Utrecht kiest voor kinderen in armoedebestrijding

De gemeente Utrecht gaat de strijd aan tegen armoede bij gezinnen met kinderen. Dat betekent dat de gemeente ook kiest voor besparingen bij andere minima. Ook maakt de gemeente haar financiële hulp en regelingen eenvoudiger en probeert de gemeente meer Utrechters te bereiken, zodat Utrechters die recht hebben op hulp hier ook echt gebruik van maken. Dat staat in de nota Gelijke kansen voor een zeker bestaan die het college gisteren aanbood aan de gemeenteraad. Zie raadsvoorstel.

In Utrecht groeien bijna 8000 kinderen op in een huishouden met een inkomen tot 125% van het wettelijk sociaal minimum. Wethouder Linda Voortman: “Veel gezinnen met kinderen in Utrecht hebben moeite om rond te komen. Terwijl we weten dat opgroeien in armoede in die eerste levensjaren zoveel effect heeft op je gezondheid en je kansen in je verdere leven. Ik wil liever écht iets kunnen betekenen voor deze specifieke groep minima, in plaats van voor iedereen een heel klein beetje extra te doen. Hiermee investeren we ongelijk voor gelijke kansen.”

Uit cijfers van het Nibud en de Commissie Sociaal Minimum was al langer bekend dat gezinnen met kinderen er door landelijk beleid het slechtst uitkomen. De gemeente Utrecht probeert dat nu recht te trekken. Het doel is dat alle Utrechtse gezinnen met kinderen in het ‘groen’ komen, dus dat zij voldoende middelen hebben om rond te kunnen komen. De gemeente liet het effecten van haar minimaregelingen doorrekenen door het Nibud (bijlage bij de nota).

Er is echter geen extra budget beschikbaar voor armoedebestrijding. Dat betekent dat de uitgaven aan deze doelgroep ten koste gaan van extra uitgaven aan andere minima in de stad. De gemeente presenteert deze nota in financieel onzekere tijden. Zoals eerder aangekondigd moeten bij de voorjaarsnota 2024 scherpe keuzes worden gemaakt, dat kan ook gevolgen hebben voor het armoedebudget. De gemeenteraad maakt daarbij uiteindelijk de definitieve keuzes.

Extra budget voor kinderen

De gemeente wil dat er meer geld komt voor kinderen. Zo kijkt de gemeente naar het aanbod van de U-pas zodat dit beter aansluit op de behoefte van gezinnen. Ook geeft de gemeente extra geld aan Utrechtse kinderen om te sporten en gebruik te maken van cultuur. De uitwerking en maatregelen komen in het uitvoeringsplan dat later dit jaar gepubliceerd wordt.

Regelingen eenvoudiger maken en bereik vergroten

De gemeente Utrecht gaat haar financiële regelingen eenvoudiger maken. Nog te veel inwoners vragen regelingen niet aan omdat ze het te ingewikkeld vinden, terwijl ze er wel recht op hebben. Zo worden onder andere de regels voor de bijzondere bijstand en individuele inkomstentoeslag makkelijker gemaakt. Daarnaast wil de gemeente vaker automatisch regelingen toekennen als de gemeente weet dat inwoners er recht op hebben (lees ook: Individuele Inkomenstoeslag ambtshalve toekennen zonder aanvraag). De gemeente zet verder in op het bereiken van Utrechters die recht hebben op financiële ondersteuning, onder meer met de campagne ‘Weet jij waar je recht op hebt?’.

Besparen en pleisters plakken

Armoederegelingen blijven beschikbaar en toegankelijk voor iedereen die er recht op heeft. Tegenover de extra uitgaven voor gezinnen met kinderen staan wel een aantal besparingen. Dat betekent concreet dat niet alle minima erop vooruitgaan. De gemeente gaat besparen op het budget voor de gemeentepolis, de uitgaven van de studietoeslag en gaat bij subsidieverstrekking meer kiezen voor subsidies die bijdragen aan de doelen in deze nota.

Wethouder Voortman: “Ik voel veel onmacht: lokaal kan ik er niet voor zorgen dat alle Utrechters rond kunnen komen. We kunnen slechts pleisters plakken. Dat doen we met dit nieuwe beleid zo effectief mogelijk, maar om echt verschil te kunnen maken moet het wettelijk sociaal minimum omhoog en moet het landelijke systeem van toeslagen op de schop. Daarom roepen we het nieuwe kabinet nogmaals op om daar substantiële stappen in te zetten.”

Schuldhulpverlening

De nota omvat ook de aanpak van de schuldenproblematiek. De gemeente borgt de successen van de Actieagenda Utrechters Schuldenvrij en zet in op het verbeteren van het aanbod aan nazorg en op het beter benutten van het bestaande aanbod aan schuld)hulpverlening van de gemeente en partners. Verder verbetert de gemeente de aansluiting van het formele en informele aanbod van hulp en voorzieningen in de stad.

Stadsring koppelt aflossing schulden aan behalen levensdoelen

Stadsring, de schuldhulporganisatie voor Amersfoort en Leusden, scheldt saneringskrediet deels kwijt als jongeren zich houden aan bepaalde doelen die zij voor zichzelf stellen in een toekomstplan: bijvoorbeeld het afronden van een opleiding, het behouden van een baan, minder drinken en roken of de woonruimte op orde houden.

De aanpak startte in de tijd dat het traject nog 36 maanden duurde, maar ook nu nog kan een deel van de 18 maanden worden kwijtgescholden.

Stadsring experimenteerde ook met een turbo saneringskrediet voor jongeren met een schuldenlast tot €1.000 (in 2024 verhoogd naar €1.500). De ambitie is om binnen één week een afkoopvoorstel van 40% te doen aan de schuldeiser(s). Jongeren zonder afloscapaciteit kunnen het krediet volledig aflossen middels een tegenprestatie. Jongeren met draagkracht betalen maximaal 1 jaar een passende aflossing (max. €25 per maand) naast de tegenprestatie.

Lees meer in de Volkskrant (19 dec. ’23) en het evaluatierapport van Stadsring (11 dec. ’23). In de evaluatie lees je ook wat Stadsring nog meer doet om jongeren te bereiken en te helpen.

Misschien is deze aanpak ook geschikt voor volwassenen?

Verkiezingsprogramma’s over armoede en schulden

Ik ben er eens goed voor gaan zitten en heb bijna alle verkiezingsprogramma’s doorgeplozen. Bestaanszekerheid is een belangrijk thema voor alle partijen. Sommige partijen borduren een beetje voort op het huidige stelsel, anderen gooien het roer om, met bijvoorbeeld eerste stappen richting een basisinkomen. Meerdere partijen doen ook concrete voorstellen voor de aanpak van de schuldenproblematiek. De term ‘schuldenindustrie’ komt in meerdere programma’s terug. Ik presenteer hieronder alleen de wat concretere voorstellen.

Maar eerst: wat stemmen minima?

We hebben allemaal wel een beeld van de achterban van de verschillende partijen. Maar toch interessant om het wat wetenschappelijker te bekijken. Lees bijvoorbeeld Demografie in stemhokje, Wat als alleen arme of juist rijke wijken mochten stemmen?, Steeds gaat het over bestaanszekerheid, hoe staat Nederland ervoor? of Buiten het Binnenhof: Leven onder het bestaansminimum. Ook de Van 9 tot 5 Kieswijzer geeft wel een treffend inzicht :). Aanvullingen: Kijk op klimaatenjouwportemonnee.nl, met antwoord op de vraag: Welke politieke partij gaat mij helpen? Karin, bedankt voor de tip! Lees de factsheet Zeker van een inkomen van de Landelijke Cliëntenraad met o.a. koopkrachtplaatjes per politieke partij. Alef, bedankt! En lees in de Volkskrant: Met welke politieke keuze heb je straks nog een goed belegde boterham?

BBB

  • Toeslagenstelsel vervangen door systeem waarbij bijv. de eerste €30.000 inkomen voor werknemer en werkgever belasting- en premievrij is. Eventueel i.c.m. negatieve belastingaanslag.
  • Op lange termijn verhoging sociale uitkeringen en minimumloon.
  • Nieuw stelsel kinderopvang, met beperkte eigen bijdrage.
  • Verbod op doorverkoop vorderingen. Recht van dagvaarding door incassobureaus wordt beperkt.
  • 0% BTW op groente en fruit.
  • Onderzoeken naar mogelijkheden geregistreerde schuldhulpregeling (ik denk dat wordt gedoeld op dit voorstel. Inmiddels is dat voorstel doorontwikkeld).
  • Voorlichting om beter met geld om te gaan. Financiële educatie jeugd, met rol overheidscommunicatie.
  • Oprichting microkredietinstelling die zich richt op sociale schuldhulp, schulden herfinanciert en burgers begeleidt naar een schuldenvrije toekomst.
  • De Nederlandse Loterij krijgt als enige een vergunning voor een grote landelijke loterij.
  • Gemeenten krijgen extra compensatie bijzondere bijstand. Financiering gemeenten gaat gelijk lopen met collegeperiodes zodat geen zogenaamd ravijnjaar ontstaat in de structurele begroting.
  • Marktwerking beperken door één basisverzekeringspolis wettelijk verplicht te maken en verschillen in premies te maximeren. Mondzorg en meer fysiotherapie in basispakket. Eigen risico sterk verlaagd en indien mogelijk de komende jaren afgeschaft.

BIJ1

  • Afschaffen: Participatiewet, tegenprestatie, sancties, boetes, verplichte sollicitatie, kostendelersnorm en tegenprestatie. Meer geld scholingsprogramma’s voor mensen zonder werk.
  • Minimumloon naar €16/u. Minimumloon stijgt jaarlijks tenminste mee met de automatische prijscompensatie en is niet minder dan 60% van mediaanloon. AOW en bijstand stijgen automatisch mee. Minimumjeugdloon naar niveau volwassenen.
  • Start met Housing first. Meer sociale huurwoningen bouwen. Woningvoorraad met ten minste 50% sociale huur. Regels voor huurprijzen worden gekoppeld aan minimumloon. Het huurtoeslag wordt overbodig. Extra klasse binnen sociale huursector, met huren niet hoger dan €350.
  • Nationaal Zorgfonds vervangt zorgverzekeraars en dekt alle zorg, incl. tandheelkunde. Afschaffen premies en eigen bijdragen.

CDA

  • Nieuw lokaal georganiseerd loket voor informatie, advies en hulp bij financiële zaken.
  • Belastingen en toeslagen worden hervormd. De middenklasse wordt met deze wijziging versterkt.
  • Samenvoeging re-integratieregelingen in WW, ZW, WIA, P-wet en Wajong.
  • Introductie basisbanen.
  • Verhoging minimumloon (er worden geen bedragen genoemd. Ook niets over koppeling met uitkeringen).
  • Ondersteunen van mensen met schulden laten we niet meer over aan de markt. Schuldhulp is taak publieke of maatschappelijke organisaties.
  • Boetes bij te laat betalen worden beperkt en woekerrentes verboden. Fintech-aanbieders van uitgesteld betalen en gokaanbieders worden zwaarder gereguleerd en belast.
  • Aanvragen van inkomensregelingen eenvoudiger en voorspelbaarder. Uitgaan van vertrouwen. Geen zware en kostbare controles, maar steekproefsgewijs controleren.
  • Samen met bedrijfsleven werken aan bewustzijn om schulden tijdig te signaleren.
  • Gemeenten moeten de ruimte hebben om alle schulden over te nemen zodat huishouden nog maar één schuldeiser heeft.

