De HvA volgde 5 jaar lang de deelnemers en projecten. De onderzoeksresultaten worden op dit moment gepresenteerd tijdens een congres.
Bekijk de infographic en dit filmpje met de belangrijkste inzichten, en bestel het boek.
Project in jouw gemeente
Bekijk hier de projecten. Zit er iets bij voor jouw gemeente? Weet dan dat bij elk project afzonderlijk is gekeken of en hoe het project overdraagbaar is en wat de belangrijkste meerwaarde is. De rapporten zijn niet openbaar, maar op te vragen bij de projecten.
Vorig jaar hebben gemeenten huishoudens met een laag inkomen met € 755 per jaar ondersteund. Dat is een lichte daling ten opzichte van 2019. Dat blijkt uit de Benchmark Armoede & Schulden. De daling zit – niet verrassend – vooral bij regelingen voor sport en cultuur.
In deze infographic staan de belangrijkste cijfers (klik om te vergroten). *
* De cijfers zijn gewogen op basis van de doelgroep van een regeling. Daarmee is vervolgens een landelijk gemiddelde berekend.
Veel gemeenten zijn aan het bedenken wat zij voor minima kunnen doen, zodat zij de energierekening kunnen (blijven) betalen. Daarom is het goed om te weten dat er wordt gewerkt aan een landelijke regeling, mogelijk met een rol voor gemeenten. Voor de regeling is €150 miljoen gereserveerd.
Staatssecretaris Yeşilgöz van Economische Zaken en Klimaat kondigde dat op 15 oktober al aan in een brief aan de Tweede Kamer. In de brief worden als voorbeelden genoemd dat gemeenten vouchers uitgeven waarmee energiebesparende producten gekocht kunnen worden, of dat ze energieboxen verstrekken met bijvoorbeeld radiatorfolie en ledlampen, of het geven van energieadvies door energieteams die langs huishoudens gaan.
Dit zijn natuurlijk mooie initiatieven, maar geven pas op termijn een besparing op de energiekosten. Bovendien gaan er stemmen op om ook inkomensondersteuning te bieden en om dit landelijk te regelen. Er worden daarom nu meer alternatieven uitgewerkt dan in de brief van de staatssecretaris worden genoemd.
Een alternatief waarover gesproken wordt, is een tijdelijke TONK-achtige regeling. Ik hoop dat gemeenten dan niet weer te veel beleidsvrijheid krijgen en allemaal hun eigen beleidsregeltjes moeten schrijven. Een ander alternatief is ophoging van de huurtoeslag.
Weet dus dat deze regeling eraan komt, ergens in de komende weken. Verstrek in de tussentijd vouchers of energieboxen en geef energieadvies. En biedt maatwerk en financiële compensatie voor mensen die echt door het ijs dreigen te zakken.
Maak een eenvoudig overzicht van alle regelingen, zowel op papier als digitaal;
Vereenvoudig de aanvraagprocedure;
Verduidelijk en benoem nadrukkelijk dat (gemeentelijke) regelingen voor ondersteuning bij geldzorgen er ook voor werkenden zijn;
Benut contacten met zzp’ers die zijn ontstaan doordat zij aanvragen hebben gedaan voor inkomensondersteuning tijdens de coronacrisis (TOZO, TONK);
Werk samen met partners in de gemeente, zowel met de publieke hulp- en dienstverlening als met ondernemersnetwerken en werkgevers in de schoonmaak, logistiek en zorg;
Kijk nog eens in de op onderdelen nog actuele Handreiking Bestrijding van armoede onder zelfstandigen (2010). Realiseer je bijvoorbeeld dat gemeentelijke regelingen meestal uitgaan van een netto maandinkomen. Maar wat betekent dat voor een zelfstandige?
Er is Kamerbrede steun voor het gisteren ingediende amendement van GroenLinks en PvdA. Studenten met een beperking krijgen vanaf 1 april 2022 in alle gemeenten € 150 per maand vanaf hun 18e jaar, en € 300 vanaf 21 jaar. Volgens mij krijgen gemeenten geen extra budget.
Het college van Deventer heeft het Beleidskader Minimaregelingen en Schuldhulpverlening 2022 aan de gemeenteraad voorgelegd. Maatwerk vormt de rode draad. Zo kijkt de gemeente niet meer naar wat iemand verdient, maar naar wat hij daadwerkelijk te besteden heeft.
Dit schema vat het plan goed samen (klik om te vergroten)
Speaking Minds krijgt subsidie om een maatschappelijke diensttijd (MDT) variant te ontwikkelen. Hierbij geven jongeren niet alleen advies, maar ze voeren ook een 10 weken durende vrijwillige activiteit uit. Ook wordt er een lokale trainer opgeleid, voor de verduurzaming. De eerste 3 gemeenten kunnen gratis deelnemen, dus wees er snel bij! Lees de flyer en neem voor meer informatie en interesse contact op via karin.vannuland@stimulansz.nl.
Op steffie.nl worden moeilijke dingen op een makkelijke manier uitgelegd. Steffie heeft nu ook een website gemaakt voor mensen die schulden hebben. Handig! Plaats de link bijvoorbeeld op de website van de gemeente.
Heb je de schuldhulpverlening uitbesteed aan een schuldhulpverleningsorganisatie die voor meerdere gemeenten werkt? Dan heb je van BKR een brief gekregen waarin staat dat de overeenkomst met die organisatie per 1 november eenzijdig is opgezegd en dat je als gemeente apart moet aansluiten. Maar wacht voordat je aansluit even de uitkomsten af van de gesprekken die momenteel plaatsvinden tussen NVVK, VNG, BKR en SZW. Voor de schuldhulpverleningsorganisatie is het namelijk erg onhandig om voor al hun gemeenten aparte BKR-koppelingen te hebben.
