Eropaf!, Movisie en Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken presenteren in de publicatie Naar nul huisuitzettingen – Zo doe je dat! een sluitend model voor het voorkomen van huisuitzettingen.
De publicatie is geordend aan de hand van opeenvolgende fasen die uiteindelijk tot een ontruiming leiden. Per fase wordt toegelicht wat je kunt doen om verdere escalatie te voorkomen. De publicatie is interessant voor zowel uitvoerders als beleidsmakers.
Met ondersteuning van Schouders Eronder kun je de samenwerking met welzijnsorganisaties, werkgevers, vrijwilligers, het onderwijs en andere maatschappelijke partners verbeteren. Schouders Eronder faciliteert ‘werkplaatsen’ waarbij ketenpartners gezamenlijk een vraagstuk methodisch aanpakken. Dit gebeurt o.a. tijdens 8 bijeenkomsten en met begeleiding van experts. Lees meer.
Op 19 april was er een tweeminutendebat over armoede en schulden. De volgende moties die daar werden ingediend, zijn gisteren aangenomen:
Bekijk ook de verworpen en aangehouden moties.
In het stenogram van het tweeminutendebat vind je iets meer toelichting. En je leest op p.13 dat minister Schouten zegt: ‘Wij zijn al aan het kijken of het minnelijk en het wettelijk traject bijvoorbeeld wat meer in elkaar geschoven kunnen worden.’ #1schuldenwet.
Schoolprestaties hangen sterk samen met: inkomen en opleidingsniveau van ouders, hulpbronnen thuis en de fysieke leefomgeving. Dat blijkt uit onderzoek i.o.v. ABN AMRO foundation en Jeugdeducatiefonds.
(klik om te vergroten)
Daarom is het goed dat er een Jeugdeducatiefonds (JEF) is. Via het JEF kan de gemeente de hulpbronnen van kinderen uit arme gezinnen versterken. Het JEF is min of meer complementair aan andere bekende stichtingen zoals Jeugdfonds Sport- en Cultuur en Leergeld.
De NVVK en de Landelijke Vereniging Lokale Belastingen (LVLB) sloten deze week een convenant. De belangrijkste afspraken daarin:
De lokale belastingorganisaties moeten zelf nog hun handtekening zetten om te zorgen dat het convenant rechtsgeldig wordt. Dus wijs jouw belastingorganisatie op die mogelijkheid! En ga dan meteen ook in gesprek over aansluiting op het Schuldenknooppunt (nodig desgewenst de NVVK uit bij dat gesprek).
Jouw gemeente kan als schuldeiser ook voor niet-belasting gerelateerde domeinen een convenant met de NVVK sluiten. Dat gebeurt dan onder de paraplu van het convenant Lokale Overheid waar ook het convenant met belastingorganisaties onder valt. Aanmelden kan met het aanmeldformulier convenant lokale overheden. Kom op 23 mei en 2 juni naar de webinars over het convenant Lokale Overheid.
De RVS biedt vandaag haar advies voor verbetering van de schuldhulp aan aan minister Schouten. In deze opvolger van Eenvoud loont stelt de RVS opnieuw dat het systeem eenvoudiger moet. Het advies omvat een paar hoofdingrediënten van 1 Schuldenwet:
De RVS pleit verder voor onder meer uitbreiding van de vroegsignalering, wettelijk recht op betalingsregeling en meer aandacht voor nazorg.
Steeds meer gemeenten verstrekken het leefgeld voor Oekraïense vluchtelingen via een betaalpas. Eerder postte ik een voorbeeld van zo’n pas. De gemeente Raalte ging hiermee aan de slag. Maar er zijn meer passen. Een overzicht van passen en de functionaliteiten vind je hier (excel).
Let op, als je goed kijkt zijn sommige passen ook geschikt om bijzondere bijstand of andere minimaregelingen op te storten en de uitgaven te oormerken (je kunt bijvoorbeeld alleen witgoed kopen). Je kunt sommige passen gebruiken als minimapas of als betaalpas bij een budgetbeheerrekening, en soms zit er ook een app bij.
Dat wisten we natuurlijk al. Tien jaar geleden toonden twee verschillende onderzoeken dat al aan. De NVVK heeft het nu opnieuw laten uitzoeken. Met een geheel andere onderzoeksopzet, maar met ongeveer dezelfde uitkomst: elke geïnvesteerde euro levert het dubbele op!
In dit onderzoek zie je bovendien mooi hoe de situatie van de hulpvrager verbetert op meerdere leefgebieden (p. 7):
De impact van schuldhulp is uitgedrukt in cijfers. Daarnaast brachten hulpverleners en hulpvragers – gewapend met een camera – de impact letterlijk in beeld. Bekijk de trailer:
Dus geef deze boodschap nog even mee bij de collegeonderhandelingen in jouw gemeente!
Dat volgt uit een uitspraak van de CRvB. De gemeente Groningen biedt zelf kosteloos beschermingsbewind. De gemeente ziet dit als voorliggende voorziening en vergoedt daarom niet de kosten van beschermingsbewind bij andere bewindvoerders. De CRvB zegt nu dat Groningen wel bijzondere bijstand moet blijven verstrekken als de cliënt niet naar de gemeentelijke bewindvoering wil overstappen.
Twee jaar geleden keurde de rechter de Groningse werkwijze nog goed. De CRvB stelt nu dus dat de werkwijze voor cliënten die al een particuliere bewindvoerder hebben niet goed is. Maar de uitspraak zegt niets over nieuwe bewindvoeringen.
Andere gemeenten hebben (nog) niet zoveel aan deze uitspraak, omdat de situatie in Groningen bijzonder is. De gemeente merkte schuldenbewind in 2014 aan als activiteit in het algemeen belang. De gemeente ‘s-Hertogenbosch nam ook zo’n algemeen belangbesluit, maar daar zette de rechter vorig jaar jaar een streep doorheen. ‘s-Hertogenbosch is overigens wel in beroep gegaan tegen die uitspraak. Dus wordt weer vervolgd…
Vanaf 1 april 2022 geldt een basisbedrag voor de studietoeslag die studenten met een medische beperking bij de gemeente kunnen aanvragen. De nieuwe regels vervangen de individuele studietoeslagregels uit 2015.
De regeling wordt gefinancierd vanuit middelen die in 2015 – 2018 voor de studietoeslag aan het gemeentefonds zijn toegevoegd (zie p. 50 van meicirculaire 2015).
Op divosa.nl vind je de volgende documenten:
Bekijk op divosa.nl ook het webinar van 29 maart jl.
