Afgelopen najaar werd de Regeling afsluiting kleinverbruikers en de Warmteregeling tijdelijk aangepast, zodat energieleveranciers minder makkelijk konden afsluiten. De regeling zou gelden tot 1 april 2023. Ministers Jetten en Schouten willen de effectieve elementen uit het aangescherpte beleid ook na 1 april 2023 voortzetten, zo lees je in deze Kamerbrief en dit nieuwsbericht. De regeling ligt nu ter consultatie.
De doorlooptijd van de Msnp en Wsnp wordt gehalveerd van 3 naar 1,5 jaar, waarschijnlijk per 1-1-2024. De NVVK roept gemeenten op om door te gaan met het starten van schuldregelingen. Dus zet niet alles on hold in afwachting van landelijke afspraken over een overgangstermijn.
Veel gemeenten gaan in hun voorstellen nog gewoon uit van 36 maanden, maar melden aan schuldeisers dat de termijn straks wordt ingekort, en dat schuldregelingen die op 1-1-2024 al langer dan 18 maanden lopen mogelijk vroegtijdig worden beëindigd.
Lees de oproep van de NVVK.
Sinds de wijziging van de Wgs mogen schuldhulpverleners meer informatie opvragen. Het Inlichtingenbureau faciliteert dit.
Dit is gratis. Houd wel rekening met de kosten voor e-herkenning (een paar tientjes per jaar per medewerker). klik voor aanmeldformulieren.
Sluit meteen ook aan op VISH en het Schuldenknooppunt.
Hier zie je in één oogopslag welke gegevens je mag opvragen voor het plan van aanpak (klik om te vergroten):
Meld je aan voor het webinar Nieuwe Informatiediensten voor Gemeentelijke Schuldhulpverlening van het IB op 21 maart.
Op veler verzoek hierbij een overzicht van de gemeentelijke budgetten vanuit het rijk.
| 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | |
| Armoedebestrijding kinderen | 85 | 85 | 85 | 85 |
| Energietoeslag | 1.904 | |||
| Bijzondere bijstand en vroegsignalering | 35 | |||
| Vroegsignalering en bijzondere bijstand (indicatief) | 50 | 50 | ||
| Studenten | 35 | |||
| Bijzondere bijstand | 15 | |||
| Schuldenbeleid | 30 | |||
| Versterking dienstverlening (indicatief): – Participatiewet in balans – Dienstverlening – 20 kwetsbare gebieden | – 87,5 – | – 40 12 | 7,5 40 4 | 15 40 4 |
| Energiebesparende maatregelen | 218,5 | |||
Gisteren stemde de Tweede Kamer voor halvering van de doorlooptijd van de Wsnp van 3 naar 1,5 jaar. De 3-jaarstermijn in het gemeentelijke, minnelijke traject (Msnp) is nergens wettelijk vastgelegd. Gemeenten volgden simpelweg de Wsnp. Dus nu ligt het voor de hand dat gemeenten ook hun doorlooptijden gaan halveren.
De NVVK ziet dat ook zo, zo blijkt vandaag en eerder al uit de Toekomstagenda. De Tweede Kamer voelt ook wel voor verkorting van de Msnp gezien o.a. het feit dat ze deze motie aannamen. En gemeenten als Utrecht varen sowieso al hun eigen koers qua doorlooptijd.*
Ik verwacht daarom dat het minnelijke traject op hetzelfde moment wordt verkort als het wettelijke traject, dus waarschijnlijk m.i.v. 1 januari 2024.
Nu is de volgende stap om de Wsnp en Msnp samen te voegen tot 1 traject, zonder tijdrovende overdrachten en zonder verschillende voorwaarden. Met de hierboven aangehaalde motie roept de Tweede Kamer de regering op een voorstel in deze richting uit te werken aan de hand van o.a. de initiatiefnota Sneller uit de schulden van D’66. #1Schuldenwet.
Er gaat behoorlijk wat veranderen in de Wsnp. En dat heeft ook gevolgen voor de gemeentelijke schuldhulpverlening. Vanmiddag stemde de Tweede Kamer over het voorstel voor Wijziging van de Faillissementswet ter verbetering van de doorstroom van de gemeentelijke schuldhulpverlening naar de wettelijke schuldsaneringsregeling natuurlijke personen en de daarbij ingediende moties en amendementen. Wat verandert er:
Ik neem aan dat – als ook de Eerste kamer akkoord gaat – de wetswijziging op 1 januari 2024 in werking treedt.
Er zijn ook drie moties aangenomen:
Kan je klant de maandelijkse aflossing niet meer betalen vanwege de energiekosten en inflatie? Maak dan gebruik van het tijdelijk Verbrede Waarborgfonds. Hier lees je in welke gevallen je er gebruik van kan maken.
Inmiddels is bekend dat ook gemeenten die nog niet zijn aangesloten bij het ‘reguliere’ Waarborgfonds toch gebruik kunnen maken van het Verbrede Waarborgfonds. Dat gebeurt dan via de kredietbank. Alle kredietbanken hebben hierover deze week een brief ontvangen. Binnenkort worden ook gemeenten geïnformeerd.
Aanvulling d.d. 12/1: Op nvvk.nl lees je dat er voor nieuwe saneringskredieten wel geldt dat niet-aangesloten gemeenten minder worden gecompenseerd.
Aanvulling d.d. 13/1: Vandaag is nieuwe, uitgebreide info gepubliceerd over het verbrede waarborgfonds.