Met het oog op het Kamerdebat op 11 november dienen we deze fictieve motie in, en geven we het startsein voor het ontwerpen van de Schuldenwet waarin de Wgs, Wsnp en schuldenbewind worden samengevoegd. Het systeem moet op de schop. De tijd van pleisters plakken is voorbij. (Klik om te vergroten)
De Schuldenwet wordt uitgevoerd door gemeenten en biedt als volgt een oplossing voor schulden:
Er is een standaardberekening voor de afloscapaciteit in 3 jaar, rekening houdend met eventuele inkomensstijging. De gemeente lost in de meeste gevallen met een saneringskrediet dat deel van de schulden direct af. Schuldeisers schelden de rest kwijt en sluiten de boeken. Je hebt nog maar één schuldeiser: de gemeente. Tijdens het traject word je geholpen met werk, scholing en ondersteuning op alle leefgebieden. De schuldhulpverlener beheert je inkomen en uitgaven. Na 3 jaar ben je schuldenvrij!
Maar schuldenaren moeten nu toch ook al 3 jaar maximaal aflossen? Klopt, de oplossing blijft hetzelfde. Er worden alleen overbodige stappen uit het proces gehaald, en het wordt strakker en uniformer georganiseerd, met minder ruimte voor gemeenten om af te wijken. De rechter komt er alleen aan te pas als het echt nodig is.
Optioneel is om de doorlooptijd van 3 jaar te verkorten naar bijvoorbeeld 2 jaar, waarbij niet de schuldeiser of schuldenaar maar de overheid het 3e jaar voor haar rekening neemt.
Dit voorstel bouwt voort op het 1 regeling voorstel van Taco Schaafsma, is het antwoord op de met algemene stemmen aangenomen motie over samenvoeging van het minnelijk traject en de Wsnp, is complementair aan doorpakkenopburgerschulden.nl en bevat elementen uit het Wet integrale schuldsanering voorstel van Maarten Bergman.
In de Schuldenwet staan de belangen van de schuldeiser en schuldenaar voorop.
Alleen maar voordelen
Cliënten hebben minder stress, want ze hebben 1 schuldhulpverlener en 1 schuldeiser en betalen elke maand hetzelfde bedrag. Ze hoeven niet meer naar de rechter voor Wsnp of schuldenbewind;
Kwetsbare en tijdrovende overdrachten tussen gemeente, rechtbank en bewindvoerder behoren tot het verleden. Er is minder bureaucratie en administratie. De doorlooptijden worden drastisch korter.
Er worden meer mensen geholpen en er is minder uitval.
Voor schuldenaren loont het om (meer) te gaan werken of naar school te gaan.
De kwaliteit en effectiviteit van de schuldhulpverlening neemt toe. Er is een duidelijk toetsingskader.
De maatschappelijke kosten zijn lager.
De schuldeiser krijgt direct een deel van zijn vordering, regelt direct BTW-teruggave, sluit de boeken en maakt geen incassokosten meer. Hij profiteert niet van inkomensstijging (die in de praktijk meestal tegenvalt), maar heeft ook geen last van inkomensdaling.
Schuldhulpverleners hoeven niet meer te ‘onderhandelen’ met schuldeisers, omdat alles gebeurt volgens de standaard. Er is rechtszekerheid voor schuldeisers: zij kunnen naar de rechter als zij vinden dat zij worden benadeeld.
Gemeenten regisseren de hulp op alle leefgebieden zoals gezondheid, werk, inkomen, huisvesting, dagbesteding, huiselijke relaties en verslaving. De integrale aanpak wordt effectiever en efficiënter.
Bedrijven beoordelen zorgvuldiger of iemand kredietwaardig is.
De informatievoorziening is minder versnipperd. BKR, beslagregister, VISH, Schuldenwijzer, Blauwe Knop, Centraal curatele- en bewindregister, Centraal Insolventie Register, systemen voor vroegsignalering, Schuldenknooppunt en andere bronnen en communicatiekanalen worden gekoppeld of samengevoegd waar mogelijk.
Denk mee
De komende tijd delen we onderdelen van het wetsvoorstel en zullen deskundigen zich erover uitspreken. Laat ook weten wat je ervan vindt!
Vanaf 1 januari 2022 mogen gemeenten (en SVB en UWV) bij fraude meewerken aan een schuldregeling, tenzij er sprake is van opzet of grove schuld. Dat wordt geregeld in de Verzamelwet SZW 2022.
Op p. 6 lees je, dat je hierop misschien binnenkort al vooruit mag lopen.* Ik hoop dat dat snel bekend wordt, want over een paar weken is het al 2022. Bovendien ligt dit wetsvoorstel al een jaar in de Eerste Kamer.
Overige fraudewetgeving
Door o.a. de boodschappenaffaire en toeslagenaffaire is de discussie over fraude begin dit jaar in een stroomversnelling geraakt. Meer omvattende wetswijzigingen worden pas weer opgepakt zodra er een nieuw kabinet is. Er liggen diverse voorstellen op tafel.
Hoe vaak opzet of grove schuld?
Uit CBS-onderzoek blijkt dat er in de meeste gevallen sprake is van ‘normale verwijtbaarheid’ (75%). Bij 18% is sprake van verminderde verwijtbaarheid en bij 6% is er sprake van aantoonbare opzet, grove schuld of is aangifte gedaan bij justitie.
*Aanvulling d.d. 11 november 2021: Gemeenten mogen vanaf 15 november vooruitlopen op de wetswijziging. Dat staat in Gemeentenieuws SZW.