Minister Schouten kwam gisteren in het Kamerdebat over de stijgende energieprijzen met een toezegging. ‘Als blijkt dat gemeenten meer nodig hebben, dan geven wij de garantie dat gemeenten dat ook gecompenseerd krijgen.’ Dat meldt de NOS.
Aanvulling 28/4: Kabinet trekt € 175 miljoen extra uit voor de gemeentelijke energietoeslag. In totaal is nu € 854 miljoen beschikbaar.
Per 1 april wijzigt de studietoeslag. De nieuwe studietoeslag kent geen vermogenstoets en loopt op naarmate de student ouder wordt, tot een bedrag van € 300 per student. Dat wisten we al. Wat nieuw is, is dat het kabinet van de studietoeslag een minimumbedrag heeft gemaakt. Het staat gemeenten vrij om het bedrag te verhogen. Dat maakte minister Schouten vandaag bekend.
Er wordt gewerkt aan een leefgeldregeling voor Oekraïense vluchtelingen. In deze Kamerbrief (21/3) schetst het kabinet de contouren. Veel gemeenten lopen al vooruit op de inwerkingtreding. Het kabinet geeft in de brief ook aan dat dat mag.
De toelage is ongeveer € 60 per week per persoon. Voor Oekraïners in de particuliere opvang is er een aanvullende verstrekking. Sommige gemeenten verstrekken het bedrag contant. Je kunt het ook op een pas zetten. BuyProxy biedt daarvoor een oplossing. Bekijk het aanbod, de Q&A en rubrigo.nl.
Er zijn vast meer oplossingen, maar daar heb ik nu (nog) geen zicht op. En voor de goede orde: ik word niet betaald hiervoor.
Op Divosa.nl vind je vragen en antwoorden over de energietoeslag, en de bijgewerkte handreiking (22/3). Je kunt er ook de webinar van afgelopen dinsdag terugkijken.
De kantonrechter heeft Budget Adviesbureau Deventer (BAD) ontslagen als bewindvoerder van ruim 400 mensen. Lees het artikel op rechtspraak.nl en de raadsmededeling. Heel pijnlijk, vooral voor de cliënten natuurlijk. Precies een jaar geleden leek het nog reparabel.
In deze Kamerbrief (14 maart) schrijft minister Schouten dat zij het volgende wil doen om de schuldhulpverlening te verbeteren:
Ze doet haar voorstellen naar aanleiding van de Verkenning stelsel schuldhulpverlening. De verkenning werd gedaan na een motie over samenvoeging minnelijk-wettelijk. Vanuit dat perspectief zijn de voorstellen van Schouten op zich sympathiek, maar wel weer pleisters op een scheefgegroeid proces. Hoe voorkomen we dat schuldhulpverleners en bewindvoerders elkaar straks bij die begeleiding (punt 2) in de weg gaan lopen, en dat de klant niet meer weet bij wie hij moet aankloppen? Het kwaliteitskader (punt 3) is tot heden nog geen garantie voor goede schuldhulpverlening (zie bijvoorbeeld de problemen rond Plangroep). De normen in het kwaliteitskader kun je beter afzonderlijk vastleggen in wetgeving. En ook de reactietermijn (punt 1) en het moratorium (punt 4) zijn veel minder relevant als je straks in één Schuldenwet vastlegt hoe we in Nederland schulden regelen en wat daarvan de consequenties zijn voor schuldeisers en schuldenaren.
De oplossing voor problematische schulden hebben we namelijk al! We vegen de schulden bij elkaar, kijken hoeveel iemand in drie jaar kan aflossen, en de rest wordt kwijtgescholden door schuldeisers. We hebben het traject daar naartoe echter nodeloos ingewikkeld gemaakt.
Hoe mooi zou het zijn als de Tweede Kamer wel het grote plaatje ziet en een voorstel doet om de schuldenwetgeving te stroomlijnen in één nieuwe Schuldenwet.
Invoering van de Schuldenwet is geen stelselwijziging. Het is een codificatie van een bestaande minnelijke en wettelijke praktijk die is gegroeid sinds de invoering van de Wsnp in 1998. De Schuldenwet schrijft voor hoe gemeenten schulden moeten oplossen. Dat betekent dat de rechter er straks alleen nog aan te pas komt als een schuldenaar of schuldeiser meent dat de gemeente de Schuldenwet niet goed uitvoert. Dat is hoe wetgeving zich ontwikkelt volgens het subsidiariteitsbeginsel.
De Schuldenwet brengt ook geen fundamentele wijzigingen aan in de (eigendoms)rechten en plichten van schuldeisers en schuldenaren. De oplossing blijft immers dezelfde: er is een vrij te laten bedrag, er wordt drie jaar afgelost, schuldeisers schelden een deel kwijt en er wordt geborgd dat de schuldenaar zijn betalingsverplichtingen nakomt en zich maximaal inspant om te besparen en inkomen te verhogen.
De belangrijkste uitgangspunten voor de verdere uitwerking van de Schuldenwet:
Nick Huls, grondlegger Wsnp, schrijft dat dit kán en nodig is. Lees de voordelen en wat er misgaat in het huidige stelsel. Tot slot nog wat aanvullende opties.
(Dit artikel is bijgewerkt tot 5 april – zie aanvullingen onderaan)
Gemeenten kunnen beginnen met uitkeren energietoeslag. Dat staat in de brief die minister Schouten op 15 maart samen met het wetsvoorstel stuurde naar de Tweede Kamer.
De wetswijziging zelf omvat slechts een paar regels. Het regelt dat gemeenten ambtshalve mogen verstrekken. En verder hebben gemeenten bij draagkrachtberekening en doelgroepafbakening dezelfde beleidsvrijheid als bij andere vormen van categoriale bijzondere bijstand. In de Memorie van Toelichting wordt wel de wens uitgesproken dat gemeenten geen vermogenstoets hanteren. In de wet wordt niet de hoogte van de toeslag genoemd, dus ook die mag je in principe zelf bepalen, eventueel gedifferentieerd naar leefsituatie. In de MvT staat nog het richtbedrag van € 200. Vorige week verhoogde het kabinet dit naar € 800.
Minister Schouten heeft het wetsvoorstel meteen ook maar naar de Eerste Kamer gestuurd met het verzoek er snel een klap op te geven.
