Met ondersteuning van Schouders Eronder kun je de samenwerking met welzijnsorganisaties, werkgevers, vrijwilligers, het onderwijs en andere maatschappelijke partners verbeteren. Schouders Eronder faciliteert ‘werkplaatsen’ waarbij ketenpartners gezamenlijk een vraagstuk methodisch aanpakken. Dit gebeurt o.a. tijdens 8 bijeenkomsten en met begeleiding van experts. Lees meer.
Op 19 april was er een tweeminutendebat over armoede en schulden. De volgende moties die daar werden ingediend, zijn gisteren aangenomen:
Bekijk ook de verworpen en aangehouden moties.
In het stenogram van het tweeminutendebat vind je iets meer toelichting. En je leest op p.13 dat minister Schouten zegt: ‘Wij zijn al aan het kijken of het minnelijk en het wettelijk traject bijvoorbeeld wat meer in elkaar geschoven kunnen worden.’ #1schuldenwet.
De NVVK en de Landelijke Vereniging Lokale Belastingen (LVLB) sloten deze week een convenant. De belangrijkste afspraken daarin:
De lokale belastingorganisaties moeten zelf nog hun handtekening zetten om te zorgen dat het convenant rechtsgeldig wordt. Dus wijs jouw belastingorganisatie op die mogelijkheid! En ga dan meteen ook in gesprek over aansluiting op het Schuldenknooppunt (nodig desgewenst de NVVK uit bij dat gesprek).
Jouw gemeente kan als schuldeiser ook voor niet-belasting gerelateerde domeinen een convenant met de NVVK sluiten. Dat gebeurt dan onder de paraplu van het convenant Lokale Overheid waar ook het convenant met belastingorganisaties onder valt. Aanmelden kan met het aanmeldformulier convenant lokale overheden. Kom op 23 mei en 2 juni naar de webinars over het convenant Lokale Overheid.
Steeds meer gemeenten verstrekken het leefgeld voor Oekraïense vluchtelingen via een betaalpas. Eerder postte ik een voorbeeld van zo’n pas. De gemeente Raalte ging hiermee aan de slag. Maar er zijn meer passen. Een overzicht van passen en de functionaliteiten vind je hier (excel).
Let op, als je goed kijkt zijn sommige passen ook geschikt om bijzondere bijstand of andere minimaregelingen op te storten en de uitgaven te oormerken (je kunt bijvoorbeeld alleen witgoed kopen). Je kunt sommige passen gebruiken als minimapas of als betaalpas bij een budgetbeheerrekening, en soms zit er ook een app bij.
Dat wisten we natuurlijk al. Tien jaar geleden toonden twee verschillende onderzoeken dat al aan. De NVVK heeft het nu opnieuw laten uitzoeken. Met een geheel andere onderzoeksopzet, maar met ongeveer dezelfde uitkomst: elke geïnvesteerde euro levert het dubbele op!
In dit onderzoek zie je bovendien mooi hoe de situatie van de hulpvrager verbetert op meerdere leefgebieden (p. 7):
De impact van schuldhulp is uitgedrukt in cijfers. Daarnaast brachten hulpverleners en hulpvragers – gewapend met een camera – de impact letterlijk in beeld. Bekijk de trailer:
Dus geef deze boodschap nog even mee bij de collegeonderhandelingen in jouw gemeente!
Dat volgt uit een uitspraak van de CRvB. De gemeente Groningen biedt zelf kosteloos beschermingsbewind. De gemeente ziet dit als voorliggende voorziening en vergoedt daarom niet de kosten van beschermingsbewind bij andere bewindvoerders. De CRvB zegt nu dat Groningen wel bijzondere bijstand moet blijven verstrekken als de cliënt niet naar de gemeentelijke bewindvoering wil overstappen.
Twee jaar geleden keurde de rechter de Groningse werkwijze nog goed. De CRvB stelt nu dus dat de werkwijze voor cliënten die al een particuliere bewindvoerder hebben niet goed is. Maar hetis de vraag of het ook geldt voor nieuwe bewindvoeringen.
Andere gemeenten hebben (nog) niet zoveel aan deze uitspraak, omdat de situatie in Groningen bijzonder is. De gemeente merkte schuldenbewind in 2014 aan als activiteit in het algemeen belang. De gemeente ‘s-Hertogenbosch nam ook zo’n algemeen belangbesluit, maar daar zette de rechter vorig jaar jaar een streep doorheen. ‘s-Hertogenbosch is overigens wel in beroep gegaan tegen die uitspraak. Dus wordt weer vervolgd…
De kantonrechter heeft Budget Adviesbureau Deventer (BAD) ontslagen als bewindvoerder van ruim 400 mensen. Lees het artikel op rechtspraak.nl en de raadsmededeling. Heel pijnlijk, vooral voor de cliënten natuurlijk. Precies een jaar geleden leek het nog reparabel.
Den Haag innoveert in schuldhulpverlening, schreef ik ruim een jaar geleden. In een voortgangsbrief kijkt de gemeente nu terug en vooruit op het armoede- en schuldenbeleid. Vorige week bood het college de brief aan aan de gemeenteraad, Koningin Máxima en minister Schouten. Er staan een paar interessante initiatieven in.
