TNO deed ook onderzoek naar de samenhang met gezondheid. Wat blijkt (geen verrassing): hoe meer energiearmoede, hoe hoger de gezondheidskosten. Dat lees je in het rapport Gezondheidskosten en energiearmoede.
De eerste vier jaar van m’n leven woonde ik in dit huis in Nieuweschans (Oldambt), de gemeente met – na Heerlen en Vaals – de meeste energiearmoede.
* Ik kan/mag helaas geen directe link maken naar de handreiking. Platform31 wil denk ik graag monitoren wie de handreiking downloadt, want je moet je naam en mailadres invoeren.
Gisteren stemde de Tweede Kamer voor halvering van de doorlooptijd van de Wsnp van 3 naar 1,5 jaar. De 3-jaarstermijn in het gemeentelijke, minnelijke traject (Msnp) is nergens wettelijk vastgelegd. Gemeenten volgden simpelweg de Wsnp. Dus nu ligt het voor de hand dat gemeenten ook hun doorlooptijden gaan halveren.
De NVVK ziet dat ook zo, zo blijkt vandaag en eerder al uit de Toekomstagenda. De Tweede Kamer voelt ook wel voor verkorting van de Msnp gezien o.a. het feit dat ze deze motie aannamen. En gemeenten als Utrecht varen sowieso al hun eigen koers qua doorlooptijd.
Ik verwacht daarom dat het minnelijke traject op hetzelfde moment wordt verkort als het wettelijke traject, dus waarschijnlijk m.i.v. 1 januari 2024.
Nu is de volgende stap om de Wsnp en Msnp samen te voegen tot 1 traject, zonder tijdrovende overdrachten en zonder verschillende voorwaarden. Met de hierboven aangehaalde motie roept de Tweede Kamer de regering op een voorstel in deze richting uit te werken aan de hand van o.a. de initiatiefnota Sneller uit de schulden van D’66. #1Schuldenwet.
In de afgelopen weken werd het armoedebeleid van gemeenten verschillende keren langs de meetlat gelegd.
Energietoeslag
Raf Janssen van de Sociale Alliantie bekeek op de websites van alle gemeenten hoe zij de energietoeslag hebben geregeld. Het gros van de gemeenten volgt in grote lijnen de handreiking van Stimulansz, maar er zijn ook een paar interessante afwijkingen als het gaat om bijvoorbeeld peildatum, aanvraagtermijn, inkomens- en vermogengrens, gespreide betaling, vermogensgrens, vakantiegeld en voorschotten. Lees het artikel Energietoeslag in gemeenten heel verschillend geregeld en bekijk het overzicht van gemeenten die de inkomensgrens boven 120% hebben vastgesteld. Janssen doet in het artikel een voorstel voor hoe de Energietoeslag 2023 er uit zou moeten zien.
Ook Divosa presenteerde gisteren de resultaten van een peiling. Een opvallende conclusie is dat gemeenten gemiddeld 15% te weinig middelen hebben om de uitkerings- en uitvoeringskosten te dekken. De meeste gemeenten geven aan dat ze bereikcijfers van rond de 90% hebben; een aantal geeft aan boven de 100% uit te komen.
Noodfondsen
Naast de uitvoering van de energietoeslag, laat de Divosa-peiling zien dat de meeste gemeenten nog extra stappen zet om inwoners te ondersteunen. In hoofdstuk 5 van het rapport lees je dat ruim een kwart van gemeenten dit doet in de vorm van een noodfonds, dat zich veelal op inwoners in specifieke situaties richt.
Daarnaast neemt een derde nog aanvullende maatregelen, door een maatwerkvoorziening te treffen, de individuele bijzondere bijstand uit te breiden of in te zetten op reeds bestaande externe fondsen zoals SUNN. Via het recent gestarte Datadashboard van SUNN zie je welke noodhulp jouw lokale fonds biedt, en aan wie.
De standaard looptijd van de Wsnp wordt verkort van 3 naar 1,5 jaar. In afwijking daarvan kan de rechter de termijn op ten hoogste 3,5 jaar (was 5 jaar) stellen als de aard van de schulden daartoe aanleiding geeft of de schuldenaar niet aan al zijn uit de schuldsaneringsregeling voortvloeiende verplichtingen kan voldoen (amendement Kathmann c.s.).
De tijd die verloopt in het minnelijke traject wordt afgetrokken van de periode die nog wacht in het Wsnp-traject (Amendement Kathmann en Maatoug).
De termijn voor de goede trouw-toets wordt teruggebracht naar 3 jaar. Nu geldt nog dat een schuldenaar in de 5 jaar voorafgaand aan de indiening van zijn toelatingsverzoek te goeder trouw moet zijn geweest ten aanzien van het ontstaan en onbetaald laten van zijn schulden. Lees meer hierover in de Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel.
De 10-jaarstermijn wordt geschrapt. Op dit moment mag iemand na een Wsnp-traject 10 jaar lang niet opnieuw in de Wsnp (amendement Kat c.s.).
Als bij voorbaat duidelijk is dat een minnelijke regeling niet gaat lukken, kun je direct een Wsnp-verzoek indienen (amendement Kat c.s.).
Ik neem aan dat – als ook de Eerste kamer akkoord gaat – de wetswijziging op 1 januari 2024 in werking treedt.
Er zijn ook drie moties aangenomen:
Motie Kat en Ceder verzoekt de regering het verkorten van het minnelijke en wettelijke schuldhulptraject met passende begeleiding en zicht op een schone lei uit te werken, en de resultaten hiervan voor het zomerreces van 2023 naar de Kamer te sturen. De indieners verwijzen hierin naar de Initiatiefnota Sneller uit de schulden van D’66.
Motie Kat verzoekt de regering om een voorstel uit te werken waarbij faillissement van natuurlijke personen eindigt met een schone lei als een vervolg in de Wsnp niet billijk is.
Motie Kathmann verzoekt de regering om te onderzoeken welke manieren er bestaan om het aandeel verstekvonnissen terug te brengen en hoe het anticiperen van commerciële partijen op het verkrijgen van een verstekvonnis beperkt kan worden.
De gemeente Westerkwartier realiseert samen met energiecoöperatie Gloed op verschillende openbare gebouwen zonnedaken, te beginnen met een zonnecarport op de parkeerplaats achter het gemeentehuis. Het unieke aan dit project is dat in het bijzonder minima profiteren van de opbrengsten.
Er is een constructie bedacht waarbij de gemeente het juridisch eigendom behoudt, de zonnecarport en de zonnepanelen worden geleased door de energiecoöperatie en de opbrengsten rechtstreeks naar minima vloeien. Het project is door de gemeente uitgezonderd van de bijstandsregels. Dit betekent dat mensen met een bijstands- of UWV-uitkering zonder consequenties voor hun toeslagen/uitkering lid kunnen worden van de coöperatie. Werkenden met een laag inkomen kunnen sowieso meedoen.
Lees meer op de website van gemeente Westerkwartier.
Staatssecretaris Van Rij heeft de Leidraad Invordering 2008 gewijzigd, zodat een bedrag ter hoogte van de energietoeslag niet meer wordt meegeteld als vermogen bij de beoordeling van een verzoek om kwijtschelding of uitstel van betaling bij een belastingschuld, en in geval van een toeslagschuld voor een persoonlijke betalingsregeling.
Mensen die de energietoeslag hebben ontvangen en daarna door een bankbeslag of een betalingsvordering zijn getroffen, kunnen schriftelijk een verzoek doen om het getroffen bedrag terug te betalen, tot maximaal het bedrag van de energietoeslag.