Ondersteuning gemeenten
Op divosa.nl vind je de volgende documenten:
Budgetten per gemeente
Eerder schreef (p. 4) het kabinet al dat de toeslag wordt verhoogd van € 200 naar € 800 en dat gemeenten hiervoor € 480 miljoen extra krijgen, dus in totaal € 680 miljoen. De middelen worden bij meicirculaire 2022 aan gemeenten uitgekeerd.
Bekijk hier de budgetten per gemeente. Let op: deze heb ik zelf berekend o.b.v. een overzicht dat bij een recente circulaire zat, maar die ik helaas niet meer kan vinden. Maar je kunt het eventueel zelf nog narekenen bijvoorbeeld o.b.v. deze bijlage bij de decembercirculaire 2020 op rijksoverheid.nl. Vul op het 2e tabblad je gemeentecode in. Vervolgens zie je op het tabblad ‘bijzondere bijstand’ het bedrag dat je in 2021 kreeg uit de pot van toen €5 miljoen. Bereken het percentage en pas dat toe op de huidige pot van € 680 miljoen. Ik zie dat er soms wel afwijkingen zijn ten opzichte van ‘mijn’ berekening, maar ik kan dat helaas niet verklaren (misschien omdat er bij het relatief kleine bedrag van € 5 miljoen anders wordt afgerond?). NB. Dit is natuurlijk niet zoals het in werkelijkheid berekend wordt. De werkelijke berekening is heel ingewikkeld, omdat er rekening wordt gehouden met tientallen indicatoren (zoals inwonertal, bijstand, etc.). Maar ik ga ervan dat die indicatoren niet van het ene op het andere jaar gigantisch wijzigen.
Aanvullingen
De NOS meldt zojuist:
Het kabinet heeft besloten tot een pakket aan maatregelen dat de energieprijzen moet dempen om de koopkracht te verbeteren. Er is € 2,8 miljard mee gemoeid. De steun duurt in ieder geval een half jaar.
Minima krijgen een hogere tegemoetkoming via de gemeenten voor de hoge energierekening. Het eerder toegezegde bedrag van € 200 wordt verhoogd met € 600 tot een totaal van € 800. “Het is belangrijk dat deze mensen zo snel mogelijk hun geld krijgen zodat ze hun energierekening kunnen betalen”, zegt minister Van Gennip van SZW.
Aanvulling d.d. 11/3: Lees het nieuwsbericht op rijksoverheid.nl (bevat geen extra info).
Net als bij de energietoeslag wacht Rotterdam niet op landelijke wetgeving. Minister Schouten wil de kostendelersnorm voor jongeren afschaffen per 1 januari 2023. Maar de gemeente loopt vooruit op wat in het coalitieakkoord staat en schaft al per 1 juli 2022 de kostendelersnorm af voor Rotterdammers tot 27 jaar.
Nick Huls, emeritus hoogleraar rechtssociologie Leiden, is één van de belangrijkste grondleggers van de Wsnp. In dit artikel legt hij uit waarom het tijd is om de volgende stap te zetten:
Volgend jaar bestaat de Wsnp 25 jaar, de wet die kwijtschelding van schulden veranderde van een gunst, verleend door de crediteur, tot een recht, opgeëist door de debiteur. Eind 2021 hadden 170.000 mensen via de rechtbank een ‘schone lei’ gekregen. Dit is een mooi aantal, maar in feite is de Wsnp naar de marge verdwenen. Terwijl de aantallen mensen met problematische schulden stegen, daalde de instroom van de Wsnp voortdurend.
Het wettelijk traject is naar de achtergrond gedrongen door het minnelijk traject van de gemeenten, dat steeds strakker juridisch genormeerd is in de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening, maar ook door het schuldenbewind uit boek 1 Burgerlijk Wetboek, de wijkteams en vrijwilligersorganisaties. Er is een onoverzichtelijk geheel van instanties ontstaan die onvoldoende samenwerken.
Politieke en maatschappelijke consensus
Gelukkig bestaat er tegenwoordig in de Tweede Kamer een brede politieke consensus (de motie Beukering en de motie Jetten) om de reguleringsstructuur van het schuldenveld te integreren.
Binnen het professionele veld bestaat er consensus over oplossingen die voor alle partijen acceptabel zijn. Ook crediteuren hebben er belang bij dat betalingsproblemen snel worden gemeld. De Nationale schuldhulproute (NSR) is een voorbeeld van een initiatief vanuit de commerciële sector om grote groepen burgers de weg naar voorlichting en hulp te wijzen bij financiële problemen.
Binnen de deurwaarderswereld rijpt het inzicht dat de marktwerking tot een aantal perverse prikkels bij de incasso heeft geleid. De KBvG probeert de bakens te verzetten door het promoten van collectieve regelingen zoals het Digitaal Beslagregister.
De overheid heeft van oudsher tot taak sociaal zwakke burgers te beschermen, maar recentelijk kwamen door de uitgebreide verhaalsmogelijkheden en preferenties van de Belastingdienst veel burgers in grote problemen bij de kindertoeslag-affaire. Bovendien schoot de bescherming door de bestuursrechter schromelijk tekort.
Er bestaat dus een window of opportunity voor nieuw beleid.
Oplossingsrichting
Kort nadat de NVVK in 1979 de Gedragscode m.b.t. schuldsanering, -bemiddeling en -regeling introduceerde, stelde ik in mijn proefschrift (1981) voor om de kantonrechter de bevoegdheid te geven een minnelijk voorstel tot ‘afkoop van schulden’ (doorgaans inclusief kwijtschelding) van een gemeentelijke kredietbank (gkb) algemeen verbindend te verklaren indien niet alle crediteuren akkoord gaan.
Deze gemeentelijke uitvinding om kwijtschelding van schulden mogelijk te maken, is via de Commissie Mijnssen door de molen van het begrippenapparaat van de Faillissementswet (uit 1896!) gehaald. Hierdoor is in de Wsnp kwijtschelding getransformeerd tot een loodzware juridische interventie. De WSNP-rechter was bedoeld als stok achter de deur voor het minnelijk traject, maar die rol is nooit goed uit de verf gekomen (Jungmann, 2006). Thans spelen de gemeenten de hoofdrol en is de rechter – overigens ook door eigen toedoen – gemarginaliseerd.
In deze bijdrage stel ik voor om via één geïntegreerde schuldenwet het oorspronkelijke idee uit 1979 zodanig aan te passen dat in de toekomst veel meer mensen met schulden beter en sneller geholpen kunnen worden.