De Handreiking Omgaan met armoede in de Jeugdgezondheid is nu beschikbaar. In de handreiking staan 11 werkwijzen voor het signaleren, ondersteunen en stimuleren (de S.O.S -aanpak) bij kinderarmoede. Deze werkwijzen zijn bestemd voor professionals in de geboortezorg en de jeugdgezondheidszorg. Maar gemeenten worden ook aangesproken, bijvoorbeeld op p. 16. Gemeenten kunnen bijvoorbeeld aan de slag met een lokaal actieprogramma Kansrijke Start.
De NVVK viert volgend jaar haar 90e verjaardag en gaat de impact van financiële hulpverlening in beeld brengen. Niet alleen met cijfers, maar ook letterlijk met filmpjes. Jij en je klant krijgen een camera in de hand geduwd en filmen jullie traject. Ja, dat is natuurlijk heel spannend, maar ook heel cool en het wordt ongetwijfeld een onvergetelijke ervaring! Lees meer en meld je aan.
Dat is het gevolg van een uitspraak van de CRvB. De uitspraak van de CRvB heeft betrekking op mensen die vanuit de bijstand gaan werken en daardoor een inkomen boven de bijstandsnorm verdienen. Volgens de gebruikelijke procedure, die de gemeente Rotterdam in deze zaak verdedigde, vervalt in dat geval het recht op de bijstand. Het inkomen uit werk komt immers boven de bijstandsnorm uit. Maar volgens de CRvB moet de gemeente eerst de vrijlating van inkomsten uit werk (25% van het salaris met een maximum van €221 per maand) van het inkomen aftrekken, en vervolgens het inkomen aanvullen tot bijstandsniveau. In de aangevochten zaak heeft dat als gevolg dat het echtpaar toch aanvullende bijstand ontvangt en er een iets hoger inkomen aan overhoudt: €119 per maand met een maximum van 6 maanden.
Tip: kom op 8 november naar de webinar Werkloosheid van het Nibud. Over de armoedeval en wat je bij wisselende inkomsten kan doen om financiële problemen en stress te voorkomen.
Elke verandering in inkomen doorgeven, het idee hebben dat je alles goed doet, en dan komt ineens een naheffing omdat je tóch geen recht had op huurtoeslag of zorgtoeslag. Het overkwam Alex, Nel en Tim. #Nieuwsuurpic.twitter.com/PWDIvWAuEh
De gemeente ’s-Hertogenbosch voert zelf beschermingsbewind uit en merkte het vorig jaar aan als een ‘activiteit in het algemeen belang’. De gemeente zou hierdoor niet meer de commerciële bewindvoering hoeven te vergoeden vanuit de bijzondere bijstand. De gemeente wil meer grip krijgen op de kwaliteit, in- en uitstroom en uitvoeringskosten van bewind.
Vorige week zette de rechtbank echter een streep door het besluit. De gemeente kan nog in hoger beroep, maar de uitspraak geeft weinig interpretatieruimte.
Ondernemers met schulden die de juiste hulp missen, krijgen hulp van een tijdelijke ‘Vliegende Brigade’ van gespecialiseerde schuldhulporganisaties. De ondernemers komen in beeld via de Nederlandse Schuldhulproute. Als het nodig is, krijgt ook de gemeente waar de betrokken ondernemer woont een hulpaanbod. Gemeenten kunnen ook zelf aankloppen bij de Vliegende Brigade. Dus twijfel je of jouw gemeente de boel op orde heeft voor ondernemers, neem dan contact op met Jenny den Hertog, j.denhertog@nvvk.nl.
In het kader van de Wet Inburgering 2021 art. 56a moeten gemeenten statushouders ontzorgen, vanaf 1 januari 2022. In 6 pilots hebben gemeenten hiermee geëxperimenteerd. Lees het zeer toegankelijke evaluatierapport van Verwey-Jonker en leer van hun ervaringen.
Een aantal kernelementen komt in de meeste pilots terug:
Het financieel ontzorgen betrof in bijna alle pilots de huur, en vaak ook gas, water en stroom.
De administratie van het financieel ontzorgen, werd vaak uitgevoerd binnen de eigen gemeentelijke organisatie. Soms ook door externen zoals een kredietbank of de regionale sociale dienst.
Gemeenten werkten in deze pilots samen met maatschappelijke partners. Meestal was er één centrale samenwerkingspartner per pilot.
In bijna alle pilots was er een combinatie van groepstraining en individuele begeleiding. De methode Eurowijzer van VluchtelingenWerk werd daarbij het vaakst ingezet.
Het Schuldenknooppunt is dé standaard in digitaal communiceren tussen schuldhulpverleners en schuldeisers. Dus sluit je schuldhulpverleners aan. Dat is heel eenvoudig. Je kunt er morgen al gebruik van maken! Lees meer op schuldenknooppunt.nl of kom naar de informatiebijeenkomst voor schuldhulpverleners op 7 oktober.
Maar vergeet niet dat je gemeente ook schuldeiser is. Wijs je collega van debiteurenbeheer bij de gemeentelijke belastingen op de mogelijkheid om aan te sluiten, bijvoorbeeld door dit artikel door te sturen. Hij of zij kan zich aanmelden voor de informatiebijeenkomst voor schuldeisers op 14 oktober.
Ruim een half miljoen huishoudens leeft volgens TNO in energiearmoede. Zij hebben een hoge energierekening, meestal een slecht geïsoleerd huis en een laag inkomen.
Op de interactieve kaart (scroll naar de start-knop) zie je hoe het staat met de energiearmoede in jouw gemeente.
