alle schulden worden opgekocht. Sterker nog, bij een normale sanering wordt slechts ca. 5% opgekocht, en de rest wordt kwijtgescholden door de schuldeisers. Het saneringskrediet wordt 90-95% terugbetaald door de schuldenaar, zo blijkt in de praktijk. Het risico voor de gemeente die borg staat voor het saneringskrediet, is dus heel klein, en weegt niet op tegen de voordelen van sanering. Voor gemeenten die dit risico desondanks niet kunnen of durven te nemen, kan een landelijk saneringsfonds een uitkomst bieden. En eigenlijk is ‘borgfonds’ dus een betere benaming. En dat hoeft bovendien geen gigantische pot met geld te zijn.
Op 23 juni schreef Van Ark trouwens dat NVVK, Schuldhulpmaatje en SchuldenlabNL initiatieven ondernemen om vormen van (landelijke) saneringsfondsen of publiek-private opkoopfondsen op te richten. En: ‘Het initiatief moet bij deze partijen liggen, dat past ook bij de verantwoordelijkheidsverdeling.’ Jammer, ik zou het passend vinden als het rijk hier het initiatief neemt en de regie pakt. Misschien kunnen we de nieuwe staatssecretaris Van ’t Wout overtuigen dat hij hiermee geweldig kan scoren? En anders weet ik nog wel een paar grote fondsen die bereid zijn in dit gat te springen.
Recent zijn de volgende moties rond armoede- en schuldenbeleid aangenomen in de Tweede Kamer:
Motie Wörsdörfer over het ontwikkelen van kansrijke beleidsinterventies ter preventie van schulden. [Ik vraag me af of we daar echt op zitten te wachten; er is al zoveel, zie bijv. 310 artikelen in rubriek voorlichting & preventie, red.]
Motie Jasper van Dijk c.s. over problemen bij jongeren door de lage uitkering en de zoektermijn inventariseren.
Motie Van Brenk en Peters over goede informatie over de financiële consequenties van de keuze voor een samenlevingsvorm.
Motie Van Brenk over maatwerk bij toepassing van de kostendelersnorm [Maatwerk is nu al mogelijk, red.]
Motie Bruins over uitbreiding van de Regeling toevoeging bewindvoerders Wsnp II. Als het minnelijke traject stagneert, zou het goed zijn als een ‘deskundige derde’ beoordeelt of het traject alsnog vlotgetrokken kan worden.
Gewijzigde motie Krol c.s. over een pilot met een platform van ervaringsdeskundigen in schuldhulpverlening. [wéér een pilot. Er is al veel ervaring opgedaan. Zoek eens op ervaringsdeskundig op mijn blog, red.]
Gewijzigde motie Van Beukering-Huijbregts en Jasper van Dijk over een eerste anoniem contact bij schuldhulpverlening. Deze motie verzoekt de regering, te onderzoeken of bij gemeenten behoefte bestaat om naast het nummer 115 Schulden te lijf, te experimenteren met een mogelijkheid van een eerste anoniem contact tussen mensen met schulden en schuldhulpverleners, deze behoefte bij gemeenten te faciliteren, te onderzoeken of de instroom in de schuldhulpverlening daarmee verbetert [Anoniem contact is al mogelijk, toch? red.]
Motie Van Beukering-Huijbregts en Wörsdörfer over coulance bij gemeenten voor mensen die [vanwege corona, red.] wederom een beroep willen doen op schuldhulpverlening [Mooi, die oproep is al meermalen gedaan door o.a. NVVK. Ik vind dat gemeenten sowieso altijd van geval tot geval moeten beoordelen of iemand opnieuw in aanmerking komt voor schuldhulp. Dus niet alleen in tijden van corona, red.]
Moties voor o.a. extra budgetten voor schuldhulpverlening en bestrijding (kinder)armoede zijn verworpen. Bekijk hier alle moties.
Verschillende gemeenten lopen vooruit op invoering van de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet (vooralsnog per 1-1-2021) door bij verrekening van teveel verstrekte bijstand 5% op de uitkering in te houden. Wanneer de huidige beslagvrije voet voor de debiteur gunstiger is, moet deze worden toegepast, zo oordeelt de rechtbank Zeeland-West-Brabant. Lees meer op Schuldinfo.nl.
Gemeenten moeten vanaf 1 januari 2021 in een verordening vastleggen binnen welke termijn zij de beschikking voor schuldhulp afgeven. Deze termijn bedraagt maximaal 8 weken (conform Awb).
In maart werd in de Tweede kamer een amendement met deze strekking aangenomen.
Lees de integrale geconsolideerde wettekst, gemaakt met ‘wijzigingen bijhouden’. Art. 4a verordeningsplicht geel gearceerd. Met dank aan collega’s van SZW. Aan deze versie kun je geen rechten ontlenen. De officiële integrale versie verschijnt 1 januari 2021 op overheid.nl.
De Armoedescan van het CBS bestaat uit twee delen. Deel 1 geeft per gemeente statistieken over lage inkomensgroepen. Hierin zijn alle gemeenten opgenomen. Deel 2 koppelt hieraan het gebruik van gemeentelijke minimaregelingen. Dit doet het CBS op verzoek van de gemeente tegen meerkosten. De gemeente moet zelf de data over het gebruik van de regelingen aanleveren. De koppeling gebeurt op persoonsniveau. Op dit moment zijn alleen Leiden en de Kempengemeenten toegevoegd. Als er vraag naar blijkt te zijn zullen gemeenten en functionaliteiten worden toegevoegd.
Houd er rekening mee dat de cijfers ongeveer 2 jaar oud zijn. Dus in 2020 heb je de cijfers over 2018.