ChristenUnie

  • Uitvoering advies Commissie Sociaal Minimum.
  • Verhoging minimumloon naar 60% van het mediane salaris. Hiermee komt minimumloon in 2028 uit op bijna €18/u. Uitkeringen stijgen mee. Werkenden tot circa 2x modaal moeten netto meer overhouden.
  • Introductie basisbaan.
  • Bijstand: bij parttime werken gedeeltelijke vrijlating inkomsten, zodanig dat parttime werken lonend is, en geen armoedeval. Afschaffing zoekperiode jongeren. Introductie bufferbudget. Afschaffing kostendelersnorm bij tijdelijk verblijf.
  • Terugdringen niet-gebruik van regelingen. Hiervoor kan gegevensuitwisseling een oplossing bieden. Landelijke fondsen en gemeentelijke voorzieningen sluiten op elkaar aan en zijn breed bekend.
  • Gemeenten krijgen extra geld voor armoedebestrijding in gebieden en wijken waar intergenerationele armoede disproportioneel sterk aanwezig is, zoals voormalige Veenkoloniën of verschillende stadswijken.
  • Hogere vermogensgrenzen bij kwijtscheldingen lokale belastingen.
  • Geen huisuitzetting en afsluiting water, gas, en elektra als er kinderen zijn of als iemand in schuldhulptraject zit.
  • Ondersteuning voedselbanken.
  • Einde aan Buy Now, Pay Later (BNPL) diensten. Betere campagnes tegen lenen en BNPL-diensten. Verbod op afbetaling bij consumentenproducten. Verlaging maximale kredietrente.
  • Vorderingen mogen maximaal 1x worden doorverkocht, oorspronkelijke eigenaar houdt zorgplicht. Plafond voor incassokosten. Deurwaarders moeten vooraf inzicht kunnen krijgen in vermogenspositie schuldenaar. Krediettax waarbij kredietverstrekker deel van verleende bedrag afdraagt aan preventie-/schuldenfonds. Deurwaarders krijgen zorg- en meldplicht. Schuldeiser moet binnen redelijke termijn kunnen specificeren hoe de vordering tot stand is gekomen als schuldenaar hierom vraagt.
  • De Nederlandse Schuldhulproute en MijnSchuldenwijzer.nl worden uitgebreid en breed ingevoerd.
  • Eén Rijksincasso.
  • Afschaffen wanbetalersregeling.
  • Financiële educatie op middelbare scholen.
  • Schuldhulp: geen voorkeurspositie overheid. Vaker saneringskredieten. Verbetering vroegsignalering. Kwaliteitskader met minimumeisen voor gemeentelijke schuldhulp. Verkort de maximale termijn om tot minnelijke regeling te komen. Nazorg wettelijk verankerd.
  • Versterking Schuldhulpmaatje.
  • Beslagvrije voet op 100% sociaal minimum.
  • Maximale huurstijging moet onder inflatie of CAO-loonstijging blijven. Huurtoeslag omgevormd naar huursubsidie, gebaseerd op inkomen van 2 jaar terug, incl. vangnetregeling.
  • Maandelijks uitkeerbare belastingkorting i.p.v. toeslagen.
  • Arbeidskorting en ondernemersregelingen in inkomstenbelasting geleidelijk geïntegreerd in één werkendenkorting. Lagere belasting op arbeid, hogere belasting op vermogen.
  • 0% BTW op groente, fruit, OV en reparaties.
  • Geen energiearmoede meer in 2030.

D66

  • Aanpak dakloosheid naar voorbeeld Housing First.
  • Verhoging minimumloon naar tenminste €17,50 in 2028, de bijstand stijgt volledig mee. Ook minimumjeugdloon stijgt. Verhoging AOW en loslaten koppeling met minimumloon. Verlaging werkgeverspremies voor de laagste inkomens. Ruimere mogelijkheden voor bijstandsgerechtigden om tijdelijk tot minimumloon bij te verdienen. Gemakkelijker om onderneming te starten vanuit uitkering. Inkomsten worden een paar maanden vrijgesteld.
  • Lastenverlaging voor lage- en middeninkomens. Hoge vermogens meer belasten dan kleine. Grote erfenissen zwaarder belast, kleine erfenissen juist minder.
  • Mensen kunnen met terugwerkende kracht gebruikmaken van armoederegelingen. Ondergrens aan gemeentelijke armoederegelingen.
  • Uitkeringen en toeslagen op vast moment uitbetaald. Ook incasso’s z.v.m. op vast moment.
  • Gelijktrekking vermogensgrenzen kwijtschelding gemeentelijke belastingen en bijstand.
  • Kinderopvang bijna gratis. Kinderopvangtoeslag afgeschaft. (Kleine) eigen bijdrage.
  • Vervanging zorgtoeslag door andere vorm van (inkomens)ondersteuning.
  • Introductie verzilverbare heffingskorting die met je belasting wordt verrekend en die in geld wordt uitgekeerd bij geen of te lage inkomsten.
  • Buy Now, Pay Later-diensten beter gereguleerd. Zorgplicht voor schuldeisers.
  • Inzet op financiële geletterdheid en -begeleiding jongeren en gezinnen.
  • Kredietregistratie wordt wettelijke taak. BKR-registratie vervalt na minnelijk traject of Wsnp.
  • Verbod op opkopen schulden door externe partijen. Verjaringstermijn om te voorkomen dat mensen na lange tijd of na afronden schuldhulp nog worden geconfronteerd met hoge rekeningen.
  • Schuldhulp: vormgeven met één traject, één plan en één regisseur en standaard saneringskrediet. Samenvoeging minnelijk en wettelijk traject. Rechter toetst alleen als dat strikt noodzakelijk is. Schuldhulp breder toegankelijk voor ondernemers, mensen met beginnende schulden, hoger inkomen of koophuis. Aflossingspauze van 2 maanden per jaar. Gratis budgetbeheer i.c.m. bevorderen financiële zelfredzaamheid.
  • Keurmerk voor bewindvoerders.

DENK

  • Minister van Armoedebestrijding blijft. Meer geld armoedebestrijding.
  • Wettelijke taak om aantal mensen onder sociaal minimum jaarlijks te doen afnemen. Verhoging minimumloon naar €16/u. Uitkeringen stijgen mee. Verhoging minimumjeugdloon. Hogere inkomens meer belasten.
  • Subsidiëren voedselbanken.
  • Kinderbijslag omhoog en maandelijkse betaling.
  • Vroegsignalering van armoede, bijv. via banken, nutsbedrijven en verhuurders.
  • Energieplafond en -toeslagen blijven van kracht zo lang prijzen hoog blijven.
  • Verlaging BTW op boodschappen, groente en fruit. Prijsmaximum voor essentiële levensmiddelen.
  • Schuldhulp: We nemen bewezen maatregelen uit het land over. Overheid gaat meer schulden kwijtschelden en bedrijven dienen menswaardig om te gaan met mensen als zij schulden incasseren. Gokken minder laagdrempelig.
  • Gratis kinderopvang voor lage- en middeninkomens.
  • Bijstand: ruimere bijverdienmogelijkheden. Afschaffen kostendelersnorm. Einde verplichte zoekperiode jongeren. Ruimere vrijlating giften. Hogere bijstand dak- en thuislozen.
  • Ouderen die recht hebben op AIO worden automatisch bereikt door verantwoorde gegevensuitwisseling. Vermogensgrenzen bij AIO en andere uitkeringen worden verhoogd.
  • Invoering kredietbank voor kleine ondernemers.
  • Lagere energierekening door woningen beter te isoleren. Meer subsidies isoleren huurwoningen. 40% moet sociale koop- of huurwoningen zijn. Huurverhogingen maximeren. Huurtoeslag omhoog.
  • Afschaffen eigen risico. Lagere zorgpremie voor lage en middeninkomens. Mondzorg, tandheelkundige controles en fysiotherapie in basispakket.

Forum voor Democratie

  • Maximaal 10% sociale huurwoningen.
  • Grondige vereenvoudiging belastingen-, toeslagen en premiestelsel. (Meer) werken moet altijd lonen. Hogere belastingvrije voet van € 30.000 voor werkende Nederlander, idealiter in combinatie met lage vlaktaks.
  • Voorkomen van problematische schulden bij mensen in armoede.
  • Omzetting kinderbijslag in forse kindgebonden aftrekpost inkomstenbelasting.
  • Strenge controle op sociale fraude.
  • Beperken toegang sociale voorzieningen voor asielzoekers en immigranten. Geen uitkeringen en (kinder)toeslagen voor mensen die in buitenland verblijven.
  • AOW-uitkering belastingvrij. Verhoging AOW.
  • Verlaging eigen risico naar €200.

NSC

  • Herijking minimumloon en daaraan gekoppelde uitkeringen;
  • Terugdringen onrechtvaardigheden in stelsel sociale zekerheid die ertoe leiden dat mensen plotseling zonder inkomen zitten of te maken krijgen met hoge boetes of terugvorderingen door een klein foutje.
  • Sociaal tarief energiebelasting: minder belasting over eerste 1000 m3 gas.
  • Hervorming belastingstelsel, zodat marginale druk bij lagere en middeninkomens afneemt en (meer) werken loont. Verlaging laagste tarief inkomstenbelasting. Beter vormgeven heffingskortingen. Herziening stelsel toeslagen en premies. Verminderen beroep op zorgtoeslag, zonder grote inkomenseffecten. Kinderopvangtoeslag vervangen door instellingsfinanciering i.c.m. ouderbijdrage.
  • Inkomensbeleid is kerntaak rijksoverheid. Gemeentelijk armoedebeleid is sluitstuk, bedoeld om in individuele gevallen maatwerk te leveren.
  • Ontmoedigen kopen op krediet door betere voorlichting via overheidscampagnes en door strengere regelgeving. Maximale rente en incassokosten fors aangescherpt.
  • Werkgevers die bij loonbeslag hun werknemers (financieel) willen helpen, krijgen meer armslag. Duidelijke regels wanneer hulp niet als belastbaar loon beschouwd wordt.
  • Centrale incasso voor overheid en semipublieke organisaties.
  • Samen met gemeenten bezien hoe bereik en effectiviteit schuldhulp kan worden verbeterd.

