Dit artikel is na publicatie aangepast

De GKB introduceert een nieuwe vorm van krediet: O2. Dit is een flexibel krediet, met een vaste rente van 2% en een looptijd van 36 maanden. Hiermee kun je:

• Alle schulden herfinancieren zodat de inwoner weer overzicht heeft en nog maar 1 aflossingsverplichting.
• Als herfinanciering niet mogelijk is, wordt een afkoopregeling tegen finale kwijting met de schuldeisers getroffen. De afkoopbedragen worden met het O2 krediet voorgefinancierd. Dan is het dus een ‘saneringskrediet’.
• Mochten er onverhoopt bij de herfinanciering of de afkoopregeling schulden zijn vergeten, dan kunnen die alsnog via O2 worden geregeld. O2 is een flexibel krediet en afgeloste bedragen kunnen opnieuw worden ingezet, de looptijd van de lening wordt dan verlengd.
• De inwoner kan door extra aflossingen de looptijd verkorten. En dit kan maar zo eens een stevige prikkel zijn voor de inwoner om zijn financiële situatie te verbeteren.

Looptijd

De flexibiliteit spreekt me aan, maar toch ook een kanttekening: hoewel de standaard looptijd 3 jaar is, biedt O2 ruimte voor langere looptijden. De max. 3 jaar is wat mij betreft heilig, en ik voel ook best wat voor de oproep van sommige politieke partijen om de looptijd te verkorten naar bijvoorbeeld 18 maanden.

Alternatief is dat je – als er nieuwe schulden opduiken – de betreffende schuldeiser hetzelfde aanbod doet als de andere schuldeisers, en dat je het niet doorrekent naar de schuldenaar. Als gemeente moet je een potje hebben om zulke (meestal kleine) oneffenheden glad te strijken.

Pilot

Het is nu nog een pilot, waarbij Kredietbank Nederland en gemeente Zwolle inmiddels ook zijn aangehaakt. Je kunt aanhaken, maar het lastige is, dat als de pilot te groot wordt, het debiteurenrisico ook oploopt. Dat risico neemt de GKB nu nog voor haar rekening voor de eigen gemeenten totdat het landelijke waarborgfonds er is. Aanhaken kan wel, maar je moet dan dus goede afspraken maken over de voorwaarden.

Meer info

Ga op o2hulpbijschulden.nl direct naar de pagina voor gemeenten. En bekijk de introductiefilm.

Nog niet overtuigd van het feit dat schuldsaneren in de meeste gevallen beter is voor schuldenaar, schuldeiser en gemeente? In de tabel op p. 4 van het rapport Saneren versus bemiddelen staan alle argumenten.

De NEN-organisatie informeerde minister Donner vorige week in een brief over de voortgang van de ontwikkeling van de NEN-normen. Zij deed dit mede namens Asessor, Divosa, MO-groep, Modus Videndi, NVB, NVVK en SVF Nederland.
Er is onrust (geweest) over de certificering, maar de ondertekenaars concluderen: ‘te meer omdat de koepelorganisaties het gebruik van de normen actief gaan promoten, zijn wij er van overtuigd dat de norm een breed draagvlak zal krijgen, en de kwaliteit in de sector is gewaarborgd.

Lees ook de kritische beschouwing van Erica Schruer.

Op het blog van Erica Schruer lees ik dat de ontkoppeling van de organisatiecertificering en persoonscertificering geaccordeerd is in de normcommissie. Lijkt me een wijs besluit. De kosten van de persoonscertificering wegen niet op tegen de opbrengst in kwaliteit.
Ik lees ook dat er nog geen beslissing is genomen over de looptijd.
(En ik voel de druk om ook te gaan twitteren… maar ik weersta hem voorlopig)

De leden van de NVVK hebben gisteren tijdens de Algemene Ledenvergadering ingestemd met het voorstel om de looptijd van een schuldregeling vast te zetten op 36 maanden.

Meer nieuws: Ger Jaarsma kondigde tijdens de ALV zijn vertrek aan als voorzitter van de NVVK.