De Armoedescan komt voort uit de Armoedemonitor die het CBS de afgelopen jaren voor 20 gemeenten heeft uitgevoerd. Deze gemeenten zijn niet opgenomen in de Armoedescan.
Voor vragen kun je contact opnemen met CBSOpMaat@cbs.nl o.v.v. Armoedescan.
Het convenant bevat een algemeen deel met uitgangspunten en definities. Het tweede deel bevat een overeenkomst die gemeenten en de vaste lastenpartners als basis gebruiken om hun afspraken vast te leggen. Dat betekent dus dat iedere gemeente altijd een convenant moet afsluiten met de vaste lastenpartners.
Gemeenten die gebruikmaken van Vindplaats van Schulden (BKR) of RIS (Inforing) kunnen vanaf 1 januari 2021 direct al convenantmeldingen ontvangen. Voor andere gemeenten duurt het waarschijnlijk wat langer.
Je hoeft daarvoor de wijziging van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening niet af te wachten, zo lees je op zorgverzekeringslijn.nl.
Nog niet veel gemeenten gebruiken de CAK-lijsten met NAW-gegevens van wanbetalers. Wil je weten hoe je de CAK-lijsten kunt gebruiken en hoe je verder zorgverzekeringsschulden aanpakt, kijk dan op de pagina voor gemeenten of neem contact op met projectmanager gemeenten Roos Meertens via roos@zorgverzekeringslijn.nl of 088 900 69 65. De ondersteuning is onafhankelijk en gratis.
Er komt geen resultaatverplichting voor schuldenbewindvoerders. Bewindvoerders hadden in dat geval binnen een bepaalde termijn hun cliënt moeten toeleiden naar schuldhulpverlening, of ze hadden ervoor moeten zorgen dat hun cliënt zelf de schulden op kon lossen.
Bewindvoerders moeten gemeenten binnen 2 weken informeren over de start van een nieuw schuldenbewind. In het vorige voorstel was dit 1 week.
De wet wordt na 5 jaar geëvalueerd.
Er wordt een landelijk platformoverleg opgericht voor de rechtspraak, gemeenten, verenigingen van beschermingsbewindvoerders en misschien ook ervaringsdeskundigen.
Deze zomer start een verkenning naar de mogelijkheid om voor een beschermingsbewindvoerders een specifieke opleiding verplicht te stellen.
Vandaag wordt bepaald wanneer de Tweede Kamer het wetsvoorstel behandelt.
Het wetsvoorstel voor wijziging van de Wgs is gisteren trouwens aangenomen door de Eerste Kamer. Vroegsignalering is zo’n beetje het belangrijkste onderdeel van de wetswijziging.
In mijn presentatie geef ik een introductie op vroegsignalering. Maria Buur (Nijmegen) vertelt o.a. over het landelijke convenant:
Voor meer info ga je naar de website die eerder deze maand werd gelanceerd tijdens een bijeenkomst van het project Vroegsignalering landt in Nederland: www.vroegsignaleringshv.nl. Dit is hét platform waar je vanaf heden alle info over vroegsignalering vindt. Via de Community Vroegsignalering kun je vragen voorleggen aan andere gemeenten.
In een brief van Staatssecretaris Van Ark lees ik: Het lid Kuzu (Denk) heeft mij gevraagd hoe ik uitvoering geef aan de motie over het voorkomen van het afsluiten van wifi. Inzet is om te voorkomen dat mensen worden afgesloten van internet vanwege financiële problemen door de coronacrisis. De telecombedrijven stellen zich daarom coulant op. Het is wel belangrijk dat als iemand problemen heeft of verwacht, hij of zij contact opneemt met de desbetreffende telecomleverancier. Om los van de coronacrisis afsluiten te voorkomen hebben de telecombedrijven convenanten afgesloten met de NVVK. Daarin wordt onder meer geregeld dat mensen die schuldhulpverlening krijgen niet worden afgesloten. Samen met de staatssecretaris van EZK bekijk ik met de telecombedrijven of aanvullende stappen noodzakelijk zijn.
Daaruit maak ik op dat er geen voornemen is om telecombedrijven expliciet te benoemen als signaalpartner in de AmvB bij de Wgs. Maar misschien horen we vanmiddag wel anders in het armoede- en schuldendebat in de Tweede Kamer.
Adviesbureau Purpose presenteert Kompas: ‘Een collectief leerproces tussen gemeenten gebaseerd op Data, Dialoog en het Delen van kennis & practices’.
Geïnspireerd door het corona-dashboard bundelt Purpose cijfers uit diverse bronnen op basis waarvan de gemeente haar beleid kan bepalen. Met zoveel mogelijk actuele maandelijkse en kwartaalcijfers met een hoge voorspellende waarde. Je kunt jouw cijfers vergelijken met die van andere gemeenten.
Voor kompas gaat een nader te bepalen abonnementstarief gelden, mogelijk gedifferentieerd naar gemeentegrootte. In het abonnement zit o.a. deelname aan inspiratiesessies en online bijeenkomsten.
Op 2 juli is er een extra try out. Meer info en aanmelding via deze link. Op 16 juli starten de kopgroepgemeenten.
Gerichte maatregelen om armoede te verminderen zoals de verhoging van de bijstand, zijn effectief, maar kosten geld en vaak banen blijkt uit het zojuist verschenen onderzoek Kansrijk Armoedebeleid van het CPB en het SCP.
Met het huidige kabinetsbeleid neemt de armoede in Nederland de komende jaren met ruim een kwart toe. De stijging van armoede komt met name door de verlaging van de bijstand tot en met 2035 (hoe zat dat ook alweer?).