Deze wijziging met betrekking tot rijksbelastingen wordt ook gevolgd door toeslagen. Gemeenten en waterschappen kunnen dit ook toepassen voor lokale belastingen.
Op slag van Kerst werd het wetsvoorstel Wijziging Participatiewet ivm Energietoeslag 2023 gepubliceerd. De verwachte invoering van de wet is juni 2023. Het richtbedrag is €800. Je mag dit pas uitkeren zodra de wet in werking is getreden. Je mag uitkeren t/m 31 december 2023.
Er zijn geen grote wijzigingen t.o.v. de energietoeslag 2022. Studenten zijn net als vorig jaar uitgesloten. Ook dak- en thuislozen en jongeren tot 21 jaar zijn uitgesloten.
De energietoeslag 2022 bedroeg €1.800 waarvan je €500 in 2022 of 2023 mocht uitkeren.
Stimulansz stelt in de eerste helft van 2023 een handreiking en modeldocumenten op voor de energietoeslag 2023.
Aanvulling d.d. 10/1: De VNG roept het kabinet op om gemeenten – net als vorig jaar – de mogelijkheid te geven om vooruit te lopen op de wetswijziging.
Kan je klant de maandelijkse aflossing niet meer betalen vanwege de energiekosten en inflatie? Maak dan gebruik van het tijdelijk Verbrede Waarborgfonds. Hier lees je in welke gevallen je er gebruik van kan maken.
Inmiddels is bekend dat ook gemeenten die nog niet zijn aangesloten bij het ‘reguliere’ Waarborgfonds toch gebruik kunnen maken van het Verbrede Waarborgfonds. Dat gebeurt dan via de kredietbank. Alle kredietbanken hebben hierover deze week een brief ontvangen. Binnenkort worden ook gemeenten geïnformeerd.
Aanvulling d.d. 12/1: Op nvvk.nl lees je dat er voor nieuwe saneringskredieten wel geldt dat niet-aangesloten gemeenten minder worden gecompenseerd.
Aanvulling d.d. 13/1: Vandaag is nieuwe, uitgebreide info gepubliceerd over het verbrede waarborgfonds.
Het college van de gemeente Deventer heeft op 29 november de Beleidsregels Ondersteuningsfonds energiekosten 2022 vastgesteld. Het ondersteuningsfonds is gebaseerd op art. 35 Participatiewet (bijzondere bijstand). De gemeente vergoedt het verschil tussen de oude en nieuwe energierekening. Er wordt gekeken naar het besteedbare inkomen, dus na aftrek van vaste lasten. De €190 korting van de energieleverancier wordt in mindering gebracht.
Bij een huishouden met een inkomen hoger dan 140%, die na aftrek van de vaste lasten, een besteedbaar inkomen heeft lager dan de norm voedselbank, wordt aan de bijstandsverlening de verplichting verbonden om budgetbegeleiding van het Budget Adviesbureau te accepteren.
Als er sprake is van een extreem hoog verbruik van energielasten, hoger dan het gemiddelde verbruik van een vergelijkbaar huishouden, dan wordt aan de verlening van de bijzondere bijstand het volgende verbonden:
Gisteren verscheen de bijgewerkte Handreiking eenmalige energietoeslag 2022 versie 7. Ook nu weer zijn de wijzigingen ten opzichte van 19 juli 2022 geel gemarkeerd.
Studenten
Je vindt in de handreiking o.a. het advies van de landsadvocaat: De Landsadvocaat ‘vindt het verdedigbaar dat de individuele bijzondere bijstand een afdoende vangnet vormt voor studenten die in de financiële problemen dreigen te komen als gevolg van de gestegen energieprijzen.’ In Gemeentenieuws van vandaag staat ook nog iets over internationale studenten.
Eerder vandaag schreef ik ook dat het Inlichtingenbureau voor 2023 opnieuw bankrekeningnummers gaat aanleveren van rechthebbende AIO’ers, zodat je de energietoeslag ambtshalve kunt uitkeren.
De extra €500 miljoen voor de energietoeslag staan op tabblad Energietoeslag_(2) in Taakmutatie 2022 (.xls). De eerder toegekende budgetten staan op tabbladen Energietoelage_lage_inkomen €854 miljoen) en Energietoeslag (€550 miljoen).
De €35 miljoen bijzondere bijstand en vroegsignalering staan op tabblad Bijzondere_bijstand_(3) in Taakmutatie 2022.
De €35 miljoen bijzondere bijstand voor studenten staat op p. 41. van de Decembercirculaire.
De eerder bekendgemaakte budgetten 2022 voor bijzondere bijstand en gemeentelijke schuldenbeleid vind je op de andere tabbladen van Taakmutatie 2022.
Eerder dit jaar verstrekte het Inlichtingenbureau alle gemeenten proactief AIO-rapporten met hierin (eenmalig) de bankrekeningnummers van de ontvangers van AIO binnen de gemeente. Gemeenten konden na het bepalen van het recht op energietoeslag het geldbedrag direct op het geleverde bankrekeningnummer uitkeren. Het IB is bezig met de voorbereidingen om dat ook voor de Energietoeslag 2023 te gaan doen. Het IB informeert jouw gemeente zodra duidelijk is wanneer deze rapporten zullen worden verstrekt.
Mensen die een schuldhulptraject hebben afgesloten, moeten niet 5 jaar lang aan een BKR-registratie vastzitten. De G4 schrijven in een brief dat zij ervoor gaan zorgen dat vanaf 1 januari 2023 de BKR-registratie 6 maanden na afloop van het minnelijke schuldentraject verdwijnt. Tilburg sloot zich dezelfde dag nog aan bij het initiatief. De brief is gericht aan het BKR met een cc naar de Tweede kamer waar gisteren hierover werd gedebatteerd n.a.v. een D66-motie om de BKR-registratie na Wsnp sneller te verwijderen. De motie werd vanmiddag aangenomen. Bekijk hier alle aangenomen moties.
In een reactie op de motie schrijft minister Schouten: ‘Het stelsel van kredietregistratie -waaronder ook de bewaartermijn- is op dit moment niet wettelijk geregeld. De termijnen voor het bewaren van registraties zijn geregeld in de reglementen van het BKR. Het ministerie van Financiën werkt momenteel aan een wetsvoorstel voor wettelijke waarborgen bij kredietregistratie. Hierin komt ook de bewaartermijn van kredietregistraties aan bod. Dit voorstel gaat naar verwachting begin 2023 in consultatie. Ik zal de aangenomen moties Van der Plas en Kat bespreken met het ministerie van Financiën, de stichting BKR, vertegenwoordigers van gemeenten en de NVVK, en bezien hoe dit betrokken kan worden bij het eerdergenoemde wetsvoorstel.’
Het Schuldenknooppunt is de standaard in digitaal communiceren tussen schuldhulpverleners en schuldeisers. Je kunt jouw gemeente aansluiten als schuldhulpverlener èn als schuldeiser. Kijk hier of jouw gemeente (of de partij waaraan je hebt uitbesteed) al is aangesloten. Het Schuldenknooppunt faciliteert nu nog vooral de communicatie rond de schuldregeling, maar in de toekomst faciliteert het alle communicatie.
Aansluiten is eenvoudiger dan je denkt
Je kunt aansluiten via het webportaal of via een koppeling met jouw software. Vraag jouw softwareleverancier om een aanbod. De grootste softwareleveranciers kunnen inmiddels koppelen. Het Schuldenknooppunt is uiteraard AVG-proof. Om je eigen DPIA af te ronden kun je gebruikmaken van de DPIA Schuldenknooppunt. Er staat een serviceteam klaar om je te helpen.