Nieuw is de individuele bijzondere bijstand voor de hoge energierekening (p. 10).
Wil je dit in jouw gemeente ook? Ik heb wat collegebesluiten, werkinstructies e.d. liggen waarmee je dit in jouw gemeente snel kan invoeren. Den Haag deed dit overigens zónder collegebesluit. Kan ook prima.
Een ander initiatief – niet nieuw – is de Helpdesk Geldzaken (p. 5). Bekijk ook het filmpje op helpdeskgeldzaken.nl. Door de adviezen en besparingen, op 31 laagdrempelige locaties in de stad, neemt het besteedbaar inkomen toe met gemiddeld €50 per maand.
Nieuw, en volgens mij uniek in Nederland, is verder het Perspectiefkrediet voor ondernemers (p. 18).
Een initiatief waar we waarschijnlijk meer van gaan horen is de Rode Knop (p. 23).
Niet te verwarren met de Blauwe Knop.
Een niet-uitputtend overzicht van overige initiatieven, oud en nieuw:
Illustratie in de voortgangsbrief
Stichting ONSbank heeft een beproefde methode om jongvolwassenen met schulden weer perspectief te geven. Nodig ONSbank uit in jouw gemeente!
Gedurende drie maanden volgen de jongeren elke week een workshop van 2 uur in groepsverband. Dit culturele workshopprogramma laat hen zien dat verandering in hun leven mogelijk is. Door deze persoonlijke ontdekkingstocht raken ze een deel van de stress kwijt, worden ze zich bewuster van hun identiteit, wordt hun zelfvertrouwen versterkt en worden ze geholpen hun dromen voor de toekomst vorm te geven. De workshopleiders en groepscoaches helpen de jongeren om hun kijk op zichzelf te veranderen: de jongeren zien zichzelf niet meer als slachtoffer van het systeem, ze ontwikkelen een nieuw en eigen perspectief, waarmee ze hun toekomst kunnen opbouwen.
Het programma is vooral bedoeld voor de stabilisatiefase. Je kunt altijd instromen, ook
als je geen woonadres of inkomen hebt. ONSbank maakt met de gemeente en hulpverleningsorganisaties afspraken over het aandragen van jongeren en hun begeleiding tijdens en na het traject.
De schuldrustcoaches spreken de taal van de jongeren en zijn bovendien ervaren creditmanagers met een relevant netwerk bij schuldeisers. Onderdeel van het traject is dat de jongere het gesprek aangaat met zijn of haar schuldeisers, onder begeleiding van een schuldrustcoach. Doel is schuldrust en betalingsregeling. En de schuldeiser wordt bewogen om de schuld terug te brengen naar de nominale schuld, dus zonder rente, boetes en administratiekosten.
Op de routekaart op p.3 van deze handreiking wordt het programma helder samengevat. Kijk voor meer info op onsbank.nl of neem contact op met Marie-Louise Voors.
Schuldhulpverleners moeten bij BKR melden dat een klant schuldhulpverlening krijgt voor problematische schulden.
Heb je de schuldhulpverlening uitbesteed aan een gemeenschappelijke regeling dan sluit die GR namens jouw gemeente aan bij BKR. Heb je de schuldhulp uitbesteed aan een private schuldhulpverlener – bijvoorbeeld Plangroep, Kredietbank Nederland of Sociaal.nl – dan moet je als individuele gemeente aansluiten bij BKR. Maar het operationele berichtenverkeer kan wel via deze gemandateerde partij plaatsvinden.
Dit is dus anders dan wat er in november stond in een brief van de BKR aan jouw gemeente. Het is de uitkomst van overleg tussen NVVK, VNG, BKR en SZW.
BKR stuurt binnenkort alle gemeenten en GR’en die nog niet zijn aangesloten een e-mail met uitleg en een aanvraagformulier. Zodra het aanvraagformulier is ondertekend en de uitvoerende organisatie is aangesloten bij BKR, kunnen alle beschikkingen (ook met terugwerkende kracht) worden geregistreerd. Wil je gelijk aansluiten of meer informatie, neem dan contact op met BKR via 088-150 2600 of kcczakelijk@bkr.nl.
Gemeenten die op 1 januari 2021 de schuldhulpverlening niet door een NVVK-lid lieten uitvoeren, betalen aansluitkosten.
In de geactualiseerde Handreiking gegevensuitwisseling BKR voor schuldhulpverlening en het Uitvoeringsdocument inzake aansluiting en registratie BKR lees je meer over aansluiting en de voorwaarden.
In de handreiking lees je op p. 9: ‘Alleen gemeenten waar op 1 januari 2021 nog geen NVVK lid als uitvoerder werkzaam was, betalen aansluitkosten. Daarnaast betaalt een gemeente een vergoeding als zij de gegevens van een inwoner in de registers bij BKR opvraagt. Registreren kost geen geld. Voor iedere juist aangeleverde en tijdig geregistreerde beschikking (binnen 4 weken na ondertekening) ontvangt de gemeente een vergoeding van BKR. BKR stelt hiervoor een kosten- en vergoedingenoverzicht ter beschikking. Dit overzicht is bij BKR op te vragen.’
Kom op 17 februari naar het (be)spreekuur BKR-registratie voor schulphulpverlening van VNG Realisatie.