De gemeente
Burgers met problematische schulden kunnen zich tot vele instanties wenden: tot de gemeente, maar ook tot budgetcoaches, gecertificeerde vrijwilligers en andere professionele hulpverleners. Als schuldsanering de meest aangewezen optie is, moeten de deskundige hulpverleners zo snel mogelijk een voorstel formuleren.
Grote crediteuren, die landelijk werken zijn gebaat bij uniforme landelijke toelatings- en aflossingsnormen. Deze moeten worden vastgelegd in een AMvB, die op alle professionele hulpverleners van toepassing is. Landelijke normering draagt bij tot rechtsgelijkheid. Debiteuren èn crediteuren weten dan waarop ze kunnen rekenen.
Als de professionele hulpverleners het verzoek om sanering afwijzen, kan de burger in beroep gaan bij de schuldenrechter. Crediteuren die het niet eens zijn met een saneringsvoorstel, kunnen zich eveneens tot de rechter wenden.
De schuldenrechter
Omdat thans veel debiteuren niet verschijnen als een crediteur een vordering bij de rechtbank instelt, moeten zij een prikkel krijgen om wèl naar de rechtbank te komen. Het verstekvonnis is meestal een probleem vergrotende rechterlijke interventie (De Savornin Lohman, 2022).
Een eerste stap op weg naar probleemoplossende schuldenrechtspraak is wijziging van art 6:29 BW, zodat de rechter een betalingsregeling voor een individuele schuld kan treffen. Als deze mogelijkheid aan de debiteur wordt meegedeeld in de aanmaning, wordt het aantrekkelijk om wèl voor de rechter te verschijnen.
In de tweede plaats kan de rechter een collectieve schuldregeling opleggen als de burger tijdelijke betalingsproblemen heeft, maar binnen een redelijke termijn wèl al zijn schulden kan betalen. Het voorstel van een geregistreerde schuldregeling door de gerechtsdeurwaarder (Otter c.s. 2021) en het in België ontwikkelde My Trust O model kunnen hier als inspiratie dienen.
In de derde plaats moet het mogelijk worden gemaakt dat de rechter bijeen problematisch schuldenpakket direct een schuldsanering uitspreekt zonder dat eerst een minnelijk traject doorlopen is.
De schuldenfunctionaris
Het is gewenst om schuldenfunctionarissen, waarmee thans in enkele pilots wordt geëxperimenteerd, (Bureau Bartels, 2021) bij alle rechtbanken aan te stellen. Het is het effectiefst dat de gezamenlijke gemeenten in het arrondissement deze functionarissen bij de rechtbank detacheren. Zij moeten immers goed de weg weten in de wereld van de minnelijke schuldhulpverlening. Zij zijn een schakel tussen het juridische en het sociale domein.
De schuldenfunctionarissen hebben tot taak om debiteuren met betalingsproblemen die naar de rechtbank gekomen zijn, op te vangen en eventueel te verwijzen naar een passende instantie. Zij kennen de sociale kaart van het arrondissement en de verschillende modaliteiten van schuldhulp. Verder assisteren ze de rechter vanuit een ondersteunende en faciliterende rol.
Professionalisering van de schuldhulpverlening
Ter ondersteuning van de schuldsanering door de gkb’s heeft de rijksoverheid €30 miljoen beschikbaar gesteld voor een revolverend waarborgfonds om de risico’s voor de gemeenten af te dekken. Dit fonds gaat zakelijke criteria aanleggen voor de borgstelling.
Recentelijk werd gesignaleerd dat de maximumrente van 10% voor consumptieve kredietverlening in (kleinere) gemeenten zou kunnen leiden tot stopzetting van de sociale kredietverlening (Brasser). Het is gewenst met het oog op de rechtsgelijkheid dat sociaal krediet in alle gemeenten beschikbaar is. Ik stel voor om de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) een rol te geven om zeker te stellen dat deze twee ‘bank-achtige’ taken op een zakelijke manier worden uitgevoerd.
Op ICT-gebied is er een wereld te winnen in de hulpverlening. Initiatieven als het schuldenknooppunt, de rol van het BKR bij vroegsignalering en het schuldendashboard zijn veelbelovende projecten om burgers sneller te bereiken en te helpen.
Het college van Rotterdam heeft gisteren besloten niet te wachten op de wetswijziging en eerder tot uitbetaling van de energietoeslag over te gaan. Dat staat in deze raadsbrief.
De eenmalige energietoeslag van € 200 wordt in tranches toegekend aan Rotterdammers met een inkomen tot 130% van de bijstandsnorm:
Rotterdammers kunnen voor de laatste informatie kijken op Rotterdam.nl of bellen naar 14 010.
In Gemeentenieuws vandaag een update over de Studietoeslag. De studietoeslag is geen bijzondere bijstand meer, maar wordt per 1 april een zelfstandige uitkering op grond van de Participatiewet. Deze kent geen vermogenstoets. Volgens mij hoef je geen beleidsregels meer te maken.
Let op, er is overgangsrecht. Als je al een hoger bedrag hebt toegekend, dan houdt betrokkene dit hogere toegekend recht voor de duur van de toekenning. Is het toegekende bedrag lager, dan moet je het verhogen.
Minister Schouten heeft vandaag het wetsvoorstel, dat nodig is om de gemeentelijke energietoeslag te kunnen verstrekken, voor advies naar de Raad van State gestuurd.
In Gemeentenieuws wordt bevestigd dat gemeenten zelf een inkomensgrens mogen bepalen, en dat er geen vermogenstoets hoeft plaats te vinden. Je mag ambtshalve verstrekken aan bijstandsgerechtigden, maar ook aan andere minima waarvan je de rekeningnummers hebt.
Bekijk de budgetten per gemeente (let op: zelf berekend, dus geen garanties). Gemeenten hoeven geen aparte financiële verantwoording aan het Rijk af te leggen.
Schouten schrijft: ‘Daarbij bezie ik nog de mogelijkheden om gemeenten bij de uitvoering van de eenmalige energietoeslag te ondersteunen, bijvoorbeeld door het opstellen van voorbeelden van beleidsregels en beschikkingen.’
Het kan dus nog wel even duren* voordat je kunt gaan uitkeren 🙁 En gezien de huidige ontwikkelingen is het zeer de vraag hoeveel zoden €200 aan de dijk zet. De PVV deed eerder deze week al een initiatiefwetsvoorstel om het bedrag te verhogen naar €600.
Wacht niet op het landelijke beleidskader, maar kijk wat je nu al kunt doen. En kijk even wat Platform31 te bieden heeft:
Aanvulling: de VNG verzoekt SZW om gemeenten de mogelijkheid te geven om te anticiperen.