Volgens TNO hebben energiearmoede en inkomensarmoede met elkaar te maken, maar vallen de verschijnselen lang niet altijd samen. “Energiearmoede ligt geconcentreerder. In slechts 5 gemeenten en 7% van de wijken is meer dan 10% van de huishoudens energiearm. Dat maakt gericht beleid per gemeente of regio eenvoudiger.”
Energiemarkt slaat op hol
Vorige week lazen we op nos.nl: Door een unieke samenloop van omstandigheden lopen de prijzen voor elektriciteit en gas dit jaar ongekend hard op. Als de prijzen zo hoog blijven, wacht miljoenen huishoudens met variabele tarieven na 1 januari een fors hogere energierekening. Wie op dit moment een nieuw contract afsluit, betaalt ook al snel tientallen euro’s per maand meer.
Wat kunnen gemeenten doen
Via de bijzondere bijstand de energierekening betalen, mag niet. Maar je kunt er wel voor zorgen dat woningen van vooral minima geïsoleerd en energiezuinig zijn. En geef voorlichting over hoe je energie kunt besparen en een voordelig energiecontract kunt afsluiten. Op energiearmoede.nl vind je handige instrumenten om hiermee aan de slag te gaan. Meer voorbeelden op dit blog #energiearmoede.
Eerste Hulp Bij Geldzaken (EHBG) is in ‘s-Hertogenbosch dé toegangspoort voor geldzaken. De route achter EHBG – met verschillende afslagen voor passende hulp -geeft ook min of meer de structuur van het beleidsplan, een beetje zoals de Nederlandse Schuldhulproute, waarbij de gemeente overigens ook is aangesloten.
Een paar highlights en bijzonderheden:
Quiet Den Bosch is een digitale marktplaats waar halen, brengen en delen centraal staan.
Stichting Weekje Weg organiseert een geheel verzorgde vakantie van-deur-tot-deur.
De Bossche Bond is een fonds om professionals meer speelruimte te geven.
Woningcorporaties, het Stedelijk Huurders Platform en gemeente tekenden een lokaal woonlastenakkoord: Woonlasten de Baas. Inzet: betaalbare woonlasten.
We zetten in op bewustwording van (jeugd)professionals om armoede te herkennen en signaleren als onderdeel van hun alledaagse werk.
Op basis van de resultaten van de pilot Energie voor Iedereen gaan we samen met de collega’s van de afdeling Economie en Energie zoeken naar mogelijkheden om de energietransitie ook toegankelijk te maken voor inwoners met een laag inkomen.
We gaan mobiliteitsarmoede tegen in samenwerking met de afdeling Leefomgeving.
We brengen de gemeentelijke diensten die effect hebben op de financiële situatie van inwoners waar mogelijk in lijn met het armoede- en schuldenbeleid. Bijvoorbeeld met een gemeentebreed sociaal incassobeleid.
Met de Krap app krijgen jongeren meer grip op hun financiën.
De gemeente biedt zelf beschermingsbewind en verstrekt geen bijzondere bijstand meer voor bewind door andere bewindvoerders. NB. Een aantal bewindvoerders heeft een beroepszaak aangespannen tegen het Algemeen Belang Besluit van de gemeente. Daarover is 13 september de zitting geweest en moet dus nog een uitspraak van de rechter volgen. Uitspraak lees je t.z.t. op dit blog uiteraard.
Deze week startte de overheidscampagne De eerste stap helpt je verder. Misschien heb je de radiospotjes en advertenties al gehoord of gezien. In de campagne worden mensen geattendeerd op geldfit.nl. Via die website komen mensen uiteindelijk terecht bij de gemeentelijke schuldhulpverlening.
Er zijn flyers, posters en andere gratis campagnemiddelen die je lokaal kan verspreiden. De meeste materialen bieden ruimte om ook naar een lokaal initiatief of hulpinstantie te verwijzen.
Nederlandse Schuldhulproute
Geldfit.nl is onderdeel van de Nederlandse Schuldhulproute. Als je daar als gemeente op aansluit, worden inwoners nog gerichter verwezen naar de juiste hulp.
De AP publiceerde gisteren een welkome handreiking met aandachtspunten om aan de AVG te voldoen. De handreiking behandelt alle fasen van schuldhulpverlening, van vroegsignalering tot en met nazorg. Er is ook een samenvatting.
Tromgeroffel… Het duurde wat langer dan verwacht, maar dit najaar gaat toch echt het Waarborgfonds Saneringskredieten van start. De (nieuwe) staatssecretaris van SZW Dennis Wiersma kondigt dat aan in zijn brief aan de Tweede Kamer.
Vaker saneringskredieten
‘Het afsluiten van een saneringskrediet bij een schuldregeling vergroot de kans op een succesvolle afronding van een schuldregeling aanzienlijk. Ik heb er vertrouwen in dat het percentage saneringskredieten nog meer zal stijgen als het Waarborgfonds beschikbaar is’, schrijft Wiersma.
Gelukkig wachtten veel gemeenten niet op het fonds, en zijn er de afgelopen jaren al veel vaker SK’s ingezet. Vorig jaar lag het percentage SK’s (56%) voor het eerst hoger dan het percentage schuldbemiddelingen. Lees hier (tabel in H2) waarom SK’s vaak effectiever zijn dan schuldbemiddelingen.
Waar kunnen gemeenten terecht
Het Waarborgfonds is ondergebracht in een nieuwe Stichting Fondsbeheer die samenwerkt met de bestaande Stichting Sociale Banken Nederland. Voordeel van de samenwerking is dat je als gemeente bij 1 loket direct de borg èn het SK kan regelen.