Partij voor de Dieren

  • Lage tarief inkomstenbelasting verlaagd, hoge tarief verhoogd.
  • Minimumloon naar €16/u. Minimumloon beweegt mee met andere inkomens en minimaal 60% van mediane inkomen. Uitkeringen stijgen mee. Minimumjeugdloon afgeschaft en naar niveau volwassenen.
  • Progressieve vermogensbelasting van 1% tot €500.000 oplopend tot 5% voor vermogens boven €5 miljoen. Vrijstelling voor spaargeld verhoogd.
  • Bijstand: afschaffen kostendelersnorm, partnertoets en tegenprestatie. Bijverdienen wordt mogelijk. Versoepelen giftenbeleid.
  • Mensen met hoge schulden beter en sneller helpen. Makkelijker om hulp te vragen. Verkorten schuldtrajecten.
  • Voedselbanken moeten overbodig worden. Zolang dat niet zo is ondersteunen we ze.
  • Kinderopvang gratis voor lage inkomens. Arbeidseis afschaffen.
  • Kinderbijslag inkomensafhankelijk.
  • Uiteindelijk alle toeslagen overbodig.
  • Afschaffen erfbelasting voor kleine erfenissen en verhoging voor grote erfenissen.
  • Start pilot met verschillende vormen van basisinkomen.
  • Onderzoeken hoe mensen ‘sociaal kapitaal’ kunnen opbouwen, door het verrichten van maatschappelijk zinvol geachte activiteiten, dat ze in kunnen zetten om basisbehoeften als eten en woonruimte te ‘betalen’.
  • 0% BTW op groenten, fruit, noten, granen en peulvruchten.
  • Eigen risico afgeschaft. Ook eigen bijdrage voor chronisch zieken afgeschaft. Ziekenfonds komt terug, met dekking mondzorg, fysiotherapie en (definitieve) anticonceptie. Premie verlaagd. Inkomensafhankelijke bijdrage omhoog. Zorgtoeslag wordt zo overbodig.
  • Recht op huurverlaging bij bijvoorbeeld woningen met energielabels lager dan C. Huizen op grote schaal te isoleren + betere voorlichting.
  • Huren komende 5 jaar bevroren.

PvdA-Groenlinks

  • Minimumloon stapsgewijs naar €16/u voor iedereen vanaf 18 jr. Uitkeringen stijgen mee. Verhoging bijstand in lijn met voorstel commissie Sociaal Minimum.
  • Gemeenten krijgen extra middelen voor ondersteuning lage inkomens. Specifiek beleid kwetsbare kinderen.
  • Op termijn Bestaanszekerheidswet die Participatiewet vervangt.
  • Bijstand: Afschaffing kostendelersnorm, zoekperiode voor jongeren, tegenprestatie en taaleis. Versoepeling sollicitatie- en inlichtingenplicht. Minder formulieren. Minder snel een boete. Basisbaan op maat. Ruimte om tot € 2.400 p.j. aan giften te ontvangen. Huis en auto vallen niet langer onder vermogenstoets. 15% bovenop uitkering bijverdienen. Terugvaloptie, zodat mensen weer werk kunnen aanvaarden zonder angst dat ze recht op uitkering verliezen als het tegenvalt.
  • Onderzoek negatieve inkomstenbelasting. Evalueren pilots ‘gewoon geld geven’ om te bezien welke groepen hier daadwerkelijk voor in aanmerking kunnen komen. Onderzoek naar varianten basisinkomen.
  • Ondergrens gemeentelijke armoederegelingen minimaal 120%. Automatische kwijtschelding gemeentelijke en waterschapsbelastingen, met dezelfde vermogensgrens als bij bijstand.
  • Overbodig maken toeslagen door o.a. zorgpremie en kinderopvang op andere manier te financieren.
  • Aanpak niet-gebruik van inkomensondersteunende regelingen. Door bestanden en gegevens slim te koppelen, met een wettelijke grondslag. Dit gebeurt bij life-events, zoals verlies van werk, geboorte, scheiding, verhuizing of overlijden. Inzet op gemeentelijke loketten waar mensen in één keer overzicht krijgen en alle regelingen in één keer kunnen aanvragen. Communicatie op B1-taalniveau. Fiscus moet proactief minima benaderen die geld terugkrijgen over afgelopen 5 jaar.
  • Vast betalingsmoment uitkeringen, toeslagen, etc. Z.v.m. op één vast moment innen zorgpremie, gemeentelijke- en waterschapsbelasting, huren bij corporaties, verzekeringen, gas, licht en water en betalingsregelingen bij Rijk. Als het betalingsmoment in de feestdagen valt, krijgen mensen hun inkomen daarvoor en niet daarna.
  • Consumentenkredieten en woekerrentes aan banden. Bij Buy Now Pay Later (BNPL) moet minimaal 1/3 vooraf worden betaald. In fysieke winkels BNPL verboden. Minimumleeftijd naar 21 jaar. Gemaximeerd rentetarief en verplichte transparantie over verdienmodel. Als bedrijven niet aantoonbaar hebben gecontroleerd of mensen de aankopen wel konden betalen en de minimumleeftijd hebben, vervalt de schuld. Aandacht voor financiële educatie op scholen.
  • Stop handel in schulden. Verlaging maximale incassokosten en rente. Deurwaarders
    in overheidsdienst. Mensen hebben voortaan 1 deurwaarder, die per regio opereert. Deurwaarder krijgt wettelijke taak om schulden te helpen voorkomen. Verplichte melding bij gemeente i.k.v. vroegsignalering.
  • Overheidsinstanties stoppen met excessieve boetes op wanbetaling. Eén Rijksincassodienst voor overheidsorganisaties incl gemeenten. 1 portaal voor alle openstaande boetes, schulden, heffingen en dagvaardingen. Zorgverzekeraars dragen klanten met een betaalachterstand niet langer over aan CAK, maar aan gemeente.
  • Schuldhulpverlening alleen door partijen zonder winstoogmerk. Mensen hoeven niet
    meer hun eigen bewindvoering te financieren vanuit bijzondere bijstand.
  • Landelijke pauzeknop: opschorting incasso en beslag. Iedereen die onder sociaal minimum dreigt te komen door schulden, krijgt automatisch recht op betalingsregeling. Gemeenten krijgen meer bevoegdheden om betalingsregelingen af te dwingen bij schuldeisers. Schuldregeling bindend bij 2/3 schuldeisers akkoord. Verhoging beslagvrije voet tot sociaal minimum. Richtlijnen en middelen voor nazorg door gemeenten Onderzoek naar generaal pardon. Huisuitzettingen niet meer vanwege betaalachterstanden. Afsluiten gas, water en licht verboden.

PVV

  • Verlagen energierekening (lagere belasting en btw)
  • Verlagen sociale huren
  • Verhogen wettelijk minimumloon
  • Verhogen van de huurtoeslag
  • Afschaffen van het eigen risico in de zorg
  • Verlaging brandstofaccijnzen
  • Verhoging ouderenkorting
  • Bestrijden uitkeringsfraude
  • Stoppen met export van uitkeringen (m.u.v. AOW)
  • Afschaffen eigen risico
  • Meevallers op zorg naar lagere zorgpremie
  • Tandarts in basispakket
  • Sociale huren verlagen
  • Huurtoeslag verhogen
  • Financiële steun aan ouderen met laag inkomen voor kosten dierenarts

SP

  • Niet alleen bestuurders en aandeelhouders, maar ook alle medewerkers krijgen recht op een deel van de winst. Dit komt bovenop het reguliere salaris.
  • Hoge inkomens meer belasten. Verlaging inkomstenbelasting voor iedereen tot modaal, Verhoging minimumloon tot €16/u. Uitkeringen stijgen mee.
  • Sociaaleconomische gezondheidsverschillen verkleinen door inzet op preventie.
  • Afschaffing kostendelersnorm.
  • Landelijk aanvalsplan om armoede en schulden te bestrijden.
  • Goede en toegankelijke schuldhulp en met één herkenbaar verwijsloket.
  • Incassobureaus die zich misdragen verliezen vergunning. Deurwaarders en bewindvoerders mogen niet langer commercieel zijn, dit wordt een publieke taak.
  • Verlaging maximale rente op krediet.
  • Investeringsfonds om kunst en cultuur te ondersteunen, en ook te voorkomen dat kunstenaars in armoede leven.
  • Maximering huurprijzen alle soorten woningen.
  • Met een oorlogsaanpak de energierekening structureel verlagen. Met een isoleringsoffensief, collectief plaatsen van zonnepanelen op huurwoningen en beter onderhoud van woningen.

Volt

  • Sociaal minimum omhoog. Maandelijkse inkomensonafhankelijke huishoudtoelage die bestaat uit een vaste basisuitkering per huishouden. Daar bovenop extra geld per volwassene en per kind. Ook voor alleenstaande ouders extra geld. Afschaffen alle toeslagen, heffingskortingen, aftrekposten, vrijstellingen en de werkgevers- en werknemerspremies. Uitbreiding inkomstenbelasting met een aantal schijven. Dit is eerste, grote stap op weg naar een basisinkomen.
  • Verhogen minimumloon voor nu naar €14/u. Verdere stijging niet uitgesloten, maar mag niet ten koste gaan van kleine ondernemers, en zo, onbedoeld, grote bedrijven in de kaart spelen. Minimumjeugdloon gelijktrekken met minimumloon.
  • Verlaging nominale zorgpremie.
  • Tegoedbonnen i.p.v. voedselpakketten.
  • Afschaffen kostendelersnorm.
  • Nationale aanpak tegen schulden. Schuldenpardon voor mensen die in armoede leven én mensen met problematische schulden. Goede nazorg. Achteraf betalen z.v.m. aan banden gelegd. Af van verdienmodel schuldenindustrie. Verbod op gokreclames. Maximum verlieslimiet voor gokwebsites. Fors investeren in schuldpreventie d.m.v. scholing over financiën, vroegsignalering en door te zorgen voor duidelijke hulp en nazorg bij problematische schulden.
  • Volt ziet armoedebestrijding als preventiemaatregel #1 voor gezondere samenleving. Armoedebestrijding wordt onderdeel Nationaal Preventieakkoord.
  • Eigen bijdrage Wmo inkomensafhankelijk.

VVD

  • Verhoging minimumloon (er staat niets over bedragen en of uitkeringen meestijgen).
  • Flexwoning en passende hulp en ondersteuning voor daklozen. Doelstelling: nul daklozen in 2030.
  • Buy Now, Pay Later constructies streng reguleren. Verboden voor minderjarigen of bij grote bedragen. Verlaging maximale boetes bij het missen van een betaling.
  • Tegengaan niet-gebruik sociale regelingen. Het kan bijvoorbeeld niet zo zijn dat iemand in armoede leeft omdat sociale diensten geen contact mogen opnemen.
  • Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid moet gericht zijn op ontzorgen. Professionals helpen zo vroeg mogelijk mee om orde op zaken te stellen.
  • Voorkomen terugval van schuldhulp. Gemeenten moeten doelgroep extra goed in de gaten houden en contact onderhouden.
  • Coulance voor ondernemers met coronaschulden.

Tot slot, ook interessant: Verkiezingsprogramma’s over publieke dienstverlening (door Staat van de Uitvoering)

Attendeer Mbo-school in jouw gemeente op subsidie voor financiële educatie

Mbo-scholen kunnen van 18 september t/m 16 oktober 2023 bij het rijk subsidie aanvragen voor geldlessen en ondersteuning. Geregistreerde scholen ontvangen dan nog dit jaar het geld om aan de slag te gaan. Er is € 8 miljoen beschikbaar. Hiervoor geldt first come, first serve: volledige aanvragen worden behandeld in volgorde van binnenkomst. Dien dus snel een aanvraag in!