Bron: VNG
Het Waarborgfonds (WBF) krijgt steeds meer vorm. De verwachting is dat een aantal kredietbanken er in de loop van februari gebruik van kan gaan maken.
(Schuld)hulpverleners gebruiken het screeningsinstrument Mesis om gedrag, motivatie en vaardigheden van hun klant in kaart te brengen. De klant vult een online vragenlijst in, bijvoorbeeld met zijn telefoon. De schuldhulpverlener ziet direct op welke onderwerpen hij moet doorvragen.
Op 3 januari verschijnt een nieuwe versie. Een wereld van verschil met de vorige versies. Deze is echt heel mooi en laagdrempelig voor schuldhulpverleners èn hun klanten. Nadja Jungmann geeft een sneak preview:
Eerder dit jaar trad ik toe tot het Mesis-bestuur. Ik zeg er graag bij dat het onbezoldigd is, en dat ik ook geen direct of indirect financieel voordeel heb van het onder de aandacht brengen van Mesis.
Het Leidse college stelde vorige week het Programma Social impact 2022-2023 vast. Het programma moet de negatieve sociale en maatschappelijke gevolgen van de coronacrisis beperken. Er zijn 4 doelen:
In januari buigt de gemeenteraad zich nog over de begroting van €5,5 miljoen.
Na de kerstvakantie werk ik niet meer voor deze leuke, ambitieuze gemeente 🙁 In 2017 startte ik als projectleider vroegsignalering. Daarna was ik met wat tussenpozen beleidsmedewerker armoedebeleid en beleidsmedewerker schuldhulpverlening. Vanaf 1 januari werk ik vooral voor de NVVK. Maar ik hoop ook nog een paar uurtjes bij een gemeente te kunnen werken.
De Heerlense gemeenteraad heeft zojuist het Beleidsplan armoede en schulden 2022-2025 vastgesteld. Unaniem, dus daar ben ik als penvoerder best trots op.
Heerlen kleurt al jaren donkerrood op de armoedekaart. Gelukkig gaat het de laatste jaren beter, maar er is nog veel werk te verzetten.
Het beleidsplan staan maatregelen die de komende jaren direct effect zullen hebben. Maar voor echt structurele veranderingen is een meer omvattende aanpak nodig. De één generatie aanpak voor Heerlen-Noord is daar een voorbeeld van.
Heerlen-Noord is een van de 16 gebieden in Nederland met de grootste armoede- en schuldenproblematiek en waar het Rijk actief stuurt op stedelijke vernieuwing. Voor Heerlen-Noord is een ambitieus plan gemaakt om de wijk in 25 jaar (één generatie) op het landelijk gemiddelde te krijgen.
De highlights uit het zojuist gepresenteerde Coalitieakkoord:
(Ik heb alleen de zinnen drastisch ingekort, zonder de strekking onderuit te halen. Denk dus niet ‘Martijn je hebt de toelichting weggelaten’, want die toelichting is er simpelweg niet)
Hoe zorg je dat iemand met schulden zo snel mogelijk schuldenrust krijgt? De NVVK presenteert vandaag de Routekaart Schuldenrust. Daarin staan alle mogelijkheden overzichtelijk op een rij. Met links naar up-to-date modules, informatiebronnen en formats.
Klik om te vergroten
Stichting Van Schulden Naar Kansen ondersteunt sinds 2016 tientallen lokale projecten die zich richten op (1) orde en overzicht, (2) kennis en begrip, (3) inkomen genereren en/of (4) uitgaven beheersen.
De HvA volgde 5 jaar lang de deelnemers en projecten. De onderzoeksresultaten worden op dit moment gepresenteerd tijdens een congres.
Bekijk de infographic en dit filmpje met de belangrijkste inzichten, en bestel het boek.
Bekijk hier de projecten. Zit er iets bij voor jouw gemeente? Weet dan dat bij elk project afzonderlijk is gekeken of en hoe het project overdraagbaar is en wat de belangrijkste meerwaarde is. De rapporten zijn niet openbaar, maar op te vragen bij de projecten.
Het college van Deventer heeft het Beleidskader Minimaregelingen en Schuldhulpverlening 2022 aan de gemeenteraad voorgelegd. Maatwerk vormt de rode draad. Zo kijkt de gemeente niet meer naar wat iemand verdient, maar naar wat hij daadwerkelijk te besteden heeft.
Dit schema vat het plan goed samen (klik om te vergroten)
Lees het persbericht.
Bijvoorbeeld via de sinds 2016 beproefde methode Speaking Minds.
Speaking Minds krijgt subsidie om een maatschappelijke diensttijd (MDT) variant te ontwikkelen. Hierbij geven jongeren niet alleen advies, maar ze voeren ook een 10 weken durende vrijwillige activiteit uit. Ook wordt er een lokale trainer opgeleid, voor de verduurzaming. De eerste 3 gemeenten kunnen gratis deelnemen, dus wees er snel bij! Lees de flyer en neem voor meer informatie en interesse contact op via karin.vannuland@stimulansz.nl.
Op steffie.nl worden moeilijke dingen op een makkelijke manier uitgelegd. Steffie heeft nu ook een website gemaakt voor mensen die schulden hebben. Handig! Plaats de link bijvoorbeeld op de website van de gemeente.