Klijnsma informeerde de Tweede Kamer deze week over de certificering van de schuldhulpverlening. De brief bevat niet echt nieuws, maar voor de volledigheid is hij toch hier te downloaden. Enkele kernpunten:

‘Ik acht het primair de taak van het veld om draagvlak te creëren voor de norm. Ik ben voornemens om in een van de komende Verzamelbrieven aan gemeenten aandacht te besteden aan het certificeren van de schuldhulpverlening.
Over de norm met betrekking tot de looptijd van de schuldregeling schrijft zei: ‘Op het moment dat er een voorstel tot wijziging wordt ingediend zal de Normcommissie het voorstel in behandeling nemen. Van het NEN heb ik begrepen dat de VNG, Divosa, NVVK en schuldeisers in overleg met elkaar werken aan een voorstel. De verwachting is dat het voorstel begin 2010 zal worden ingebracht bij de NEN-normcommissie schuldhulpverlening. Met belangstelling zie ik de resultaten daarvan tegemoet.’

Ik zie dat ook gemeenten wachten, net als de staatssecretaris. In de discussie over de looptijd zie je, dat de looptijd de belangrijkste reden is om zich niet te laten certificeren. Is het geen optie om de specifieke norm m.b.t. de looptijd tijdelijk buiten beschouwen te laten, zodat het mogelijk wordt om in ieder geval alvast op de andere onderdelen te certificeren? Wellicht komt het vanavond aan de orde in de Tweede Kamer.

Zoals bekend is in de Algemene Ledenvergadering van de NVVK van 28 mei jl. uitgebreid gesproken over de looptijd van een schuldregeling. De ALV heeft besloten een tweetal besluiten – het besluit van november 2008 ten aanzien van het uitwerkingsmodel (de x-factor) en de 75%-25% regel, waarover in juni 2008 gesproken is – terug te draaien. Echter – en dat is volgens mij niet bij iedereen goed bekend – het besluit om de looptijd van de schuldregeling onder voorwaarden los te laten, blijft gehandhaafd. Daarover is afgesproken dat de commissie Schuldregeling van de NVVK, aangevuld met deskundigen uit de drie NVVK-kringen, de opdracht krijgt dit ALV-besluit uit te werken en meerdere varianten te bedenken waarmee invulling gegeven kan worden aan het besluit om de looptijd van de schuldregeling onder voorwaarden los te laten. De commissie Schuldregeling is deze zomer twee keer bijeengeweest. Op basis van de bijeenkomsten wordt advies geformuleerd, zodat in september de Raad van Advies geraadpleegd kan worden en in het najaar de kringen en de ALV. De besluitvorming vindt dan uiteindelijk plaats in de ALV.

Bespreking in de normcommissie
De NVVK heeft de besluitvorming van de ALV ten aanzien van de looptijd ook ingebracht in de normcommissie. Er is afgesproken dat de normcommissie de besluitvorming vanuit de NVVK afwacht en daarna de nieuwe situatie in de normcommissie zal bespreken.

In vervolg op dit bericht het volgende: in de ledenvergadering van de vereniging SVF is geopperd gemeenten vrij te stellen van de certificering. Belangrijkste reden daarvoor is dat gemeenten in principe kunnen worden beschouwd als bonafide organisaties en, als zij zelf de activiteiten uitvoeren die tot het domein van de norm behoren, daarmee als bonafide schuldhulporganisaties. De consequenties voor de opzet en uitvoering van de certificering bij acceptatie van het voorstel is door de leden van SVF niet geïnventariseerd, maar naar hun mening komt het tegemoet aan het belangrijkste bezwaar van de gemeenten: de kosten van het certificeren van personeel en organisatie.

Ik denk dat je als bezwaar ook toe kunt voegen de verlengde looptijd van de schuldregeling (die is opgenomen in de normen voor certificering). En volgens mij hikken gemeenten vooral op tegen de kosten van certificering van de schuldhulpverleners. Is het niet beter om gemeenten de mogelijkheid te geven om alleen hun organisatie en processen te certificeren, en dus niet de schuldhulpverleners?