Het Waarborgfonds heeft een revolverend karakter. Voor elke SK waarvoor je dekking uit het Waarborgfonds wenst, betaal je een risicopremie. De hoogte van die premie is afhankelijk van het risicoprofiel. Het Waarborgfonds is nog bezig met het opstellen van het risicoprofiel en voorwaarden waaraan SK’s moeten voldoen. Daarover binnenkort meer.
Beschikt jouw gemeente nog niet over SK’s en/of kan of wil je gemeente geen borg staan? Meld je dan binnenkort bij het Waarborgfonds! Verstrek je al wel SK’s, ga daar dan vooral mee door, en overweeg eventueel op termijn of je ook via het Waarborgfonds wil gaan werken. Het streven is om de rentes en kosten van de kredietbanken meer te uniformeren.
Aanvulling d.d. 16/9: De NVVK meldt: ‘We werken de komende maanden aan de technische realisatie en we testen de aanvraagprocedures. Eind november verwachten we de eerste aanvragen in behandeling te nemen. Als alles goed gaat zijn we vanaf 1 januari 2022 in staat elke gemeente te bedienen met saneringskredieten met een Waarborgfondsgarantie.’
Per 1 oktober wordt een groot deel van het coronasteunpakket afgerond, waaronder de #TONK. Het staat gemeenten vrij om de TONK te continueren, in de huidige of een andere vorm. Volgens mij houden alle gemeenten over op het budget dat zij kregen van het rijk, dus de financiële ruimte is er. In Utrecht, Den Haag en Rotterdam kan de TONK nog worden aangevraagd tot het einde van dit jaar.
Kort na Prinsjesdag vorig jaar meldde het kabinet dat gemeenten in 2022 €30 miljoen extra zouden krijgen voor schuldenbeleid, en €15 miljoen voor bijzondere bijstand. Maar in de meicirculaire waren deze bedragen geschrapt. Nu lezen we in een brief (d.d. 30/8) van het demissionaire kabinet over de coronasteunmaatregelen, dat gemeenten volgend jaar toch het geld krijgen. Zie o.a. de tabel op p. 18.
In de eerste week van september kunnen schuldhulpverleners een aanvraag indienen voor het compenseren van de vorderingen die onderdeel zijn van een minnelijk akkoord, zodat de Msnp kan worden beëindigd. De aanvraag kan zowel schriftelijk als per e-mail worden ingediend. In de handreiking Beëindigen Msnp traject lees je hoe dat moet.
Sinds 1 januari is iedere gemeente verplicht om de beschikking tot toegang schuldhulpverlening te registeren als er sprake is van een problematische schuld. Iedere gemeente moet bovendien zelf een overeenkomst met BKR sluiten. In de handreiking lees je hoe dat moet.
In zijn brief van 5 juli 2021 haalt minister Koolmees het onderzoeksrapport Als verrekenen een beperking is aan. Van de geënquêteerden die ervaring hebben met verrekenen heeft 61% financiële problemen ervaren. Daarvan heeft 92% last gehad van onduidelijkheid over het inkomen. De respondenten melden als belangrijkste knelpunten dat zij te veel ontvangen uitkering moesten terugbetalen, toeslagen of studiefinanciering moesten terugbetalen, te weinig uitkering hebben ontvangen, de uitkering te laat uitbetaald kregen of dat zij er door hun werk financieel op achteruit gingen.
Met de tools van Simpel Switchen voorkom je dat er problemen ontstaan:
Toolkit Parttime Werk Mensen hebben behoefte aan duidelijkheid, overzicht en financiële stabiliteit als zij te maken krijgen met overgangen tussen werk en uitkering. Met de toolkit parttime werk richt je de processen rond parttime werk zo in dat de inkomensstabiliteit van mensen die de stap naar parttime werk zetten zoveel mogelijk gewaarborgd is.
Uitkering-Naar-Werk-Berekenaar Voorspelbaarheid is één van de meest genoemde behoeften van mensen die voor een overgang tussen uitkering en werk staan. De Uitkering naar werk-berekenaar geeft professionals en betrokkenen inzicht in de toekomstige inkomenspositie en houdt rekening met de diverse toeslagen en gemeentelijke regelingen (van gemeenten die aangesloten zijn bij Berekenuwrecht).
Digitaal Werkblad Goed Geregeld Gesprek Ook is gebleken dat goede voorlichting vooraf bij de stap naar parttime werk erg belangrijk is. Het werkblad Goed Geregeld Gesprek is een onlinegesprekshandleiding voor professionals die mensen direct inzicht biedt in hun maandbudget en hoe de inkomstenverrekening voor hen verloopt.
Belevingsmodule en Serious Game Als professionals hun eigen werkproces bezien vanuit het perspectief van de klant ervaren zij zelf hoe zij simpel switchen beter mogelijk kunnen maken. Om een gedeeld besef van urgentie te ondersteunen zijn twee producten ontwikkeld: • Een belevingsmodule, waarin men door het verhaal te lezen wordt uitgedaagd zich te verplaatsen in het klantperspectief, door stap voor stap te volgen wat iemand meemaakt als hij in de uitkering terechtkomt. • De Serious Game gaat een stap verder dan de belevingsmodule. Hiermee kunnen politiek, management en uitvoering bij gemeenten in de huid kruipen van een koppel dat te maken krijgt met de overgang van werk naar uitkering en weer terug. De game laat spelers ervaren hoe het is om de overgangen te maken en daagt hen uit om vanuit dat perspectief de eigen werkprocessen kritisch te beschouwen.