De armoede in Nederland kan met 60% afnemen door invoering van een basisinkomen. Dit kost veel geld en het arbeidsaanbod zal sterk afnemen. De introductie van negatieve inkomstenbelasting (p. 143) en aanpassingen in bestaand beleid, zoals in de hoogte van de bijstand, leiden tot beperktere armoedevermindering, maar ook tot minder kosten en minder werkgelegenheidsverlies. Investeren in menselijk kapitaal door in te zetten op gezondheid of opleiding is een optie voor de lange termijn.
Als de jaarlijkse verlaging van de bijstand vanaf 2021 wordt teruggedraaid, dan neemt de toekomstige kans op armoede voor personen in de bijstand met bijna de helft af. Maar ook de prikkel om te werken neemt af. Een effectieve manier om armoede onder kinderen te bestrijden, is om het kindgebonden budget te verhogen voor gezinnen met 3 of meer kinderen. Hiermee kan de armoede onder kinderen tot 20% worden teruggedrongen. Een andere mogelijkheid voor het verkleinen van de armoede is om de arbeidskorting voor werkenden met lagere inkomens te verhogen, terwijl voor de ouderen te denken valt aan een verhoging van de AIO. Armoedebestrijding op de langere termijn kan door te investeren in bijvoorbeeld opleiding, gezondheid en de inzetbaarheid op de arbeidsmarkt.
In totaal hebben de planbureaus 40 beleidsopties geanalyseerd om de stijgende armoede tegen de gaan. Daarnaast zijn bijna 30 beleidsopties geanalyseerd die armoede op de lange termijn bestrijden.
Het wetsvoorstel Wijziging Wet gemeentelijke schuldhulpverlening ten behoeve van uitwisseling persoonsgegevens wordt op 23 juni 2020 in de Eerste Kamer als hamerstuk afgedaan! Inwerkingtreding per 1-1-2021 dus.
De Nationale Ombudsman ziet op basis van onderzoek een aantal belemmeringen voor doorstroom naar de Wsnp. Bij de eerste belemmering worden gemeenten aangesproken:
Burgers worden niet altijd voorgelicht over de mogelijkheden van de Wsnp. Of soms schildert een schuldhulpverlener de Wsnp ten onrechte als een kansloze optie af. Ook krijgen burgers niet altijd begeleiding bij het indienen van een Wsnp-verzoek.
Mensen met een fraudeschuld bij UWV, SVB of gemeenten worden voor 10 jaar uitgesloten van het minnelijk traject. Hierdoor worden niet alleen echte fraudeurs bestraft, maar ook burgers die te goeder trouw zijn en een vergissing maken. Volgens de ombudsman zou deze onredelijk lange 10-jaarstermijn verkort en gelijkgesteld moeten worden aan de termijn van de goede trouw binnen de Wsnp-regeling (5 jaar). Ook mag een burger verwachten dat deze termijn (en het verbod om mee te werken aan het minnelijk traject) alleen geldt voor terugvorderingen die zijn ontstaan door opzet of grove schuld (met een boete van 75% of hoger). Voor terugvorderingen met een boete van 50% of minder (bij geen opzet/grove schuld of bij verminderde verwijtbaarheid) zouden deze instanties de mogelijkheid moeten krijgen om mee te werken aan het minnelijk traject.
Veel schuldenaren kunnen niet voldoen aan de toelatingseisen van de Wsnp. De regeling heeft een strenge en beladen reputatie. Daarom schrikken veel burgers terug en dienen geen verzoek in.
Sommige burgers staan al jaren onder beschermingsbewind terwijl de bewindvoerder niets doet aan hun schulden.
Vorig jaar deed Berenschot vergelijkbaar onderzoek en werd de ‘schuld’ nog meer bij gemeenten gelegd.
Daarbij is ook aandacht voor gewijzigde dienstverlening in verband met corona.
Schuldhulp voor ondernemers
Eerder dit jaar maakte Arnhem al bekend dat zij de schuldhulp aan ondernemers gaan verbeteren. Ik was nog niet toegekomen aan publicatie van mijn artikeltje.
Er komt een ondernemersloket met één vast aanspreekpunt voor ondernemers en gratis schuldhulpverlening. Ook wordt de samenwerking met partner-hulpverleners verbeterd.
Voor ondernemers met een levensvatbaar bedrijf worden schuldregelingen getroffen door een externe schuldregelingsorganisatie gespecialiseerd in ondernemers. De ondernemer lost de schulden in 3 tot 5 jaar af. Schuldregeling wordt door de gemeente betaald en is voor ondernemers gratis. Dat is een grote verandering, want nu moet de ondernemer – in tegenstelling tot particulieren met schulden – de kosten voor schuldregeling nog zelf betalen.
Er zijn momenteel verschillende partijen in Arnhem waar ondernemers zich melden voor hulp. Maar het schort aan samenwerking en er is geen sluitend hulpaanbod. Lees meer in een brief aan de gemeenteraad. En lees ook het persbericht: Betere hulp voor Arnhemse ondernemers met schulden.
Volgens het Jaarverslag 2019 van de NVVK steeg het aantal aanmeldingen voor schuldhulpverlening vorig jaar met 3,4%.
Maar de NVVK verwacht dit jaar een toename van minimaal 30% als gevolg van de corona-crisis. Nu is het nog even rustig, zo blijkt uit de monitor van NVVK en Divosa, maar dat is de stilte voor de storm. Tilburg verwacht een tsunami van schulden. GKB Assen verwacht een stormloop. Oh, en Utrecht voorziet een explosie van bijstandsgerechtigden.