Mensen die een schuldhulptraject hebben afgesloten, moeten niet 5 jaar lang aan een BKR-registratie vastzitten. De G4 schrijven in een brief dat zij ervoor gaan zorgen dat vanaf 1 januari 2023 de BKR-registratie 6 maanden na afloop van het minnelijke schuldentraject verdwijnt. Tilburg sloot zich dezelfde dag nog aan bij het initiatief. De brief is gericht aan het BKR met een cc naar de Tweede kamer waar gisteren hierover werd gedebatteerd n.a.v. een D66-motie om de BKR-registratie na Wsnp sneller te verwijderen. De motie werd vanmiddag aangenomen. Bekijk hier alle aangenomen moties.
In een reactie op de motie schrijft minister Schouten: ‘Het stelsel van kredietregistratie -waaronder ook de bewaartermijn- is op dit moment niet wettelijk geregeld. De termijnen voor het bewaren van registraties zijn geregeld in de reglementen van het BKR. Het ministerie van Financiën werkt momenteel aan een wetsvoorstel voor wettelijke waarborgen bij kredietregistratie. Hierin komt ook de bewaartermijn van kredietregistraties aan bod. Dit voorstel gaat naar verwachting begin 2023 in consultatie. Ik zal de aangenomen moties Van der Plas en Kat bespreken met het ministerie van Financiën, de stichting BKR, vertegenwoordigers van gemeenten en de NVVK, en bezien hoe dit betrokken kan worden bij het eerdergenoemde wetsvoorstel.’
Ter inspiratie – Gisteravond met algemene stemmen aangenomen door de gemeenteraad van Zaltbommel: Beleidsplan schuldhulpverlening Bommelerwaard 2023-2026.
Ook (unaniem) vastgesteld: Uitvoeringsregeling tijdelijke compensatie energieprijzen voor verenigingen, instellingen zonder winstoogmerk of gebruikers van gemeentelijk vastgoed.
Het Schuldenknooppunt is de standaard in digitaal communiceren tussen schuldhulpverleners en schuldeisers. Je kunt jouw gemeente aansluiten als schuldhulpverlener èn als schuldeiser. Kijk hier of jouw gemeente (of de partij waaraan je hebt uitbesteed) al is aangesloten. Het Schuldenknooppunt faciliteert nu nog vooral de communicatie rond de schuldregeling, maar in de toekomst faciliteert het alle communicatie.
Je kunt aansluiten via het webportaal of via een koppeling met jouw software. Vraag jouw softwareleverancier om een aanbod. De grootste softwareleveranciers kunnen inmiddels koppelen. Het Schuldenknooppunt is uiteraard AVG-proof. Om je eigen DPIA af te ronden kun je gebruikmaken van de DPIA Schuldenknooppunt. Er staat een serviceteam klaar om je te helpen.
Hier zie je welke schuldeisers zijn aangesloten. In 2023 zullen veel meer schuldeisers aansluiten, waaronder de Belastingdienst.
Via het Schuldenknooppunt zullen schuldeisers al bij het saldoverzoek standaard akkoord gaan als zij en jouw gemeente zijn aangesloten bij een NVVK-convenant of collectief schuldregelen. Kijk hier of jouw gemeente al is aangesloten bij collectief schuldregelen.
Onderaan deze pagina zie je de tarieven voor 2023.
Kijk voor meer info op schuldenknooppunt.nl of kom naar een informatiebijeenkomst.
De NVVK en Aedes hebben een modelconvenant voor schuldregeling met woningcorporaties opgesteld. In het convenant staan afspraken over schuldenrust voor de hulpvrager, schaderust voor de woningcorporatie, wederzijdse reactietermijnen en bereidheid ‘bij voorbaat akkoord’ te gaan met een schuldregelvoorstel. Omdat sommige woningcorporaties zelf al veel hebben geregeld op dit gebied is er ruimte gelaten voor bestaande of aanvullende afspraken. Lees meer in de toelichting bij het convenant. Het convenant is complementair aan het landelijk convenant vroegsignalering.
Nodig je lokale woningcorporaties uit om mee te doen! Zij kunnen zich aanmelden via het formulier op deze pagina op nvvk.nl.
Lees het nieuwsbericht van de NVVK.
Vrijwilligers kunnen een waardevolle bijdrage leveren aan de schuldhulpverlening. Maar als de problematiek te complex is, is het verstandiger om de hulp aan professionals over te laten. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Jansje van Middendorp.
Als de problematiek complex (multi-problematiek) is en/of structureel (bij een licht verstandelijke beperking, (beginnende) dementie, laaggeletterdheid of psychische problemen) of wanneer de achtergrond van een cliënt te veel verschilt van die van de vrijwilliger (zoals bij een migratieachtergrond) is ondersteuning vaak niet effectief. Cliënten kunnen uitvallen en voor vrijwilligers kan dat demotiverend werken.
De implicatie is dat lokale organisaties beter aan de poort zouden moeten screenen welke cliënten wel en welke niet geholpen kunnen worden, wat het doel van de ondersteuning is en naar welke organisatie zij kunnen doorverwijzen. Samenwerking met beroepskrachten is hierbij cruciaal.
Jansje en ik zijn allebei verbonden aan het LSTA netwerk thuisadministratie vanuit waar zij een groot deel van haar onderzoek deed. Het LSTA is weer onderdeel van de Alliantie Vrijwillige Schuldhulp. Kijk hier eens rond als je in jouw gemeente aan de slag wil met vrijwilligers.
In Nederland ondersteunen jaarlijks ruim 13.000 vrijwilligers 42.000 mensen bij hun administratie en financiën. Op lsta.nl vind je een kaartje met vrijwilligersorganisaties per gemeente.
Het kabinet trekt de komende jaren structureel € 120 miljoen uit voor de aanpak van geldzorgen, armoede en schulden. In tabel 1 van deze bijlage bij de Kamerbrief (23 nov.) van minister Schouten zie je waar het geld naartoe gaat. Een groot deel gaat naar gemeenten.