Heb je de schuldhulpverlening uitbesteed aan een schuldhulpverleningsorganisatie die voor meerdere gemeenten werkt? Dan heb je van BKR een brief gekregen waarin staat dat de overeenkomst met die organisatie per 1 november eenzijdig is opgezegd en dat je als gemeente apart moet aansluiten. Maar wacht voordat je aansluit even de uitkomsten af van de gesprekken die momenteel plaatsvinden tussen NVVK, VNG, BKR en SZW. Voor de schuldhulpverleningsorganisatie is het namelijk erg onhandig om voor al hun gemeenten aparte BKR-koppelingen te hebben.
Vanaf 1 januari 2022 mogen gemeenten (en SVB en UWV) bij fraude meewerken aan een schuldregeling, tenzij er sprake is van opzet of grove schuld. Dat wordt geregeld in de Verzamelwet SZW 2022.
Op p. 6 lees je, dat je hierop misschien binnenkort al vooruit mag lopen.* Ik hoop dat dat snel bekend wordt, want over een paar weken is het al 2022. Bovendien ligt dit wetsvoorstel al een jaar in de Eerste Kamer.
Door o.a. de boodschappenaffaire en toeslagenaffaire is de discussie over fraude begin dit jaar in een stroomversnelling geraakt. Meer omvattende wetswijzigingen worden pas weer opgepakt zodra er een nieuw kabinet is. Er liggen diverse voorstellen op tafel.
Uit CBS-onderzoek blijkt dat er in de meeste gevallen sprake is van ‘normale verwijtbaarheid’ (75%). Bij 18% is sprake van verminderde verwijtbaarheid en bij 6% is er sprake van aantoonbare opzet, grove schuld of is aangifte gedaan bij justitie.
* Aanvulling d.d. 11 november 2021: Gemeenten mogen vanaf 15 november vooruitlopen op de wetswijziging. Dat staat in Gemeentenieuws SZW.
De NVVK viert volgend jaar haar 90e verjaardag en gaat de impact van financiële hulpverlening in beeld brengen. Niet alleen met cijfers, maar ook letterlijk met filmpjes. Jij en je klant krijgen een camera in de hand geduwd en filmen jullie traject. Ja, dat is natuurlijk heel spannend, maar ook heel cool en het wordt ongetwijfeld een onvergetelijke ervaring! Lees meer en meld je aan.
De gemeente ’s-Hertogenbosch voert zelf beschermingsbewind uit en merkte het vorig jaar aan als een ‘activiteit in het algemeen belang’. De gemeente zou hierdoor niet meer de commerciële bewindvoering hoeven te vergoeden vanuit de bijzondere bijstand. De gemeente wil meer grip krijgen op de kwaliteit, in- en uitstroom en uitvoeringskosten van bewind.
Vorige week zette de rechtbank echter een streep door het besluit. De gemeente kan nog in hoger beroep, maar de uitspraak geeft weinig interpretatieruimte.
Ondernemers met schulden die de juiste hulp missen, krijgen hulp van een tijdelijke ‘Vliegende Brigade’ van gespecialiseerde schuldhulporganisaties. De ondernemers komen in beeld via de Nederlandse Schuldhulproute. Als het nodig is, krijgt ook de gemeente waar de betrokken ondernemer woont een hulpaanbod. Gemeenten kunnen ook zelf aankloppen bij de Vliegende Brigade. Dus twijfel je of jouw gemeente de boel op orde heeft voor ondernemers, neem dan contact op met Jenny den Hertog, j.denhertog@nvvk.nl. Lees meer op nvvk.nl.
Het Schuldenknooppunt is dé standaard in digitaal communiceren tussen schuldhulpverleners en schuldeisers. Dus sluit je schuldhulpverleners aan. Dat is heel eenvoudig. Je kunt er morgen al gebruik van maken! Lees meer op schuldenknooppunt.nl of kom naar de informatiebijeenkomst voor schuldhulpverleners op 7 oktober.
Maar vergeet niet dat je gemeente ook schuldeiser is. Wijs je collega van debiteurenbeheer bij de gemeentelijke belastingen op de mogelijkheid om aan te sluiten, bijvoorbeeld door dit artikel door te sturen. Hij of zij kan zich aanmelden voor de informatiebijeenkomst voor schuldeisers op 14 oktober.
Gisteravond stelde de gemeenteraad van Leiderdorp het beleidsplan schuldhulpverlening 2021-2024 vast. Ik zat als penvoerder te blozen van alle complimenten over vorm en inhoud.
Leiderdorp telt ruim 27.000 inwoners en relatief weinig problematische schulden. De curatieve schuldhulp is belegd bij Stadsbank Leiden.
De gemeenteraad van ‘s-Hertogenbosch stelde afgelopen zomer het Aanvalsplan Den Bosch Schuldenvrij 2022 Voortvarend verder vast.
Eerste Hulp Bij Geldzaken (EHBG) is in ‘s-Hertogenbosch dé toegangspoort voor geldzaken. De route achter EHBG – met verschillende afslagen voor passende hulp -geeft ook min of meer de structuur van het beleidsplan, een beetje zoals de Nederlandse Schuldhulproute, waarbij de gemeente overigens ook is aangesloten.