In de afgelopen 2 jaar onderzochten 6 gemeenten of een soepelere aanpak beter werkt om bijstandsgerechtigden naar werk te begeleiden. Dat deden zij binnen de kaders van de ‘Tijdelijke regeling experimenten Participatiewet’ en vorige week werden de resultaten bekend.
Bijstandsgerechtigden die intensief begeleid worden, stromen vaker uit naar werk. Mensen die mogen bijverdienen, komen sneller aan parttime werk. Als bijstandsgerechtigden ontheven worden van hun verplichtingen heeft dat geen negatief effect op hun uitstroom uit de bijstand.
In Amsterdam mogen 5.000 bijstandsgerechtigden tot €200 per maand bijverdienen. De deelnemers blijken ruim 2 keer vaker werk te vinden dan mensen die geen bijverdienpremie ontvangen.
‘In veel gemeenten zijn de uitkomsten echter met veel onzekerheid omgeven’, zo zegt het CPB. ‘Bij toekomstige experimenten is het belangrijk om het aantal verschillende maatregelen te beperken, om meer precieze uitspraken te kunnen doen.’
Staatssecretaris Van Ark noemt in een Kamerbrief de bevindingen interessant, maar verbindt er (nog) geen conclusies aan.
De NVVK wil het Schuldenknooppunt vanaf 1 januari 2021 landelijk uitrollen. Via het Schuldenknooppunt communiceren schuldeisers en schuldhulpverleners over schuldregeling. De aansluittarieven voor gemeenten, schuldhulpverleningsorganisaties en schuldeisers zijn vorige week bekendgemaakt.
Collectief schuldregelen en inzet saneringskrediet zijn onderdeel van het arrangement. In de toekomst kan het Schuldenknooppunt waarschijnlijk ook worden ingezet voor vroegsignalering. Lees meer op nvvk.nl/schuldenknooppunt.
De toolkit ‘Blijf in verbinding met laaggeletterden’ van Schouders Eronder ondersteunt schuldhulpverleners in gesprekken met laaggeletterden. Schuldhulpverleners kunnen aan de hand van de plaatjes uitleg geven over geldzaken en het traject van schuldhulpverlening. De toolkit bevat achtergrondinformatie over laaggeletterdheid, uitlegkaarten, inkomsten-en uitgaven kaarten, afsprakenkaarten en een procesoverzicht.
Hoeveel meldingen van woningcorporaties, zorgverzekeraars en water- en energieleveranciers kun je als gemeente verwachten als volgend jaar de nieuwe Wgs in werking treedt?
SZW gaat in de Memorie van Toelichting bij de nieuwe Wgs uit van een extra bereik van 145.512 huishoudens. Ik zou dus als vuistregel hanteren: 85 meldingen per 10.000 inwoners per jaar extra.
Inforing geeft – op basis van de ervaringen van gemeenten die werken met hun applicatie RIS – een goede inschatting van het aantal meldingen per gemeente. Op te vragen via info@inforing.nl.
Vanaf 1 januari 2021 moeten gemeenten volgens de nieuwe Wgs een beschikking voor schuldhulpverlening afgeven. Dat doe je binnen 8 weken na het eerste gesprek waarin de hulpvraag is vastgesteld. Deze infographic van Schulinck geeft dat mooi weer (klik om te vergroten).
Heeft iemand een mooi voorbeeld van een beschikking? Dan deel ik die hier. Ik ben er een aan het maken voor De Ronde Venen.
Op 9 juni neemt de Eindhovens gemeenteraad een besluit over het Beleidsplan armoede & schulden 2020-2024. De infographic hieronder vat de plannen mooi samen. Er wordt onderscheid gemaakt in korte termijn acties (mede i.v.m. corona) en lange termijn oplossingen. Lees ook het eindrapport van het onderzoek dat eraan vooraf ging.
De Buddy app is gekoppeld aan je bankrekening(en). Je kunt inkomsten en uitgaven categoriseren en reserveren voor bijvoorbeeld de vaste lasten. In de ‘budgetboog’ zie je hoeveel je nog kunt uitgeven voordat de betaling van de vaste lasten in gevaar komt. Je kunt met de app ook gewoon betalingen doen zoals je gewend bent met de app van je bank. Lees meer over deze en andere functionaliteiten op buddypayment.nl
Voor veel mensen is dit een laagdrempelige manier om grip te krijgen op geldzaken. Met wat begeleiding kan het voor sommigen een alternatief zijn voor budgetbeheer.
Pilot
Gemeenten kunnen deelnemen aan een pilot. Doorlooptijd 12 maanden, met 50-100 gebruikers per gemeente. Kosten: €20 per maand per gebruiker + eenmalig €6.000. In de pilot wordt onderzoek gedaan naar stressreductie, financiële stabiliteit en gebruiksvriendelijkheid. Hulpverleners krijgen via webinars uitleg hoe zij hun cliënten kunnen begeleiden.
De onafhankelijke NVSI houdt de kostenopbouw in de gaten. Als het gebruik toeneemt, kunnen de kosten per gebruiker zeer waarschijnlijk dalen.
Het aantal kinderen in armoede moet dalen van 9,2% in 2015 naar 4,6% in 2030. Dat schrijft staatssecretaris Van Ark in een brief aan de Eerste Kamer waarin ze haar ambities voor de aanpak van kinderarmoede verder concretiseert.