In de Miljoenennota werd daarnaast voor 2023 en 2024 al incidenteel €75 miljoen vrijgemaakt. Een groot deel van deze middelen gaat ook naar gemeenten, zo lees je in tabel 2 van de bijlage:
Dit is een indicatieve verdeling. De komende tijd werkt het kabinet aan verdere uitwerking van de plannen. In 2024 worden waarschijnlijk delen van deze besteding voortgezet, om de continuïteit te borgen. Gezien de crisissituatie wordt een slag om de arm gehouden om de ruimte te houden om de middelen voor 2024 in te zetten waar dit het meest noodzakelijk is.
NB. bovengenoemde budgetten staan los van de incidentele gemeentelijke budgetten voor energietoeslag en individuele bijzondere bijstand studenten 2022-2023.
Volgende week begint de begrotingsbehandeling SZW 2023.
In de Kamerbrief zelf lees je niet veel nieuws, d.w.z. de belangrijkste onderwerpen kwamen eerder al aan bod op mijn blog. Behalve dan dat er volgende week al wordt gestart met één gezamenlijke Betalingsregeling Rijk. Ik postte daarover zojuist dit bericht.
Minister Schouten presenteert in een tweede brief (23 nov.) het Implementatieplan Aanpak Geldzorgen, Armoede en Schulden. Dit is een concretisering van de aanpak die het kabinet afgelopen zomer presenteerde. Ook hierin staan geen opvallende nieuwe zaken waarover ik niet al heb bericht.
In een Kamerbrief (23 nov.) geeft minister Schouten opnieuw aan dat er geen algemeen recht op een betalingsregeling komt, maar dat er wel een wetsvoorstel in voorbereiding is waarbij de rechter een betalingsregeling kan opleggen. Los van dit wetsvoorstel neemt het kabinet op dit moment stappen om – zonder tussenkomst rechter – één betalingsregeling mogelijk te maken voor betalingsachterstanden bij de rijksoverheid door de aangesloten uitvoeringsorganisaties, met de mogelijkheid om schulden te pauzeren. De eerste fase van deze Betalingsregeling Rijk start op 1 december aanstaande met CJIB, CAK en DUO. Mensen die bij die overheidsorganisaties betalingsachterstanden hebben, krijgen waar mogelijk niet meer met de verschillende organisaties te maken, maar ontvangen één gezamenlijke betalingsregeling. De beleidsregel die dit regelt is vorige week in de Staatscourant gepubliceerd.
Minister Schouten, NVVK, VNG en grote schuldeisers tekenden deze week de Intentieverklaring Samen schuldregelingen redden. De intentieverklaring geldt tot 1 juli 2023.
Schuldeisers beloven dat zij niet langer zullen verzoeken om de beëindiging van de schuldregeling als iemand een betalingsachterstand oploopt. In plaats daarvan zullen ze contact opnemen met de schuldhulpverlener. Schuldhulpverleners zeggen op hun beurt toe dat zij trajecten niet zullen afbreken als hulpvragers (tijdelijk) niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Zij stellen schuldeisers daarvan op de hoogte.
Gemeenten kunnen voor deze groep een beroep doen op het tijdelijk verbrede Waarborgfonds saneringskredieten (Wsk):
Deze mogelijkheden zijn voor een periode van maximaal 6 maanden toepasbaar en zijn zoals het er nu naar uitziet beschikbaar vanaf 1 december.
Deze regeling is de uitwerking het voorstel dat minister Kaag deed rond Prinsjesdag.
De meest uitgebreide info vind je in dit artikel (NVVK). Elders vind je ook het verslag van de dag.
Energieleveranciers mogen pas afsluiten als ’ten minste vier weken zijn verstreken na de verstrekking van gegevens aan een instantie ten behoeve van schuldhulpverlening, of ten minste vier weken zijn verstreken na het bericht van de instantie van schuldhulpverlening dat de kleinverbruiker schuldhulpverlening ontvangt.’ Dat staat in de vandaag gepubliceerde aangepaste Regeling afsluiting kleinverbruikers en de Warmteregeling.
Op dit moment zien we in de praktijk dat sommige energieleveranciers na het afgeven van het verplichte vroegsignaal al snel tot afsluiting overgaan. Gemeenten kunnen dat tempo niet bijbenen. Vooral de NVVK heeft ervoor gelobbyd dat gemeenten meer tijd krijgen.
Daarnaast zijn er nog vier andere procedurevoorschriften waaraan energieleveranciers moeten voldoen in de periode van 26 oktober 2022 tot 1 april 2023:
Dit betekent dat alleen in zeer uitzonderlijke situaties mag worden afgesloten.
Uit de Monitor Schuldhulpverlening in onzekere tijden blijkt dat het aantal aanmeldingen voor schuldhulpverlening in juni 2022 voor het eerst uitkomt boven het aantal aanmeldingen van januari 2020. De corona-dip is dus achter de rug!
Aanvulling d.d. 2-11: ‘Het aantal problematische schulden zal begin 2023 zo’n 10 tot 15% boven het niveau van 2021 liggen.’ (NOS)
Het antwoord op die vraag staat in de NVVK-handreiking Begeleiding cliënten Wsnp. Daarin staat wat o.a. schuldhulpverleners kunnen doen in de volgende fasen:
Op nvvk.nl vind je filmpjes waarin o.a. WSNP- en beschermingsbewindvoerders en rechters uitleggen wat zij doen.
Het Inlichtingenbureau biedt vanaf medio november 2022 de mogelijkheid om belasting- en toeslaggegevens van particulieren en ondernemers digitaal op te vragen via het portaal Schuldhulpverlening. Voor particulieren gaat het om: inkomen, vermogen, toeslagen en in een later stadium ook vorderingen. Voor ondernemers kan de vermogens- en schuldenpositie worden opgevraagd.