Aangesloten schuldeisers
Hier zie je welke schuldeisers zijn aangesloten. In 2023 zullen veel meer schuldeisers aansluiten, waaronder de Belastingdienst.
Optioneel: vooraf akkoord van schuldeisers
Via het Schuldenknooppunt zullen schuldeisers al bij het saldoverzoek standaard akkoord gaan als zij en jouw gemeente zijn aangesloten bij een NVVK-convenant of collectief schuldregelen. Kijk hier of jouw gemeente al is aangesloten bij collectief schuldregelen.
Wat kost dat?
Onderaan deze pagina zie je de tarieven voor 2023.
Er is discussie over de vraag of je individuele bijzondere bijstand mag verstrekken voor de gestegen energiekosten. Want is er sprake van bijzondere individuele omstandigheden? In de memorie van toelichting op het wetsvoorstel voor de energietoeslag eerder dit jaar werd deze vraag met ja beantwoord: De regering is van oordeel dat bij de huidige onverwachte en ongekend sterke stijging van de energieprijzen, zoals aangegeven in de inleiding, sprake is van extra kosten die voortvloeien uit bijzondere omstandigheden.
De gemeente Rotterdam stelde recent de vraag of dit overeind blijft als per 1 januari 2023 de diverse Rijksmaatregelen ingaan. Het SZW-standpunt is dat er ook in 2023 nog sprake is van bijzondere omstandigheden v.w.b. de energiekosten. Bijzondere bijstandsverlening in verband met de huidige ongekend sterk gestegen energieprijzen wordt dan ook toelaatbaar geacht.
Stoken op doktersadvies
Bijzondere bijstand voor hoge energiekosten vanwege medische oorzaak was altijd al mogelijk. Wist je dat in sommige gevallen de zorgverzekeraar het extra stroomverbruik vergoed? Bekijk de beleidsreactie van SZW.
De NVVK en Aedes hebben een modelconvenant voor schuldregeling met woningcorporaties opgesteld. In het convenant staan afspraken over schuldenrust voor de hulpvrager, schaderust voor de woningcorporatie, wederzijdse reactietermijnen en bereidheid ‘bij voorbaat akkoord’ te gaan met een schuldregelvoorstel. Omdat sommige woningcorporaties zelf al veel hebben geregeld op dit gebied is er ruimte gelaten voor bestaande of aanvullende afspraken. Lees meer in de toelichting bij het convenant. Het convenant is complementair aan het landelijk convenant vroegsignalering.
Nodig je lokale woningcorporaties uit om mee te doen! Zij kunnen zich aanmelden via het formulier op deze pagina op nvvk.nl.
Ter inspiratie – De raad van Twenterand wil dat iedereen ongeacht het inkomen in aanmerking komt voor een maatwerkregeling en heeft nadrukkelijk niet gekozen voor het uitbreiden van de doelgroep van de energietoeslag. De regeling is niet geënt op de bijzondere bijstand (art. 35 P-wet).
Morgen wordt de Adviesnota behandeld in het college. Daarna wordt de raad verzocht de Verordening vast te stellen op 20 december. De inhoud is dus nog onder voorbehoud.
Vrijwilligers kunnen een waardevolle bijdrage leveren aan de schuldhulpverlening. Maar als de problematiek te complex is, is het verstandiger om de hulp aan professionals over te laten. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Jansje van Middendorp.
Als de problematiek complex (multi-problematiek) is en/of structureel (bij een licht verstandelijke beperking, (beginnende) dementie, laaggeletterdheid of psychische problemen) of wanneer de achtergrond van een cliënt te veel verschilt van die van de vrijwilliger (zoals bij een migratieachtergrond) is ondersteuning vaak niet effectief. Cliënten kunnen uitvallen en voor vrijwilligers kan dat demotiverend werken.
De implicatie is dat lokale organisaties beter aan de poort zouden moeten screenen welke cliënten wel en welke niet geholpen kunnen worden, wat het doel van de ondersteuning is en naar welke organisatie zij kunnen doorverwijzen. Samenwerking met beroepskrachten is hierbij cruciaal.
Mooi werk, Jansje!
Jansje en ik zijn allebei verbonden aan het LSTA netwerk thuisadministratie vanuit waar zij een groot deel van haar onderzoek deed. Het LSTA is weer onderdeel van de Alliantie Vrijwillige Schuldhulp. Kijk hier eens rond als je in jouw gemeente aan de slag wil met vrijwilligers.
In Nederland ondersteunen jaarlijks ruim 13.000 vrijwilligers 42.000 mensen bij hun administratie en financiën. Op lsta.nl vind je een kaartje met vrijwilligersorganisaties per gemeente.
Je hebt het waarschijnlijk al voorbij zien komen in diverse media deze week: D’66 heeft een plan om de versnipperde schuldenwet- en regelgeving samen te voegen en daarmee ook de versnipperde uitvoering te vereenvoudigen. Vanmiddag bood D’66-Kamerlid Hülya Kat de Initiatiefnota Sneller Uit De Schulden aan aan de voorzitter van de Tweede Kamer.* Daarin lees je wat precies de plannen zijn.
Wat is een initiatiefnota?
In een initiatiefnota kan een Tweede Kamerlid een bepaalde beleidskwestie aan de orde stellen en daarover voorstellen doen. Als regel komt de regering met een reactie. De nota wordt vervolgens besproken door de Tweede Kamer, meestal in een commissiedebat. Dat debat kan vooraf worden gegaan door een schriftelijke voorbereiding waarin andere Kamerleden vragen kunnen stellen. Verder kan aan het kabinet om een reactie worden gevraagd op de nota.
Schuldenwet
Ik hoor je denken: ‘Dit lijkt erg op jullie Schuldenwet‘. Nou, dat klopt ook wel. Kat heeft zich goed verdiept in de schuldhulpverlening en haar oor te luister gelegd bij schuldeisers, schuldenaren, bewindvoerders, gemeenten, rechters èn (andere) initiatiefnemers van de Schuldenwet. We zijn heel blij dat zij het aandurft de héle schuldenaanpak op te schudden. Daar is in deze sector nu echt behoefte aan.
Dit plan past heel goed in de programma’s van vrijwel alle Kamerfracties, van links tot rechts. We weten dat er draagvlak is bij meerdere fracties en hopen dan ook dat er nu echt iets gaat veranderen!
* Aanvulling d.d. 3/12: Tijdens de begrotingsbehandeling reageert minister Schouten vanaf minuut 21 uitgebreid en overwegend positief op de initiatiefnota.
We weten al decennialang hoe we schulden moeten oplossen: we berekenen hoeveel iemand in 3 jaar kan aflossen en houden daarbij rekening met een vrij te laten bedrag. De rest wordt kwijtgescholden door schuldeisers. Maar we hebben wet- en regelgeving en uitvoering veel te ingewikkeld gemaakt! Lees wat er misgaat in het huidige systeem.