Precies een jaar geleden informeerde Van Ark de Tweede Kamer over het kabinetsbrede maatregelenpakket om kinderarmoede een halt toe te roepen. Met vier ambities:
Ieder kind dat in een gezin met een laag inkomen opgroeit kan meedoen. In 2021 wordt 100% van de kinderen met ouders in de bijstand bereikt en 70% van de kinderen van de werkende gezinnen met een laag inkomen.
Het aantal huishoudens met kinderen dat te maken heeft met een laag inkomen laat de komende jaren een dalende trend zien.
Er komt periodiek kwalitatief inzicht in de brede kansarmoede onder kinderen.
Er komt periodiek een kwalitatief overzicht van goede voorbeelden en initiatieven van gemeenten en andere lokale en landelijke organisaties gericht op het voorkomen van armoede onder kinderen en de negatieve gevolgen daarvan voor kinderen.
Er wordt gewerkt aan een landelijk convenant met water- en energieleveranciers, woningcorporaties en zorgverzekeraars. NVVK is penvoerder. Inhoud:
In welk stadium wordt achterstand gemeld
Welke gegevens worden uitgewisseld
Hoe wordt gemeld (BKR, RIS of anders)
En misschien ook wat over (tijdelijke) opschorting incasso
Het voornemen is om het convenant nog dit jaar – en in ieder geval voor inwerkingtreding Wgs – te ondertekenen. Het is dus als individuele gemeente niet zinvol om de komende tijd heel veel energie te steken in het sluiten van overeenkomsten met deze landelijke partijen.
Let op: niet te verwarren met de landelijke vroegsignaleringsafspraken in het kader van Amargi.
UWV, CJIB, SVB, CAK, DUO en Belastingdienst leggen vandaag in een convenant met de NVVK vast, dat zij vanaf 1 juli in principe altijd akkoord gaan met minnelijke voorstellen van schuldhulpverleners die zijn aangesloten bij de NVVK. Altijd, tenzij er wettelijke of andere belemmeringen zijn. Deze moet de schuldeiser dan bij de saldo-opgave al melden.
Hoofdlijnen:
Schuldeiser wijst schuldenaar op mogelijkheid schuldhulpverlening.
Shv’er voert binnen 4 weken gesprek met inwoner en wijst erop dat de periodieke betalingen vanaf dat moment hervat moeten worden.
Schuldhulpverlener start stabilisatie (indien nodig) en stuurt kennisgeving naar schuldeisers.
Schuldeiser schort incasso 8 maanden op.
Shv’er vraagt om saldo-opgave.
Schuldeiser spant zich in om deze binnen 15 werkdagen te leveren en vermeldt of er op voorhand belemmeringen zijn voor een minnelijke regeling.
Shv’er spant zich in om binnen 4 maanden, doch uiterlijk 8 maanden, na saldo-opgave een betalingsregeling, herfinanciering of schuldregeling te treffen. Shv’er stuurt het voorstel ter kennisgeving naar schuldeiser,
die het automatisch aanvaardt, tenzij er dus op voorhand belemmeringen zijn gemeld. In dat geval zet de schuldeiser zich in om binnen 15 werkdagen inhoudelijk te reageren op het voorstel.
Het wetsvoorstel regelt dat gemeenten drie maanden nadat schuldenbewind is ingesteld de rechter mogen adviseren of een inwoner het beste kan worden geholpen door voortzetting van het bewind, of door een lichtere vorm van gemeentelijke ondersteuning. Verder regelt het wetsvoorstel dat schuldenbewind niet meer voor onbepaalde tijd mag worden ingesteld.
Binnen drie maanden na instelling schuldenbewindmoet de bewindvoerder een plan van aanpak naar de gemeente sturen. De gemeente mag adviseren. Het advies moet dan binnen vier weken naar de griffier, de rechthebbende en de bewindvoerder. De rechter beslist op basis daarvan of het bewind wordt voortgezet dan wel beëindigd. Gemeenten kunnen hiertegen niet in hoger beroep. Gegevens over de gezondheid van de inwoner mogen worden verwerkt in het plan van aanpak en het advies.
Als de inwoner als gevolg van lichamelijke of geestelijke toestand duurzaam niet in staat is zijn belangen waar te nemen èn er zijn problematische schulden, hoeft de rechter de bewindvoerder niet te verplichten een plan van aanpak te sturen. De gemeente heeft dan dus ook geen adviesrecht. Het bewind mag in dit geval voor onbepaalde tijd worden ingesteld.
Tilburg en de rechtbank Zeeland-West-Brabant experimenteren al met adviesrecht. Inwoners die bewind willen aanvragen, gaan nu eerst met hun bewindvoerder naar het team schuldhulpverlening. Daar wordt samen gekeken of een lichtere oplossing mogelijk is. Zo wordt ook direct gekeken of de schuld op te lossen is. Schuldenbewind is dan niet nodig. Dat blijkt in 30% van de aanmeldingen zo te zijn.
NVVK, Divosa en VNG brengen met de Monitor Schuldhulpverlening tijdens de corona-crisis in kaart hoeveel extra aanmeldingen er zijn. Klik hier voor de laatste resultaten. Het is nu nog relatief rustig, maar dat is waarschijnlijk stilte voor de storm. Bijna 40% verwacht straks overbelasting van de uitvoering. Tilburg verwacht een tsunami van schulden. GKB Assen verwacht een stormloop. De NVVK verwacht voor 2020 en daarna een stijging van het aantal hulpvragen met minimaal 30%. Utrecht voorziet een explosie van bijstandsgerechtigden. Schuldenlab liet het uitzoeken en schetst een best en worst case scenario:
89% van de schuldhulpverleners geeft aan veel minder face-to-face contact met klanten te hebben en dat het persoonlijk contact plaats heeft gemaakt voor digitaal of telefonisch contact. 80% ervaart dat het een beetje of veel moeilijker is om een vertrouwensband met de klant te creëren. Zij zeggen vooral bepaalde groepen klanten minder goed te kunnen ondersteunen: klanten met meervoudige problematiek (door 67% genoemd), klanten met een migratieachtergrond (48%) en ouderen (36%).