Klik voor meer informatie en de aanmeldprocedure of neem contact op via servicedesk@inlichtingenbureau.nl of via 0800 222 11 22.
Het kabinet wil het Waarborgfonds Saneringskredieten inzetten om schuldregelingen te redden. Steeds meer mensen in een lopende schuldregeling kunnen vanwege de energiekosten niet meer rondkomen van het vrij te laten bedrag. Normaal gesproken betekent een nieuwe schuld: einde traject. Minister Kaag schrijft in een Kamerbrief dat het kabinet in bestuurlijke afspraken met de VNG en NVVK wil vastleggen dat ‘géén enkele schuldregeling wordt opgezegd als mensen door energiekosten niet langer een sluitende begroting hebben.’ En: ‘Hierbij hoort ook dat saneringskredieten veel vaker
kunnen worden ingezet dan nu het geval is.’ Er wordt nu druk overlegd over hoe deze regeling eruit moet gaan zien, en welke rol gemeenten hebben. Lees meer op nvvk.nl.
Gemeenten kunnen via een kredietbank aansluiten bij het Waarborgfonds. Inmiddels zijn nu 5 van de 23 kredietbanken aangesloten: Kredietbank Nederland, Kredietbank Limburg, Stadsring51, gemeente Zwolle en GKB Assen. Een groot aantal kredietbanken is in het besluitvormingsproces om deelnemer te worden.
Wil je meer weten over saneringskredieten en het Waarborgfonds, kom dan naar een informatiebijeenkomst op 11 oktober, 10 november of 6 december. Of kijk op sbn.nl/waarborgfonds.
De Miljoenennota en Begroting SZW melden het volgende over armoede en schulden:
In juli jl. presenteerde minister Schouten de ‘Aanpak geldzorgen, armoede en schulden‘. In de Begroting SZW (p. 68) staat daarover het volgende: ‘Voor de aanpak stelt het kabinet in 2023 €118 miljoen, in 2024 €102 miljoen, in 2025 €95 miljoen en vanaf 2026 structureel €73 miljoen beschikbaar. Daarnaast is het kabinet voornemens om daar bovenop vanaf 2026 structureel €27 miljoen uit de enveloppe arbeidsmarkt, armoede en schulden in te zetten voor dit doel. Deze toevoeging is afhankelijk van de uitkomsten van monitoring en evaluatie. Daarmee zou het totale structurele budget voor de aanpak op €100 miljoen komen.’ Volgens mij is nog niet bekend welk deel naar gemeenten gaat.
‘De uitzonderlijk hoge inflatie vraagt daarnaast om aanvullende, incidentele inzet. Om stapeling van sociale en maatschappelijke problemen te voorkomen wordt daarom door het kabinet incidenteel €200 miljoen extra beschikbaar gesteld.’ In de Miljoenennota wordt dit flankerend beleid genoemd (p. 45). Ik vermoed dat deze €200 miljoen wordt uitgesmeerd over 2022-2024 en ook komt uit de enveloppe armoede en schulden zoals bedoeld in de tabel op p. 44 van de miljoenennota. De middelen zijn bestemd voor enerzijds gerichte tegemoetkomingen (zoals bijzondere bijstand, voedselbanken, initiatieven die deelname van kinderen aan school en samenleving financieel borgen) en anderzijds voor extra capaciteit, snelheid en effectiviteit in de schuldhulpverlening. De precieze inzet van de middelen wordt nader uitgewerkt.
Vandaag werd ook een prijsplafond voor energie gepresenteerd als een soort inlegvelletje bij de Miljoenennota.
Ga er even goed voor zitten; de indrukwekkende NVVK-documentaire ‘Ruimte voor toekomst’. In de 20 minuten durende docu vertellen hulpvragers en hulpverleners over de impact van financiële hulpverlening.
De NVVK presenteerde deze docu vorige week tijdens haar jubileumcongres.
De docu is onderdeel van een onderzoek naar de meetbare en merkbare effecten van financiële hulpverlening. In april jl. schreef ik in het artikel Schuldhulpverlening loont! over de meetbare effecten.
Lees het artikel Toon lef en biedt perspectief met gebruik van bestaande wetgeving van Joeri Eijzenbach (NVVK). Een artikel zoals ik het zelf had willen schrijven; concreet, to-the-point en een antwoord op de vraag wat je als gemeente kunt doen nu veel inwoners hun maandbegroting niet meer sluitend krijgen.
Een paar tips samengevat:
De NOS meldt zojuist: Het kabinet legt de laatste hand aan een plan om mensen te helpen die door de stijgende energieprijzen hun energierekening niet meer kunnen betalen. Als ze echt in betalingsproblemen komen en dreigen afgesloten te worden, nemen de overheid en de energiebedrijven de rekening over. Bronnen in Den Haag zeggen dat de maatregel al dit jaar, nog voordat het winter wordt, kan ingaan. […]
De nieuwe regeling gaat alleen gelden voor mensen die dit jaar een nieuw energiecontract moeten afsluiten of hebben afgesloten met hogere tarieven. De verwachting is dat het overgrote merendeel van de mensen binnenkort een contract met variabele tarieven heeft.
Ook wil het kabinet verhinderen dat energiebedrijven omvallen doordat klanten niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Nadat een energiebedrijf verschillende keren een aanmaning heeft gestuurd zonder dat er betaald is, kan de klant worden aangemeld voor het overnemen van de schulden.
Ook de energiebedrijven dragen bij aan het fonds. […]
Het kabinet wil het definitieve plan vrijdag presenteren, volgens ingewijden als onderdeel van een breder plan om de gevolgen van de hoge energieprijzen ook voor dit jaar te dempen.