Den Haag innoveert in schuldhulpverlening, schreef ik ruim een jaar geleden. In een voortgangsbrief kijkt de gemeente nu terug en vooruit op het armoede- en schuldenbeleid. Vorige week bood het college de brief aan aan de gemeenteraad, Koningin Máxima en minister Schouten. Er staan een paar interessante initiatieven in.
Nieuw is de individuele bijzondere bijstand voor de hoge energierekening (p. 10).
Wil je dit in jouw gemeente ook? Ik heb wat collegebesluiten, werkinstructies e.d. liggen waarmee je dit in jouw gemeente snel kan invoeren. Den Haag deed dit overigens zónder collegebesluit. Kan ook prima.
Een ander initiatief – niet nieuw – is de Helpdesk Geldzaken (p. 5). Bekijk ook het filmpje op helpdeskgeldzaken.nl. Door de adviezen en besparingen, op 31 laagdrempelige locaties in de stad, neemt het besteedbaar inkomen toe met gemiddeld €50 per maand.
Nieuw, en volgens mij uniek in Nederland, is verder het Perspectiefkrediet voor ondernemers (p. 18).
Een initiatief waar we waarschijnlijk meer van gaan horen is de Rode Knop (p. 23).
Niet te verwarren met de Blauwe Knop.
Een niet-uitputtend overzicht van overige initiatieven, oud en nieuw:
Illustratie in de voortgangsbrief
Eind vorig jaar presenteerden we het voorstel voor een nieuwe Schuldenwet. In verschillende artikelen belichten we onderdelen daarvan. In dit artikel kijken we vanuit het perspectief van schuldeisers.
Wgs en Wsnp borgen onvoldoende de belangen van schuldeisers
Schuldeisers moeten te vaak lang wachten op een voorstel of überhaupt een bericht van de schuldhulpverlener. Ze krijgen afwijkende voorstellen van gemeenten, moeten in veel gemeenten te veel kwijtschelden en te lang wachten tot het geld op de rekening staat. Gemiddeld moeten schuldeisers 95% van hun vordering kwijtschelden. De doorstroom naar de Wsnp verloopt moeizaam en is door veel schuldeisers helemaal niet gewenst, omdat het weer extra tijd kost en omdat ze daar nóg minder van hun vordering terugkrijgen.
Mede daarom worden in de Schuldenwet de Wgs, Wsnp en bewindvoering samengevoegd. Voor schuldenaren en schuldeisers is er dan één loket met daarachter één regisseur en een eenduidig traject. Gemeenten voeren de schuldenwet uniform uit en mogen schuldregelingen opleggen volgens in de wet vastgelegde criteria, en meestal met een saneringskrediet. Schuldeisers die het niet eens zijn met de regeling, kunnen naar de rechter.
Voordelen Schuldenwet
De voordelen van de Schuldenwet voor schuldeisers op een rij:
Michel van Leeuwen directielid en gerechtsdeurwaarder bij Flanderijn, ziet zeker de voordelen van de Schuldenwet en de één-loketgedachte. ‘Dat is dus ook de reden dat we aangesloten zijn bij Nederlandse Schuldhulp Route en rechtstreekse afspraken hebben met de grote gemeenten over doorverwijzingen. Schuldeisers zijn best bereid om (schuld)hulpverleners hun werk te laten doen, maar ze willen wel voortgang zien en op de hoogte blijven van het traject. En door de versnippering en de kwaliteitsverschillen is dat nu echt een probleem.’
Schuldeiser als vroegsignaleerder
Rémi Langenberg, strategisch adviseur bij het CAK zou graag zien dat (overheids)schuldeisers meer de mogelijkheden en verantwoordelijkheden krijgen om mensen door te geleiden naar schuldhulpverlening. ‘In het kader van wettelijke vroegsignalering mogen woningcorporaties, zorgverzekeraars en water- en energiebedrijven betalingsachterstanden melden bij gemeenten. Het CAK mag en doet dat ook al voor de wanbetalersregeling zorgpremie. Zou het niet mooi zijn als ook andere overheidsorganisaties zoals Belastingdienst, SVB, UWV, gemeentebelastingen, sociale dienst, DUO en CJIB dat ook zouden mogen doen? Zij hebben namelijk ontzettend veel mensen met financiële problemen in beeld die niet bekend zijn bij de gemeentelijke hulpdiensten. Soms is het meer ‘laatsignalering’ dan vroegsignalering, maar beter laat dan nooit. Op die manier maken we een groot deel van de thans onzichtbare armoede voor de gemeenten inzichtelijk. En als we dat dan ook nog gezamenlijk mogen doen, als één overheid, dan faciliteren we het lokale domein maximaal in hun toch al complexe uitvoeringsopgave. Uitvoerders, beleid en politiek hebben hierin ook een gemeenschappelijke doelstelling: snellere en eenvoudiger hulpverlening. Waarmee burgers weer sneller perspectief op een schuldenvrije toekomst krijgen.’
Michel van Leeuwen vult het lijstje van overheidsorganisaties aan met de gerechtsdeurwaarders. ‘Ondanks alle initiatieven op het gebied van preventie en vroegsignalering komen veel mensen pas in actie zodra ze met de gerechtsdeurwaarder worden geconfronteerd. Zeker de grotere kantoren beschikken over veel data waarmee zij een goed zicht hebben op de financiële situatie van de schuldenaar en kunnen daarmee goede analyses maken over de problematiek. De ene keer zal er aangestuurd moeten worden op een betaling, de andere keer op hulp. Schuldeisers en schuldenaren moeten erop kunnen vertrouwen dat de meest passende interventie wordt ingezet. Daarbij is het ook belangrijk dat er aandacht komt voor het verdienmodel waarbij het betekenen van een dagvaarding wel wordt betaald maar een warme overdracht richting hulpverlening niet.’
Stichting ONSbank heeft een beproefde methode om jongvolwassenen met schulden weer perspectief te geven. Nodig ONSbank uit in jouw gemeente!
Gedurende drie maanden volgen de jongeren elke week een workshop van 2 uur in groepsverband. Dit culturele workshopprogramma laat hen zien dat verandering in hun leven mogelijk is. Door deze persoonlijke ontdekkingstocht raken ze een deel van de stress kwijt, worden ze zich bewuster van hun identiteit, wordt hun zelfvertrouwen versterkt en worden ze geholpen hun dromen voor de toekomst vorm te geven. De workshopleiders en groepscoaches helpen de jongeren om hun kijk op zichzelf te veranderen: de jongeren zien zichzelf niet meer als slachtoffer van het systeem, ze ontwikkelen een nieuw en eigen perspectief, waarmee ze hun toekomst kunnen opbouwen.