Een paar highlights en bijzonderheden:
De AP publiceerde gisteren een welkome handreiking met aandachtspunten om aan de AVG te voldoen. De handreiking behandelt alle fasen van schuldhulpverlening, van vroegsignalering tot en met nazorg. Er is ook een samenvatting.
Tromgeroffel… Het duurde wat langer dan verwacht, maar dit najaar gaat toch echt het Waarborgfonds Saneringskredieten van start. De (nieuwe) staatssecretaris van SZW Dennis Wiersma kondigt dat aan in zijn brief aan de Tweede Kamer.
‘Het afsluiten van een saneringskrediet bij een schuldregeling vergroot de kans op een succesvolle afronding van een schuldregeling aanzienlijk. Ik heb er vertrouwen in dat het percentage saneringskredieten nog meer zal stijgen als het Waarborgfonds beschikbaar is’, schrijft Wiersma.
Gelukkig wachtten veel gemeenten niet op het fonds, en zijn er de afgelopen jaren al veel vaker SK’s ingezet. Vorig jaar lag het percentage SK’s (56%) voor het eerst hoger dan het percentage schuldbemiddelingen. Lees hier (tabel in H2) waarom SK’s vaak effectiever zijn dan schuldbemiddelingen.
Het Waarborgfonds is ondergebracht in een nieuwe Stichting Fondsbeheer die samenwerkt met de bestaande Stichting Sociale Banken Nederland. Voordeel van de samenwerking is dat je als gemeente bij 1 loket direct de borg èn het SK kan regelen.
Het Waarborgfonds heeft een revolverend karakter. Voor elke SK waarvoor je dekking uit het Waarborgfonds wenst, betaal je een risicopremie. De hoogte van die premie is afhankelijk van het risicoprofiel. Het Waarborgfonds is nog bezig met het opstellen van het risicoprofiel en voorwaarden waaraan SK’s moeten voldoen. Daarover binnenkort meer.
Beschikt jouw gemeente nog niet over SK’s en/of kan of wil je gemeente geen borg staan? Meld je dan binnenkort bij het Waarborgfonds! Verstrek je al wel SK’s, ga daar dan vooral mee door, en overweeg eventueel op termijn of je ook via het Waarborgfonds wil gaan werken. Het streven is om de rentes en kosten van de kredietbanken meer te uniformeren.
Aanvulling d.d. 16/9: De NVVK meldt: ‘We werken de komende maanden aan de technische realisatie en we testen de aanvraagprocedures. Eind november verwachten we de eerste aanvragen in behandeling te nemen. Als alles goed gaat zijn we vanaf 1 januari 2022 in staat elke gemeente te bedienen met saneringskredieten met een Waarborgfondsgarantie.’
Kort na Prinsjesdag vorig jaar meldde het kabinet dat gemeenten in 2022 €30 miljoen extra zouden krijgen voor schuldenbeleid, en €15 miljoen voor bijzondere bijstand. Maar in de meicirculaire waren deze bedragen geschrapt. Nu lezen we in een brief (d.d. 30/8) van het demissionaire kabinet over de coronasteunmaatregelen, dat gemeenten volgend jaar toch het geld krijgen. Zie o.a. de tabel op p. 17.
Bekijk de bedragen per gemeente (zelf berekend o.b.v. verdeelsleutel vorig jaar).
In de eerste week van september kunnen schuldhulpverleners een aanvraag indienen voor het compenseren van de vorderingen die onderdeel zijn van een minnelijk akkoord, zodat de Msnp kan worden beëindigd. De aanvraag kan zowel schriftelijk als per e-mail worden ingediend. In de handreiking Beëindigen Msnp traject lees je hoe dat moet.
Begin deze maand is de Handreiking gegevensuitwisseling BKR voor schuldhulpverlening gepubliceerd.
Sinds 1 januari is iedere gemeente verplicht om de beschikking tot toegang schuldhulpverlening te registeren als er sprake is van een problematische schuld. Iedere gemeente moet bovendien zelf een overeenkomst met BKR sluiten. In de handreiking lees je hoe dat moet.
Gemeenten kunnen zich vanaf nu aanmelden voor toegang tot Suwinet-Inkijk voor de uitvoering van de Wgs. Als je er snel gebruik van wil maken, retourneer dan uiterlijk 29 juli het aanvraagformulier aan BKWI. De verwachting is dat je er dan vanaf medio augustus gebruik van kan maken. De volgende release staat gepland voor september. Het aanvraagformulier vraag je op via suwidesk@bkwi.nl. Op BKWI.nl lees je meer over deze aanvraag.
Snel doen, want dan heb je sneller de benodigde klantgegevens en hoef deze niet meer aan klanten te vragen!
Gisteren publiceerde de VNG het Afwegingskader samenwerking. Aan de hand van verschillende stappen en afwegingen bepaal je als gemeente of en hoe je aan de slag wil met het #adviesrecht en de samenwerking in de keten.
Vorige maand kregen we ook al de Handreiking adviesrecht schuldenbewind.