Sinds maart 2020 is vanwege de coronamaatregelen de invordering van teveel ontvangen toeslagen stilgelegd. Vanaf april 2022 is de invordering opgestart bij mensen die alleen in 2020 t/m februari 2022 te veel toeslagen hebben ontvangen. Vanaf deze week gaat Toeslagen de invordering hervatten bij mensen die over de jaren 2017 t/m februari 2022 te veel ontvangen toeslagen moeten terugbetalen.
Toeslagen verruimt de mogelijkheden om een betalingsregeling te treffen. In het nieuwsbericht worden geen termijnen of minimum aflosbedragen genoemd. Benadrukt wordt dat het een persoonlijke betalingsregeling is, waarbij geen rente wordt gerekend.
Normaal gesproken maak ik na de vakantie even een overzichtje van al het nieuws dat je mogelijk gemist hebt. Deze keer is het nieuws erg eentonig en kan het je niet ontgaan zijn: Steeds meer mensen komen in de financiële problemen, en het kabinet wordt opgeroepen met oplossingen te komen.
Gemeenten hebben met o.a. de energietoeslag de ergste pijn wat verzacht, maar roepen het kabinet nu op om de volgende reparatie niet opnieuw bij gemeenten te beleggen. Het kabinet moet komen met landelijke maatregelen. VNG-bestuurder Peter Heijkoop noemt het een farce dat het kabinet de koopkrachtcrisis niet kan oplossen. Heijkoop denkt dat bijvoorbeeld het versneld en meer verhogen van het minimumloon een goede maatregel zou zijn. Ook een eenmalig extraatje voor mensen die zorgtoeslag ontvangen zou volgens hem veel mensen lucht kunnen geven.
Armoedebestrijding en koopkrachtbescherming moet topprioriteit zijn, vinden Nederlanders. Tegelijkertijd is er weinig vertrouwen dat de overheid deze taken goed oppakt. Dat zijn uitkomsten van een opiniepeiling die I&O Research uitvoerde voor het ministerie van SZW.
Zonder nieuw beleid daalt volgens het CPB de koopkracht van huishoudens dit jaar met 6,8%, om volgend jaar met 0,6% slechts licht te herstellen. Het CPB verwacht een inflatie van 9,9%, en voor 2023 4,3%. Hierdoor neemt de armoede toe. Het aandeel personen in armoede (met maximaal een basisbehoeftenbudget) stijgt volgend jaar tot 8,1% (het was 5,7% in 2021). Voor kinderen is dat zelfs 9,8% (7,2% in 2021). Vorige maand meldde het Nibud ook al dat steeds meer mensen financieel klem zitten. Mensen in een schuldregeling komen niet meer rond met het vrij te laten bedrag. Ophoging van het vtlb is alleen een optie voor mensen met een wat hoger inkomen.
Het CPB zegt dat de verwachting zeker sinds de jaren 90 niet zo somber was. Op Prinsjesdag publiceert het CPB een update van de verwachtingen, met daarbij de impact van eventuele extra kabinetsmaatregelen. Prinsjesdag wordt dit jaar spannender dan ooit.
Tot slot nog even het laatste nieuws over de energietoeslag:
Vorige maand kondigde minister Schouten aan dat het kabinet de Participatiewet wil versoepelen. Ministers Schouten en Van Gennip kondigden eergisteren meer versoepelingen aan:
De ministers hebben het voornemen om eind van dit jaar of begin volgend jaar een voorstel voor wetgeving voor internetconsultatie uit te zetten.
Gisteren stuurde minister Schouten de aanpak geldzorgen, armoede en schulden naar de Tweede Kamer. De aanpak staat in deze Kamerbrief. Bekijk ook het nieuwsbericht, de factsheet, visual en de videoboodschap van de minister:
Er zijn 3 kwantitatieve doelstellingen. Deze sluiten aan bij de Duurzame Ontwikkelingsdoelstelling van de VN.
Armoede wordt gemeten a.h.v. het niet-veel-maar-toereikend criterium van het SCP. Schulden worden in kaart gebracht door o.a. het CBS.
In het plan staan 44 acties:
Een al wat ouder bericht (4 juni), maar zeker hier vermeldenswaardig:
De Rechtspraak wil bij alle rechtbanken schuldenfunctionarissen inzetten, die mensen met schulden snel in contact brengen met hulpverleners bij de gemeente. Bij de rechtbanken Den Haag, Rotterdam en Limburg hebben gerechtsjuristen en mediationfunctionarissen de afgelopen jaren de taak van schuldenfunctionaris op zich genomen. Zij worden gewaarschuwd als een rechter vermoedt dat de gedaagde in een zaak problematische schulden heeft – ook al gaat de zaak daar misschien niet over – en nodigen diegene uit voor een gesprek om te onderzoeken wat er speelt en welke hulp er nodig is. Vervolgens leggen ze meteen contact met de gemeente, die binnen een paar weken een afspraak inplant. Op die manier zijn in 2 jaar tijd 188 mensen doorverwezen. Driekwart was niet bekend bij de gemeenten, die verantwoordelijk zijn voor hulp aan mensen met schulden.
Inmiddels hebben ook de rechtbanken Amsterdam en Gelderland schuldenfunctionarissen aangesteld, maar de overige 6 rechtbanken nog niet. Met het oog op rechtsgelijkheid en rechtszekerheid vinden de Raad voor de rechtspraak en de rechtbankpresidenten het belangrijk dat deze ondersteuning in het hele land wordt aangeboden. Wanneer dat geregeld zal zijn, is nog niet bekend. Dat hangt ook af van de mogelijkheden die gemeenten zien om hierin samen te werken.