Het aantal mensen met betaald werk daalde in april met 160.000 naar 8,9 miljoen. Een terugval van die omvang is niet eerder voorgekomen sinds er maandcijfers worden samengesteld (vanaf 2003). Bron: CBS.
Financieel kwetsbare groepen worden extra geraakt. 62% van de laagbetaalde flexwerkers en 69% van de laagbetaalde zzp’ers zegt dat hun inkomen is gedaald. 11% van de Nederlanders geeft aan momenteel (redelijk tot heel) moeilijk te kunnen rondkomen. Naast mensen met een bijstands-of arbeidsongeschiktheidsuitkering (20%) zijn dit vooral laagbetaalde zzp’ers (20%) en laagbetaalde flexwerkers (17%). Van de mensen bij wie de inkomsten zijn gedaald, zegt 46% van de ondervraagden de afgelopen tijd gebruik te hebben gemaakt van hun spaargeld. 33% zegt de huidige situatie niet langer dan 3 maanden te kunnen volhouden. Bron: Wijzer in Geldzaken.
Huishoudens zijn niet voorbereid op crisis, zo blijkt uit een Nibud-peiling.
Het kabinet bood op 17 maart een eerste Noodpakket voor banen en economie. Op 20 mei werd het aanvullende Noodpakket voor banen en economie 2.0 gepresenteerd. Er is een tegemoetkoming inkomsten en salarissen voor werkgevers, tijdelijke ondersteuning voor zzp’ers, versoepeling van kredieten en een tegemoetkoming in de vaste lasten voor MKB.
De Tijdelijke Werkgroep Sociale Impact pleit voor verruiming van het kwijtscheldingsbeleid en een breed schuldenoffensief. Op nvvk.nl lees je dat veel oplossingsrichtingen al in praktijk zijn gebracht.
Het CJIB hanteert sinds dit voorjaar een noodstopprocedure. Staatssecretaris Van Ark wil kijken of ze deze noodstop ook bij andere overheidsorganisaties kan inzetten . Het biedt de mogelijkheid om 4 maanden uitstel van betaling te vragen. Voorwaarde is dat men zich meldt bij de schuldhulpverlening. Besluit de gemeente dat schuldhulp nodig is en wordt deze opgestart, dan kan het uitstel met nog eens 8 maanden worden verlengd.
De KBvG adviseert gerechtsdeurwaarders met klem om ontruimingen en beslagleggingen op inboedel op te schorten waar mogelijk. In de STER-campagne bellen is oplossen roept de KBvG mensen op snel contact op te nemen als een deurwaardersbrief op de mat valt.
Minister van Veldhoven van Milieu en Wonen heeft met verhuurdersorganisaties en brancheverenigingen afgesproken nu geen huisuitzettingen te doen. Daarnaast is er een spoedwet om tijdelijke huurcontracten te verlengen. Lees de handreiking Lokale voorbeelden van specifiek maatwerk over huurbevriezing, huurverlaging, betalingsregelingen of het zoeken naar een passendere woning.
De Tweede en Eerste Kamer willen dat de gebruikelijke huurverhoging op 1 juli dit jaar niet doorgaat vanwege de coronacrisis. Maar minister Ollongren blijft bij haar standpunt dat een algemene huurbevriezing`niet nodig is. De Eerste Kamer steunt daarom een motie van afkeuring tegen haar.
Sommige energiebedrijven sluiten ook niet meer af, maar hier is geen collectief standpunt over. De vereniging EnergieNed meldt: “Mochten er bedrijven en particulieren als gevolg van de coronacrisis in betalingsproblemen te komen, dan zullen leveranciers met begrip voor de situatie in gesprek gaan om individuele afspraken te maken.”
Banken stellen een aflospauze van zes maanden in voor MKB’ers. Particulieren worden bij betalingsproblemen uitgenodigd om over een oplossing te komen praten.
Minister Slob attendeert op www.lesopafstand.nl en schrijft in deze brief: ‘Ik heb SIVON [samenwerkende schoolbesturen, red.] gevraagd om voor een bedrag van €2,5 miljoen, dat ik per direct beschikbaar heb gesteld, zoveel mogelijk laptops aan te schaffen en te distribueren naar scholen in het po, vo en mbo. SIVON gaat hiermee direct aan de slag.’ Scholen en gemeenten moeten samen kijken waar dit nodig is. Slob heeft met de VNG afgesproken dat iedere gemeente een herkenbaar ‘loket’ opent voor dit soort vragen vanuit het onderwijs. Op 4 mei trekt Slob nog eens €3,8 miljoen hiervoor uit.
KPN stelt 1000 4G Routers beschikbaar aan gezinnen die vanwege geldgebrek geen wifi hebben. ABN Amro schenkt via Jeugdeducatiefonds 2.000 laptops aan arme wijken. Stichting De Verre Bergen en Coolblue doneren samen 3.000 nieuwe Chromebooks in Rotterdam.
Er is een crisisfonds voor kwetsbare kinderen die uithuisgeplaatst zijn, kinderen die thuis wonen met een jeugdbeschermingsmaatregel of intensieve inzet van Veilig Thuis, kinderen in de maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en AZC’s en kinderen in de pleegzorg. Professionals kunnen vouchers aanvragen van maximaal €50 per kind, €100 per gezin of €250 per leefgroep. Kijk op samensterkvoorkwetsbarekinderen.nl.