Minima in Den Haag met huisvestingsproblemen, die normaal niet in aanmerking komen voor een hypotheek, kunnen misschien nog dit jaar alsnog een eigen huis kopen. De gemeente onderzoekt of deze gezinnen een ‘doorbraakhypotheek’ kunnen krijgen van de Gemeentelijke Kredietbank. Deelnemers krijgen een hypotheek van maximaal twee ton. Als je het niet meer kan betalen en de woning moet verkopen, blijf je niet met een restschuld achter. Dat onderdeel zit in de garantstelling. Een bijkomend voordeel is dat gezinnen aan kapitaalopbouw werken. Je doet dus ook iets aan generatiearmoede.
Den Haag is de eerste gemeente die dit probeert. Het is een idee van Schuldenlab070. Vorig jaar schreef de gemeente dit al in haar beleidsplan. In 2010 introduceerde Den Haag ook al het Haags Vangnet voor huiseigenaren in de financiële problemen.
Mensen kunnen straks van het NIvB een goed onderbouwde berekening krijgen van wat zij maandelijks kunnen aflossen. Het idee is dat schuldeisers straks automatisch het aflosvoorstel overnemen.
De schuldenaar stuurt via bijvoorbeeld de Buddy app zijn inkomsten en uitgaven naar NIvB. Het Nibud maakt achter de schermen de berekeningen. Dit gebeurt grotendeels geautomatiseerd en dus snel.
Lees meer op betalingsregelingen.nl. Het NIvB bevindt zich in de testfase en is een initiatief van Pieter Hilhorst, Nibud, NVVK en Buddy Payment.
Mooi. Dit gaat de goede kant op. Nu alleen nog een wettelijk recht op betalingsregeling.
Vorig jaar presenteerde het CBS een fraai nieuw dashboard met cijfers over schulden per gemeente. Vandaag zijn er nieuwe cijfers, bijgewerkt tot maar liefst oktober 2020. Het aantal geregistreerde problematische schulden daalt sinds 2018. Lees het persbericht van het CBS.
De cijfers gaan terug tot 2015. Ik heb ze in onderstaande grafiek gecombineerd met oudere cijfers vanaf 2009 (rode lijn) en afgezet tegen andere trends. Het jaar 2011 = 100. In de grafiek zie je bijvoorbeeld dat het aantal aanmeldingen voor schuldhulpverlening (groen) terug is op ongeveer het niveau van 10 jaar geleden.
Klik om te vergroten
NB. de meeste (achtergronden bij de) cijfers in de grafiek zijn te vinden in de categorie onderzoek & statistiek.
De VNG beschrijft in de nieuwe Handreiking voor gemeenten bij het adviesrecht voor schuldenbewind hoe gemeenten het #adviesrecht kunnen gebruiken.
In 2020 meldden ruim 78.000 mensen zich aan voor schuldhulp. Dat is ruim 11.000 minder dan het jaar ervoor. Dat blijkt uit het jaarverslag van de NVVK. De daling heeft volgens de NVVK te maken met corona-maatregelen.
En vorig jaar waren er voor het eerst meer saneringskredieten dan schuldbemiddelingen! Andere trend is dat er veel meer betalingsregelingen zijn getroffen.
In april werd bekend dat het rijk gemeenten compenseert voor de kwijtschelding van vorderingen op gedupeerden. Om de kwijtschelding in gang te zetten, is het nodig dat het college een besluit neemt waarmee zij anticipeert op de wetgeving die gemeenten de grondslag biedt om kwijt te schelden. Op de website van de VNG vind je onder andere een format collegevoorstel en een toelichting collegebesluit. Zodra het college het besluit heeft genomen, verstrekt de Belastingdienst de benodigde gegevens via het portaal (via de contactpersoon invordering). Het college kan dan per 1 juli starten met kwijtschelden. Als het goed is, is je gemeente al wel gestopt met invorderen.
Kort na Prinsjesdag meldde het kabinet – met een klein voorbehoud – dat gemeenten in 2022 €30 miljoen extra zouden krijgen voor schuldenbeleid, en €15 miljoen voor bijzondere bijstand. Maar in de meicirculaire zijn deze bedragen geschrapt.
De structurele middelen voor bestrijding kinderarmoede staan er nog wel in (op p. 93 bedragen per gemeente).
Bij TONK (p. 7) staat het bedrag dat oorspronkelijk voor het eerste kwartaal van 2021 was gereserveerd: €65 miljoen. Op 12 maart jl. werd bekend dat het budget wordt verdubbeld, dus €260 miljoen voor een half jaar. Ik zal nog even uitzoeken hoe dit zit. *
Lees ook Meer geld maar beloofde extra middelen voor jeugdzorg, re-integratie en minimabeleid niet in meicirculaire (Divosa).
* Ik weet inmiddels hoe het zit. In Gemeentenieuws van SZW staat: De eerste tranche aan TONK middelen (€65 miljoen) is inmiddels via het gemeentefonds aan gemeenten beschikbaar gesteld volgens de maatstaven van het subcluster minimabeleid in het cluster Inkomen en Participatie. De tweede tranche met de resterende beschikbaar gestelde middelen (€195 miljoen) zal via dezelfde verdeelmaatstaven beschikbaar worden gesteld. Dit zal in de septembercirculaire van het gemeentefonds worden opgenomen.