Let op, de NVVK is schuldhulpverleners aan het ronselen voor de NVVK-expeditie! We weten allemaal dat expedities nogal eens eindigen met bevroren tenen op de Noordpool, een zonnesteek in de Sahara of een schipbreuk in de Bermuda Driehoek. Ze presenteren het als een leuk alternatief ter deskundigheidsbevordering en training van de medewerkers. Maar tegelijkertijd wordt er ook gewerkt aan verbetering van de werkprocessen en de samenwerking binnen het team. Als het team straks de Holy Grail heeft gevonden, hebben medewerkers misschien helemaal geen zin meer om terug te gaan naar hun oude, vertrouwde routines! Dus weet waar je aan begint!
Je kunt jouw team(s) vóór de zomervakantie aanmelden voor de expeditie die start in september. Lees meer op nvvk.nl.
Ik moest deze week tijdens SCHULDENZORGVIJ NEDERLAND PACT II in 1 minuut uitleggen wat collectief schuldregelen is:
We leggen het uitgebreider uit op 28 juni. Lees meer en sluit jouw gemeente ook aan!
En bekijk ook de andere waardevolle instrumenten die deze week door Schuldenlab werden gepresenteerd.
Het aantal aanmeldingen voor schuldhulp is in 2021 ongeveer gelijk gebleven. Dat blijkt uit het Jaarverslag 2021 van de NVVK.
Het aantal aanmeldingen ligt op ongeveer het niveau van 10 jaar geleden. In deze grafiek heb ik de aanmeldingen (groene lijn) gerelateerd aan andere cijfers (2011=100).
(klik om te vergroten)
Andere interessante cijfers:
In het jaarverslag wordt ook verwezen naar het onderzoeksrapport Meer schuldhulp door de coronacrisis? van SEO Economisch Onderzoek. De onderzoekers verwachten een toename van 3% tot 20% van het aantal mensen met problematische schulden als gevolg van een inkomensterugval tijdens de coronacrisis. Dit leidt naar verwachting in totaal tot minimaal 3.000 en maximaal 18.000 extra schuldhulpvragen.
De meicirculaire is zojuist verschenen. In juni.
Het is even zoeken, maar je moet in bijlage Taakmutatie 2022, mei 2022 op het tweede tabblad je gemeentecode invullen in het gele vakje. Op een van de laatste tabbladen ‘Energietoelage lage inkomens’ zie je vervolgens hoeveel jouw gemeente krijgt.
Je ziet op andere tabbladen van diezelfde bijlage ook de budgetten voor bijzondere bijstand (€15 mln) en gemeentelijk schuldenbeleid (€30 mln). Die budgetten zijn er alleen nog voor 2022.
In de bijlage Rekenmodel meicirculaire 2022 – uitkeringsjaar 2022 zie je op het laatste tabblad ‘DU 2022’ in de 6e kolom het budget voor ‘armoedebestrijding kinderen’ voor 2022. In de meicirculaire zelf zie je op p. 125 de budgetten voor 2023 en verder. Het is een structureel budget van € 85 miljoen, maar jaarlijks kunnen de bedragen per gemeente een beetje verschillen.
In het coalitieakkoord is €500 miljoen vrijgemaakt voor hervorming arbeidsmarkt, re-integratie en aanpak armoede en schulden. In de meicirculaire wordt dit budget niet verder gespecificeerd. Wel weten we sinds de Voorjaarsnota (p. 24) dat de energietoeslag voor € 87,5 miljoen wordt gefinancierd uit de ‘enveloppe armoedebestrijding’.
Met ondersteuning van Schouders Eronder kun je de samenwerking met welzijnsorganisaties, werkgevers, vrijwilligers, het onderwijs en andere maatschappelijke partners verbeteren. Schouders Eronder faciliteert ‘werkplaatsen’ waarbij ketenpartners gezamenlijk een vraagstuk methodisch aanpakken. Dit gebeurt o.a. tijdens 8 bijeenkomsten en met begeleiding van experts. Lees meer.
Op 19 april was er een tweeminutendebat over armoede en schulden. De volgende moties die daar werden ingediend, zijn gisteren aangenomen:
Bekijk ook de verworpen en aangehouden moties.
In het stenogram van het tweeminutendebat vind je iets meer toelichting. En je leest op p.13 dat minister Schouten zegt: ‘Wij zijn al aan het kijken of het minnelijk en het wettelijk traject bijvoorbeeld wat meer in elkaar geschoven kunnen worden.’ #1schuldenwet.
De NVVK en de Landelijke Vereniging Lokale Belastingen (LVLB) sloten deze week een convenant. De belangrijkste afspraken daarin:
De lokale belastingorganisaties moeten zelf nog hun handtekening zetten om te zorgen dat het convenant rechtsgeldig wordt. Dus wijs jouw belastingorganisatie op die mogelijkheid! En ga dan meteen ook in gesprek over aansluiting op het Schuldenknooppunt (nodig desgewenst de NVVK uit bij dat gesprek).
Jouw gemeente kan als schuldeiser ook voor niet-belasting gerelateerde domeinen een convenant met de NVVK sluiten. Dat gebeurt dan onder de paraplu van het convenant Lokale Overheid waar ook het convenant met belastingorganisaties onder valt. Aanmelden kan met het aanmeldformulier convenant lokale overheden. Kom op 23 mei en 2 juni naar de webinars over het convenant Lokale Overheid.
Steeds meer gemeenten verstrekken het leefgeld voor Oekraïense vluchtelingen via een betaalpas. Eerder postte ik een voorbeeld van zo’n pas. De gemeente Raalte ging hiermee aan de slag. Maar er zijn meer passen. Een overzicht van passen en de functionaliteiten vind je hier (excel).