Het Oranjefonds stelt een hulpfonds in á €3,5 miljoen voor sociale initiatieven. Je kunt ook terecht bij het Kansfonds. Netwerk DAK opent een Noodfonds voor 100.000 mensen in de knel.
Studenten mogen meer lenen bij DUO. Actiegroep Niet Mijn Schuld vindt dat absurd. DUO levert gedurende de coronacrisis geen vorderingen meer aan bij het CJIB. Studenten kunnen 3 maanden collegegeld terugkrijgen.
De ouders die hun kind(eren) vanwege de coronacrisis tijdelijk niet naar de kinderopvang of bso kunnen brengen, krijgen hun geld terug.
Steun je voedselbank. Zij hebben last van het hamsteren. En ook veilige uitgifte is lastig. In De Ronde Venen geven we extra financiële steun. In Den Haag krijgen klanten een supermarktbon. Op grond van art. 31 2e lid sub m Participatiewet kan de gemeente besluiten dat dit soort cadeaukaarten niet met de bijstandsuitkering worden verrekend. De Groningse voedselbank gaat thuis bezorgen. Meer info op vng.nl.
Maak een noodloket voor zzp-ers bijvoorbeeld zoals regio Utrecht. SZW, VNG, Divosa en ICT-leveranciers bieden een toolkit (onder meer digitale aanvraagformulieren). Zzp’ers kunnen op Krijgiktozo.nl bekijken of ze in aanmerking komen. Verstrek voorschotten, zoals Arnhem.
Schuldhulpverlener, maken je klanten vanwege de corona-bestrijding nieuwe schulden? Ontzie ze dan even, en zet een bemiddeling om in een saneringskrediet, adviseert de NVVK. Laat een inkomensterugval niet leiden tot beëindiging van een schuldregeling.
Vraag in het kader van vroegsignalering aan signaalpartners om ook e-mailadressen en telefoonnummers aan te leveren.
Ga het gesprek aan met lokale schuldeisers, zoals woningbouwcorporaties en deurwaarders. Maak afspraken over opschorting van huisuitzettingen, coulance bij vorderingen en tijdelijke opschorting van invordering. En kijk ook naar je eigen rol als schuldeiser (inhouding bijstand en gemeentelijke belastingen).
De nacht- en dagopvang en dagbesteding voor daklozen mag open blijven. Het ministerie van VWS heeft richtlijnen opgesteld. Laat daklozen niet in grote slaapzalen, maar in lege hotelkamers overnachten. Lees meer tips voor inloophuizen.
In de Utrechtse gemeenteraad wordt gepleit voor herinvoering van de zomerscholen en gratis mondkapjes voor minima. Amstelveen verstrekt een toeslag van €50.
Deel tijdens webinars kennis en ervaringen met andere gemeenten.
Vanaf p. 25 van het verslag van de Tijdelijke Werkgroep Sociale Impact vind je tal van initiatieven van gemeenten.
Werk samen met het lokale fonds voor urgente noden. Of richt zo’n fonds op. Je kunt daarnaast of in samenwerking ook een sociaal leenfonds opzetten waarbij het fonds kleine schulden afkoopt en de schuldenaar het in 3 jaar zonder rente terugbetaalt.
Verspreid de speciale corona-editie van de online Nibud-Geldkrant. Deze kun je desgewenst op maat laten maken voor jouw gemeente. Voor jongeren is er een online corona-editie van de GeldChecker.
Check of kinderen thuis les kunnen volgen. Regel via bijvoorbeeld Leergeld of het Jeugdeducatiefonds een laptop voor minima. Stem hierbij af met het hierboven genoemde initiatief van Slob.
Attendeer professionals en vrijwilligers op diverse E-learnings.
Het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening ten behoeve van de uitwisseling van persoonsgegevens is vandaag aangenomen door de Tweede kamer. Lees de wettekst en de samenvattingen van juni en oktober jl. Staatssecretaris Van Ark antwoordde vorige week op Kamervragen dat gemeenten geen extra middelen krijgen voor vroegsignalering. Wel gaf ze een kleine opening door te zeggen dat in de evaluatie de kosten-batenanalyse nog eens tegen het licht zal worden gehouden.
Vooral Kamerleden René Peters (CDA) en Jasper van Dijk (SP) hadden een goede dag vandaag:
Aangenomen amendementen en moties
Amendement Peters en Jasper van Dijk. In de Wgs komt te staan dat gemeenten in een verordening moeten vastleggen binnen welke termijn na het eerste gesprek over de hulpvraag wordt besloten of iemand voor een schuldenregeling in aanmerking komt (de maximale Awb-termijn is 8 weken).
Motie Peters verzoekt de regering, om met gemeenten in gesprek te gaan en te bevorderen dat gemeenten periodiek met de betrokken maatschappelijke organisaties overleggen over preventie van schulden.
Motie Peters over een maatschappelijke kosten- en batenanalyse bij de evaluatie van de wet (En misschien concludeert de staatssecretaris op basis daarvan dat gemeenten toch extra middelen nodig hebben).
Het CBS presenteerde vorige week een dashboard met gegevens over betalingsachterstand bij Belastingdienst, CAK, CJIB, DUO, SVB en/of UWV:
Waar wonen schuldenaren. Je kunt bijvoorbeeld zien hoeveel inwoners in jouw gemeente een betalingsachterstand hebben bij de Belastingdienst.
