Beleidsregels Ondersteuningsfonds energiekosten gemeente Deventer

Het college van de gemeente Deventer heeft op 29 november de Beleidsregels Ondersteuningsfonds energiekosten 2022 vastgesteld. Het ondersteuningsfonds is gebaseerd op art. 35 Participatiewet (bijzondere bijstand). De gemeente vergoedt het verschil tussen de oude en nieuwe energierekening. Er wordt gekeken naar het besteedbare inkomen, dus na aftrek van vaste lasten. De €190 korting van de energieleverancier wordt in mindering gebracht.

Bij een huishouden met een inkomen hoger dan 140%, die na aftrek van de vaste lasten, een besteedbaar inkomen heeft lager dan de norm voedselbank, wordt aan de bijstandsverlening de verplichting verbonden om budgetbegeleiding van het Budget Adviesbureau te accepteren.

Als er sprake is van een extreem hoog verbruik van energielasten, hoger dan het gemiddelde verbruik van een vergelijkbaar huishouden, dan wordt aan de verlening van de bijzondere bijstand het volgende verbonden:

  • Gesprek met medewerker Budget Adviesbureau;
  • Huisbezoek van een energiecoach.

Nieuws rond energietoeslag

Handreiking

Gisteren verscheen de bijgewerkte Handreiking eenmalige energietoeslag 2022 versie 7. Ook nu weer zijn de wijzigingen ten opzichte van 19 juli 2022 geel gemarkeerd.

Studenten

Je vindt in de handreiking o.a. het advies van de landsadvocaat: De Landsadvocaat ‘vindt het verdedigbaar dat de individuele bijzondere bijstand een afdoende vangnet vormt voor studenten die in de financiële problemen dreigen te komen als gevolg van de gestegen energieprijzen.’ In Gemeentenieuws van vandaag staat ook nog iets over internationale studenten.

Middelen

Eerder vandaag schreef ik over de gemeentelijke budgetten voor o.a. de energietoeslag.

Ambtshalve uitkeren aan AIO’ers

Eerder vandaag schreef ik ook dat het Inlichtingenbureau voor 2023 opnieuw bankrekeningnummers gaat aanleveren van rechthebbende AIO’ers, zodat je de energietoeslag ambtshalve kunt uitkeren.

Decembercirculaire 2022 geeft inzicht in middelen armoede en schulden per gemeente

  • De extra €500 miljoen voor de energietoeslag staan op tabblad Energietoeslag_(2) in Taakmutatie 2022 (.xls). De eerder toegekende budgetten staan op tabbladen Energietoelage_lage_inkomen €854 miljoen) en Energietoeslag (€550 miljoen).
  • De €35 miljoen bijzondere bijstand en vroegsignalering staan op tabblad Bijzondere_bijstand_(3) in Taakmutatie 2022.
  • De €35 miljoen bijzondere bijstand voor studenten staat op p. 41. van de Decembercirculaire.
  • De eerder bekendgemaakte budgetten 2022 voor bijzondere bijstand en gemeentelijke schuldenbeleid vind je op de andere tabbladen van Taakmutatie 2022.

Energietoeslag ambtshalve uitkeren aan AIO’ers

Eerder dit jaar verstrekte het Inlichtingenbureau alle gemeenten proactief AIO-rapporten met hierin (eenmalig) de bankrekeningnummers van de ontvangers van AIO binnen de gemeente. Gemeenten konden na het bepalen van het recht op energietoeslag het geldbedrag direct op het geleverde bankrekeningnummer uitkeren. Het IB is bezig met de voorbereidingen om dat ook voor de Energietoeslag 2023 te gaan doen. Het IB informeert jouw gemeente zodra duidelijk is wanneer deze rapporten zullen worden verstrekt.

Grote gemeenten gaan BKR-registratie eerder verwijderen

Foto: ANP / Robin Utrecht

Mensen die een schuldhulptraject hebben afgesloten, moeten niet 5 jaar lang aan een BKR-registratie vastzitten. De G4 schrijven in een brief dat zij ervoor gaan zorgen dat vanaf 1 januari 2023 de BKR-registratie 6 maanden na afloop van het minnelijke schuldentraject verdwijnt. Tilburg sloot zich dezelfde dag nog aan bij het initiatief. De brief is gericht aan het BKR met een cc naar de Tweede kamer waar gisteren hierover werd gedebatteerd n.a.v. een D66-motie om de BKR-registratie na Wsnp sneller te verwijderen. De motie werd vanmiddag aangenomen. Bekijk hier alle aangenomen moties.