Let op, als je goed kijkt zijn sommige passen ook geschikt om bijzondere bijstand of andere minimaregelingen op te storten en de uitgaven te oormerken (je kunt bijvoorbeeld alleen witgoed kopen). Je kunt sommige passen gebruiken als minimapas of als betaalpas bij een budgetbeheerrekening, en soms zit er ook een app bij.
Dat wisten we natuurlijk al. Tien jaar geleden toonden twee verschillende onderzoeken dat al aan. De NVVK heeft het nu opnieuw laten uitzoeken. Met een geheel andere onderzoeksopzet, maar met ongeveer dezelfde uitkomst: elke geïnvesteerde euro levert het dubbele op!
In dit onderzoek zie je bovendien mooi hoe de situatie van de hulpvrager verbetert op meerdere leefgebieden (p. 7):
De impact van schuldhulp is uitgedrukt in cijfers. Daarnaast brachten hulpverleners en hulpvragers – gewapend met een camera – de impact letterlijk in beeld. Bekijk de trailer:
Dus geef deze boodschap nog even mee bij de collegeonderhandelingen in jouw gemeente!
Dat volgt uit een uitspraak van de CRvB. De gemeente Groningen biedt zelf kosteloos beschermingsbewind. De gemeente ziet dit als voorliggende voorziening en vergoedt daarom niet de kosten van beschermingsbewind bij andere bewindvoerders. De CRvB zegt nu dat Groningen wel bijzondere bijstand moet blijven verstrekken als de cliënt niet naar de gemeentelijke bewindvoering wil overstappen.
Twee jaar geleden keurde de rechter de Groningse werkwijze nog goed. De CRvB stelt nu dus dat de werkwijze voor cliënten die al een particuliere bewindvoerder hebben niet goed is. Maar hetis de vraag of het ook geldt voor nieuwe bewindvoeringen.
Andere gemeenten hebben (nog) niet zoveel aan deze uitspraak, omdat de situatie in Groningen bijzonder is. De gemeente merkte schuldenbewind in 2014 aan als activiteit in het algemeen belang. De gemeente ‘s-Hertogenbosch nam ook zo’n algemeen belangbesluit, maar daar zette de rechter vorig jaar jaar een streep doorheen. ‘s-Hertogenbosch is overigens wel in beroep gegaan tegen die uitspraak. Dus wordt weer vervolgd…
De kantonrechter heeft Budget Adviesbureau Deventer (BAD) ontslagen als bewindvoerder van ruim 400 mensen. Lees het artikel op rechtspraak.nl en de raadsmededeling. Heel pijnlijk, vooral voor de cliënten natuurlijk. Precies een jaar geleden leek het nog reparabel.
Den Haag innoveert in schuldhulpverlening, schreef ik ruim een jaar geleden. In een voortgangsbrief kijkt de gemeente nu terug en vooruit op het armoede- en schuldenbeleid. Vorige week bood het college de brief aan aan de gemeenteraad, Koningin Máxima en minister Schouten. Er staan een paar interessante initiatieven in.
Nieuw is de individuele bijzondere bijstand voor de hoge energierekening (p. 10).
Wil je dit in jouw gemeente ook? Ik heb wat collegebesluiten, werkinstructies e.d. liggen waarmee je dit in jouw gemeente snel kan invoeren. Den Haag deed dit overigens zónder collegebesluit. Kan ook prima.
Een ander initiatief – niet nieuw – is de Helpdesk Geldzaken (p. 5). Bekijk ook het filmpje op helpdeskgeldzaken.nl. Door de adviezen en besparingen, op 31 laagdrempelige locaties in de stad, neemt het besteedbaar inkomen toe met gemiddeld €50 per maand.
Nieuw, en volgens mij uniek in Nederland, is verder het Perspectiefkrediet voor ondernemers (p. 18).
Een initiatief waar we waarschijnlijk meer van gaan horen is de Rode Knop (p. 23).
Niet te verwarren met de Blauwe Knop.
Een niet-uitputtend overzicht van overige initiatieven, oud en nieuw:
Illustratie in de voortgangsbrief
Stichting ONSbank heeft een beproefde methode om jongvolwassenen met schulden weer perspectief te geven. Nodig ONSbank uit in jouw gemeente!
Gedurende drie maanden volgen de jongeren elke week een workshop van 2 uur in groepsverband. Dit culturele workshopprogramma laat hen zien dat verandering in hun leven mogelijk is. Door deze persoonlijke ontdekkingstocht raken ze een deel van de stress kwijt, worden ze zich bewuster van hun identiteit, wordt hun zelfvertrouwen versterkt en worden ze geholpen hun dromen voor de toekomst vorm te geven. De workshopleiders en groepscoaches helpen de jongeren om hun kijk op zichzelf te veranderen: de jongeren zien zichzelf niet meer als slachtoffer van het systeem, ze ontwikkelen een nieuw en eigen perspectief, waarmee ze hun toekomst kunnen opbouwen.
Het programma is vooral bedoeld voor de stabilisatiefase. Je kunt altijd instromen, ook
als je geen woonadres of inkomen hebt. ONSbank maakt met de gemeente en hulpverleningsorganisaties afspraken over het aandragen van jongeren en hun begeleiding tijdens en na het traject.
De schuldrustcoaches spreken de taal van de jongeren en zijn bovendien ervaren creditmanagers met een relevant netwerk bij schuldeisers. Onderdeel van het traject is dat de jongere het gesprek aangaat met zijn of haar schuldeisers, onder begeleiding van een schuldrustcoach. Doel is schuldrust en betalingsregeling. En de schuldeiser wordt bewogen om de schuld terug te brengen naar de nominale schuld, dus zonder rente, boetes en administratiekosten.