Ik denk dat je inderdaad kunt stellen dat gemeenten bonafide zijn. Maar de certificering heeft ook een ander doel, namelijk het effectiever en efficienter maken van de uitvoering. Gemeenten die de boel al op orde hebben, hoeven niet onoverkomelijk hoge kosten te maken voor de certificering van de organisatie.

Het lijkt erop dat nu toch het kind met het badwater wordt weggegooid…

Gisteren is er een vergadering geweest van de Commissie van Deskundigen Schuldhulpverlening. Hoewel dit formeel niet hetzelfde gremium is als de Normcommissie, komt het daar in de praktijk wel op neer en in dat kader is gesproken over de twee punten die een brede acceptatie van de certificering in de weg staan: de in de norm opgenomen looptijd van een schuldregeling en de kosten die certificering met zich meebrengt. Lees meer in de column van Paul Rispens. Ik was zelf gisteren in Hengelo waar ik een presentatie hield tijdens een conferentie die werd georganiseerd door Budgetalert. Dit samenwerkingsverband tussen gemeente en Carint heeft, jawel, heel goed, concrete plannen om zich te certificeren. Maar dat terzijde.

In ruil voor de verlengde looptijd is in de normcommissie vanuit de hulpverlenerskant destijds bedongen dat schuldhulpverleners minder vaak de aflossingscapaciteit hoeven te (her)berekenen. De verlengde looptijd gaat zoals gezegd wat betreft de hulpverleners van tafel. En als op 1 juli 2010 de nieuwe wet van kracht is, dan is ook het vrijblijvendheid bij het herberekenen van de aflossingscapaciteit van tafel. In de huidige plannen worden gemeenten namelijk bij wet verplicht om ten minste jaarlijks de aflossingscapaciteit te herberekenen (cf. Wsnp). Zowel de schuldeisende partijen als de hulpverlenende partijen zullen dus hun wisselgeld moeten inleveren.

Dan blijven de kosten van de certificering – en in het bijzonder die van de schuldhulpverleners – nog over als belangrijkste obstakel.

Mijn voorspelling is overigens dat de verlengde looptijd voor hogere inkomens ook uit de NEN-normen wordt geschrapt. Er is teveel politieke druk. Wellicht wordt er wel aangestuurd op een verlengde looptijd voor alle klanten, dus ongeacht hoogte van het inkomen. Dan is er geen sprake meer van benadeling van de werkende schuldenaar. Maar goed, dat is ook een politieke keuze, èn het wijkt af van de Wsnp (hoewel, in de Wsnp wordt ook niet zelden afgeweken van de 3 jaar…).

Overigens zal op 2 juli de commissie sociale zaken van de VNG vergaderen over het onderwerp en formeel haar standpunt bepalen.

De verlengde looptijd voor de schuldregeling is van de baan. Ten minste, wat betreft de NVVK. Vorige week hebben de leden dat tijdens de ledenvergadering besloten. Lees hier de voorgaande artikelen over dit onderwerp. Lees ook het breaking news van Erica Schruer van vandaag (met daarin een link naar een bericht in Binnenlands Bestuur).

Ondertussen blijft de verlengde looptijd nog wel opgenomen in de NEN-normen. Ik vraag me af wat de normcommissie nu gaat doen. Is daar een procedure en planning voor bedacht? Kan iemand mij en de lezers hierover bijpraten (bijvoorbeeld in een commentaar bij dit bericht) ?

Vertegenwoordigers van de gemeenten Amsterdam, Delft en Rotterdam dragen in de discussie over de looptijd van de schuldregeling een nieuw argument aan. Citaat: ‘De gelijkberechtiging van schuldeisers staat buiten discussie, de gelijkberechting van schuldenaren is nu echter wel aan discussie onderhevig. Met het voorstel van de verlenging van de looptijd op basis van de afloscapaciteit wordt namelijk een willekeurig onderscheid gemaakt tussen schuldenaren.’ Lees de volledige column op gemeente.nu.