Het programma is vooral bedoeld voor de stabilisatiefase. Je kunt altijd instromen, ook
als je geen woonadres of inkomen hebt. ONSbank maakt met de gemeente en hulpverleningsorganisaties afspraken over het aandragen van jongeren en hun begeleiding tijdens en na het traject.
De schuldrustcoaches spreken de taal van de jongeren en zijn bovendien ervaren creditmanagers met een relevant netwerk bij schuldeisers. Onderdeel van het traject is dat de jongere het gesprek aangaat met zijn of haar schuldeisers, onder begeleiding van een schuldrustcoach. Doel is schuldrust en betalingsregeling. En de schuldeiser wordt bewogen om de schuld terug te brengen naar de nominale schuld, dus zonder rente, boetes en administratiekosten.
Op de routekaart op p.3 van deze handreiking wordt het programma helder samengevat. Kijk voor meer info op onsbank.nl of neem contact op met Marie-Louise Voors.
Dus niet volgens de verdeelsleutel energiearmoede die EZK hanteerde voor Ondersteuning aanpak huishoudens met energiearmoede (vanaf p. 6).
Bekijk hier de budgetten per gemeente (linker kolom). Zelf berekend, dus geen garanties.
Naar verwachting wordt ‘deze week of volgende week’ het landelijk beleidskader gepubliceerd. Houd dit blog in de gaten.
Vanaf 14 februari stelt het ministerie van VWS gratis antigeenzelftesten en mondkapjes beschikbaar aan gemeenten. Het is de bedoeling dat gemeenten die geven aan mensen met lage inkomens of in bepaalde wijken.
Meer informatie vind je op rijksoverheid.nl en in de brief die jouw wethouder eerder deze week kreeg van het ministerie van VWS.
Aanvulling d.d. 25/2: In Gemeentenieuws lees je hoe je kunt bestellen als je de brief van aan de wethouder niet kunt vinden.
KIS presenteerde eerder deze week de Wijkmonitor met cijfers over o.a. inkomen, migratieachtergrond, opleidingsniveau en leefomstandigheden op gemeente- en wijkniveau.
Op het gebied van arbeid en inkomen ziet KIS zorgwekkende leefomstandigheden van mensen afkomstig uit Eritrea en Syrië. Zo is het percentage werkzoekenden onder mensen met een Syrische achtergrond 55%, en met een Eritrese achtergrond 43%. Ter vergelijking: het percentage werkzoekenden zonder migratieachtergrond (15-65 jaar) was 3,9% in 2019. Hoge percentages, ook al is dat voor een groot deel te verklaren uit de forse nieuwe instroom van asielzoekers uit deze landen vanaf 2015. Het is ook hoger dan onder inwoners met een Marokkaanse achtergrond, die op hun beurt (met ruim 16%) vier keer vaker werkzoekend zijn dan gemiddeld.
‘De cijfers kunnen een aanleiding zijn voor accenten in het gemeentelijke armoedebeleid’, zegt KIS. ‘De cijfers maken bijvoorbeeld duidelijk dat de armoede het grootst is onder mensen met een Syrische achtergrond, maar dat zij relatief weinig gebruik maken van schuldsanering. Cijfers in de monitor zijn natuurlijk beschrijvend en geven geen verklaringen, maar het is bekend dat statushouders een groot risico lopen om in problematische schulden te geraken. Vaak starten ze bijvoorbeeld al met schulden, omdat er schulden zijn gemaakt om de reis naar Nederland te bekostigen. En om de lessen voor het inburgeringsexamen te betalen sluiten statushouders een lening af bij DUO. Mogelijk is de schuldsanering niet voldoende bekend bij statushouders die relatief kort in een gemeente gevestigd zijn.’
Lees het onderzoeksrapport met alle landelijke cijfers en bevindingen.
Schuldhulpverleners moeten bij BKR melden dat een klant schuldhulpverlening krijgt voor problematische schulden.
Heb je de schuldhulpverlening uitbesteed aan een gemeenschappelijke regeling dan sluit die GR namens jouw gemeente aan bij BKR. Heb je de schuldhulp uitbesteed aan een private schuldhulpverlener – bijvoorbeeld Plangroep, Kredietbank Nederland of Sociaal.nl – dan moet je als individuele gemeente aansluiten bij BKR. Maar het operationele berichtenverkeer kan wel via deze gemandateerde partij plaatsvinden.
Dit is dus anders dan wat er in november stond in een brief van de BKR aan jouw gemeente. Het is de uitkomst van overleg tussen NVVK, VNG, BKR en SZW.
BKR stuurt binnenkort alle gemeenten en GR’en die nog niet zijn aangesloten een e-mail met uitleg en een aanvraagformulier. Zodra het aanvraagformulier is ondertekend en de uitvoerende organisatie is aangesloten bij BKR, kunnen alle beschikkingen (ook met terugwerkende kracht) worden geregistreerd. Wil je gelijk aansluiten of meer informatie, neem dan contact op met BKR via 088-150 2600 of kcczakelijk@bkr.nl.
Gemeenten die op 1 januari 2021 de schuldhulpverlening niet door een NVVK-lid lieten uitvoeren, betalen aansluitkosten.
In de geactualiseerde Handreiking gegevensuitwisseling BKR voor schuldhulpverlening en het Uitvoeringsdocument inzake aansluiting en registratie BKR lees je meer over aansluiting en de voorwaarden.
In de handreiking lees je op p. 9: ‘Alleen gemeenten waar op 1 januari 2021 nog geen NVVK lid als uitvoerder werkzaam was, betalen aansluitkosten. Daarnaast betaalt een gemeente een vergoeding als zij de gegevens van een inwoner in de registers bij BKR opvraagt. Registreren kost geen geld. Voor iedere juist aangeleverde en tijdig geregistreerde beschikking (binnen 4 weken na ondertekening) ontvangt de gemeente een vergoeding van BKR. BKR stelt hiervoor een kosten- en vergoedingenoverzicht ter beschikking. Dit overzicht is bij BKR op te vragen.’
Kom op 17 februari naar het (be)spreekuur BKR-registratie voor schulphulpverlening van VNG Realisatie.
Bron: VNG
Het Waarborgfonds (WBF) krijgt steeds meer vorm. De verwachting is dat een aantal kredietbanken er in de loop van februari gebruik van kan gaan maken.