Hoeveel schuldenaren hebben betalingsachterstanden bij 2 of meer organisaties
Overlappen per organisatie
Volgorde van betalingsachterstanden
Kenmerken van schuldenaren (o.a. leeftijd, hoogte schuld, toeslaggebruik)
In het dashboard zie je dat er best aardig wat mensen zijn die bij meerdere uitvoeringsorganisaties schulden hebben. Belangrijk dus dat de Wet stroomlijning keten voor derdenbeslag snel in werking treedt.
Vandaag bespreekt de Tweede kamer de Wgs en het voorstel om vroegsignalering van betalingsachterstanden op de vaste lasten te verplichten. Zorgverzekeraars, woningcorporaties en energie- en waterleveranciers geven straks zonder toestemming van hun klant diens contactgegevens door aan de gemeente.
Ambitieuze gemeenten kunnen daarnaast ook meldingen ontvangen van partijen zoals SVB, telecombedrijven, UWV, CJIB, incassobureaus, pensioenfondsen, verzekeraars en postorderbedrijven. Amargi – een project van Goede Gieren – maakt afspraken met deze partijen. Gemeenten kunnen daarop kosteloos meeliften en hoeven dus niet zelf convenanten te sluiten.
Belangrijkste verschillen met de wettelijke vroegsignalering:
De melder vraagt altijd toestemming aan de klant, werknemer of uitkeringsgerechtigde om diens gegevens aan de gemeente door te geven.
De gemeente benadert de inwoner binnen drie dagen. Je kunt de inwoner bijvoorbeeld uitnodigen voor een gesprek of direct thuis bezoeken.
Het mooie hiervan is dat de schuldenaar niet zelf de eerste moeilijke stap hoeft te zetten.
Gemeenten ontvangen de meldingen digitaal via RIS. Gemeenten zonder RIS ontvangen de meldingen via een beveiligde online brievenbus. De gemeente hoeft niet op casusniveau de resultaten terug te koppelen aan de melder.
Geïnteresseerd? Meld je aan
Geen zorgen, je verplicht de gemeente nog tot niets. We sturen info op en nemen contact op om de vervolgstappen te bespreken.
Nederlandse Schuldhulproute
Bij de NSR verwijzen banken en andere partijen hun klanten naar geldfit.nl. Via die weg kunnen inwoners ook bij het juiste loket in jouw gemeente terechtkomen. Je kunt gratis de juiste contactgegevens op Geldfit plaatsen. Doe dat via info@geldfit.nl of tel. 085–1119551.
Er wordt momenteel onderzocht hoe de NSR, Amargi en andere routes op elkaar kunnen worden afgestemd.
Onlangs lazen we al dat begeleiding door vrijwilligers leidt tot meer inkomen en minder schulden. Saxion Hogeschool presenteert deze week ook overwegend positieve onderzoeksuitkomsten:
Minder uitval bij mensen die begeleid worden door een vrijwilliger.
Mensen die begeleid worden door een vrijwilliger lossen relatief meer per maand af.
Het duurt bij mensen met vrijwilliger aanmerkelijk langer voor alle bewijsstukken zijn aangeleverd en de schuldbemiddeling van start kan gaan. Waarschijnlijk komt dit niet door de vrijwilliger, maar ligt het omgekeerd: de vrijwilliger wordt ingeschakeld omdat het proces stagneert.
Financiële zelfredzaamheid neemt flink toe in de loop van de begeleiding. Echter nauwelijks verschil tussen wel/geen begeleiding door vrijwilliger.
Welke activiteiten van de vrijwilliger dragen bij aan hun effectiviteit?
Zowel vrijwilligers, als cliënten als professionals noemen vooral de praktische ondersteuning door vrijwilligers. Dit is ook waar vrijwilligers de meeste tijd aan besteden, ondanks het feit dat in de training veel nadruk wordt gelegd op het “op je handen zitten”. Veel cliënten zeggen dat ze niet zozeer nieuwe vaardigheden hebben geleerd, maar weer in staat waren om de regie te nemen doordat de vrijwilliger papieren ordende en inkomsten, uitgaven en schulden op een rij zette.
Één van de aanbevelingen van de onderzoekers: Zorg voor variatie in het aanbod aan vrijwillige ondersteuning. Soms past de werkwijze van Humanitas beter, soms die van Schuldhulpmaatje/Diaconaal Platform.
Staatssecretaris Van Ark roept gemeenten op om in de Week van het geld (23 tot en met 27 maart 2020) de lokale aanpak naar een schuldenvrije generatie zichtbaar te maken. Sinds 2010 is het doel van deze nationale projectweek om kinderen en jongeren te leren omgaan met geld, zowel thuis als in de klas.
Op www.weekvanhetgeld.nl vind je een overzicht van gastlessen en activiteiten die zowel tijdens de Week van het geld als gedurende het gehele schooljaar zijn in te zetten op de verschillende schoolniveaus en in buitenschoolse situaties.
De Handreiking Omgaan met armoede op scholen is bedoeld voor scholen binnen het primair en voortgezet onderwijs en bevat praktische handvatten om de gevolgen van armoede op de ontwikkeling van kinderen aan te pakken. Er worden werkwijzen gepresenteerd rond S.O.S: Signaleren, Ondersteunen en Stimuleren.
In het voorwoord roept staatssecretaris Van Ark gemeenten en scholen op om samen te werken. Tip: zoek in het document op ‘gemeente’ en vindt snel wat je als gemeente kunt doen. Zo lees je bijvoorbeeld dat Amsterdamse scholen die een ouderbijdrage van meer dan €225 vragen, niet meer in aanmerking komen voor gemeentelijke subsidie.
y