Staatssecretaris Klijnsma van SZW heeft, mede namens de minister van Justitie, antwoord gegeven over Kamervragen over de looptijd van de schuldregeling. De bewindvoerders verwachten geen toename van het beroep op de WSNP als gevolg van de certificering. Ze wijzen erop dat een schuldenaar geen keuze kan maken voor óf een minnelijk traject óf een WSNP-traject, afhankelijk van wat betrokkene het beste schikt. Verder wordt geantwoord dat organisaties die zich laten certificeren volgens de huidige NEN-normen niet om de norm m.b.t. de looptijd heen kunnen. Wanneer daartoe echter aanleiding zou zijn biedt het normalisatieproces  de mogelijkheid om tot aanpassing van de norm te komen. Gegeven het feit dat de normen onlangs unaniem door het veld zelf zijn vastgesteld, en gelet op de nu lopende discussie tussen alle partijen, vindt Klijnsma het passend om de uitkomst van die discussie af te wachten. Opvallend, maar niet onverwacht, is dat de staatssecretaris zelf dus geen uitspraak doet over de wenselijkheid van oprekking van de looptijd.

Nieuw koren op de molen in de discussie over de looptijd van de schuldregeling. Deze keer eindelijk eens afkomstig van iemand die de verlenging van de looptijd verdedigt: Wim Deen, directeur Stadsbank Midden Nederland. Hij schrijft in een column op Gemeente.nu:
‘Het feit dat mensen met een hoger inkomen meer terug moeten betalen dan mensen met een lagere aflossingscapaciteit kan inderdaad ter discussie worden gesteld. Maar in Nederland is het op alle terreinen zo dat mensen met een lager inkomen tegemoetkoming krijgen in financiële zin. Zij krijgen allerlei toeslagen en kwijtschelding van sommige belastingen. Dat “voordeel” hebben mensen met een hoger inkomen niet. Dan moet ook deze ongelijkheid ter discussie worden gesteld.’
En verder:
‘Het kan toch niet zo zijn dat iemand die financieel prima in staat is om een lening te sluiten met een aflossingstermijn van bijvoorbeeld acht jaar en er daarna een financieel potje van maakt, beloond wordt met een maximale aflossingstermijn van 36 maanden.’
Hij verwacht daarnaast ook niet dat door een langere looptijd in het minnelijke traject het beroep op de WSNP zal toenemen.
In de groep Schuldhulpverlening op LinkedIn is over dit onderwerp ook een interessante discussie ontsproten.

Vanmiddag vond de startbijeenkomst van het platform schuldhulpverlening plaats. Met vertegenwoordigers van 31 gemeenten, stichting de Tussenvoorziening, het Ministerie van SZW, Grip Schuldhulpverlening, stichting Zwerfjongeren en natuurlijk Nibud en Stimulansz. Een paar highlights:

1. Men deelt de wens om verder te professionaliseren, maar de certificering van schuldhulpverleners gaat volgens velen een brug te ver. Het is veel te duur als je het afzet tegen de opbrengst in kwaliteit.
2. Het wettelijke kader voor het minnelijke traject wordt door velen gezien als kans. En ook als mooie aanleiding om het gemeentebestuur om meer geld te vragen om de capaciteit uit te breiden. Men vindt dat het rijk ook met geld over de boeg moet komen.
3. Gemeenten zijn niet blij met het wetsvoorstel Structurele Maatregelen Wanbetalers Zorgverzekeringen.
4. Men hoopt en verwacht dat de NEN-norm met betrekking tot de looptijd van de schuldregeling wordt geschrapt.
5. Er heerst soms het gevoel dat er rond schuldhulpverlening landelijk en lokaal een muurtje wordt opgetrokken waar van beide zijden niet overheen wordt gekeken. Er is grote behoefte om de schuldhulpverlening meer te bekijken vanuit gemeentelijk perspectief en in relatie tot aanpalende gemeentelijke beleidsterreinen zoals armoedebeleid, re-integratie, wijkaanpak, OGGZ-beleid, etc. Ik hoop dat het platform daaraan de komende tijd een belangrijke bijdrage gaat leveren.
6. Bijna alle aanwezigen (maar er zijn uitzonderingen) zagen de afgelopen maanden een toename van het aantal aanmeldingen voor schuldhulpverlening. Er zijn nog weinig concrete plannen over hoe hiermee om te gaan. Een aantal gemeenten heeft extra aandacht voor kleine zelfstandigen die nu in de problemen komen.