Met de nieuwe Training Toolkit Schuldendomein van de VNG kunnen gemeenten hun medewerkers trainen op de nieuwe en gewijzigde wetten in het schuldendomein. Met handige verwijzingen, formats en kant-en-klare presentaties. Voor schuldhulpverleners, maar ook voor bijvoorbeeld beleidsmedewerkers en medewerkers invordering.
Volgende week dinsdag 1 februari vindt er een Bestuurlijk Overleg Energiearmoede plaats waarin SZW, VNG en Divosa het landelijk kader voor de gemeentelijke energietoeslag vaststellen. Divosa zal er vanuit deze pagina naar verwijzen. Je vindt er straks ook info over de ondersteuning die Divosa biedt bij de implementatie. En uiteraard lees je alles ook op dit blog.
Dat blijkt uit de gisteren verschenen Monitor Vroegsignalering Schulden van Divosa. De belangrijkste bevindingen:
Dat doen ze o.a. door goede vroegsignalering en inhouding van de huur op de bijstandsuitkering. Lees het artikel over de Amsterdamse aanpak ‘Geregelde Betaling’ in het Magazine Iedereen onder een dak. Een ander resultaat van de vroegsignalering is dat de gemiddelde schuld van inwoners met een schuldhulpverleningstraject halveerde ten opzichte van het landelijke gemiddelde.
/a_650_1532.jpg?resize=121%2C121&ssl=1)
Later deze maand komt SZW met een landelijk kader voor de gemeentelijke energietoeslag voor minima. Veel gemeenten doen nu al wat voor minima met bijvoorbeeld een failliete leverancier of variabel tarief. Een niet-uitputtend overzicht:
Sowieso wel handig om op de gemeentelijke website een pagina te maken met alle regelingen en initiatieven, inclusief aankondiging van de landelijke regeling.
(Schuld)hulpverleners gebruiken het screeningsinstrument Mesis om gedrag, motivatie en vaardigheden van hun klant in kaart te brengen. De klant vult een online vragenlijst in, bijvoorbeeld met zijn telefoon. De schuldhulpverlener ziet direct op welke onderwerpen hij moet doorvragen.
Op 3 januari verschijnt een nieuwe versie. Een wereld van verschil met de vorige versies. Deze is echt heel mooi en laagdrempelig voor schuldhulpverleners èn hun klanten. Nadja Jungmann geeft een sneak preview:
Eerder dit jaar trad ik toe tot het Mesis-bestuur. Ik zeg er graag bij dat het onbezoldigd is, en dat ik ook geen direct of indirect financieel voordeel heb van het onder de aandacht brengen van Mesis.
Het Leidse college stelde vorige week het Programma Social impact 2022-2023 vast. Het programma moet de negatieve sociale en maatschappelijke gevolgen van de coronacrisis beperken. Er zijn 4 doelen:
In januari buigt de gemeenteraad zich nog over de begroting van €5,5 miljoen.
Na de kerstvakantie werk ik niet meer voor deze leuke, ambitieuze gemeente 🙁 In 2017 startte ik als projectleider vroegsignalering. Daarna was ik met wat tussenpozen beleidsmedewerker armoedebeleid en beleidsmedewerker schuldhulpverlening. Vanaf 1 januari werk ik vooral voor de NVVK. Maar ik hoop ook nog een paar uurtjes bij een gemeente te kunnen werken.
Het ministerie van VWS stelt via gemeenten gratis mondkapjes en zelftesten beschikbaar aan inwoners met een laag inkomen. De verwachting is dat deze in januari geleverd worden. Momenteel worden de voorbereidingen getroffen voor de logistiek. Zodra hierover meer bekend is publiceert de VNG het op coronaforum en vng.nl.
In de Kamerbrief van 14 december jl. staat dat in 30 gemeenten (blz. 103) mogelijk alle inwoners gratis mondkapjes en zelftesten krijgen.
De Heerlense gemeenteraad heeft zojuist het Beleidsplan armoede en schulden 2022-2025 vastgesteld. Unaniem, dus daar ben ik als penvoerder best trots op.
Heerlen kleurt al jaren donkerrood op de armoedekaart. Gelukkig gaat het de laatste jaren beter, maar er is nog veel werk te verzetten.
Het beleidsplan staan maatregelen die de komende jaren direct effect zullen hebben. Maar voor echt structurele veranderingen is een meer omvattende aanpak nodig. De één generatie aanpak voor Heerlen-Noord is daar een voorbeeld van.
Heerlen-Noord is een van de 16 gebieden in Nederland met de grootste armoede- en schuldenproblematiek en waar het Rijk actief stuurt op stedelijke vernieuwing. Voor Heerlen-Noord is een ambitieus plan gemaakt om de wijk in 25 jaar (één generatie) op het landelijk gemiddelde te krijgen.
De highlights uit het zojuist gepresenteerde Coalitieakkoord:
(Ik heb alleen de zinnen drastisch ingekort, zonder de strekking onderuit te halen. Denk dus niet ‘Martijn je hebt de toelichting weggelaten’, want die toelichting is er simpelweg niet)
Hoe zorg je dat iemand met schulden zo snel mogelijk schuldenrust krijgt? De NVVK presenteert vandaag de Routekaart Schuldenrust. Daarin staan alle mogelijkheden overzichtelijk op een rij. Met links naar up-to-date modules, informatiebronnen en formats.
Klik om te vergroten
Via Gezondverzekerd vergelijkt BS&F zorgverzekeringen voor minima in jouw gemeente. Vanwege de stijgende energiekosten is Gezondverzekerd uitgebreid met de mogelijkheid om energieleveranciers te vergelijken. Ze hebben bovendien afspraken gemaakt met energieleveranciers zodat inwoners direct worden toegelaten en geen borg hoeven te betalen.
Gemeenten die gebruikmaken van Gezondverzekerd kunnen zonder meerkosten gebruikmaken van dit aanbod. Lees meer.
Huishoudens met een laag inkomen krijgen eenmalig ongeveer € 200 aan categoriale bijzondere bijstand als tegemoetkoming voor de stijgende energieprijzen. Daarvoor wordt € 200 miljoen vrijgemaakt. Dit schrijft staatssecretaris Wiersma in een brief aan de Tweede Kamer.