Kijk op geldlessen.nl/subsidie en kom naar een van de online informatiebijeenkomsten.

Het voornemen is om de regeling in 2024 met nieuw geld ook beschikbaar te stellen aan het primair- en voortgezet onderwijs.

Let op: De subsidie moet helemaal gebruikt worden voor de aangevraagde activiteiten zonder dat deze al op een andere manier gefinancierd zijn. Veel gemeenten in Nederland ondersteunen nu al scholen om te voorkomen dat jongeren geldproblemen krijgen. Deze subsidie is daar een aanvulling op, geen vervanging van bestaande initiatieven.

Onvoorwaardelijk €1.050 per maand voor gemarginaliseerde jongeren

Eindhoven kijkt tevreden terug op het eerste proefjaar van Bouwdepot. Dat is een interventie die gemarginaliseerde jongeren met financiële stress een jaar lang onvoorwaardelijk €1.050 per maand geeft om daarmee te leren bouwen aan hun toekomst. 

Kernwaardes in de aanpak zijn: financiële rust, onvoorwaardelijk ‘leef- en leergeld’, handelen in vertrouwen en autonomie van de jongeren. Aan het begin stellen de deelnemers een Bouwplan op met daarin hun doelstellingen voor het aankomende jaar. Gedurende en aan het eind van het jaar reflecteren ze op de doelen en passen ze deze aan.

Strikt genomen handelt de gemeente hiermee in strijd met de Participatiewet, maar het rijk gedoogt de proef.*

Lees het onderzoeksrapport, de samenvatting en kijk op hetbouwdepot.nl voor meer info.

* Aanvulling 2 juni: inmiddels is er een second opinion opgesteld door Prof. Geerten Boogaard (Bijzonder hoogleraar Decentrale Overheden), die gemeenten – en in dit geval Eindhoven – in het gelijk stelt. Het Bouwdepot is niet in strijd met de huidige wettelijke kaders, en valt wel degelijk onder de autonomie van gemeenten. Het is eerder zorg-met-bestaanszekerheid en geen bijstand-zonder-voorwaarden en dus niet in strijd met de Participatiewet.

* Aanvulling 13 juni: Bekijk dit filmpje over Bouwdepot.

Handreiking Omgaan met geldzorgen van mbo-studenten

Deze nieuwe handreiking geeft professionals handvatten om geldzorgen bij hun studenten te signaleren, studenten te ondersteunen, en studenten te stimuleren om uit de geldzorgen te komen of te blijven.

Eerder werden de handreikingen Omgaan met armoede in de JeugdgezondheidOmgaan met armoede op scholen en Omgaan met armoede in het sociaal domein uitgebracht.

Aanvulling 19/4: Op belastingles.nl vind je lesmateriaal om MBO’ers te prikkelen belastingaangifte te doen. Attendeer scholen in jouw gemeente hierop! (Eline, bedankt voor de tip hieronder)

Stappenplan voor aanpak kinderarmoede

Wil je in jouw gemeente de kinderarmoede aanpakken, maak dan gebruik van het stappenplan. In vijf stappen worden professionals begeleid met praktische formats en huiswerkopdrachten om een lokaal organisatienetwerk rond kinderarmoede op te bouwen.

Kim Houben van Divosa geeft uitleg:

Het stappenplan is gemaakt door Divosa, het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, Sterk uit Armoede, Sociaal Werk Nederland en het Jeugdeducatiefonds.

Jongeren huren zonder zorgen

Het Lectoraat Armoede Interventies ontwikkelde samen met woningcorporaties en Nibud een interventie waarmee huurachterstanden bij jonge huurders worden teruggedrongen. Belangrijk onderdeel is dat nieuwe huurders een tweede bankrekening openen voor hun vaste lasten, daarvoor beloond worden met een cadeaubon en advies krijgen van een coach. Je leest het in deze handreiking.

Gemeenten, steun de campagne van Jeugdfonds Sport & Cultuur

Aan de start van het nieuwe sport- en cultuur seizoen lanceert het Jeugdfonds vandaag de campagne Kies een club. Met de campagne wil het Jeugdfonds ouders laten weten dat zij kunnen helpen door het lidmaatschap van een club te betalen.

In de toolkit vind je beelden, teksten en filmpjes die je kunt gebruiken om het Jeugdfonds in jouw gemeente bekender te maken. In de campagne worden ouders gewezen op kieseenclub.nl.

Lees dit als je gemeente nog niet aangesloten bij het Jeugdfonds.

Je kunt daarnaast natuurlijk ook attenderen op samenvoorallekinderen.nl. Daar vinden ouders ook het aanbod van Leergeld, Nationaal Fonds Kinderhulp en Jarige Job. Lever bijvoorbeeld een tekstje aan voor de nieuwsbrief die scholen versturen naar ouders.

Aangenomen moties armoede- en schuldenbeleid

Op 19 april was er een tweeminutendebat over armoede en schulden. De volgende moties die daar werden ingediend, zijn gisteren aangenomen:

  1. Gewijzigde motie (PVV) verzoekt de regering ervoor te zorgen dat de energietoeslag in de praktijk geen negatieve financiële gevolgen mag hebben voor het ontvangen van toeslagen en/of uitkeringen.
  2. Motie (PvdA) over gemeenten oproepen om het Kwaliteitskader schuldhulpverlening voortvarend en breed toe te passen [Er staat niet bij welk kwaliteitskader].
  3. Motie (D66/CU) over het faciliteren en stimuleren dat alle gemeenten zich aansluiten bij de Nederlandse Schuldhulproute en werken met saneringskredieten.
  4. Motie (D66/CU) verzoekt de regering om in kaart te brengen hoe we jongvolwassenen rondom hun 18de verjaardag kunnen bereiken om hen te informeren over de financiële verantwoordelijkheden die horen bij het bereiken van de volwassenheid.
  5. Motie (CDA) – door Schouten overgenomen – verzoekt het kabinet om werk te maken van betere informatie-uitwisseling tussen SVB en UWV, met als doel meer ouderen te bereiken met inkomensondersteuningsregelingen, waaronder de AIO.
  6. Motie (CDA/D66/CU) verzoekt het kabinet met NVVK, CJIB en gemeenten een landelijke invoering van de schuldpauzeknop te onderzoeken en afspraken te maken over onder andere acceptatie van de pauzeknop bij overheidsschuldeisers en vervolgens ook bij private schuldeisers.
  7. Motie (CU/D66) – door Schouten overgenomen – over het uit de privacywetgeving wegnemen van obstakels voor preventieve en tijdige schuldhulpverlening.
  8. Motie (CU/D66) over een gecombineerde aanpak armoede en gezondheid bij schuldenproblematiek.

Bekijk ook de verworpen en aangehouden moties.

In het stenogram van het tweeminutendebat vind je iets meer toelichting. En je leest op p.13 dat minister Schouten zegt: ‘Wij zijn al aan het kijken of het minnelijk en het wettelijk traject bijvoorbeeld wat meer in elkaar geschoven kunnen worden.’ #1schuldenwet.

Gemeenten verbeteren schoolprestaties van kinderen uit arme gezinnen

Schoolprestaties hangen sterk samen met: inkomen en opleidingsniveau van ouders, hulpbronnen thuis en de fysieke leefomgeving. Dat blijkt uit onderzoek i.o.v. ABN AMRO foundation en Jeugdeducatiefonds.

(klik om te vergroten)

Daarom is het goed dat er een Jeugdeducatiefonds (JEF) is. Via het JEF kan de gemeente de hulpbronnen van kinderen uit arme gezinnen versterken. Het JEF is min of meer complementair aan andere bekende stichtingen zoals Jeugdfonds Sport- en Cultuur en Leergeld.

ONSbank geeft jongeren perspectief

Stichting ONSbank heeft een beproefde methode om jongvolwassenen met schulden weer perspectief te geven. Nodig ONSbank uit in jouw gemeente!

Aan de hand van kunst en cultuur

Gedurende drie maanden volgen de jongeren elke week een workshop van 2 uur in groepsverband. Dit culturele workshopprogramma laat hen zien dat verandering in hun leven mogelijk is. Door deze persoonlijke ontdekkingstocht raken ze een deel van de stress kwijt, worden ze zich bewuster van hun identiteit, wordt hun zelfvertrouwen versterkt en worden ze geholpen hun dromen voor de toekomst vorm te geven. De workshopleiders en groepscoaches helpen de jongeren om hun kijk op zichzelf te veranderen: de jongeren zien zichzelf niet meer als slachtoffer van het systeem, ze ontwikkelen een nieuw en eigen perspectief, waarmee ze hun toekomst kunnen opbouwen.

Het programma is vooral bedoeld voor de stabilisatiefase. Je kunt altijd instromen, ook
als je geen woonadres of inkomen hebt. ONSbank maakt met de gemeente en hulpverleningsorganisaties afspraken over het aandragen van jongeren en hun begeleiding tijdens en na het traject.

In gesprek met schuldeiser

De schuldrustcoaches spreken de taal van de jongeren en zijn bovendien ervaren creditmanagers met een relevant netwerk bij schuldeisers. Onderdeel van het traject is dat de jongere het gesprek aangaat met zijn of haar schuldeisers, onder begeleiding van een schuldrustcoach. Doel is schuldrust en betalingsregeling. En de schuldeiser wordt bewogen om de schuld terug te brengen naar de nominale schuld, dus zonder rente, boetes en administratiekosten.

Meer info

Op de routekaart op p.3 van deze handreiking wordt het programma helder samengevat. Kijk voor meer info op onsbank.nl of neem contact op met Marie-Louise Voors.

Leiden bestrijdt negatieve gevolgen coronacrisis

Leiden, Stad van Ontdekkingen | Visit Leiden

Het Leidse college stelde vorige week het Programma Social impact 2022-2023 vast. Het programma moet de negatieve sociale en maatschappelijke gevolgen van de coronacrisis beperken. Er zijn 4 doelen:

  1. Vergroten van gelijke kansen
  2. Voorkomen en verminderen van geldzorgen
    • Vroegsignalering: meer huisbezoeken en meer aandacht voor jongeren en ondernemers;
    • Aanpak energiearmoede;
    • Aanpak generatiearmoede;
    • Sport en cultuur voor minima;
    • Extra begeleiding in het vinden van (nieuw) werk via re-integratie en (om)scholing
  3. Verbeteren van fysieke en mentale gezondheid
  4. Verbeteren van taalvaardigheden en digitale vaardigheden

In januari buigt de gemeenteraad zich nog over de begroting van €5,5 miljoen.

Na de kerstvakantie werk ik niet meer voor deze leuke, ambitieuze gemeente 🙁 In 2017 startte ik als projectleider vroegsignalering. Daarna was ik met wat tussenpozen beleidsmedewerker armoedebeleid en beleidsmedewerker schuldhulpverlening. Vanaf 1 januari werk ik vooral voor de NVVK. Maar ik hoop ook nog een paar uurtjes bij een gemeente te kunnen werken.

Individuele studietoeslag vanaf april in alle gemeenten gelijk

Er is Kamerbrede steun voor het gisteren ingediende amendement van GroenLinks en PvdA. Studenten met een beperking krijgen vanaf 1 april 2022 in alle gemeenten € 150 per maand vanaf hun 18e jaar, en € 300 vanaf 21 jaar. Volgens mij krijgen gemeenten geen extra budget.