Op de routekaart op p.3 van deze handreiking wordt het programma helder samengevat. Kijk voor meer info op onsbank.nl of neem contact op met Marie-Louise Voors.
Schuldhulpverleners moeten bij BKR melden dat een klant schuldhulpverlening krijgt voor problematische schulden.
Heb je de schuldhulpverlening uitbesteed aan een gemeenschappelijke regeling dan sluit die GR namens jouw gemeente aan bij BKR. Heb je de schuldhulp uitbesteed aan een private schuldhulpverlener – bijvoorbeeld Plangroep, Kredietbank Nederland of Sociaal.nl – dan moet je als individuele gemeente aansluiten bij BKR. Maar het operationele berichtenverkeer kan wel via deze gemandateerde partij plaatsvinden.
Dit is dus anders dan wat er in november stond in een brief van de BKR aan jouw gemeente. Het is de uitkomst van overleg tussen NVVK, VNG, BKR en SZW.
BKR stuurt binnenkort alle gemeenten en GR’en die nog niet zijn aangesloten een e-mail met uitleg en een aanvraagformulier. Zodra het aanvraagformulier is ondertekend en de uitvoerende organisatie is aangesloten bij BKR, kunnen alle beschikkingen (ook met terugwerkende kracht) worden geregistreerd. Wil je gelijk aansluiten of meer informatie, neem dan contact op met BKR via 088-150 2600 of kcczakelijk@bkr.nl.
Gemeenten die op 1 januari 2021 de schuldhulpverlening niet door een NVVK-lid lieten uitvoeren, betalen aansluitkosten.
In de geactualiseerde Handreiking gegevensuitwisseling BKR voor schuldhulpverlening en het Uitvoeringsdocument inzake aansluiting en registratie BKR lees je meer over aansluiting en de voorwaarden.
In de handreiking lees je op p. 9: ‘Alleen gemeenten waar op 1 januari 2021 nog geen NVVK lid als uitvoerder werkzaam was, betalen aansluitkosten. Daarnaast betaalt een gemeente een vergoeding als zij de gegevens van een inwoner in de registers bij BKR opvraagt. Registreren kost geen geld. Voor iedere juist aangeleverde en tijdig geregistreerde beschikking (binnen 4 weken na ondertekening) ontvangt de gemeente een vergoeding van BKR. BKR stelt hiervoor een kosten- en vergoedingenoverzicht ter beschikking. Dit overzicht is bij BKR op te vragen.’
Kom op 17 februari naar het (be)spreekuur BKR-registratie voor schulphulpverlening van VNG Realisatie.
Bron: VNG
Het Waarborgfonds (WBF) krijgt steeds meer vorm. De verwachting is dat een aantal kredietbanken er in de loop van februari gebruik van kan gaan maken.
(Schuld)hulpverleners gebruiken het screeningsinstrument Mesis om gedrag, motivatie en vaardigheden van hun klant in kaart te brengen. De klant vult een online vragenlijst in, bijvoorbeeld met zijn telefoon. De schuldhulpverlener ziet direct op welke onderwerpen hij moet doorvragen.
Op 3 januari verschijnt een nieuwe versie. Een wereld van verschil met de vorige versies. Deze is echt heel mooi en laagdrempelig voor schuldhulpverleners èn hun klanten. Nadja Jungmann geeft een sneak preview:
Eerder dit jaar trad ik toe tot het Mesis-bestuur. Ik zeg er graag bij dat het onbezoldigd is, en dat ik ook geen direct of indirect financieel voordeel heb van het onder de aandacht brengen van Mesis.
Het Leidse college stelde vorige week het Programma Social impact 2022-2023 vast. Het programma moet de negatieve sociale en maatschappelijke gevolgen van de coronacrisis beperken. Er zijn 4 doelen:
In januari buigt de gemeenteraad zich nog over de begroting van €5,5 miljoen.
Na de kerstvakantie werk ik niet meer voor deze leuke, ambitieuze gemeente 🙁 In 2017 startte ik als projectleider vroegsignalering. Daarna was ik met wat tussenpozen beleidsmedewerker armoedebeleid en beleidsmedewerker schuldhulpverlening. Vanaf 1 januari werk ik vooral voor de NVVK. Maar ik hoop ook nog een paar uurtjes bij een gemeente te kunnen werken.
De Heerlense gemeenteraad heeft zojuist het Beleidsplan armoede en schulden 2022-2025 vastgesteld. Unaniem, dus daar ben ik als penvoerder best trots op.
Heerlen kleurt al jaren donkerrood op de armoedekaart. Gelukkig gaat het de laatste jaren beter, maar er is nog veel werk te verzetten.
Het beleidsplan staan maatregelen die de komende jaren direct effect zullen hebben. Maar voor echt structurele veranderingen is een meer omvattende aanpak nodig. De één generatie aanpak voor Heerlen-Noord is daar een voorbeeld van.
Heerlen-Noord is een van de 16 gebieden in Nederland met de grootste armoede- en schuldenproblematiek en waar het Rijk actief stuurt op stedelijke vernieuwing. Voor Heerlen-Noord is een ambitieus plan gemaakt om de wijk in 25 jaar (één generatie) op het landelijk gemiddelde te krijgen.
De highlights uit het zojuist gepresenteerde Coalitieakkoord:
(Ik heb alleen de zinnen drastisch ingekort, zonder de strekking onderuit te halen. Denk dus niet ‘Martijn je hebt de toelichting weggelaten’, want die toelichting is er simpelweg niet)
Hoe zorg je dat iemand met schulden zo snel mogelijk schuldenrust krijgt? De NVVK presenteert vandaag de Routekaart Schuldenrust. Daarin staan alle mogelijkheden overzichtelijk op een rij. Met links naar up-to-date modules, informatiebronnen en formats.
Klik om te vergroten