Het is een generieke regeling met weinig beleidsvrijheid voor gemeenten. Bijstandsgerechtigden ontvangen het bedrag automatisch. Andere groepen kunnen zich bij de gemeente melden. Om deze groep te informeren wordt samen met de VNG en Divosa publiekscommunicatie opgezet. Er is geen vermogenstoets. Ik vermoed dat gemeenten wel zelf inkomensgrenzen mogen bepalen, zodat ze ‘kunnen aansluiten bij het gemeentelijk minimabeleid’.
Ook huishoudens met schulden hebben direct profijt van de tegemoetkoming. Op een tegemoetkoming via de bijzondere bijstand geldt namelijk een beslagverbod.
Het besluit vereist een wetswijziging. Die zal zo snel mogelijk worden ingediend. Daarnaast zal het kabinet samen met de VNG en Divosa een uniforme uitvoering – ten aanzien van de doelgroep en het richtbedrag – zoveel mogelijk bevorderen door het opstellen van (niet-bindende) richtlijnen. De kaders hiervan volgen zo mogelijk nog dit jaar. Het streven is om in het eerste kwartaal van 2022 te starten met het uitkeren van de tegemoetkoming.
De € 200 miljoen wordt via de algemene uitkering van het gemeentefonds aan gemeenten verstrekt. De uitvoering via de categoriale bijzondere bijstand impliceert dat er geen verantwoording aan het rijk over de besteding van de middelen hoeft plaats te vinden. Ik weet niet welke verdeelsleutel wordt gehanteerd. Zie hier de budgetten per gemeente met de verdeelsleutels bijzondere bijstand respectievelijk energiearmoede. Heb ik zelf berekend, dus geen garanties!
Naast deze € 200 miljoen voor gemeentelijke inkomensondersteuning is er € 150 miljoen voor energiebesparende producten en energieadvies. Dat budget gaat ook naar gemeenten. In de nota van wijziging vind je vanaf p. 6 een toelichting en de budgetten per gemeente. Hierbij is overigens de verdeelsleutel energiearmoede gebruikt.
Daarnaast is er de verlaging van de energiebelasting. Deze verlaging is generiek, dus niet alleen voor minima. Voor een huishouden met een gemiddeld verbruik scheelt dit ongeveer € 400 op jaarbasis.
In 2020 moest 6,8% van de huishoudens rondkomen van een inkomen onder de armoedegrens. Hoewel dat nog altijd meer dan een half miljoen huishoudens zijn, wordt dat deel al jaren kleiner. Opvallend genoeg bracht de coronacrisis daar geen verandering in. Dat blijkt uit de jaarlijkse CBS-monitor armoede en sociale uitsluiting. In 2019 was het percentage nog 7,5% en in de jaren daarvoor telkens hoger dan 8%.
Ondanks de coronacrisis is de armoede dus afgenomen. De koopkrachtverbetering door cao-afspraken – voornamelijk al gesloten in 2019 – en een aantal fiscale overheidsmaatregelen, vooral heffingskortingen, spelen daarbij een rol. Doorslaggevender is echter het coronasteunpakket waarmee veel mensen het hoofd boven water konden houden.
Eenoudergezinnen, alleenstaanden onder de AOW-leeftijd, laagopgeleiden en huishoudens met een migratieachtergrond komen vaker in de armoede terecht, is de algemene tendens.
221.000 kinderen leven in armoede. Dat is het laagste aantal in 25 jaar. Bekijk de special over kinderarmoede.
Het risico op armoede is voor zzp’ers (5,9%) een stuk hoger dan werknemers in loondienst (1,2%). Lees de special over werkende minima.
Tot slot, beluister de CBS-podcast over koopkracht en inkomensongelijkheid. Klopt het dat de rijken rijker worden en de armen armer?
De regeling die SZW momenteel ontwerpt samen met de VNG is een andere dan de regeling waarvoor Economische Zaken en Klimaat € 150 miljoen vrijmaakt voor gemeenten! Sorry als ik je op het verkeerde been zette...
Quiet presenteert de derde editie van de armoedeglossy Quiet 500. Het magazine is de tegenhanger van de bekende Quote 500; niet de 500 rijkste, maar juist de 500 armste mensen worden erin geportretteerd.
Koop het magazine! Niet alleen om Quiet te steunen, maar vooral ook omdat het een heel inspirerend, humorvol en mooi vormgegeven glow-in-the-dark tijdschrift is! Ik geef er een paar gratis weg. Mail me je adres en ik stuur je een exemplaar.*
Lees wat Quiet doet. Misschien is het iets voor in jouw gemeente, of wil je zelf een bijdrage leveren?
* Vanwege overweldigende belangstelling ben ik al door mijn stapeltje gratis exemplaren heen
Onlangs schreef ik dat er een regeling aan komt om minima te compenseren voor de energiekosten. Afgelopen donderdag zei staatssecretaris Wiersma daarover in de Tweede Kamer: ‘Specifiek voor deze groep […] zijn we met gemeenten concrete maatregelen aan het uitwerken. Ik heb net een aantal opties genoemd: de categorale bijstand en de bijzondere bijstand. Ik zou me daarvoor zo gericht mogelijk willen inzetten. We komen dan denk ik op uit op een bedrag van rond de €200, of misschien wel meer, dat er voor deze groep mensen extra bijkomt.’ en: ‘Dat wil ik in ieder geval snel met uw Kamer delen, in ieder geval voor het debat over armoede en schulden, half december.’
Stichting Van Schulden Naar Kansen ondersteunt sinds 2016 tientallen lokale projecten die zich richten op (1) orde en overzicht, (2) kennis en begrip, (3) inkomen genereren en/of (4) uitgaven beheersen.
De HvA volgde 5 jaar lang de deelnemers en projecten. De onderzoeksresultaten worden op dit moment gepresenteerd tijdens een congres.
Bekijk de infographic en dit filmpje met de belangrijkste inzichten, en bestel het boek.
Bekijk hier de projecten. Zit er iets bij voor jouw gemeente? Weet dan dat bij elk project afzonderlijk is gekeken of en hoe het project overdraagbaar is en wat de belangrijkste meerwaarde is. De rapporten zijn niet openbaar, maar op te vragen bij de projecten.
Vorig jaar hebben gemeenten huishoudens met een laag inkomen met € 755 per jaar ondersteund. Dat is een lichte daling ten opzichte van 2019. Dat blijkt uit de Benchmark Armoede & Schulden. De daling zit – niet verrassend – vooral bij regelingen voor sport en cultuur.
In deze infographic staan de belangrijkste cijfers (klik om te vergroten). *
* De cijfers zijn gewogen op basis van de doelgroep van een regeling. Daarmee is vervolgens een landelijk gemiddelde berekend.