Collectief Schuldregelen versnelt en vergemakkelijkt het tot stand brengen van minnelijke schuldregelingen. Schuldeisers geven vooraf akkoord op betaalvoorstellen en handelen dossiers collectief af. Dat zorgt voor kortere doorlooptijden en minder rompslomp bij gemeenten en schuldeisers. Je hebt implementatiekosten, maar die verdien je snel terug. Wil je meer info of aansluiten, neem dan even met mij contact op, want ik zit sinds kort in het team van NVVK en SchuldenlabNL dat gemeenten helpt met opstarten. Meld je aan voor een informatiebijeenkomst, lees meer op nvvk.nl en bekijk dit filmpje:
NB. Idealiter ga je meteen ook aan de slag met Saneringskrediet en het Schuldenknooppunt. De drie initiatieven samen zorgen voor een flinke versnelling en efficiëntieslag.
Zodra je een beschikking afgeeft voor schuldhulpverlening, moet je dit melden bij BKR. Maar je hoeft alleen te beschikken als er problematische schulden zijn. Alle vormen van gemeentelijke ondersteuning van inwoners zonder problematische schulden – zoals preventie, vroegsignalering, informatie, advies of budgetbeheer – hoeven niet te worden geregistreerd. Ook het (aanbod voor) een intakegesprek wordt niet geregistreerd. Dit schrijft minister Koolmees in Gemeentenieuws.
Dan is het dus zo geworden zoals ik voorstelde in Beschik niet alles. En het komt in de buurt van hoe we het tot voor kort deden: BKR-registratie bij ondertekenen schuldregelingsovereenkomst. Nu dus iets eerder, al bij de beschikking.
Naschrift d.d. 11/5: dit moet nog wel worden vastgesteld in de Verzamelwet SZW 2022. Zie reactie van de VNG en sociaal raadslieden/Schuldinfo in Binnenlands Bestuur.
Eerder werd al duidelijk dat gedupeerden in de Wsnp worden gecompenseerd. Vandaag laat staatssecretaris Van Huffelen in een brief aan de Tweede Kamer weten dat ook gedupeerden in de Msnp volledig worden gecompenseerd. Van Huffelen compenseert gemeenten voor het deel dat zij kwijtschelden, en ze compenseert nu dus ook de private schuldeisers. Ze compenseert niet voor de volledige schuld, maar alleen voor de resterende vordering. Dit geldt voor ouders in de schuldbemiddeling. Voor ouders met een saneringskrediet is de oorspronkelijke vordering aan het begin van een traject al afgekocht, dus zal alleen de resterende schuld bij de kredietbank vergoed worden.
De staatssecretaris wil dat de schuldhulpverleningstrajecten liefst voor 1 mei – dus uiterlijk volgende week – worden opgeschort (!). Er wordt een beroep gedaan op schuldhulpverleners om de €30.000 niet in de boedel te laten vallen en de Msnp op te schorten tot het moment dat Toeslagen de schulden heeft gecompenseerd.
Voor ouders in een faillissement wordt nog gewerkt aan een oplossing. Deze ouders en hun curator worden door het rijk persoonlijk op de hoogte gesteld dat een eventuele oplossing later zal volgen.
Aanvulling d.d. 21/4: Vandaag kregen alle gemeenten deze brief. Daarin legt de staatssecretaris concreter uit wat er precies van schuldhulpverleners wordt verwacht.
Aanvulling d.d. 1/6: Op 25 mei Van Huffelen de Tweede Kamer geïnformeerd over het Besluit compensatie gedupeerden in schuldentraject. Het besluit maakt het mogelijk om de schulden van ouders in een Msnp of Wsnp traject te compenseren en geeft ook duidelijkheid aan gemeenten over vergoeding van de uitvoeringskosten. Op de website van de VNG staan Q&A. Op 2 juni is er een (be)spreekuur.
Utrecht werkt sinds 2018 al op grote schaal met saneringskredieten. Het derde jaar wordt straks door de gemeente kwijtgescholden, tot € 1.000. Schuldeisers krijgen wél de normale periode van drie jaar uitbetaald. Ook de opstartfase wordt verkort. Het afgelopen jaar duurde het gemiddeld 11 maanden om een schuldregeling te starten. De gemeente werkt ernaar toe om binnen 2 maanden een afkoopvoorstel bij alle schuldeisers te doen.
Ze noemen het coronasanering, maar er is het voornemen om deze werkwijze ook na de coronacrisis te continueren. De gemeente zegt dat ze hiermee vooruitlopen op landelijke wetgeving, maar daarover staat nog niets concreets op papier en er zijn geen besluiten genomen.
Lees het persbericht, de raadsbrief en de Beleidsregels schuldhulpverlening 2021 (hoofdstuk 3).
Dat lees ik op p. 9/10 van deze Kamerbrief (d.d. 11 maart) over armoede- en schuldenbeleid. Het waarborgfonds maakt het mogelijk om in meer gemeenten saneringskredieten te verstrekken.
Ook lees je dat wordt onderzocht of terugbetaling van het saneringskrediet mogelijk is via het leveren van een tegenprestatie. Zelf denk ik dat je dat niet moet formaliseren, zoals bijvoorbeeld in de Participatiewet. Drie jaar op een houtje bijten is al een hele prestatie. Maak gewoon (zoals al gebruikelijk) met cliënten de afspraak dat zij hun stinkende best doen om af te betalen en om (meer) te gaan werken en/of naar school te gaan. En dat je dan als beloning bijvoorbeeld een deel kwijtscheldt. Een aantal gemeenten kiest al voor deze positievere insteek.