De Schuldenwet* voegt wet- en regelgeving samen zonder deze inhoudelijk wezenlijk te wijzigen. De Schuldenwet belegt de uitvoering bij gemeenten, maar tolereert geen wezenlijke verschillen tussen gemeenten. Er is één loket en één regisseur die de hulpvrager begeleidt van aanmelding tot schone lei. Deze praatplaat vat het samen:
(klik om te vergroten)
Loket bij de gemeente. Heb je schulden? Dan is er straks nog maar één loket: de gemeente. De inwoner meldt zichzelf of wordt verwezen door bijvoorbeeld schuldeiser, deurwaarder, rechtbank of hulpverlener. De gemeente begeleidt de klant gedurende het hele traject van aanmelding tot schone lei. Dus geen kwetsbare en tijdrovende overdrachten meer! Je kunt met problematische schulden dus niet meer rechtstreeks naar schuldenbewind.
Pauzeknop. Schuldeisers schorten op verzoek van de gemeente de incasso op. In de Schuldenwet staan de voorwaarden en termijnen. Deze zijn ontleend aan bestaande convenanten en het breed moratorium. De gemeente ziet erop toe dat de klant aan zijn lopende verplichtingen voldoet.
Stabilisatie, indien nodig. De gemeente zorgt dat het inkomen en de thuissituatie stabiel zijn, zodat de klant optimaal kan aflossen. De klant zet een bedrag opzij voor aflossing zodra mogelijk, dus niet pas na schuldregeling.
Schuldregeling. De gemeente treft een schuldregeling conform de criteria in de Schuldenwet. Deze criteria zijn niet nieuw. Ze worden al decennialang gehanteerd: er wordt berekend hoeveel iemand in 3 jaar kan aflossen, rekening houdend met een vrij te laten bedrag. De rest wordt kwijtgescholden door schuldeisers. Schulden worden in principe geregeld met een saneringskrediet. In de Schuldenwet staat in welke gevallen er moet worden gekozen voor een schuldbemiddeling. De schuldregeling is bindend. Hulpvragers of schuldeisers die menen dat de gemeente de Schuldenwet niet goed toepast, doen na een bezwaarprocedure een beroep op de rechtbank. Na de uitspraak vervolgt het (bijgestelde) gemeentelijke traject. Er is in de Schuldenwet dus niet meer een apart wettelijk traject met postblokkade en Wsnp-bewind. Komt er na schuldregeling een oude schuld in beeld? Dan krijgt de schuldeiser hetzelfde percentage als de andere schuldeisers. De gemeente of het Waarborgfonds betaalt de restschuld.
Passende hulp en toezicht. De gemeente moet erop toezien dat de klant ten minste drie jaar aan al zijn betaalverplichtingen voldoet. Er wordt budgetbeheer of -begeleiding ingezet, afhankelijk van de zelfredzaamheid van de klant. Deze hulp is niet vrijblijvend. De gemeente brengt de klant in contact met een vrijwilliger als hij dat prettig vindt. De gemeente kan ook verwijzen naar beschermingsbewind (of het zelf uitvoeren). De gemeente zal verwijzen naar betrouwbare, lokale bewindvoerders, maar de klant kiest zelf. De rechter stelt zoals gebruikelijk de inwoner onder bewind. Het enige nieuwe in de Schuldenwet is, dat de rechter eerst kijkt of de klant al bij de gemeente is geweest. Mensen zonder problematische schulden kunnen wel gewoon rechtstreeks naar de rechter voor beschermingsbewind. De Schuldenwet verandert daar niets aan. Lees meer over Bewindvoering in Schuldenwet.
Als je goed kijkt is het vooral een papieren wijziging. Een herschikking van taken en bevoegdheden. Je formaliseert staande praktijken en afspraken. Je kopieert waardevolle artikelen uit de Wsnp en Wgs. Je schrapt ‘verkwisting’ uit het BW en je schrapt het adviesrecht. Gemeenten krijgen er geen wezenlijk nieuwe taken bij. Er vervallen werkzaamheden zoals de adviesrecht-procedure, dwangakkoord, Wsnp-verklaring, schuldenbewind en Wsnp-bewind.
Het kabinet trekt de komende jaren structureel € 120 miljoen uit voor de aanpak van geldzorgen, armoede en schulden. In tabel 1 van deze bijlage bij de Kamerbrief (23 nov.) van minister Schouten zie je waar het geld naartoe gaat. Een groot deel gaat naar gemeenten.
In de Miljoenennota werd daarnaast voor 2023 en 2024 al incidenteel €75 miljoen vrijgemaakt. Een groot deel van deze middelen gaat ook naar gemeenten, zo lees je in tabel 2 van de bijlage:
Dit is een indicatieve verdeling. De komende tijd werkt het kabinet aan verdere uitwerking van de plannen. In 2024 worden waarschijnlijk delen van deze besteding voortgezet, om de continuïteit te borgen. Gezien de crisissituatie wordt een slag om de arm gehouden om de ruimte te houden om de middelen voor 2024 in te zetten waar dit het meest noodzakelijk is.
In de Kamerbrief zelf lees je niet veel nieuws, d.w.z. de belangrijkste onderwerpen kwamen eerder al aan bod op mijn blog. Behalve dan dat er volgende week al wordt gestart met één gezamenlijke Betalingsregeling Rijk. Ik postte daarover zojuist dit bericht.
Minister Schouten presenteert in een tweede brief (23 nov.) het Implementatieplan Aanpak Geldzorgen, Armoede en Schulden. Dit is een concretisering van de aanpak die het kabinet afgelopen zomer presenteerde. Ook hierin staan geen opvallende nieuwe zaken waarover ik niet al heb bericht.
In een Kamerbrief (23 nov.) geeft minister Schouten opnieuw aan dat er geen algemeen recht op een betalingsregeling komt, maar dat er wel een wetsvoorstel in voorbereiding is waarbij de rechter een betalingsregeling kan opleggen. Los van dit wetsvoorstel neemt het kabinet op dit moment stappen om – zonder tussenkomst rechter – één betalingsregeling mogelijk te maken voor betalingsachterstanden bij de rijksoverheid door de aangesloten uitvoeringsorganisaties, met de mogelijkheid om schulden te pauzeren. De eerste fase van deze Betalingsregeling Rijk start op 1 december aanstaande met CJIB, CAK en DUO. Mensen die bij die overheidsorganisaties betalingsachterstanden hebben, krijgen waar mogelijk niet meer met de verschillende organisaties te maken, maar ontvangen één gezamenlijke betalingsregeling. De beleidsregel die dit regelt is vorige week in de Staatscourant gepubliceerd.
Gemeenten mogen deze grenzen bij verordening met terugwerkende kracht tot 1 januari 2022 met de volgende bedragen verruimen:
alleenstaande € 1.500
alleenstaande ouder € 1.775
echtpaar € 2.000
Verder mogen gemeenten bepalen dat de norm voor bestaanskosten voor gepensioneerden uitgegaan wordt van de netto-AOW. De facto betekent dat ook een verhoging.
De VNG heeft de modelverordening aangepast. Als je toch de verordening gaat aanpassen, verhoog dan meteen ook in art. 3 het percentage voor de berekening van de kosten van bestaan van 90% naar 100% (dat mocht al).
In september maakte het kabinet bekend voor 2022 aanvullende middelen ter beschikking te stellen aan gemeenten voor een extra energietoeslag (€ 500 miljoen) en om lage inkomens en studenten individuele bijzondere bijstand te bieden (€ 35 miljoen). In de bijlage bij de oktoberbrief van minister Bruins Slot aan gemeenten staan de indicatieve budgetten per gemeente. Let op: het budget voor studenten gaat alleen naar studentensteden en staat in de tabel op p. 11 van de bijlage. De definitieve verdeling wordt in de decembercirculaire bekend gemaakt.