Betrek jongeren bij armoede- en schuldenbeleid

Bijvoorbeeld via de sinds 2016 beproefde methode Speaking Minds.

Nu met maatschappelijke diensttijd (MDT)

Speaking Minds krijgt subsidie om een maatschappelijke diensttijd (MDT) variant te ontwikkelen. Hierbij geven jongeren niet alleen advies, maar ze voeren ook een 10 weken durende vrijwillige activiteit uit. Ook wordt er een lokale trainer opgeleid, voor de verduurzaming. De eerste 3 gemeenten kunnen gratis deelnemen, dus wees er snel bij! Lees de flyer en neem voor meer informatie en interesse contact op via karin.vannuland@stimulansz.nl.

Handreiking Omgaan met armoede in de jeugdgezondheid

De Handreiking Omgaan met armoede in de Jeugdgezondheid is nu beschikbaar. In de handreiking staan 11 werkwijzen voor het signaleren, ondersteunen en stimuleren (de S.O.S -aanpak) bij kinderarmoede. Deze werkwijzen zijn bestemd voor professionals in de geboortezorg en de jeugdgezondheidszorg. Maar gemeenten worden ook aangesproken, bijvoorbeeld op p. 16. Gemeenten kunnen bijvoorbeeld aan de slag met een lokaal actieprogramma Kansrijke Start.

De handreiking is het derde deel van van een drieluik. Eerder werden de handreikingen Omgaan met armoede op scholen en Omgaan met armoede in het sociaal domein uitgebracht.

‘s-Hertogenbosch presenteert armoede- en schuldenbeleid 2022

De gemeenteraad van ‘s-Hertogenbosch stelde afgelopen zomer het Aanvalsplan Den Bosch Schuldenvrij 2022 Voortvarend verder vast.

Eerste Hulp Bij Geldzaken (EHBG) is in ‘s-Hertogenbosch dé toegangspoort voor geldzaken. De route achter EHBG – met verschillende afslagen voor passende hulp -geeft ook min of meer de structuur van het beleidsplan, een beetje zoals de Nederlandse Schuldhulproute, waarbij de gemeente overigens ook is aangesloten.

Een paar highlights en bijzonderheden:

  • Quiet Den Bosch is een digitale marktplaats waar halen, brengen en delen centraal staan.
  • Stichting Weekje Weg organiseert een geheel verzorgde vakantie van-deur-tot-deur.
  • De Bossche Bond is een fonds om professionals meer speelruimte te geven.
  • Woningcorporaties, het Stedelijk Huurders Platform en gemeente tekenden een lokaal woonlastenakkoord: Woonlasten de Baas. Inzet: betaalbare woonlasten.
  • We zetten in op bewustwording van (jeugd)professionals om armoede te herkennen en signaleren als onderdeel van hun alledaagse werk.
  • Op basis van de resultaten van de pilot Energie voor Iedereen gaan we samen met de collega’s van de afdeling Economie en Energie zoeken naar mogelijkheden om de energietransitie ook toegankelijk te maken voor inwoners met een laag inkomen.
  • We gaan mobiliteitsarmoede tegen in samenwerking met de afdeling Leefomgeving.
  • We brengen de gemeentelijke diensten die effect hebben op de financiële situatie van inwoners waar mogelijk in lijn met het armoede- en schuldenbeleid. Bijvoorbeeld met een gemeentebreed sociaal incassobeleid.
  • Met de Krap app krijgen jongeren meer grip op hun financiën.
  • De gemeente biedt zelf beschermingsbewind en verstrekt geen bijzondere bijstand meer voor bewind door andere bewindvoerders. NB. Een aantal bewindvoerders heeft een beroepszaak aangespannen tegen het Algemeen Belang Besluit van de gemeente. Daarover is 13 september de zitting geweest en moet dus nog een uitspraak van de rechter volgen. Uitspraak lees je t.z.t. op dit blog uiteraard.

Handreiking Omgaan met kinderarmoede in het sociaal domein

Vandaag presenteert Divosa een handreiking over het signaleren van kinderarmoede, het ondersteunen van kinderen en gezinnen en het stimuleren van o.a. financiële opvoeding en gezonde leefstijl.

Deze borduurt voort op o.a. de handreiking omgaan met armoede op scholen.

Waarborgfonds naar verwachting medio 2021 beschikbaar

Dat lees ik op p. 9/10 van deze Kamerbrief (d.d. 11 maart) over armoede- en schuldenbeleid. Het waarborgfonds maakt het mogelijk om in meer gemeenten saneringskredieten te verstrekken.

Ook lees je dat wordt onderzocht of terugbetaling van het saneringskrediet mogelijk is via het leveren van een tegenprestatie. Zelf denk ik dat je dat niet moet formaliseren, zoals bijvoorbeeld in de Participatiewet. Drie jaar op een houtje bijten is al een hele prestatie. Maak gewoon (zoals al gebruikelijk) met cliënten de afspraak dat zij hun stinkende best doen om af te betalen en om (meer) te gaan werken en/of naar school te gaan. En dat je dan als beloning bijvoorbeeld een deel kwijtscheldt. Een aantal gemeenten kiest al voor deze positievere insteek.

Minister Koolmees schrijft ook dat hij start met twee pilots:

  1. De eerste pilot richt zich op jongeren die bekend zijn bij de gemeente. Het gaat daarbij met name om jongeren met problematische schulden en veelal ook met multiproblematiek, die daarbij geen of onvoldoende inkomen hebben om in aanmerking te komen voor schuldsanering. Deze pilot bouwt voort op de ervaringen van het Jongeren Perspectieffonds.
  2. De andere pilot richt zich op mensen met problematische schulden die niet bij de gemeente terechtkomen. Deze mensen zijn vaak wel in beeld bij vrijwilligers. Volgens mij is dit een initiatief van Schuldhulpmaatje.

Help, ik zie alweer versnippering ontstaan. Het moet juist eenvoudiger! Die conclusie zie ik helaas niet terug in de evaluatie van de Brede Schuldenaanpak (p. 11 van de brief). Maar daarover later meer…

Verder in de brief niets substantieels waarover ik niet al geschreven heb.

Volgende week Week van het Geld!

Volgende week is de week van het geld. Ditmaal is alles digitaal dus voor iedereen te volgen. Via de studio ‘week van het geld’ zijn er uitzendingen voor kinderen, jongeren, ouders, professionals en gemeenten. Het volledige programma vind je hier.

Wegwijzer gemeenten: Jongeren en Schulden
Op vrijdag is er een webinar voor gemeenten. Wijzer in geldzaken maakt tijdens dit webinar samen met partners een start voor een wegwijzer voor gemeenten. Doel van deze wegwijzer is om best practices inzichtelijk te maken en van elkaar te leren.

Cijfers kinderarmoede op wijkniveau

Het CBS publiceerde eerder deze maand het dashboard armoede thuiswonende kinderen. Het dashboard geeft informatie over huishoudens met kinderen in relatie tot kenmerken als inkomen, inkomensbron, welvaart, opleidingsniveau, betalingsachterstand zorgpremie en re-integratie, over de periode 2015-2018. De gegevens zijn beschikbaar op gemeente- en soms ook wijkniveau.

Waarom dit dashboard?
Het kabinet en gemeenten spannen zich samen in om alle kinderen in armoede te bereiken, zoals opgetekend in de bestuurlijke afspraken kinderarmoede. In dat licht zijn ook in 2019 de ambities kinderarmoede in het leven geroepen. Ambitie 1 richt zich erop dat ieder kind dat opgroeit in een gezin met een laag inkomen, kan meedoen: ‘In 2021 worden álle kinderen met ouders in de bijstand bereikt met het gemeentelijke armoedebeleid. En worden 7 op de 10 kinderen bereikt in werkende gezinnen met een laag inkomen’. Uit de eerste evaluatie van de bestuurlijke afspraken blijkt dat het vaak lastig is voor gemeenten om zicht op de doelgroep te krijgen. Dit dashboard is gemaakt om hierbij te helpen.

Lesprogramma’s voor jongeren

Wil jouw gemeente aan de slag met financiële educatie op scholen? Koop het hier in:

  1. Your Message Money – TeamAlert
  2. Hoe word je rijk?
  3. MoneyWays

Bekijk meer initiatieven in de rubriek jeugd, en lees ook de uitkomsten van het Nibud Scholierenonderzoek 2020: Meer dan de helft van de scholieren komt geld tekort.

Gemeentelijke Kinderombudsman doet voorstellen voor bestrijding kinderarmoede

De gemeentelijke kinderombudsman in Rotterdam onderzocht de gemeentelijke regelingen voor kinderen in armoede en concludeert dat het aanbod onvolledig en vaak onbekend is, en de aanvraag te ingewikkeld. Deze conclusies gelden uiteraard niet alleen voor Rotterdam.

Wat hebben kinderen nodig
De regelingen bieden: sport, cultuur, schoolspullen, schoolreisje, laptop, fiets, jeugdtegoed. Kinderen vragen om eten, kleding en een fijn thuis. Bestrijding van uitsluiting. Ze vragen om sport en fijne plekken buiten. Ouders vragen om OV, bijles en internet. Kinderen vinden behoeften voor thuis het belangrijkst. De regelingen zien op school en activiteiten. De regelingen sluiten dus maar deels aan bij de behoeften van kinderen.

Gemeenten betrekken kinderen veel te weinig bij het opstellen van de regelingen. Dat armoede een moeilijk onderwerp is, is geen goede reden om hier niet met kinderen over te praten. Aanbeveling: Betrek kinderen bij het opstellen van de regelingen. Zo sluiten de regelingen beter aan bij wat kinderen belangrijk vinden. Maak bekend wat jeugdparticipatie voor de gemeente inhoudt.

Bekendheid
Veel ouders en kinderen kennen de regelingen niet. De vindbaarheid via gemeentelijke website is slecht. Een handig overzicht ontbreekt vaak. De taal is te moeilijk en alleen in het Nederlands. De informatie richt zich op de ouders. Aanbeveling: Maak een eenvoudig overzicht met alle regelingen bij elkaar (papier en digitaal). Verspreid de informatie actief in een mix van deze vier manieren: via brieven en folders, digitaal, via social media, op school en in de wijk. Gebruik heldere taal. Bied ook informatie aan in andere talen.

De aanvraag
De aanvraagprocedure is te moeilijk. Er zijn te veel hindernissen waardoor het risico bestaat dat ouders geen aanvraag doen of halverwege afhaken. Stress, schaamte en angst voor de gemeente zijn factoren om rekening mee te houden. Aanbeveling: Het kan veel eenvoudiger! Maak één eenvoudige aanvraagprocedure voor meerdere aanvragen. Hanteer een heldere inkomensgrens en een hardheidsclausule. Sluit geen kinderen uit, zoals mbo-ers en kinderen van ouders met schulden. Biedt hulp op school of in de wijk bij het doen van een aanvraag.

Tip [red.]: sluit aan bij de Geldplannen van het Nibud. Het Geldplan Rondkomen met kinderen geeft een overzicht van alle regelingen die op jouw situatie van toepassing zijn.