De deelnemers worden na vandaag verdeeld over twee platforms (bijvoorbeeld noord en zuid). In juni vinden de vervolgbijeenkomsten plaats. Ik kijk er naar uit!

Ik kan het zelf nog niet vinden in de Kamerstukken, maar Erica Schruer weet op haar weblog al te melden dat Tweede Kamerlid Karabulut van de SP Kamervragen heeft gesteld over de NEN-norm waarin is vastgesteld dat de looptijd van de schuldregeling in bepaalde gevallen kan worden opgerekt naar vijf jaar.

(Lees eerst looptijd schuldregeling II)
Het voorstel van gemeentelijke zijde over hoe om te gaan met de NEN-norm over de looptijd van de schuldregeling wordt – zoals het er nu naar uit ziet – meegenomen bij de bespreking op de algemene ledenvergadering van de NVVK in mei. Het voorstel dient dus als voorbeeld van de wijze waarop gemeente het beleid rondom het hanteren van factor X kunnen inrichten.
Maar is dat voldoende? Als in de NEN-normering niet wordt opgenomen dat gemeenten zelf beleid kunnen opstellen rondom factor X dan heeft het voorstel weinig toegevoegde waarde. Schuldhulpverleners moeten dan immers telkens opnieuw weer uitleggen waarom ze afwijken van de normering (vaak ten gunste van de schuldenaar). Anderzijds geeft het schuldeisers ook niet de uniforme werkwijze waar ze naar verlangen. Ik heb begrepen dat (van gemeentelijke zijde) Divosa zich nu ook in de discussie heeft gemengd en dat de NEN-norm om bovengenoemde redenen ter discussie zal worden gesteld in de NEN-commissie en het NVVK-bestuur.

Lees eerst het artikel looptijd schuldregeling van 3 dec. jl.
Op 19 januari jl. is er overleg geweest tussen de VNG, G4, Tilburg en de NVVK over de NEN-normen voor de schuldhulpverlening en in het bijzonder de norm met betrekking tot de looptijd van de schuldregeling.
De conclusie is dat gemeenten ook in de certificering beleidsvrijheid hebben bij het bepalen van de looptijd en de toepassing van factor X. Besloten is dat de gemeenten gezamenlijk een beleidskader gaan schrijven waarbij wordt aangesloten bij de uitgangspunten van de WSNP. Uitgangspunt wordt een aflossingstermijn van 36 maanden tenzij…
De tenzij is afhankelijk van de persoonlijke omstandigheden, mate van verwijtbaarheid etc. en dus NIET van het aflosbedrag (factor X). Het document dat wordt opgesteld zal, als het goed is, besproken worden op de komende ledenvergadering van de NVVK als onderdeel van de module schuldregeling en worden uitgereikt als voorbeeld voor gemeenten hoe om te gaan met factor X.