Gemeenten kunnen zich vanaf nu aanmelden voor toegang tot Suwinet-Inkijk voor de uitvoering van de Wgs. Als je er snel gebruik van wil maken, retourneer dan uiterlijk 29 juli het aanvraagformulier aan BKWI. De verwachting is dat je er dan vanaf medio augustus gebruik van kan maken. De volgende release staat gepland voor september. Het aanvraagformulier vraag je op via suwidesk@bkwi.nl. Op BKWI.nl lees je meer over deze aanvraag.
Snel doen, want dan heb je sneller de benodigde klantgegevens en hoef deze niet meer aan klanten te vragen!
Gisteren publiceerde de VNG het Afwegingskader samenwerking. Aan de hand van verschillende stappen en afwegingen bepaal je als gemeente of en hoe je aan de slag wil met het #adviesrecht en de samenwerking in de keten.
Minima in Den Haag met huisvestingsproblemen, die normaal niet in aanmerking komen voor een hypotheek, kunnen misschien nog dit jaar alsnog een eigen huis kopen. De gemeente onderzoekt of deze gezinnen een ‘doorbraakhypotheek’ kunnen krijgen van de Gemeentelijke Kredietbank. Deelnemers krijgen een hypotheek van maximaal twee ton. Als je het niet meer kan betalen en de woning moet verkopen, blijf je niet met een restschuld achter. Dat onderdeel zit in de garantstelling. Een bijkomend voordeel is dat gezinnen aan kapitaalopbouw werken. Je doet dus ook iets aan generatiearmoede.
Den Haag is de eerste gemeente die dit probeert. Het is een idee van Schuldenlab070. Vorig jaar schreef de gemeente dit al in haar beleidsplan. In 2010 introduceerde Den Haag ook al het Haags Vangnet voor huiseigenaren in de financiële problemen.
In Den Haag worden menstruatieproducten beschikbaar gesteld in openbare gebouwen en de maatschappelijke opvang. En waarschijnlijk ook via de Voedselbank.
Op middelbare scholen in Amstelveen begint een pilot met het gratis aanbieden van menstruatiemiddelen aan meisjes, die daar vanwege de armoedige gezinssituatie thuis niet zelf aan kunnen komen. De scholen bieden de middelen aan via een kastje in een lokaal, dat vrij toegankelijk is voor de scholieren. Zij kunnen ze zelf pakken en ook een kleine voorraad voor thuis meenemen.
In Rotterdam kunnen inwoners met een laag inkomen maandverband, tampons en inlegkruisjes voor hun kinderen aanschaffen. Dit is mogelijk via het jeugdtegoed op de Rotterdampas. Deze bijdrage is bedoeld voor kinderen tot en met 17 jaar uit gezinnen met een laag inkomen. Jongeren kunnen hiermee vanaf 1 juli maandverband, tampons en inlegkruisjes bij de Hema kopen en afrekenen via het tegoed dat de gemeente op de pas stort.
Stichting Leergeld Leiden en Omstreken geeft cheques aan meisjes van ouders met een laag inkomen, waarmee ze in winkelketen Etos de producten kunnen kopen.
In Schotland maakte de regering in 2019 sanitaire producten gratis voor scholieren en studenten, als eerste land in de wereld. Feministisch platform De Bovengrondse en Plan Internationaal deden in 2019 onderzoek naar de aard en omvang van de problematiek in Nederland.
Mensen kunnen straks van het NIvB een goed onderbouwde berekening krijgen van wat zij maandelijks kunnen aflossen. Het idee is dat schuldeisers straks automatisch het aflosvoorstel overnemen.
De schuldenaar stuurt via bijvoorbeeld de Buddy app zijn inkomsten en uitgaven naar NIvB. Het Nibud maakt achter de schermen de berekeningen. Dit gebeurt grotendeels geautomatiseerd en dus snel.
Lees meer op betalingsregelingen.nl. Het NIvB bevindt zich in de testfase en is een initiatief van Pieter Hilhorst, Nibud, NVVK en Buddy Payment.
Mooi. Dit gaat de goede kant op. Nu alleen nog een wettelijk recht op betalingsregeling.
Vorig jaar presenteerde het CBS een fraai nieuw dashboard met cijfers over schulden per gemeente. Vandaag zijn er nieuwe cijfers, bijgewerkt tot maar liefst oktober 2020. Het aantal geregistreerde problematische schulden daalt sinds 2018. Lees het persbericht van het CBS.
De cijfers gaan terug tot 2015. Ik heb ze in onderstaande grafiek gecombineerd met oudere cijfers vanaf 2009 (rode lijn) en afgezet tegen andere trends. Het jaar 2011 = 100. In de grafiek zie je bijvoorbeeld dat het aantal aanmeldingen voor schuldhulpverlening (groen) terug is op ongeveer het niveau van 10 jaar geleden.
Klik om te vergroten
Ik voeg later nog de schuldenbewinden toe. NB. de meeste cijfers in de grafiek zijn te vinden in de categorie onderzoek & statistiek.
Sinds januari 2020 kunnen meer huurders huurtoeslag krijgen. De harde inkomensgrenzen zijn afgeschaft. Tot en met 2019 kon het recht op huurtoeslag in één keer vervallen als de huurder een paar euro extra verdiende. Sinds 2020 krijgt men minder huurtoeslag als het inkomen stijgt. Maar het is niet meer zo dat bij een kleine stijging de huurtoeslag plotseling helemaal wegvalt.
Mensen die geen huurtoeslag ontvangen en er wel recht op hebben kunnen nog tot 1 september 2021 huurtoeslag over 2020 aanvragen. Het blijkt dat nog veel huurders niet weten dat zij vorig jaar recht op huurtoeslag hadden. Zij moeten actie ondernemen. Daarom probeert Toeslagen deze huurders tussen juni en september alsnog te bereiken. En gemeenten kunnen daarbij helpen:
In de Toolkit Stimuleren gebruik huurtoeslag 2020 vind je communicatiematerialen. Op dit moment is dit een artikel met bijbehorende visual en een infographic. De komende weken volgen er nieuwe artikelen en visuals. Het staat je vrij om deze middelen aan te passen.