6x schuldpreventie voor jongeren

Slimpact is een traject waarbinnen enthousiaste jongeren meerdere maatschappelijke thema’s behandelen. Vanuit vijf STAD redacties wordt een maand lang gewerkt aan concepten én de uitvoering. September stond in het teken van jongeren en schuldpreventie:

  1. Team STAD Haarlem bedacht het concept Niet jouw schuld? Een interactief spel voor jongeren, waarin ze kennismaken met de consequenties van financiële keuzes.
  2. STAD Alkmaar bedacht Save that Coineen combinatie van een Nationale spaardag en een Youtube serie.
  3. Festivalorganisatie Doekoe, bedacht door Leidse jongeren, bouwt een caravan om tot escaperoom en kan op elk festival worden neergezet. Je wordt meegesleurd in een spannend verhaal en alleen wanneer jij de oplossing weet te ontrafelen, kun je vluchten en ben je schuldenvrij.
  4. STAD Utrecht bedacht de limiet app Duppie!, een app gekoppeld aan je bankrekening waarop je een limiet instellen. Met een push-melding als je bijvoorbeeld 80% van je ingestelde bedrag verbruikt hebt.  Je kunt er ook een automatische spaar-functie aan koppelen.
  5. STAD Utrecht bedacht ook Doe Maar Duur!, een online interactive simulation game voor jongeren van rond de 14 jaar. Het wordt 4 dagen achter elkaar gespeeld, online en naast het normale leven op school. Tijdens deze 4 dagen simuleren jongeren dat ze een jaar lang 18 zijn, en komen ze er op grappige manieren achter wat voor financiële situaties en keuzes daar allemaal bij komen kijken.
  6. In het Gooi is door de jongeren een fotocampagne opgezet: Onschuldig.

Misschien leuk om een project op te pakken in de Week van het Geld 22 t/m 26 maart?

Nijmegen presenteert Armoede Agenda

De Nijmeegse gemeenteraad stelde in september de Armoede Agenda 2020-2024 vast met daarin aandacht voor o.a.:

  • Energiearmoede;
  • Bereik en organisatie minimaregelingen: één toegangspoort, meer klantcontact, communicatieplan;
  • Kinderarmoede: onderwijs, jongerenraad, digitale Meedoenpas,
  • Werkende armen: vergroten bereik, regelingen toegankelijker voor ondernemers, pilot hulp bij toeslagen;
  • Sociaal-economische gezondheidsverschillen: stoppen met roken, stress, samenwerking huisartsen;
  • Initiatievenfonds: €30.000 voor innovatieve ideeën.

‘Week van het geld voor gemeenten’ | informatiebijeenkomst 6 oktober

Wijzer in geldzaken organiseert in maart 2021 alweer de 10e editie van de Week van het geld. Tijdens deze landelijke projectweek worden activiteiten georganiseerd om kinderen en jongeren te leren omgaan met geld.

Je kunt als gemeente aanhaken met een eigen lokale Week van het geld. Weten hoe? Laat je inspireren tijdens de online informatiebijeenkomst op 6 oktober.

Kinderarmoede moet halveren

Opgroeien in armoede in Nederland - Kansfonds
Foto: Kansfonds

Het aantal kinderen in armoede moet dalen van 9,2% in 2015 naar 4,6% in 2030. Dat schrijft staatssecretaris Van Ark in een brief aan de Eerste Kamer waarin ze haar ambities voor de aanpak van kinderarmoede verder concretiseert.

Daarmee sluit Nederland aan bij de streefwaarden die zijn geformuleerd in het kader van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN.

Precies een jaar geleden informeerde Van Ark de Tweede Kamer over het kabinetsbrede maatregelenpakket om kinderarmoede een halt toe te roepen. Met vier ambities:

  1. Ieder kind dat in een gezin met een laag inkomen opgroeit kan meedoen. In 2021 wordt 100% van de kinderen met ouders in de bijstand bereikt en 70% van de kinderen van de werkende gezinnen met een laag inkomen.
  2. Het aantal huishoudens met kinderen dat te maken heeft met een laag inkomen laat de komende jaren een dalende trend zien.
  3. Er komt periodiek kwalitatief inzicht in de brede kansarmoede onder kinderen.
  4. Er komt periodiek een kwalitatief overzicht van goede voorbeelden en initiatieven van gemeenten en andere lokale en landelijke organisaties gericht op het voorkomen van armoede onder kinderen en de negatieve gevolgen daarvan voor kinderen.

Maak in de Week van het geld de lokale aanpak naar een schuldenvrije generatie zichtbaar

Staatssecretaris Van Ark roept gemeenten op om in de Week van het geld (23 tot en met 27 maart 2020) de lokale aanpak naar een schuldenvrije generatie zichtbaar te maken. Sinds 2010 is het doel van deze nationale projectweek om kinderen en jongeren te leren omgaan met geld, zowel thuis als in de klas.

Op www.weekvanhetgeld.nl vind je een overzicht van gastlessen en activiteiten die zowel tijdens de Week van het geld als gedurende het gehele schooljaar zijn in te zetten op de verschillende schoolniveaus en in buitenschoolse situaties.

Handreiking Omgaan met armoede op scholen

De Handreiking Omgaan met armoede op scholen is bedoeld voor scholen binnen het primair en voortgezet onderwijs en bevat praktische handvatten om de gevolgen van armoede op de ontwikkeling van kinderen aan te pakken. Er worden werkwijzen gepresenteerd rond S.O.S: Signaleren, Ondersteunen en Stimuleren.

In het voorwoord roept staatssecretaris Van Ark gemeenten en scholen op om samen te werken. Tip: zoek in het document op ‘gemeente’ en vindt snel wat je als gemeente kunt doen. Zo lees je bijvoorbeeld dat Amsterdamse scholen die een ouderbijdrage van meer dan €225 vragen, niet meer in aanmerking komen voor gemeentelijke subsidie.

Campagne kinderarmoede

70% van de Nederlanders schat het aantal kinderen dat in Nederland onder de armoedegrens leeft te laag in of geeft aan geen idee te hebben van de omvang van kinderarmoede. Dit blijkt uit onderzoek in opdracht van Samen voor alle Kinderen (Sam&). Met een persbericht hierover start ook de nieuwe campagne van Sam&. Je hoorde het misschien al op de radio vandaag. Doel is om mensen te wijzen op samenvoorallekinderen.nl en de voorzieningen van gemeenten en fondsen die je daar kunt aanvragen. Lees hier hoe je als gemeente jouw voorzieningen op de website kunt zetten.

Vorige week las ik trouwens dat armoede al in de baarmoeder begint! Lees Harvard research: Impact of poverty begins in the womb, but it doesn’t have to en bekijk:

En ik las weer ergens anders dat een kind dat opgroeit met van een uitkering afhankelijke ouders, later vaak hetzelfde lot beschoren is.

Amsterdam zet schuld jongeren om in lening

Afbeeldingsresultaat voor amsterdam

.. zo lees ik op Amsterdam.nl. Niet nieuw, hoor ik je denken. Er zijn meer gemeenten die schulden van jongeren geheel of gedeeltelijk overnemen. En gemeenten die de restschuld gedeeltelijk kwijtschelden als de jongere meewerkt aan bijvoorbeeld werk of scholing. Sommige gemeenten verlengen voor jongeren de standaard aflosperiode van drie naar bijvoorbeeld vijf jaar. In het artikel Twee keer zoveel jongeren in schuldhulpverlening staan links naar voorbeelden van andere gemeenten.

Maar de Amsterdamse aanpak heeft wel een paar nieuwe elementen. Zo staat de schuld bij BKR als sociale lening geregistreerd en niet als schuldsanering. Een schuldsanering is voor banken namelijk nog acht jaar lang reden om geen hypotheek af te geven.

De gemeente doet een donatie van €750 per traject om het voor hen aantrekkelijker te maken om aan de pilot mee te werken. De jongeren wordt eveneens €750 kwijtgescholden als ze goed hun best doen.

Met ‘jongeren’ wordt gedoeld op Amsterdammers tussen de 18 en 34 jaar.

Armoede beïnvloedt leerprestaties en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen

Afbeeldingsresultaat voor kinder schoolklas"

Armoede heeft een negatieve invloed op de leerprestaties en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Dat zeggen leraren die zijn ondervraagd door DUO.

We wisten al dat opgroeien in armoede is af te lezen aan langzamere hersenontwikkeling in eerste levensjaren. Ook weten we dat het opgroeien in armoede gepaard gaat met meer chronische stress en dat de gevolgen ervan nog op 17- en 24-jarige leeftijd kunnen worden vastgesteld aan onder meer een slechter werkgeheugen. En uit Amerikaans onderzoek blijkt dat een inkomensverbetering bij arme gezinnen is af te lezen aan hogere cognitieve vermogens op latere leeftijd.

Leerkrachten zoeken vaak geen contact met (hulp)instanties zoals de gemeente, Stichting Leergeld, schoolmaatschappelijk werk en CJG, zo blijkt uit het DUO-onderzoek. Lees wat leerkrachten kunnen doen:

Lees op socialealliantie.nl en in de rubriek Jeugd wat je als gemeente kan doen. En lees ook: Maastricht gaat gezinnen begeleiden tegen armoede.

Armoede bleef in 2018 gelijk

En de langdurige armoede stijgt niet meer. Bij kinderen daalt de langdurige armoede zelfs een beetje. Dit blijkt uit de nieuwste CBS-gegevens over risico op armoede.

Klik hier voor cijfers per gemeente.

Bekijk de presentatie van het CBS, met vanaf minuut 13 staatssecretaris Van Ark aan het woord:

Kansen voor kinderen: een postcodetombola?

Defence for Children en Save the Children deden onderzoek naar de toegang tot voorzieningen voor kinderen die opgroeien in armoede. Ze concluderen:

  • De onderzochte gemeenten vertonen significante verschillen op het gebied van de invulling van het armoedebeleid, de inkomensgrenzen, het aanbod van voorzieningen, de digitale toegang tot die voorzieningen, jongerenparticipatie en het aangaan van samenwerkingsverbanden. Dus ja, een ‘postcodetombola’.
  • Daarbij is de bestrijdingsaanpak nog te vaak gericht op het compenseren van de gevolgen van armoede.
  • Gemeenten ervaren overwegend dezelfde belemmeringen om te komen tot een effectieve aanpak: het taboe rondom armoede, het systeem van inkomensondersteuning, gebrekkige preventiemechanismen, het bereiken van de doelgroep en privacy-wetgeving.

Op hetzelfde moment presenteerde Divosa enkele resultaten uit de benchmark armoede en schulden. Kijk even of jouw gemeente significant daarvan afwijkt:

Kinderarmoede in kaart
Kinderarmoede in kaart

Jongeren in De Ronde Venen ervaren hoe het is om rond te komen met een héél klein budget…

Mijn collega’s in het AD!

Om jongeren te leren omgaan met geld en ze bewust te maken van leven in armoede, verzorgen Jongerenwerk De Ronde Venen en de gemeente een challenge in de herfstvakantie: Watch the Budget.