De NEN-normen voor schuldhulpverlening zijn gereed. Kijk op www.nen8048.nl (de normen zijn helaas alleen tegen betaling verkrijgbaar!) en lees ook het bericht Looptijd schuldregeling.
Schuldhulpverlening door gemeenten is op verschillende manieren georganiseerd. De meeste gemeenten hebben de uitvoering opgedragen aan een derde partij: de gemeentelijke of regionale kredietbank, of een particuliere organisatie zoals Plangroep of Sociaal.nl. Daarnaast wordt veel schuldhulpverlening uitgevoerd door eigen diensten of afdelingen van diensten. 92% van deze organisaties is aangesloten bij de NVVK, die ook zitting heeft in de normcommissie. Delen van het schuldhulpverleningsproces worden uitgevoerd door welzijnsinstellingen. Deze instellingen zijn verenigd in de MO-groep, die eveneens zitting heeft in de normcommissie. Een deel van de welzijnssector is al gecertificeerd via de HKZ-norm. Als het certificeringsproces zijn beslag gaat krijgen, zal gewaarborgd worden dat daar waar organisaties al via deze norm voor onderdelen van het schuldhulpverleningsproces gecertificeerd zijn, er geen extra toetsing zal plaatsvinden.
De HKZ – en NENschema’s zijn op elkaar afgestemd. Organisaties kunnen kiezen voor één van de schema’s, of kunnen beide gebruiken. In de HKZ is overigens geen norm opgenomen over de looptijd van de schuldhulpverlening (zoals wel het geval is in de NEN). Lees meer op de website van de MO-groep.

Ik ben overigens benieuwd hoe de discussie over de looptijd van de schuldregeling een vervolg krijgt als de bredere achterban van de leden van de normcommissie (maar vooral gemeenten cq. sociale diensten), maar ook de staatssecretaris en de Tweede Kamer zich bewust worden van de maatschappelijke en financiële gevolgen van de NEN-normen. Wordt zeker vervolgd..

De NEN-normen voor de schuldhulpverlening zijn vastgesteld door de normcommissie. Eén van de normen heeft betrekking op de looptijd van de schuldregeling in het minnelijke traject. De norm houdt in dat voor 25% van de schuldenaren de looptijd kan worden verlengd van 3 naar 5 jaar. De doelgroep van 25% wordt gevormd door schuldenaren met een hogere afloscapaciteit (hoger dan bedrag X).

De looptijd van deze schuldregeling bestaat in feite uit twee delen. Gedurende de eerste 36 maanden draagt de schuldenaar iedere maand zijn totale afloscapaciteit af ten gunste van de schuldeisers. Er vinden in deze periode geen hercontroles plaats dus er is sprake van een vaste afloscapaciteit. Na 36 maanden vindt er één hercontrole plaats. Deze hercontrole is bedoeld voor het bepalen van de afloscapaciteit voor het tweede deel van de schuldregeling. De hercontrole is duidelijk niet bedoeld ter controle van de achterliggende periode. Het tweede deel van de schuldregeling duurt maximaal 24 maanden. Gedurende die periode draagt de schuldenaar iedere maand de helft van zijn afloscapaciteit af ten gunste van de schuldeisers. De afloscapaciteit is ook in het tweede deel van de schuldregeling vast en wordt bepaald aan de hand van de VTLB – berekening danwel door toepassing van de aflostabel van de NVVK.

Het is reëel te verwachten dat het slagingspercentage door deze maatregel gaat stijgen. Schuldeisers krijgen immers een hoger aanbod. Voor de gemeente levert het verlengde traject waarschijnlijk hogere uitvoeringskosten op. Voor een deel van de schuldenaren betekent de maatregel dat zij 2 jaar langer van een laag inkomen moeten rondkomen. De normcommissie wordt onder meer gevormd door de Raad voor Rechtsbijstand, Divosa, de Nederlandse Vereniging van Banken en de NVVK. Een aantal leden van de normcommissie heeft bij het vaststellen van de normen aangegeven eerst de achterban te willen raadplegen. De NVVK heeft afgelopen donderdag haar leden geraadpleegd. Deze hebben met meerderheid van stemmen ingestemd met de norm.

Nog dit jaar zal er ook meer duidelijkheid komen over de door Aboutaleb aangekondigde wettelijke regels voor het minnelijke traject. Daarin wordt waarschijnlijk ook aangegeven wat de rol is van de onlangs opgeleverde nen-normen en de certificering.

Wat vindt je van de verlenging van de looptijd?