Het Lectoraat Armoede Interventies ontwikkelde samen met woningcorporaties en Nibud een interventie waarmee huurachterstanden bij jonge huurders worden teruggedrongen. Belangrijk onderdeel is dat nieuwe huurders een tweede bankrekening openen voor hun vaste lasten, daarvoor beloond worden met een cadeaubon en advies krijgen van een coach. Je leest het in deze handreiking.
Per 1 januari stijgt het sociaal minimum met ongeveer 10%. Het is dan wel zaak om de beslagvrije voet opnieuw te berekenen, anders gaat het extra inkomen naar de beslaglegger. Die beslaglegger kan ook de gemeente zijn, bijvoorbeeld als je teveel ontvangen bijstand terugvordert.
Formeel hoef je maar 1x per 12 maanden te herbereken, maar in het belang van de inwoner zouden gemeenten (en bij voorkeur natuurlijk alle beslagleggers) dat in januari direct al moeten doen.
In een brief aan minister Schouten wijst de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden erop dat de inflatiecompensatie niet altijd terechtkomt bij mensen met schulden.
Aanvulling d.d. 23/12: Recofa roept Wsnp-bewindvoerders op om vóór 1 maart 2023 een herberekening te doen.
Aanvulling d.d. 23/12: Het kabinet beraadt zich nog op mogelijkheden om ook deurwaarders te verplichten eerder een herberekening te laten maken.NB. schuldenaren mogen van de beslaglegger eisen dat zij een nieuwe berekening maken. Ze worden in een brief daarop geattendeerd. Maar bijna niemand doet dat…
Gemeenten mogen zoals bekend opnieuw een energietoeslag uitkeren. Welke huishoudens voor een vergoeding in aanmerking komen, is afhankelijk van inkomen en peildatum:
Huishoudens die in 2022 op maximaal. 120% van het sociaal minimum leefden, ontvangen een extra toeslag van €500. Voor 2022 ontvangen zij dan in totaal €1.800.
Is hun inkomen op peildatum 1 januari 2023 nog steeds maximaal 120%, dan ontvangen zij daarbovenop in 2023 nog een toeslag van €800. Is hun inkomen op peildatum 1 januari 2023 hoger dan 120%, dan ontvangen zij geen extra toeslag.
Huishoudens die in 2022 leefden van meer dan 120% en waarvan het inkomen op peildatum 1 januari 2023 onder de 120% zakt, hebben in 2023 recht op een energietoeslag van €800.
De energietoeslag 2022 komt dus op een totaalbedrag van €1.800. Daarvan kan de additionele €500 in 2022 of 2023 worden uitgekeerd. De energietoeslag 2023 is €800. Deze verdeling is zo omdat er al €500 miljoen is toegevoegd aan het budget van 2022. Het kabinet had in totaal €1,4 miljard toegezegd voor extra energietoeslag, dus daarmee valt het budget voor 2023 lager uit: €900 miljoen inclusief uitvoeringskosten.
Nog onduidelijkheid over Wet energietoeslag 2023*
SZW heeft aangegeven dat gemeenten de beleidsvrijheid hebben om een andere afweging te maken en voor zowel 2022 als 2023 €1.300 euro uit te keren. Om een goede afweging te maken, is het voor gemeenten belangrijk om inzicht te hebben in de Wet energietoeslag 2023. Het ministerie werkt aan die wet en het is nog onduidelijk wanneer erover wordt gecommuniceerd.
Schuldeisers beloven dat zij niet langer zullen verzoeken om de beëindiging van de schuldregeling als iemand een betalingsachterstand oploopt. In plaats daarvan zullen ze contact opnemen met de schuldhulpverlener. Schuldhulpverleners zeggen op hun beurt toe dat zij trajecten niet zullen afbreken als hulpvragers (tijdelijk) niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Zij stellen schuldeisers daarvan op de hoogte.
Gemeenten kunnen voor deze groep een beroep doen op het tijdelijk verbrede Waarborgfonds saneringskredieten (Wsk):
Wanneer iemand de maandelijkse aflossing van zijn saneringskrediet (gedeeltelijk) niet meer kan betalen mogen kredietbanken de aflossing tijdelijk verlagen of stopzetten. Dit kan voor maximaal 6 maanden en het Wsk vergoedt dan de gemiste aflossing. De looptijd van de regeling wordt hierbij niet verlengd.
Om te voorkomen dat een schuldbemiddeling strandt, kan de hulpverlener deze omzetten naar een SK. Vervolgens gelden de regels voor een SK zoals hierboven omschreven. Het omzetten kon overigens altijd al en zal ook na de looptijd van het verbrede Waarborgfonds mogelijk blijven. Let op: in mijn nieuwsbrief van 28/11 heb ik het wat ongelukkig geformuleerd. Je kunt het lezen als ‘het Wsk borgt ook bemiddelingen’, maar dat is dus niet het geval.
Wie begint aan een schuldregeling en geen afloscapaciteit heeft, kan normaal gesproken geen saneringskrediet krijgen. Het verbrede Wsk biedt de mogelijkheid om toch een SK te verstrekken. Voor maximaal 6 maanden vergoedt het Wsk de aflossing van het SK waarbij de totale looptijd van de regeling niet wordt verlengd.
Deze mogelijkheden zijn voor een periode van maximaal 6 maanden toepasbaar en zijn zoals het er nu naar uitziet beschikbaar vanaf 1 december.
Deze regeling is de uitwerking het voorstel dat minister Kaag deed rond Prinsjesdag.
De meest uitgebreide info vind je in dit artikel (NVVK). Elders vind je ook het verslag van de dag.
Energieleveranciers mogen pas afsluiten als ’ten minste vier weken zijn verstreken na de verstrekking van gegevens aan een instantie ten behoeve van schuldhulpverlening, of ten minste vier weken zijn verstreken na het bericht van de instantie van schuldhulpverlening dat de kleinverbruiker schuldhulpverlening ontvangt.’ Dat staat in de vandaag gepubliceerde aangepaste Regeling afsluiting kleinverbruikers en de Warmteregeling.
Op dit moment zien we in de praktijk dat sommige energieleveranciers na het afgeven van het verplichte vroegsignaal al snel tot afsluiting overgaan. Gemeenten kunnen dat tempo niet bijbenen. Vooral de NVVK heeft ervoor gelobbyd dat gemeenten meer tijd krijgen.
Afsluitverbod
Daarnaast zijn er nog vier andere procedurevoorschriften waaraan energieleveranciers moeten voldoen in de periode van 26 oktober 2022 tot 1 april 2023:
Drie betalingsherinneringen sturen;
Tot het uiterste inspannen om in persoonlijk contact te treden;
Een redelijke en passende betalingsregeling aanbieden. De betalingsachterstand hoeft niet volledig te worden afgewikkeld vóór 1 april 2023.
Heraansluitverplichting: na een verzoek om betalingsregeling moet weer weer energie worden geleverd. Deze verplichting geldt ook voor de netbeheerder.
Dit betekent dat alleen in zeer uitzonderlijke situaties mag worden afgesloten.
Uit de Monitor Schuldhulpverlening in onzekere tijden blijkt dat het aantal aanmeldingen voor schuldhulpverlening in juni 2022 voor het eerst uitkomt boven het aantal aanmeldingen van januari 2020. De corona-dip is dus achter de rug!
Het antwoord op die vraag staat in de NVVK-handreiking Begeleiding cliënten Wsnp. Daarin staat wat o.a. schuldhulpverleners kunnen doen in de volgende fasen:
Op nvvk.nl vind je filmpjes waarin o.a. WSNP- en beschermingsbewindvoerders en rechters uitleggen wat zij doen.