Voor het project logeren drie groepjes jongeren vier dagen in een appartement. Met een budget van slechts 30 moeten zij deze dagen rondkomen. De jongeren krijgen opdrachten waarvan ze elke dag een vlog maken. Lees meer.

Rondkomers doorbreekt taboe op schulden jongeren

Om schuldproblematiek onder jongeren uit de taboesfeer te halen is gisteren in Doetinchem het project De Rondkomers gestart. De voorstelling ‘Grip op Geld’ moet samen met een bijbehorend lesprogramma zorgen dat jeugd eerder hulp vraagt bij geldproblemen. Lees meer.

Bekijk ook de vergelijkbare lesprogramma’s MoneyWays en Your Message – Money die je als gemeente kunt inkopen bij Diversion respectievelijk TeamAlert.

Problematiek op basisscholen in achterstandswijken is fors

Onderzoek in opdracht van o.a. het Jeugdeducatiefonds wijst uit dat 93% van de leerlingen in achterstandswijken problemen heeft, terwijl dit in reguliere wijken 59% is.

Uit het onderzoek blijkt dat leerkrachten op scholen in achterstandswijken veel sterker het gevoel hebben dat kinderen geen gelijke kansen hebben. Volgens Hans Spekman, directeur van het Jeugdeducatiefonds, zijn de resultaten nog schokkender dan hij had verwacht.

Het Jeugdeducatiefonds biedt leerkrachten handvatten om de kansenongelijkheid te bestrijden, bijvoorbeeld door bijles, logopedie, educatieve uitstapjes, opvoedondersteuning of sociale vaardigheidstrainingen te bekostigen. Gemeenten kunnen het fonds financieel ondersteunen.

Twee keer zoveel jongeren in schuldhulpverlening

Afbeeldingsresultaat voor studenten schulden

Het aantal jongeren dat gebruik maakt van schuldhulpverlening is tussen 2017 en 2018 gestegen van 5.000 naar ongeveer 10.000, meldt de NVVK. Zij maken inmiddels 4% uit van het totale klantenbestand. De nieuwe cliënten hebben vaak studiefinanciering.

Jeetje, bij zo’n toename ga je toch twijfelen aan de betrouwbaarheid van de cijfers? De NVVK ziet een mogelijke verklaring in het feit dat steeds meer gemeenten de deur openzetten voor studenten. Ook het nieuwe leenstelsel wordt genoemd als reden voor de aanwas.

Gemeenten wisten jarenlang niet goed wat ze aan moesten met jongeren met schulden. En met jongeren met studiefinanciering in het bijzonder. De laatste jaren zijn er steeds meer goede voorbeelden beschikbaar. Misschien is dat ook een verklaring voor de toename?

Ik zou gemeenten willen adviseren: houd zoveel mogelijk vast aan de gangbare maximale aflosperiode van drie jaar. Ga ervan uit dat een jongere altijd wat kan aflossen, ook als hij studiefinanciering heeft, en zorg dat hij kan blijven studeren. Bied intensieve begeleiding op alle leefgebieden. En regel hun schulden vaker met een saneringskrediet. De NVVK noemt als goed voorbeeld het houden van spreekuren op mbo-scholen. In Amersfoort werkt dat goed blijkbaar, maar in Leiden leverde dat weinig op.

N.a.v. dit onderzoek op NOS.nl: Hoe Jori’s schuld van 8000 euro uiteindelijk tot een kaakabces leidde en Schuldbewust: ervaar hoe een kleine schuld een groot probleem wordt (Met een aardige special)

Nieuwe Alliantie bestrijdt kinderarmoede

Meer dan 100 organisaties – waaronder gemeenten – onderschreven dinsdag de belofte dat er in 2030 geen kinderen meer opgroeien in armoede. Met de ondertekening van een convenant verplichten zij zichzelf daaraan een actieve en concrete bijdrage te leveren.

Zo doneert Aldi brood aan scholen, integreert Ingrado signalering van kinderarmoede in de aanpak voor schoolverzuim, biedt Zwitsal gratis producten aan arme gezinnen en helpt Menzis gezinnen met afbetalingsregelingen.

De ondertekening van het convenant was de officiële start van de Alliantie Kinderarmoede; een publiek-privaat maatschappelijk offensief dat samenwerkingen opzet om nieuwe, creatieve en slimme oplossingen te bedenken.

Het is een initiatief van Alles is Gezondheid, Missing Chapter Foundation en het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ). Organisaties en gemeenten die hun bijdrage willen leveren, kunnen zich aanmelden via www.alliantiekinderarmoede.nl. Daar vind je ook meer informatie over alle partners en hun bijdrage.

Stijging armoede vooral door (Syrische) vluchtelingen

Het aandeel huishoudens met een inkomen onder de lage-inkomensgrens steeg vorig jaar van 7,9% naar 8,2%. Dit meldt het CBS. De stijging komt voor ruim een derde voor rekening van vooral Syrische vluchtelingen. Zij hebben een verblijfsvergunning ontvangen, maar zijn merendeels afhankelijk van een bijstandsuitkering.

Ook het aandeel huishoudens dat vier jaar of langer van een laag inkomen moest rondkomen nam toe, van 3,2% naar 3,3%. Verder zien we dat de kinderarmoede nog steeds licht daalt en dat gepensioneerden het laagste armoederisico hebben.

Huishoudens met een (langdurig) laag inkomen

Extra geld voor bestrijding armoede en schulden

op Prinsjesdag schreef ik €8 miljoen extra voor bestrijding kinderarmoede en schulden bij jongeren. Inmiddels zijn we een stapje verder en is na de Algemene Beschouwingen deze motie aangenomen. Als ik het zo lees, ga ik ervan uit dat het geld niet naar gemeenten gaat. Ik denk €4 miljoen naar (leden van) de Vrijwilligersalliantie, misschien ook SchuldenlabNL, en €4 miljoen naar de samenwerkende partijen achter Sam& (Leergeld, Jeugdfonds Sport en Cultuur, Jarige Job en Nationaal Fonds Kinderhulp).

Preventieplan Leiden

Leiden wil met onder andere belastingadvies, gastlessen en peer-to-peer aanpak op scholen, budgetcursussen, online tools, hulp bij thuisadministratie, nazorg en een sociaal leenfonds voorkomen dat schulden ontstaan of verergeren. In het Preventieplan staan preventieactiviteiten voor onder meer jongeren, zelfstandigen en mensen met een licht verstandelijke beperking. Leiden reserveert hiervoor €200.000 per jaar.

Leiden zet ook stevig in op Vroegsignalering. Daarvoor begroot de gemeente nog eens €544.000 per jaar. De projectplannen van Leiden en andere gemeenten vind je in het artikel Evaluaties en projectplannen Vroegsignalering Schulden.

Zwerfjongeren en schulden

Staatssecretaris Van Ark van SZW heeft mede namens de collega’s van VWS en OCW het onderzoeksrapport Zwerfjongeren en schulden naar de Tweede Kamer gestuurd.

Het aantal dakloze jongeren (18-27 jaar) is sinds een aantal jaar stijgende. Op 1 januari 2016 ging het om 10.700 jongeren. Het grootste deel heeft complexe, meervoudige problematiek. Veel zwerfjongeren zijn bijvoorbeeld in contact geweest met jeugdzorg en hebben agressieproblemen. Ze zijn bezig met overleven. Bijna 25% is zwakbegaafd of heeft een verstandelijke beperking. Veel zwerfjongeren die al in zicht zijn bij een vorm van hulpverlening zitten in budgetbeheer of bewindvoering.

Oplossingsrichtingen
De onderzoekers geven de volgende oplossingsrichtingen:

  • De invoering van de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet zal ertoe leiden dat geen onderscheid meer wordt gemaakt naar leeftijd en de jongeren maandelijks dus een hoger bedrag overhouden.
  • Gebruik eenvoudig en begrijpelijk taalgebruik en motiverende gespreksvoering.
  • Geef uitleg aan schuldeiser over de situatie van de jongere en licht toe wat voor de schuldeiser de voordelen zijn als hij meewerkt aan het schuldhulpverleningstraject.
  • Zorg dat professionals deskundig zijn, bijvoorbeeld als het gaat om schuldhulp aan iemand met studiefinanciering of het begeleiden van mensen met een licht verstandelijke beperking of psychische problematiek.
  • Andere  oplossingen liggen in het goed begeleiden van de overgang van 18- naar 18+ door gemeenten, maar ook in het bieden van stress-sensitieve hulp- en dienstverlening aan deze jongeren.
  • Schuldeisers moeten bijdragen aan het voorkomen en oplossen van betalingsachterstanden bij hun klanten. In het onderwijs moet meer aandacht zijn voor het aanleren van financiële vaardigheden.
  • Voor jongeren van 18 tot 21 jaar geldt een lagere bijstandsnorm omdat ouders verplicht zijn hun kinderen tot 21 jaar te onderhouden. Daarnaast kun je als jongere recht hebben op bijzondere bijstand als je je onderhoudsrecht jegens je ouders niet te gelde kunt maken. Zwerfjongeren kunnen vaak geen beroep doen op hun ouders, bijvoorbeeld doordat hun relatie met ouders is verstoord, dus is aanvullende bijzondere bijstand voor deze groep waarschijnlijk regelmatig nodig. In hoeverre gemeenten op basis van hun beleidsregels zwerfjongeren deze mogelijkheid van bijzondere bijstand überhaupt bieden, is niet bekend.
  • Maar liefst 50% van de schuldhulpverleners geeft in de enquête aan dat zij te weinig tijd krijgen om hulp goed op te zetten, omdat de werkdruk te hoog is. Het verlagen van caseload, waardoor schuldhulpverleners onder andere meer tijd kunnen besteden aan moeilijkere doelgroepen, waaronder zwerfjongeren, is wenselijk.
  • Tot slot worden veranderingen in het onderwijs zelf genoemd, waardoor deze jongeren onderwijs op maat kunnen volgen.

Van Ark schrijft in haar aanbiedingsbrief dat deze doelgroep de nadrukkelijke aandacht heeft van het kabinet, onder andere in de Brede schuldenaanpak, het Actieprogramma Zorg voor de jeugd en de Meerjarenagenda beschermd wonen en maatschappelijke opvang. In de bijlage van haar brief staat een overzicht van lopende en voorgenomen maatregelen van de betrokken departementen.

Van kostenpost naar investering
Eerder dit voorjaar verscheen het rapport Van kostenpost naar investering. Jaarlijks verlaten 20.000 jongeren op hun 18e jeugdzorg. Het probleem is dat er geen goede overgang is naar volwassenzorg. De kosten zijn hoog: tussen de 36.000 en 100.000 euro per jaar per jongere. Het onderzoek laat zien wat een duurzame, preventieve aanpak van dakloosheid van jongeren oplevert. En dat is, zo zal je niet verbazen, veel!

