Lees het zojuist gepresenteerde Actieplan brede schuldenaanpak, overzicht initiatieven schuldenaanpak en de Kamerbrief.  Veel maatregelen vonden we al in het Regeerakkoord, een paar keer zelfs met exact dezelfde formulering. Er wordt voor concrete afspraken tussen Rijk en gemeenten onder meer verwezen naar het in februari gestarte Interbestuurlijk Programma (IBP) van Rijk en VNG. Maar zéker wel nieuw is het volgende:

€72 miljoen extra voor gemeenten
In het Regeerakkoord stond al dat het kabinet de komende drie jaar €80 mln. (2018: €30 mln., 2019: €25 mln., 2020 €25 mln.) ter beschikking stelt voor het voorkomen van schulden en de bestrijding van armoede – in het bijzonder onder kinderen. In de Kamerbrief is vandaag te lezen dat het merendeel van de middelen (90%) via een decentralisatie-uitkering beschikbaar zal worden gesteld aan gemeenten. NB. Voor decentralisatie-uitkeringen geldt formeel dat er geen sprake is van een bestedingsverplichting richting de Rijksoverheid. De middelen kunnen ook aan de bekende lantaarnpalen worden uitgegeven. Maar Rijk en VNG zullen er ongetwijfeld via o.a. het IBP op toezien dat het geld goed wordt besteed.

40 maatregelen
Het actieplan presenteert 40 maatregelen rond 3 actielijnen. Ik noem ze hieronder bijna allemaal; in ieder geval de meest concrete en voor gemeenten relevante:

• Er wordt verder geëxperimenteerd met een schuldenrechter. Daar lazen we hier en hier al wat meer over. De rechtspraak komt binnenkort met een visiedocument ‘rechtspraak en schulden’ met maatregelen om de schuldenproblematiek te verlichten.
• Gemeenten krijgen adviesrecht in gerechtelijke procedure rond schuldenbewind. Voorontwerp voor wetsvoorstel wordt naar verwachting rond de zomer voor consultatie aangeboden.
• Ter ondersteuning van vroegsignalering, betere dienstverlening en kortere doorlooptijden wordt geïnventariseerd welke verduidelijkingen in de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening mogelijk en nodig zijn. NB. Ik wens dat gemeenten niet allemaal afzonderlijk en telkens verschillende convenanten hoeven te sluiten met schuldeisers, maar dat dit landelijk en uniform wordt opgepakt.
• Uitvoering van kennis- en ontwikkelprogramma’s Vakkundig aan het werk en Schouders Eronder.
• De minimum-incassokosten, nu €40, gaan mogelijk omlaag.
• Ook kleine boetes, vanaf €75, mogen in termijnen worden betaald.
• Een nieuw incassoregister gaat bureaus registreren die voldoen aan alle eisen met betrekking tot oprichting, bedrijfsvoering en opleiding. Gaat een incassobureau te vaak in de fout, dan wordt het beboet en verliest het registratie.
• Voor de zomer volgt de consultatie van het wetsvoorstel waarin wordt geregeld dat ook bij bankbeslag de beslagvrije voet wordt gerespecteerd.
• Het Platform Wijzer in Geldzaken bevordert verantwoord financieel gedrag, met bijvoorbeeld de Werkgeversaanpak en het versterken van financiële vaardigheden van kinderen en jongeren in het onderwijs.
• Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid in het programma Tel mee met Taal. NB. Stichting Lezen & Schrijven kan jouw gemeente helpen met het ‘laaggeletterd proof’ maken van de schuldhulpverlening!
• Eenvoudig maatwerk bij ingewikkelde problemen. Dit is een traject binnen het Programma Sociaal Domein.
• De ‘doenvermogentoets‘ wordt opgenomen in de Uitvoerbaarheids- en handhaafbaarheidstoets en in overleg met de uitvoeringsorganisaties
  concreet vormgegeven. Dit in navolging van het advies van de WRR om uit te gaan van een realistisch perspectief i.p.v. rationalistisch perspectief. Dat advies werd ook al opgepakt in de eerste Miljoenennota van dit kabinet. Mooi. En is uiteraard ook aandachtspunt voor gemeenten.
• Betere ondersteuning voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Ook een traject binnen het Programma Sociaal Domein.
• Met 7 gemeenten worden 100 kwetsbare jongeren aan het werk geholpen. Tegelijk wordt gekeken naar het terugbrengen van het aantal belemmerende factoren m.b.v. coaches, waaronder schulden. Onderdeel van Project Integrale Persoonsgerichte Toeleiding Arbeid.
• Kleinschalige pilots voor de ontwikkeling van een persoonsgerichte aanpak voor mensen met een ernstig psychiatrische aandoening.
• Breda en Tilburg experimenteren met re-integratie van (ex)-gedetineerden. Daarnaast lopen er experimenten met reclassering in Amsterdam.
• In het kader van de regeling ter stimulering van activiteiten die een duurzame bijdrage leveren aan het tegengaan van armoede- en schuldenproblematiek wordt op 1 februari 2019 het zesde tijdvak opengesteld. Voor projecten is €4 miljoen beschikbaar. Niet voor gemeenten.
• De alliantie van vrijwilligersorganisaties versterkt de inzet van vrijwilligers in de gemeentelijke schuldhulpverlening.
• CBS onderzoekt hoe problematische schulden in kaart kunnen worden gebracht op basis van gegevens uit bestaande registers in plaats van op basis van enquêtes, zoals tot nu toe gebeurt.
• Vereenvoudiging toeslagen. Bij 3 maanden zorgpremieachterstand zal de zorgtoeslag direct worden overgemaakt naar de zorgverzekeraar. Over afschaffing of aanpassing wanbetalersregeling wordt niet gerept. De regering zal nog wel voor de zomer reageren op een motie om de wanbetalersregeling te onderzoeken op ongewenste effecten. Onderzoek naar omleiden huurtoeslag loopt nog. Eerder werd bekend dat kinderopvangtoeslagniet zal worden omgeleid. Er komt waarschijnlijk een vervolg op pilots waarin de Belastingdienst burgers proactief attendeerde op het moment dat hun situatie verandert en wanneer dit mogelijk gevolgen kan hebben voor hun toeslag.
• Het conceptbesluit vereenvoudiging beslagvrije voet is eind vorig jaar in consultatie gegeven. Afronding consultatiefase staat gepland op Q2 2018. Dat betekent vast niet dat de nieuwe beslagvrije voet dan al direct van toepassing is. Ik denk dat nog wordt vastgehouden aan invoering per 1-1-2019.
• Afstemming Rijksincasso. Het kabinet streeft ernaar om organisaties als Belastingdienst, UWV, CJIB en Zorgverzekeraars aan te sluiten op het beslagregister. RVO en DUO zijn al aangesloten. Manifestpartijen SVB, Belastingdienst, CAK, UWV, DUO en CJIB bezien hoe het contact met schuldenaren kan worden verbeterd (lees meer daarover in overzicht initiatieven schuldenaanpak).

Vanavond 22:30 uur praten staatssecretaris van Ark en journalist Jesse Frederik in RTL Late Night over de Schuldenaanpak.