Voor Nederland is vanuit het Europees Sociaal Fonds (ESF) voor de periode tot en met 2027 €15,8 miljoen beschikbaar voor voedselhulp, materiële basishulp en begeleidende maatregelen. Hiervan is €2,5 miljoen specifiek voor de behoeften van kinderen.
Hier lees je alles over de criteria en de procedure voor het aanvragen van een subsidie uit het ESF. Alleen rechtspersonen zonder winstoogmerk kunnen subsidie aanvragen.
Het Inlichtingenbureau biedt vanaf medio november 2022 de mogelijkheid om belasting- en toeslaggegevens van particulieren en ondernemers digitaal op te vragen via het portaal Schuldhulpverlening. Voor particulieren gaat het om: inkomen, vermogen, toeslagen en in een later stadium ook vorderingen. Voor ondernemers kan de vermogens- en schuldenpositie worden opgevraagd.
In Rotterdam wordt geëxperimenteerd met een betaalpas waarmee mensen zelf boodschappen kunnen doen, als alternatief voor de voedselbank. Bekijk de NOS-rapportage:
Geïnteresseerd? Neem contact op met Rahma Hulsman van Voedselbank Islamitische Stichting Issalaam of Nico van Splunter van Voedselbank Yess! Ik kan je eventueel ook in contact brengen met de beleidsadviseur bij de gemeente.
In juli verhoogde het kabinet het budget voor de energietoeslag 2022 met € 550 miljoen. In Taakmutatie 2022, september 2022 bij de Septembercirculaire lees je welk deel jouw gemeente krijgt. In de meicirculaire zag je al welk deel jouw gemeente kreeg van de eerste € 854 miljoen.
Zoals je weet, mogen gemeenten in 2023 opnieuw een energietoeslag á € 1.300 uitkeren. Gemeenten krijgen hiervoor € 1,4 miljard. Het kabinet is voornemens om hiervan € 500 miljoen naar 2022 te schuiven, zodat gemeenten al in 2022 € 500 kunnen uitkeren. Hierdoor blijft er € 900 miljoen over in 2023. Over de verdeling van de middelen in 2022 ‘volgt zo spoedig mogelijk nadere informatie’. Je kunt zelf een goede inschatting maken door hetzelfde percentage te hanteren als voor 2022.
Studenten
Het kabinet blijft zoals gezegd bij haar standpunt dat studenten gebruik kunnen maken van de individuele bijzondere bijstand. Het kabinet stelt een bedrag van € 35 miljoen beschikbaar* voor de uiterste gevallen waarin dit nodig is (Septembercirculaire p. 7). Over de wijze van toekenning en de verdeling van de middelen gaat het kabinet nog in overleg met gemeenten. Ik neem aan dat studentensteden wat meer krijgen.
Verder lees je op p. 7/8: ‘Uit de uitspraak van de Rechtbank Gelderland volgt dat de individuele bijzondere bijstand dan een redelijk alternatief moet bieden voor de eenmalige energietoeslag. Aangezien de voorwaarden voor de energietoeslag per gemeente kunnen verschillen is niet in algemeen te stellen wat een redelijk alternatief is. Wel is, gezien de diversiteit in woonsituatie, het hebben van een energiecontract op naam een redelijke, aanvullende voorwaarde die gemeenten kunnen stellen. Hiermee wordt voorkomen dat studenten een beroep doen op de toeslag, terwijl ze niet onder de doelgroep vallen. Over de verdere uitwerking hiervan wordt u nader geïnformeerd.’
* Aanvulling d.d. 3/10: in Gemeentenieuws van SZW staat een tweede bedrag van € 35 miljoen ‘aan incidentele middelen om zowel via vroegsignalering als via de bijzondere bijstand gerichte hulp aan te bieden aan burgers.’
Op Prinsjesdag werd duidelijk dat gemeenten in 2023 opnieuw de energietoeslag mogen uitkeren. In deze Kamerbrief lees je: Om huishoudens in 2022 nog beter te ondersteunen, bieden we gemeenten de mogelijkheid om € 500 hiervan al in 2022 uit te keren. Gemeenten hebben onder de huidige wetgeving de tijd om de toeslag tot 1 juli 2023 uit te keren.
Studenten
In de brief staat op p.9: Het kabinet blijft bij het standpunt dat studenten als groep niet in aanmerking komen voor de categoriale bijzondere bijstand. En: Studenten kunnen […] terecht bij de individuele bijzondere bijstand.
Individuele bijzondere bijstand
Er is momenteel veel discussie over de vraag of gemeenten überhaupt individuele bijzondere bijstand mogen verstrekken voor energiekosten. Zie bijvoorbeeld deze discussie op LinkedIn. De wetgever vindt van wel. Ik denk zelf van niet; er is immers geen sprake van ‘bijzondere individuele omstandigheden’ zoals bedoeld in art. 35 Pw. Desalniettemin kun je bij mij beleidsregels en werkinstructies opvragen van gemeenten die al wel individuele bijzondere bijstand verstrekken.* Realiseer je wel dat je hiermee een precedent schept, dat dit behoorlijk in de papieren kan gaan lopen, en dat het probleem natuurlijk eerst en vooral door het rijk moet worden opgelost. Lees hier welke alternatieven er zijn om inwoners tegemoet te komen.
* Inwoners zullen uiteraard geen bezwaar maken tegen een toekenning. De accountant zal het waarschijnlijk ook bestempelen als rechtmatig, vooral wanneer college en raad zich erover hebben uitgesproken. Bij een afwijzing is nog maar de vraag wat er gebeurt. Ik denk dat de gemeente dan sterk staat, en dat de CRvB er bij een eventueel beroep in meegaat.
Het kabinet wil het Waarborgfonds Saneringskredieten inzetten om schuldregelingen te redden. Steeds meer mensen in een lopende schuldregeling kunnen vanwege de energiekosten niet meer rondkomen van het vrij te laten bedrag. Normaal gesproken betekent een nieuwe schuld: einde traject. Minister Kaag schrijft in een Kamerbrief dat het kabinet in bestuurlijke afspraken met de VNG en NVVK wil vastleggen dat ‘géén enkele schuldregeling wordt opgezegd als mensen door energiekosten niet langer een sluitende begroting hebben.’ En: ‘Hierbij hoort ook dat saneringskredieten veel vaker kunnen worden ingezet dan nu het geval is.’ Er wordt nu druk overlegd over hoe deze regeling eruit moet gaan zien, en welke rol gemeenten hebben. Lees meer op nvvk.nl.
Aansluiten bij het Waarborgfonds
Gemeenten kunnen via een kredietbank aansluiten bij het Waarborgfonds. Inmiddels zijn nu 5 van de 23 kredietbanken aangesloten: Kredietbank Nederland, Kredietbank Limburg, Stadsring51, gemeente Zwolle en GKB Assen. Een groot aantal kredietbanken is in het besluitvormingsproces om deelnemer te worden.
Gemeenten krijgen €1,5 miljard om ook in 2023 de energietoeslag á €1.300 uit te keren aan huishoudens tot 120% van het sociaal minimum (p. 69 Begroting SZW).
Het kabinet vervroegt de inkomensafhankelijke huurverlaging naar 1 juli 2023. Dit verlaagt de huren voor sociale huurders met een inkomen onder 120% van het sociaal minimum.
De basisbeurs voor uitwonende studenten wordt voor het collegejaar 2023-2024 verhoogd als tegemoetkoming voor de gestegen lasten.