Vandaag presenteert Divosa een handreiking over het signaleren van kinderarmoede, het ondersteunen van kinderen en gezinnen en het stimuleren van o.a. financiële opvoeding en gezonde leefstijl.
Een derde van de rechthebbenden maakt geen gebruik van de bijstand. Dat staat in het rapport Niet-gebruik van de algemene bijstand van Inspectie SZW. Een kwart van de niet-gebruikers heeft geen inkomen. Niet-gebruik is vooral hoog bij jongeren, zelfstandigen en Europese migranten. Van de niet-gebruikers is 33% langdurig niet-gebruiker.
(klik om infographic te vergroten)
De bijzondere bijstand is niet onderzocht, maar ga er maar van uit dat het niet-gebruik daar nog hoger is. In de bestuurlijke reactie van VNG en Divosa staat wat gemeenten kunnen doen om niet-gebruik tegen te gaan:
Mogelijkheden voor bestandskoppeling benutten;
Balans zoeken tussen doelmatigheid en bestaanszekerheid;
Voorlichting geven.
Lees ook de niet zo spannende Kamerbrief van minister Koolmees. Het rapport komt ongetwijfeld aan de orde tijdens het kamerdebat op 30 juni.
In 2020 meldden ruim 78.000 mensen zich aan voor schuldhulp. Dat is ruim 11.000 minder dan het jaar ervoor. Dat blijkt uit het jaarverslag van de NVVK. De daling heeft volgens de NVVK te maken met corona-maatregelen.
En vorig jaar waren er voor het eerst meer saneringskredieten dan schuldbemiddelingen! Andere trend is dat er veel meer betalingsregelingen zijn getroffen.
In april werd bekend dat het rijk gemeenten compenseert voor de kwijtschelding van vorderingen op gedupeerden. Om de kwijtschelding in gang te zetten, is het nodig dat het college een besluit neemt waarmee zij anticipeert op de wetgeving die gemeenten de grondslag biedt om kwijt te schelden. Op de website van de VNG vind je onder andere een format collegevoorstel en een toelichting collegebesluit. Zodra het college het besluit heeft genomen, verstrekt de Belastingdienst de benodigde gegevens via het portaal (via de contactpersoon invordering). Het college kan dan per 1 juli starten met kwijtschelden. Als het goed is, is je gemeente al wel gestopt met invorderen.
Kort na Prinsjesdag meldde het kabinet – met een klein voorbehoud – dat gemeenten in 2022 €30 miljoen extra zouden krijgen voor schuldenbeleid, en €15 miljoen voor bijzondere bijstand. Maar in de meicirculaire zijn deze bedragen geschrapt.
De structurele middelen voor bestrijding kinderarmoede staan er nog wel in (op p. 93 bedragen per gemeente).
Bij TONK (p. 7) staat het bedrag dat oorspronkelijk voor het eerste kwartaal van 2021 was gereserveerd: €65 miljoen. Op 12 maart jl. werd bekend dat het budget wordt verdubbeld, dus €260 miljoen voor een half jaar. Ik zal nog even uitzoeken hoe dit zit. *
* Ik weet inmiddels hoe het zit. In Gemeentenieuws van SZW staat: De eerste tranche aan TONK middelen (€65 miljoen) is inmiddels via het gemeentefonds aan gemeenten beschikbaar gesteld volgens de maatstaven van het subcluster minimabeleid in het cluster Inkomen en Participatie. De tweede tranche met de resterende beschikbaar gestelde middelen (€195 miljoen) zal via dezelfde verdeelmaatstaven beschikbaar worden gesteld. Dit zal in de septembercirculaire van het gemeentefonds worden opgenomen.
De TONK en andere regelingen in het corona steunpakket zoals Tozo, TVL en NOW worden verlengd in het derde kwartaal. Dat staat in een brief van minister Koolmees aan de Tweede Kamer. Op p. 41 zie je dat het kabinet voor de verlenging van TONK geen extra middelen vrijmaakt. Waarschijnlijk omdat het budget voor het eerste half jaar nog lang niet op is.
Dus verleng de beleidsregels TONK, en grijp dit aan om de regels te verruimen, als je dat nog niet gedaan hebt.
WHOA en TOA
In een nieuwsbericht wijst de rijksoverheid gemeenten en ondernemers ook nog eens op de mogelijkheden van de Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA). In aanvulling daarop stelt het kabinet € 200 miljoen beschikbaar voor kredieten met lage rente voor mkb-bedrijven voor het herstarten, uitbreiden of aanpassen van hun bedrijfsactiviteiten na een WHOA-akkoord. Lees meer over de WHOA.
Collectief Schuldregelen versnelt en vergemakkelijkt het tot stand brengen van minnelijke schuldregelingen. Schuldeisers geven vooraf akkoord op betaalvoorstellen en handelen dossiers collectief af. Dat zorgt voor kortere doorlooptijden en minder rompslomp bij gemeenten en schuldeisers. Je hebt implementatiekosten, maar die verdien je snel terug. Wil je meer info of aansluiten, neem dan even met mij contact op, want ik zit sinds kort in het team van NVVK en SchuldenlabNL dat gemeenten helpt met opstarten. Meld je aan voor een informatiebijeenkomst, lees meer op nvvk.nl en bekijk dit filmpje:
NB. Idealiter ga je meteen ook aan de slag met Saneringskrediet en het Schuldenknooppunt. De drie initiatieven samen zorgen voor een flinke versnelling en efficiëntieslag.