In een reactie op de motie schrijft minister Schouten: ‘Het stelsel van kredietregistratie -waaronder ook de bewaartermijn- is op dit moment niet wettelijk geregeld. De termijnen voor het bewaren van registraties zijn geregeld in de reglementen van het BKR. Het ministerie van Financiën werkt momenteel aan een wetsvoorstel voor wettelijke waarborgen bij kredietregistratie. Hierin komt ook de bewaartermijn van kredietregistraties aan bod. Dit voorstel gaat naar verwachting begin 2023 in consultatie. Ik zal de aangenomen moties Van der Plas en Kat bespreken met het ministerie van Financiën, de stichting BKR, vertegenwoordigers van gemeenten en de NVVK, en bezien hoe dit betrokken kan worden bij het eerdergenoemde wetsvoorstel.’

Beleidsplan schuldhulpverlening Bommelerwaard

Ter inspiratie – Gisteravond met algemene stemmen aangenomen door de gemeenteraad van Zaltbommel: Beleidsplan schuldhulpverlening Bommelerwaard 2023-2026.

Ook (unaniem) vastgesteld: Uitvoeringsregeling tijdelijke compensatie energieprijzen voor verenigingen, instellingen zonder winstoogmerk of gebruikers van gemeentelijk vastgoed.

Is jouw gemeente al aangesloten op het Schuldenknooppunt?

Het Schuldenknooppunt is de standaard in digitaal communiceren tussen schuldhulpverleners en schuldeisers. Je kunt jouw gemeente aansluiten als schuldhulpverlener èn als schuldeiser. Kijk hier of jouw gemeente (of de partij waaraan je hebt uitbesteed) al is aangesloten. Het Schuldenknooppunt faciliteert nu nog vooral de communicatie rond de schuldregeling, maar in de toekomst faciliteert het alle communicatie.

Aansluiten is eenvoudiger dan je denkt

Je kunt aansluiten via het webportaal of via een koppeling met jouw software. Vraag jouw softwareleverancier om een aanbod. De grootste softwareleveranciers kunnen inmiddels koppelen. Het Schuldenknooppunt is uiteraard AVG-proof. Om je eigen DPIA af te ronden kun je gebruikmaken van de DPIA Schuldenknooppunt. Er staat een serviceteam klaar om je te helpen.

Aangesloten schuldeisers

Hier zie je welke schuldeisers zijn aangesloten. In 2023 zullen veel meer schuldeisers aansluiten, waaronder de Belastingdienst.

Optioneel: vooraf akkoord van schuldeisers

Via het Schuldenknooppunt zullen schuldeisers al bij het saldoverzoek standaard akkoord gaan als zij en jouw gemeente zijn aangesloten bij een NVVK-convenant of collectief schuldregelen. Kijk hier of jouw gemeente al is aangesloten bij collectief schuldregelen.

Wat kost dat?

Onderaan deze pagina zie je de tarieven voor 2023.

Informatiebijeenkomsten

Kijk voor meer info op schuldenknooppunt.nl of kom naar een informatiebijeenkomst.

Individuele bijzondere bijstand voor energiekosten mag (volgens SZW), ook in 2023

Er is discussie over de vraag of je individuele bijzondere bijstand mag verstrekken voor de gestegen energiekosten. Want is er sprake van bijzondere individuele omstandigheden? In de memorie van toelichting op het wetsvoorstel voor de energietoeslag eerder dit jaar werd deze vraag met ja beantwoord: De regering is van oordeel dat bij de huidige onverwachte en ongekend sterke stijging van de energieprijzen, zoals aangegeven in de inleiding, sprake is van extra kosten die voortvloeien uit bijzondere omstandigheden.

De gemeente Rotterdam stelde recent de vraag of dit overeind blijft als per 1 januari 2023 de diverse Rijksmaatregelen ingaan. Het SZW-standpunt is dat er ook in 2023 nog sprake is van bijzondere omstandigheden v.w.b. de energiekosten. Bijzondere bijstandsverlening in verband met de huidige ongekend sterk gestegen energieprijzen wordt dan ook toelaatbaar geacht.

Stoken op doktersadvies

Bijzondere bijstand voor hoge energiekosten vanwege medische oorzaak was altijd al mogelijk. Wist je dat in sommige gevallen de zorgverzekeraar het extra stroomverbruik vergoed? Bekijk de beleidsreactie van SZW.