Minister Koolmees schrijft ook dat hij start met twee pilots:
Help, ik zie alweer versnippering ontstaan. Het moet juist eenvoudiger! Die conclusie zie ik helaas niet terug in de evaluatie van de Brede Schuldenaanpak (p. 11 van de brief). Maar daarover later meer…
Verder in de brief niets substantieels waarover ik niet al geschreven heb.
Volgende week is de week van het geld. Ditmaal is alles digitaal dus voor iedereen te volgen. Via de studio ‘week van het geld’ zijn er uitzendingen voor kinderen, jongeren, ouders, professionals en gemeenten. Het volledige programma vind je hier.
Wegwijzer gemeenten: Jongeren en Schulden
Op vrijdag is er een webinar voor gemeenten. Wijzer in geldzaken maakt tijdens dit webinar samen met partners een start voor een wegwijzer voor gemeenten. Doel van deze wegwijzer is om best practices inzichtelijk te maken en van elkaar te leren.
Het online Geldstresscafé wel te verstaan. De sfeer van je verhaal vertellen aan de toog, met humor en praktische tips. Dit mooie initiatief komt van Sandra Doevendans. Zij was eigenaar van een café dat failliet ging waardoor zij zelf in de schuldhulp belandde. Het eerste Geldstresscafé vorige week was boven verwachting succesvol. Donderdag 25 maart van 20.00 – 21.00 uur is het volgende Geldstresscafe.
Bekijk de video en lees haar boek Schone lei.
Krantenkoppen in februari: Mensen met schulden in de problemen door slechte hulp gemeente Deventer en Deventer gaat alle dossiers van bewindvoerders laten doorlichten (De Stentor 6/2 en 10/2) en Rechter: Deventer heeft bewindvoering niet op orde (Binnenlands Bestuur 25/2). Als je dit leest, krijg je misschien de indruk dat er een nieuwe lokale toeslagenaffaire is geboren. Maar dat is onterecht.
De rechter spreekt Deventer weliswaar aan op formele procedurele zaken en de tekortschietende financiële verantwoording van de bijzondere bijstand, maar concludeert niet dat de hulp aan cliënten ‘slecht’ is. Er zijn voor zover nu bekend geen cliënten financieel benadeeld. Sterker nog, in het kader van de jaarlijkse kwaliteitscontrole door de rechtbank, concludeert een externe accountant op basis van een steekproef, dat de processen, de werkwijze, de dossiervorming en de dienstverlening van de gemeentelijke bewindvoerders op orde zijn en dat de gemeente de belangen van de cliënt goed behartigt.
Een deel van de problemen met de verantwoording, is terug te voeren op gemeentelijk beleid in 2017 en 2018, waarbij gemeentelijke bewindvoering voor minima kosteloos werd aangeboden. Dit beleid is in 2018 teruggedraaid, na een uitspraak van de ACM. Dit was aanleiding om met terugwerkende kracht in elk dossier bewindvoeringskosten in rekening te brengen. Gelijktijdig kwam de Belastingdienst terug op een vrijstelling van omzetbelasting, waardoor eveneens met terugwerkende kracht BTW afgedragen moest worden. Omdat de afwikkeling van de bijzondere bijstand niet eenduidig is verlopen en tot veel herstelwerk en correcties heeft geleid, is in een groot aantal dossiers een administratieve situatie ontstaan die niet goed te controleren is door de rechtbank. Maar de klanten hebben wel de juiste bijzondere bijstand ontvangen!
Een procedureel probleem was dat de bewindvoerders voor de bijzondere bijstand niet altijd het formele traject van aanvraag en bezwaar volgde. De bewindvoerders probeerden zaken vaak met collega’s van de bijzondere bijstand onderling te regelen. Dit is bij gemeenten vaak goed gebruik en ook de snelste en meeste effectieve oplossing. Maar voor de kantonrechter is dan onvoldoende inzichtelijk of de bewindvoerder zijn taak (het behartigen van het financiële belang van de klant) voldoende heeft uitgevoerd.
Om bovengenoemde fouten is Deventer tot 1 juli 2021 niet benoembaar als bewindvoerder in nieuwe dossiers. De rechtbank heeft Deventer daarnaast in 20 zaken tijdelijk geschorst, en heeft in deze zaken een andere, tijdelijke, bewindvoerder benoemd. Deze gaat o.a. checken of cliënten benadeeld zijn. En wat niet zo fraai is: de betreffende cliënten werden hierover per brief geïnformeerd, en eerder dan de gemeentelijke bewindvoerder. Dat leidde tot aardig wat stress bij een aantal cliënten. Het college beraadt zich nog op vervolgstappen richting de rechtbank. Lees meer in de raadsmededeling. De gemeente gaat daarnaast alle bewindvoeringsdossiers extern laten toetsen.
De gemeente Groningen heeft al langer dan Deventer ervaring met bewindvoering in eigen hand. Groningen wil hiermee het volgende realiseren:
De Rekenkamer Groningen concludeerde vorige week dat de gemeente op koers ligt om deze doelen te realiseren.