Zodra je een beschikking afgeeft voor schuldhulpverlening, moet je dit melden bij BKR. Maar je hoeft alleen te beschikken als er problematische schulden zijn. Alle vormen van gemeentelijke ondersteuning van inwoners zonder problematische schulden – zoals preventie, vroegsignalering, informatie, advies of budgetbeheer – hoeven niet te worden geregistreerd. Ook het (aanbod voor) een intakegesprek wordt niet geregistreerd. Dit schrijft minister Koolmees in Gemeentenieuws.
Dan is het dus zo geworden zoals ik voorstelde in Beschik niet alles. En het komt in de buurt van hoe we het tot voor kort deden: BKR-registratie bij ondertekenen schuldregelingsovereenkomst. Nu dus iets eerder, al bij de beschikking.
Naschrift d.d. 11/5: dit moet nog wel worden vastgesteld in de Verzamelwet SZW 2022. Zie reactie van de VNG en sociaal raadslieden/Schuldinfo in Binnenlands Bestuur.
Eerder werd al duidelijk dat gedupeerden in de Wsnp worden gecompenseerd. Vandaag laat staatssecretaris Van Huffelen in een brief aan de Tweede Kamer weten dat ook gedupeerden in de Msnp volledig worden gecompenseerd. Van Huffelen compenseert gemeenten voor het deel dat zij kwijtschelden, en ze compenseert nu dus ook de private schuldeisers. Ze compenseert niet voor de volledige schuld, maar alleen voor de resterende vordering. Dit geldt voor ouders in de schuldbemiddeling. Voor ouders met een saneringskrediet is de oorspronkelijke vordering aan het begin van een traject al afgekocht, dus zal alleen de resterende schuld bij de kredietbank vergoed worden.
De staatssecretaris wil dat de schuldhulpverleningstrajecten liefst voor 1 mei – dus uiterlijk volgende week – worden opgeschort (!). Er wordt een beroep gedaan op schuldhulpverleners om de €30.000 niet in de boedel te laten vallen en de Msnp op te schorten tot het moment dat Toeslagen de schulden heeft gecompenseerd.
Voor ouders in een faillissement wordt nog gewerkt aan een oplossing. Deze ouders en hun curator worden door het rijk persoonlijk op de hoogte gesteld dat een eventuele oplossing later zal volgen.
Aanvulling d.d. 21/4: Vandaag kregen alle gemeenten deze brief. Daarin legt de staatssecretaris concreter uit wat er precies van schuldhulpverleners wordt verwacht.
Aanvulling d.d. 1/6: Op 25 mei Van Huffelen de Tweede Kamer geïnformeerd over het Besluit compensatie gedupeerden in schuldentraject. Het besluit maakt het mogelijk om de schulden van ouders in een Msnp of Wsnp traject te compenseren en geeft ook duidelijkheid aan gemeenten over vergoeding van de uitvoeringskosten. Op de website van de VNG staan Q&A. Op 2 juni is er een (be)spreekuur.
Minister Ollongren, verhuurdersorganisaties, brancheverenigingen en de VNG hernieuwen de afspraken die vorig jaar zijn gemaakt om huisuitzettingen als gevolg van betalingsachterstanden zoveel mogelijk te voorkomen. De woonpartijen vertegenwoordigen ruim 80% van de huurhuizen in Nederland. Lees het gezamenlijke statement, het nieuwsbericht op rijksoverheid.nl en de infographic Wat is huisuitzetting en hoe voorkom je het als verhuurder?
Dat staat in deze brief die staatssecretaris Van Huffelen gisteren stuurde naar de Tweede Kamer. Gemeenten krijgen alle gemaakte kosten vergoed voor de kwijtschelding van gemeentelijke vorderingen op basis van nacalculatie, incl. uitvoeringslasten en kostenverhogende maatregelen (aanmaningen, dwanginvordering bijv.). Dit moet nog wel formeel worden goedgekeurd door de Kamer.
Ook andere publieke schuldeisers (CJIB, UWV, waterschappen, SVB, etc.) schelden hun vorderingen kwijt en worden daarvoor gecompenseerd. Op 22 april is er een Algemeen Overleg in de Tweede Kamer waar Van Huffelen meer hoopt te vertellen over de oplossing en de afspraken met private schuldeisers.
Tijdens een webinar (vanaf minuut 50) voor gedupeerden werd gisteren verteld dat de schulden van gedupeerden die in de Wsnp zitten, ook volledig worden overgenomen. Dit geldt niet voor gedupeerden in de gemeentelijke schuldhulpverlening (Msnp). Ik vind de argumentatie daarvoor – vanaf minuut 52 – halfbakken. (Jenny Vlemmings, bedankt voor de link!)
Utrecht werkt sinds 2018 al op grote schaal met saneringskredieten. Het derde jaar wordt straks door de gemeente kwijtgescholden, tot € 1.000. Schuldeisers krijgen wél de normale periode van drie jaar uitbetaald. Ook de opstartfase wordt verkort. Het afgelopen jaar duurde het gemiddeld 11 maanden om een schuldregeling te starten. De gemeente werkt ernaar toe om binnen 2 maanden een afkoopvoorstel bij alle schuldeisers te doen.
Ze noemen het coronasanering, maar er is het voornemen om deze werkwijze ook na de coronacrisis te continueren. De gemeente zegt dat ze hiermee vooruitlopen op landelijke wetgeving, maar daarover staat nog niets concreets op papier en er zijn geen besluiten genomen.