(klik om te vergroten)

Klik om te vergroten

Opgroeien in armoede

De SER presenteerde vorige maand haar advies Opgroeien zonder armoede.  De Kinderombudsman presenteerde eerder het rapport Alle kinderen kansrijk. In haar brief van 6 april schrijft staatssecretaris Van Ark namens het kabinet dat ‘de adviezen betekenisvolle inzichten hebben gegeven die het belang van de aanpak van armoede onder kinderen onderstrepen. In lijn met deze adviezen zal het kabinet niet alleen inzetten op het compenseren van de gevolgen van armoede door kinderen mee te laten doen op school, aan sport en cultuur en aan sociale activiteiten, maar ook stevig investeren in het aanpakken van de structurele oorzaken van armoede.’

In de 19 kantjes tellende brief worden vrij uitputtend de maatregelen opgesomd die het kabinet neemt om kinderarmoede te bestrijden. Gelukkig wordt e.e.a. samengevat op p. 18/19. De meeste maatregelen kennen we al, mede omdat ze zijn genomen door het vorige kabinet. In veel gevallen wordt voor de uitvoering (van de maatregelen en opvolging van de adviezen) verwezen naar gemeenten. Ik heb een paar zaken ge-highlight en gelinkt:

VOORKOMEN VAN ARMOEDE

Meer mensen aan het werk

  • In gesprek met gemeenten over perspectief voor mensen in de bijstand
  • Het versterken van de werkgeversdienstverlening in de arbeidsmarktregio’s

Werk moet lonen

  • Verlaging van de lasten op arbeid
  • Meer uren werken laten lonen: verkleinen marginale druk vanaf het minimumloon.

Naar de mening van het kabinet past in dit verband een categoriale invulling van het armoedebeleid met vaste inkomensgrenzen niet bij het wettelijk uitgangspunt van de aanvullende inkomensondersteuning dat individueel maatwerk leidend is.

Verbeteren inkomenspositie van gezinnen met kinderen

  • Verlaging van de lasten op arbeid.
  • Verhoging van de kinderopvangtoeslag.
  • Verhoging van de kinderbijslag.

Voorkomen en bestrijden van problematische schulden

  • Het kabinet presenteert dit voorjaar haar brede schuldenaanpak.

Inzet extra middelen

  • Extra middelen in 2018-2020 voor het voorkomen van schulden en het bestrijden van armoede, in het bijzonder onder kinderen. Over de invulling van deze middelen wordt de Tweede Kamer dit voorjaar geïnformeerd. [Ik weet niet of dit geld naar gemeenten gaat]

TEGENGAAN VAN DE GEVOLGEN VAN OPGROEIEN IN EEN GEZIN MET LAAG INKOMEN

Lokaal integraal maatwerk

  • Programma Sociaal Domein (versterken lokale slagkracht en verbinding gemeenten).
  • Ondersteunen gemeenten bij invulling lokale regiefunctie in overleg met VNG en Divosa.

Samenwerking met maatschappelijke organisaties

  • Financiële ondersteuning van Stg. Leergeld, Jeugdsportfonds / Jeugdcultuurfonds, Nationaal Fonds Kinderhulp en Stg. Jarige Job
  • Subsidieregeling Kansen voor alle kinderen

Samenwerking met scholen

Het kabinet investeert structureel € 170 miljoen extra in een verruiming van het aanbod van voorschoolse educatie. Daarmee kunnen gemeenten peuters met een risico op een achterstand spelenderwijs meer taalvaardigheden mee laten geven. Daarnaast investeert het kabinet structureel € 15 miljoen extra in verdere versterking van de onderwijskansen. Deze investeringen komen bovenop het al bestaande budget ter bestrijding van onderwijsachterstanden. Dat betekent dat vanaf 2020 voor gemeenten in totaal structureel € 486 miljoen beschikbaar is. Voor basisscholen is structureel € 260 miljoen als onderdeel van de lumpsum beschikbaar.

Het kabinet faciliteert lokale samenwerking. Onder meer via het programma Gelijke Kansen, met daarbinnen de Gelijke Kansen Alliantie waarin gemeenten, scholen, onderwijsinstellingen, maatschappelijke initiatieven en het ministerie van OCW samenwerken. Vanuit hun lokale agenda bepalen deze partijen welke initiatieven zij gezamenlijk ondernemen om de gelijke kansen in het onderwijs te bevorderen. Het kan gaan om extra taallessen aan de ouders en kinderen, coaching en begeleiding van leerlingen of om activiteiten gericht op beroepseducatie en het trainen van sociale vaardigheden. Het ministerie van Onderwijs heeft € 2,5 miljoen beschikbaar gesteld voor cofinanciering van deze initiatieven.

Versterken van kennisopbouw en kennisdeling

Financiële ondersteuning gemeenten

  • Vanaf 2017 €85 miljoen extra per jaar voor het verstrekken van voorzieningen in natura voor kinderen in armoede

MONITOREN VAN RIJKSBELEID EN GEMEENTELIJK BELEID

  • Het kabinet is voornemens om aan het SCP, CPB en CBS gezamenlijk te vragen om te onderzoeken of het mogelijk is tot eenduidige armoede indicatoren te komen die bruikbaar zijn voor een eventuele reductiedoelstelling.
  • Tweejaarlijks inzicht in huishoudens met risico op armoede via rapportages CBS en SCP
  • Monitoring van de bestuurlijke afspraken met de VNG
  • Gesprekken met partijen op basis van deze inzichten

INZET VAN WERKGEVERS EN WERKNEMERS

Tot slot, lees ook de reacties van VNG en Divosa:

Schuldhulp voor jongeren

Afbeeldingsresultaat voor jongeren schulden

Kunnen jongeren met studiefinanciering een schuldregeling treffen?
Het antwoord staat in de vandaag verschenen notitie Jongeren met studiefinanciering en schuldhulpverlening: Er is niet voor iedereen eenduidig aan te geven wat prioriteit heeft: een opleiding of de schulden regelen. Daarom is het van belang dat binnen de gemeente beleid wordt gemaakt over jongeren met schulden die een opleiding (moeten) gaan volgen. Het hogere doel is immers: kansen op de arbeidsmarkt vergroten. Vaak kunnen beide trajecten naast elkaar lopen: een opleiding volgen en afspraken met schuldeisers maken. De afspraken met schuldeisers hoeven niet persé een sanering te zijn, maar het is wel mogelijk een sanering in te zetten als er (ook) studiefinanciering wordt ontvangen. DUO zelf mag niet meewerken aan een sanering als er tegelijkertijd studiefinanciering wordt verstrekt. Is DUO één van de schuldeisers? Dan kan DUO buiten de regeling worden gelaten maar dit moet duidelijk aan alle andere schuldeisers worden gecommuniceerd.

De notitie is uitsluitend beschikbaar voor NVVK-leden, dus meer dan dit kan hier niet delen. Oké, één dingetje nog: De NVVK houdt de mogelijkheid open om een ‘iets langere aflosperiode’ aan te houden dan de gebruikelijke 3 jaar.

Wat als het inkomen laag of onregelmatig is, of hoofdzakelijk bestaat uit studiefinanciering?
Ik zie in een aantal gemeenten dat er dan toch een (minimale) afloscapaciteit wordt vastgesteld. Elke jongere kan pak ‘m beet 50 euro per maand inzetten om zijn schulden af te lossen.

Voorbeelden
Ik heb wat voorbeelden verzameld van de gemeentelijke projecten voor jongeren met schulden. Ik wil er een keer wat uitgebreider bij stil staan, zoals bijvoorbeeld Jora Wolterink deed in haar blog Jongeren met schulden- geef ze gewoon goede schuldhulpverlening. Maar ik kom er op korte termijn niet aan toe. Dus ik deel dit alvast:

En lees ook:

Beleidsplannen schuldhulpverlening en bestrijding kinderarmoede Neder-Betuwe

Afbeeldingsresultaat voor neder betuwe gemeenteraad

Gisteravond heeft de gemeenteraad van Neder-Betuwe (23.400 inwoners) het Beleidsplan Schuldhulpverlening (hamerstuk) en het Plan van Aanpak Bestrijding Kinderarmoede met algemene stemmen en complimenten aangenomen. Omdat ik daar een bijdrage aan heb geleverd, ben ik daar best trots op. Beluister het debat over kinderarmoede.

Wellicht kunnen kleine en middelgrote gemeenten hier inspiratie uit halen?

Armoede stabiel, maar langdurige armoede neemt toe

Zojuist presenteerde het CBS nieuwe armoedecijfers. Het aantal huishoudens met een laag inkomen is de afgelopen jaren redelijk stabiel gebleven. Het aantal kinderen in armoede is afgenomen. Maar het aantal huishoudens dat minstens 4 jaar een laag inkomen heeft, is toegenomen. Het CBS verwacht in 2018 een daling van de armoede. Het CBS presenteert traditiegetrouw ook cijfers per gemeente en op wijk- en buurtniveau.

 

Het CBS presenteert vandaag cijfers over de lage inkomensgrens t/m 2015. Maar cijfers over sociaal minimum – zeg maar bijstandsniveau, het door gemeenten gehanteerde criterium – zijn ook nog te vinden op het vernieuwde Statline van CBS. Cijfers t/m 2014.

 

Bijzondere bijstand voor huiswerkbegeleiding in Overbetuwe

Afbeeldingsresultaat voor huiswerkbegeleidingOverbetuwe wil gelijke onderwijskansen voor iedereen. Daarom kunnen kinderen uit gezinnen die het niet breed hebben toch naar huiswerkbegeleiding. Lees meer in De Gelderlander. #klijnsma-gelden #kansenvoorallekinderen

Handreiking aanpak kinderarmoede

Heb je nog geen plan voor de besteding van de Klijnsma-gelden die je sinds begin 2017 krijgt voor de bestrijding van kinderarmoede? Dan wordt het stilletjes aan tijd dat plan te maken! Maak dan gebruik van de Handreiking die Divosa vandaag presenteerde. En kijk nog even in de rubriek Jeugd op dit blog.

In Neder-Betuwe heb ik vorige week het concept-plan gepresenteerd aan de gemeenteraad. De raad behandelt het voorstel op 8 februari.

 

 

 

Kinderen met ouders op achterstand

Vorige week presenteerde de Kinderombudsman het rapport ‘Alle kinderen kansrijk‘. In het rapport staan de volgende aanbevelingen voor gemeenten:

Het rapport vermeldt niet heel veel nieuws ten opzichte van de eerdere rapporten van de Kinderombudsman waarin o.a. gepleit werd voor invoering van een kindpakket.

Interessanter vond ik het rapport dat diezelfde Kinderombudsman in dezelfde week presenteerde: ‘Nederlandse kinderen ontkoppeld‘. Daarin staat dat enkele honderden kinderen in Nederland in armoedeleven omdat een van hun ouders geen geldige verblijfsvergunning heeft. Daardoor komt het gezin niet of minder in aanmerking voor toeslagen en uitkeringen, terwijl de kinderen zelf wel Nederlands zijn of hier een verblijfsvergunning hebben. Lees meer in het AD.

En verder lees ik deze week dat Utrecht volgend jaar €170.000 extra gaat investeren in de begeleiding van kinderen die met hun ouders in de crisisopvang verblijven.

Tot slot, lees ook: ‘Laptops zijn effectiever tegen armoede dan gratis vioolles’ (6 dec. door Cok Vrooman, armoede-onderzoeker SCP) en Groenteboxjes om kinderen in arme wijken gezonder laten eten (Den Haag)