Voor 2023 en 2024 is in totaal €300 miljoen extra beschikbaar voor energiebesparende maatregelen, vooral voor ‘kwetsbare’ huishoudens (p. 46 Miljoenennota). Ik vermoed dat een belangrijk deel van dit budget naar gemeenten gaat zoals eerder met de EZK-regeling.
Per 1 januari 2023 wordt het wettelijk minimumloon verhoogd met ruim 10% (inclusief de gebruikelijke indexatie). Uitkeringen zijn hieraan gekoppeld.
Huur-, zorg- en kinderopvangtoeslag en kindgebonden budget worden verhoogd.
De arbeidskorting wordt verhoogd, meer nog dan in het coalitieakkoord was aangekondigd.
Het belastingtarief eerste schijf wordt verlaagd, en ook de lasten voor MKB’ers worden verlaagd. De dekking wordt gerealiseerd door o.a. versnelde afbouw van de zelfstandigenaftrek.
Budget aanpak geldzorgen, armoede en schulden
In juli jl. presenteerde minister Schouten de ‘Aanpak geldzorgen, armoede en schulden‘. In de Begroting SZW (p. 68) staat daarover het volgende: ‘Voor de aanpak stelt het kabinet in 2023 €118 miljoen, in 2024 €102 miljoen, in 2025 €95 miljoen en vanaf 2026 structureel €73 miljoen beschikbaar. Daarnaast is het kabinet voornemens om daar bovenop vanaf 2026 structureel €27 miljoen uit de enveloppe arbeidsmarkt, armoede en schulden in te zetten voor dit doel. Deze toevoeging is afhankelijk van de uitkomsten van monitoring en evaluatie. Daarmee zou het totale structurele budget voor de aanpak op €100 miljoen komen.’ Volgens mij is nog niet bekend welk deel naar gemeenten gaat.
‘De uitzonderlijk hoge inflatie vraagt daarnaast om aanvullende, incidentele inzet. Om stapeling van sociale en maatschappelijke problemen te voorkomen wordt daarom door het kabinet incidenteel €200 miljoen extra beschikbaar gesteld.’ In de Miljoenennota wordt dit flankerend beleid genoemd (p. 45). Ik vermoed dat deze €200 miljoen wordt uitgesmeerd over 2022-2024 en ook komt uit de enveloppe armoede en schulden zoals bedoeld in de tabel op p. 44 van de miljoenennota. De middelen zijn bestemd voor enerzijds gerichte tegemoetkomingen (zoals bijzondere bijstand, voedselbanken, initiatieven die deelname van kinderen aan school en samenleving financieel borgen) en anderzijds voor extra capaciteit, snelheid en effectiviteit in de schuldhulpverlening. De precieze inzet van de middelen wordt nader uitgewerkt.
Plafond energieprijzen
Vandaag werd ook een prijsplafond voor energie gepresenteerd als een soort inlegvelletje bij de Miljoenennota.
Ga er even goed voor zitten; de indrukwekkende NVVK-documentaire ‘Ruimte voor toekomst’. In de 20 minuten durende docu vertellen hulpvragers en hulpverleners over de impact van financiële hulpverlening.
De NVVK presenteerde deze docu vorige week tijdens haar jubileumcongres.
De docu is onderdeel van een onderzoek naar de meetbare en merkbare effecten van financiële hulpverlening. In april jl. schreef ik in het artikel Schuldhulpverlening loont! over de meetbare effecten.
Dat is de stand van zaken t/m juni, volgens onderzoek van Divosa. Daaruit blijkt ook dat 34% van de gemeenten budget tekort komt voor de toeslag en/of uitvoeringskosten. Nog eens een derde heeft hier nog geen zicht op. 13% komt precies uit en 18% houdt budget over.
Het grootste deel wordt ambtshalve uitgekeerd:
De meeste gemeenten hanteren een inkomensgrens van 120% van het sociaal minimum:
Voor 58% van gemeenten komt deze grens overeen met die van het lokale armoedebeleid. Voor 17% van de gemeenten wijkt de grens juist naar boven af. Dit zijn niet per se de gemeenten die voor 130% hebben gekozen.
Studenten
In 53% van de gemeenten komen studenten niet in aanmerking. Veel gemeenten die de energietoeslag beschikbaar stellen voor studenten èn een relatief grote studentenpopulatie hebben, verbinden extra voorwaarden aan de aanvraag (zoals bewijs energienota en adres op eigen naam). Gemeenten worden niet vergoed voor deze studenten door de Rijksoverheid en kiezen er dus voor om eigen middelen in te zetten.
Individuele bijzondere bijstand
Bij tweederde van de gemeenten is het mogelijk om een aanvraag voor individuele bijzondere bijstand in te dienen voor energielasten (in dit artikel vind je voorbeelden van Utrecht en Den Haag). Bij 91% van deze gemeenten is de aanvraagprocedure toegankelijk voor inwoners die buiten de randvoorwaarden van de energietoeslag vallen. Inwoners die al de energietoeslag hebben ontvangen, kunnen bij 61% van deze gemeenten ook nog een aanvraag individuele bijzondere bijstand indienen. De meeste gemeenten zien overigens dat het nog niet storm loopt op de aanvragen individuele bijzondere bijstand. Een derde van de gemeenten heeft de individuele bijzondere bijstand (nog) niet ingeregeld.
Uitvoeringscapaciteit
Het mogelijke gebrek aan uitvoeringscapaciteit speelt voor 61% van gemeenten een rol bij het opstellen van de randvoorwaarden. 80% van de gemeenten geeft aan dat de reguliere werkzaamheden (enigszins) onder druk komen te staan door de uitvoering van de bijzondere bijstand. Hiervan geeft maar liefst 39% aan dat deze werkzaamheden sterk onder druk zijn komen te staan. Hoe is de uitvoering geregeld:
Lees het artikel Toon lef en biedt perspectief met gebruik van bestaande wetgeving van Joeri Eijzenbach (NVVK). Een artikel zoals ik het zelf had willen schrijven; concreet, to-the-point en een antwoord op de vraag wat je als gemeente kunt doen nu veel inwoners hun maandbegroting niet meer sluitend krijgen.
Een paar tips samengevat:
Het beginsel van afstemming (Art. 18 lid 1 Pw) wordt nu negatief uitgelegd (minder bijstand geven) maar biedt juist ook de mogelijkheid om maatwerk te bieden (meer bijstand geven).
Het college kan jaarlijks een premie toekennen voor zover dit bijdraagt aan zijn arbeidsinschakeling (Art. 31 lid 2 sub j). Een schuldregeling biedt de rust die nodig is om werk te zoeken en te accepteren.
De aanvraag Wgs wordt afgewezen als de maandbegroting niet sluitend is. Het tekort per maand kan voor 36 keer worden toegekend als bijzondere bijstand om de begroting toch sluitend te maken. Deze kosten vallen in de categorie ‘noodzakelijk’, want zonder bijzondere bijstand kan geen schuldhulp gekregen worden.
Ten aanzien van de bijzondere bijstand kan ook worden gedacht aan het kwijtschelden van gemeentelijke belastingen en waterschapsbelasting voor ondernemers die vallen onder de werking van de Wgs.
Een sluitende begroting zorgt ervoor dat er geen beroep gedaan hoeft te worden op aanvullende voorzieningen zoals bedoeld in de Wmo.
Ga na of de mensen met betalingsproblemen vrijwilligerswerk doen. Gemeenten kunnen vervolgens een vrijwilligersvergoeding toekennen als dat nog niet gedaan is.
