Schuldregeling bestaat in twee vormen:

1. Bij een schuldsanering verstrekt een kredietbank een saneringskrediet. De schuldeisers krijgen meteen het bedrag uitgekeerd waar ze mee akkoord zijn gegaan en de schuldenaar betaalt het krediet in 3 jaar terug aan de kredietbank. Het bedrag dat de schuldeisers ontvangen ligt hiermee dus vast.
2. Bij een schuldbemiddeling worden maandelijks alle inkomsten boven het Vrije Te Laten Bedrag gereserveerd. Elk jaar krijgen de schuldeisers een bedrag uit de reservering uitgekeerd. De uiteindelijke omvang van de reservering, en daarmee de uitkering, kan fluctueren vanwege wijzigingen in dit inkomen. Het bedrag dat de schuldeisers uiteindelijk ontvangen, staat dus niet vast.

Schuldsanering is vaak beter dan schuldbemiddeling. Bij een schuldsanering is de schuldenaar in één keer van al zijn schuldeisers af en heeft hij nog maar één schuldeiser, de kredietbank. Dat neemt direct heel veel stress weg. En als de schuldenaar (meer) gaat werken, merkt hij dat direct in zijn portemonnee. Voor de schuldeiser is sanering prettig, omdat hij direct de boeken kan sluiten. Snelle duidelijkheid en eenmalige uitbetaling heeft voor menig schuldeiser de voorkeur boven 3 jaar wachten voor misschien een paar euro’s meer. Het bespaart de schuldhulpverlener en gemeente enorme administratieve lasten die gemoeid zijn met het verwerken van mutaties gedurende de 3-jarige aflosperiode. Schuldbemiddeling is alleen zinvol als er zicht is op een substantiële inkomensverbetering in de komende 3 jaar. In de praktijk blijkt die inkomensverbetering echter flink te worden overschat. Alle voor- en nadelen van saneren en bemiddelen staan in het rapport Saneren versus bemiddelen, dat ik schreef samen met Joke de Kock, hoofd schuldhulpverlening Tilburg.

Ondanks de voordelen van sanering wordt anno 2018 tweederde van de schulden geregeld met een schuldbemiddeling. Waarom? Veel gemeenten die wij spraken, weten het eigenlijk ook niet goed: ‘we hebben het altijd zo gedaan’ en zelfs ‘we wisten niet dat er een alternatief was’. Ook wordt er vaak onterecht verondersteld dat schuldeisers liever voor bemiddeling kiezen. Sommige gemeenten geven aan dat er geen kredietfaciliteit is. Dit blijkt ook uit onderzoek dat NVVK en SUNN lieten uitvoeren.

Daarom: Vanaf 2019 wordt 90% van de schulden geregeld met een saneringskrediet. Dat is geen nieuwe wet- en regelgeving, maar een ambitie en oproep van ons namens tal van geraadpleegde deskundigen, gemeenten en schuldeisers. Het zal de schuldhulpverlening in Nederland veel effectiever en efficiënter maken. Waarom 90%? Omdat bij 90% van de schuldenaren de inkomensverbetering zo klein is dat het niet opweegt tegen de nadelen. Waarom in 2019 al? Omdat het gemakkelijk te regelen is: gewoon doen! Een college- of raadsbesluit is niet nodig. Heeft je gemeente geen kredietfaciliteit, bel dan even een nabij gelegen kredietbank. Zij doen je waarschijnlijk graag een aanbod. En tot slot, het risico voor de gemeente is verwaarloosbaar: de ervaring leert dat 95% van het saneringskrediet netjes wordt terugbetaald. Het risico is in veel gevallen dus een paar tientjes! Zet dat maar eens af tegen de veel lagere uitvoeringskosten en de hogere effectiviteit van schuldhulpverlening!

En echt tot slot. We bedanken Adessium, Fonds1818, RDO en Van Bylandstichting voor het mogelijk maken van het onderzoek. Mochten de gemeenten en kredietbanken in Nederland onverhoopt onvoldoende borgstelling of kredietfaciliteit bieden, dan zullen we opnieuw kijken of er een schuldenborgfonds met publieke en private middelen moet worden opgericht. En ook dank aan de abonnees van mijn nieuwsbrief die de enquête invulden.