Kredietbanken kunnen noodleningen of overbruggingskredieten bieden voor 36 maanden tegen 0,01% rente (gratis lenen mag vaak niet) om de begroting sluitend te krijgen. Gemeenten kunnen deze kredieten vervolgens overnemen en kwijtschelden na een succesvol doorlopen traject.
Prikkel kerken en fondsen om te komen met met maandelijkse inkomens-plus-pakketten. Geen boodschappendoos maar ‘gratis geoormerkt geld’, bijvoorbeeld op een aparte betaalpas. Lokale ondernemers kunnen profiteren van extra omzet.
De NOS meldt zojuist: Het kabinet legt de laatste hand aan een plan om mensen te helpen die door de stijgende energieprijzen hun energierekening niet meer kunnen betalen. Als ze echt in betalingsproblemen komen en dreigen afgesloten te worden, nemen de overheid en de energiebedrijven de rekening over. Bronnen in Den Haag zeggen dat de maatregel al dit jaar, nog voordat het winter wordt, kan ingaan. […]
De nieuwe regeling gaat alleen gelden voor mensen die dit jaar een nieuw energiecontract moeten afsluiten of hebben afgesloten met hogere tarieven. De verwachting is dat het overgrote merendeel van de mensen binnenkort een contract met variabele tarieven heeft.
Ook wil het kabinet verhinderen dat energiebedrijven omvallen doordat klanten niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Nadat een energiebedrijf verschillende keren een aanmaning heeft gestuurd zonder dat er betaald is, kan de klant worden aangemeld voor het overnemen van de schulden.
Ook de energiebedrijven dragen bij aan het fonds. […]
Het kabinet wil het definitieve plan vrijdag presenteren, volgens ingewijden als onderdeel van een breder plan om de gevolgen van de hoge energieprijzen ook voor dit jaar te dempen.
Sinds maart 2020 is vanwege de coronamaatregelen de invordering van teveel ontvangen toeslagen stilgelegd. Vanaf april 2022 is de invordering opgestart bij mensen die alleen in 2020 t/m februari 2022 te veel toeslagen hebben ontvangen. Vanaf deze week gaat Toeslagen de invordering hervatten bij mensen die over de jaren 2017 t/m februari 2022 te veel ontvangen toeslagen moeten terugbetalen.
Toeslagen verruimt de mogelijkheden om een betalingsregeling te treffen. In het nieuwsbericht worden geen termijnen of minimum aflosbedragen genoemd. Benadrukt wordt dat het een persoonlijke betalingsregeling is, waarbij geen rente wordt gerekend.
Aan de start van het nieuwe sport- en cultuur seizoen lanceert het Jeugdfonds vandaag de campagne Kies een club. Met de campagne wil het Jeugdfonds ouders laten weten dat zij kunnen helpen door het lidmaatschap van een club te betalen.
In de toolkit vind je beelden, teksten en filmpjes die je kunt gebruiken om het Jeugdfonds in jouw gemeente bekender te maken. In de campagne worden ouders gewezen op kieseenclub.nl.
Lees dit als je gemeente nog niet aangesloten bij het Jeugdfonds.
Je kunt daarnaast natuurlijk ook attenderen op samenvoorallekinderen.nl. Daar vinden ouders ook het aanbod van Leergeld, Nationaal Fonds Kinderhulp en Jarige Job. Lever bijvoorbeeld een tekstje aan voor de nieuwsbrief die scholen versturen naar ouders.
De NOS meldt dat er details beginnen uit te lekken over het begrotingsakkoord dat het kabinet vannacht heeft gesloten. Bronnen zeggen dat er volgend jaar vele miljarden worden uitgegeven om de koopkracht van de Nederlanders op peil te houden. Slecht nieuws is dat het kabinet tot de conclusie is gekomen dat het definitief niet mogelijk is om nog voor dit jaar extra ondersteuningsmaatregelen te nemen.
Na afloop van het nachtelijk beraad wilden de betrokkenen geen details prijsgeven, maar nu blijkt dat het minimumloon – en dus ook de gekoppelde uitkeringen – volgend jaar in één keer met 10% omhoog gaan. Dat is sneller en meer dan verwacht, want het zou in drie stappen van 2,5% gaan (volgens het coalitieakkoord).
Aanvulling 31/8 13:05 uur op nos.nl: De verlaging van de accijnzen op brandstof zoals die nu al geldt, wordt voortgezet, net als de korting op de energieprijzen. Voor de lagere inkomens gaat de inkomstenbelasting omlaag. Tegelijkertijd gaat het kindgebonden budget, dat lage inkomens krijgen, flink omhoog. Ook andere toeslagen, zoals de huur- en zorgtoeslag, worden hoger.
De plannen worden gepresenteerd op 20 september, Prinsjesdag.
Normaal gesproken maak ik na de vakantie even een overzichtje van al het nieuws dat je mogelijk gemist hebt. Deze keer is het nieuws erg eentonig en kan het je niet ontgaan zijn: Steeds meer mensen komen in de financiële problemen, en het kabinet wordt opgeroepen met oplossingen te komen.
Het rijk aan zet
Gemeenten hebben met o.a. de energietoeslag de ergste pijn wat verzacht, maar roepen het kabinet nu op om de volgende reparatie niet opnieuw bij gemeenten te beleggen. Het kabinet moet komen met landelijke maatregelen. VNG-bestuurder Peter Heijkoop noemt het een farce dat het kabinet de koopkrachtcrisis niet kan oplossen. Heijkoop denkt dat bijvoorbeeld het versneld en meer verhogen van het minimumloon een goede maatregel zou zijn. Ook een eenmalig extraatje voor mensen die zorgtoeslag ontvangen zou volgens hem veel mensen lucht kunnen geven.
Armoedebestrijding en koopkrachtbescherming moet topprioriteit zijn, vinden Nederlanders. Tegelijkertijd is er weinig vertrouwen dat de overheid deze taken goed oppakt. Dat zijn uitkomsten van een opiniepeiling die I&O Research uitvoerde voor het ministerie van SZW.
Meer armoede
Zonder nieuw beleid daalt volgens het CPB de koopkracht van huishoudens dit jaar met 6,8%, om volgend jaar met 0,6% slechts licht te herstellen. Het CPB verwacht een inflatie van 9,9%, en voor 2023 4,3%. Hierdoor neemt de armoede toe. Het aandeel personen in armoede (met maximaal een basisbehoeftenbudget) stijgt volgend jaar tot 8,1% (het was 5,7% in 2021). Voor kinderen is dat zelfs 9,8% (7,2% in 2021). Vorige maand meldde het Nibud ook al dat steeds meer mensen financieel klem zitten. Mensen in een schuldregeling komen niet meer rond met het vrij te laten bedrag. Ophoging van het vtlb is alleen een optie voor mensen met een wat hoger inkomen.
Prinsjesdag
Het CPB zegt dat de verwachting zeker sinds de jaren 90 niet zo somber was. Op Prinsjesdag publiceert het CPB een update van de verwachtingen, met daarbij de impact van eventuele extra kabinetsmaatregelen. Prinsjesdag wordt dit jaar spannender dan ooit.
Energietoeslag studenten
Tot slot nog even het laatste nieuws over de energietoeslag:
VNG is in gesprek met SZW over de gerechtelijke uitspraak dat studenten niet bij mogen worden uitgesloten van energietoeslag. Gemeente Nijmegen overweegt nog hoger beroep https://t.co/3L0hAZngox