Modelconvenant voor schuldregeling met woningcorporaties

De NVVK en Aedes hebben een modelconvenant voor schuldregeling met woningcorporaties opgesteld. In het convenant staan afspraken over schuldenrust voor de hulpvrager, schaderust voor de woningcorporatie, wederzijdse reactietermijnen en bereidheid ‘bij voorbaat akkoord’ te gaan met een schuldregelvoorstel. Omdat sommige woningcorporaties zelf al veel hebben geregeld op dit gebied is er ruimte gelaten voor bestaande of aanvullende afspraken. Lees meer in de toelichting bij het convenant. Het convenant is complementair aan het landelijk convenant vroegsignalering.

Nodig je lokale woningcorporaties uit om mee te doen! Zij kunnen zich aanmelden via het formulier op deze pagina op nvvk.nl.

Lees het nieuwsbericht van de NVVK.

Gemeente Twenterand komt met maatwerkregeling voor energiekosten

Ter inspiratie – De raad van Twenterand wil dat iedereen ongeacht het inkomen in aanmerking komt voor een maatwerkregeling en heeft nadrukkelijk niet gekozen voor het uitbreiden van de doelgroep van de energietoeslag. De regeling is niet geënt op de bijzondere bijstand (art. 35 P-wet).

Morgen wordt de Adviesnota behandeld in het college. Daarna wordt de raad verzocht de Verordening vast te stellen op 20 december. De inhoud is dus nog onder voorbehoud.

Vrijwilligers van toegevoegde waarde in schuldhulpverlening

Vrijwilligers kunnen een waardevolle bijdrage leveren aan de schuldhulpverlening. Maar als de problematiek te complex is, is het verstandiger om de hulp aan professionals over te laten. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Jansje van Middendorp.

Als de problematiek complex (multi-problematiek) is en/of structureel (bij een licht verstandelijke beperking, (beginnende) dementie, laaggeletterdheid of psychische problemen) of wanneer de achtergrond van een cliënt te veel verschilt van die van de vrijwilliger (zoals bij een migratieachtergrond) is ondersteuning vaak niet effectief. Cliënten kunnen uitvallen en voor vrijwilligers kan dat demotiverend werken.

De implicatie is dat lokale organisaties beter aan de poort zouden moeten screenen welke cliënten wel en welke niet geholpen kunnen worden, wat het doel van de ondersteuning is en naar welke organisatie zij kunnen doorverwijzen. Samenwerking met beroepskrachten is hierbij cruciaal.

Mooi werk, Jansje!

Jansje en ik zijn allebei verbonden aan het LSTA netwerk thuisadministratie vanuit waar zij een groot deel van haar onderzoek deed. Het LSTA is weer onderdeel van de Alliantie Vrijwillige Schuldhulp. Kijk hier eens rond als je in jouw gemeente aan de slag wil met vrijwilligers.

In Nederland ondersteunen jaarlijks ruim 13.000 vrijwilligers 42.000 mensen bij hun administratie en financiën. Op lsta.nl vind je een kaartje met vrijwilligersorganisaties per gemeente.

D’66 pleit voor 1 traject, 1 plan en 1 regisseur voor mensen met schulden

Je hebt het waarschijnlijk al voorbij zien komen in diverse media deze week: D’66 heeft een plan om de versnipperde schuldenwet- en regelgeving samen te voegen en daarmee ook de versnipperde uitvoering te vereenvoudigen. Vanmiddag bood D’66-Kamerlid Hülya Kat de Initiatiefnota Sneller Uit De Schulden aan aan de voorzitter van de Tweede Kamer.* Daarin lees je wat precies de plannen zijn.

Wat is een initiatiefnota?

In een initiatiefnota kan een Tweede Kamerlid een bepaalde beleidskwestie aan de orde stellen en daarover voorstellen doen. Als regel komt de regering met een reactie. De nota wordt vervolgens besproken door de Tweede Kamer, meestal in een commissiedebat. Dat debat kan vooraf worden gegaan door een schriftelijke voorbereiding waarin andere Kamerleden vragen kunnen stellen. Verder kan aan het kabinet om een reactie worden gevraagd op de nota.

Schuldenwet

Ik hoor je denken: ‘Dit lijkt erg op jullie Schuldenwet‘. Nou, dat klopt ook wel. Kat heeft zich goed verdiept in de schuldhulpverlening en haar oor te luister gelegd bij schuldeisers, schuldenaren, bewindvoerders, gemeenten, rechters èn (andere) initiatiefnemers van de Schuldenwet. We zijn heel blij dat zij het aandurft de héle schuldenaanpak op te schudden. Daar is in deze sector nu echt behoefte aan.

Dit plan past heel goed in de programma’s van vrijwel alle Kamerfracties, van links tot rechts. We weten dat er draagvlak is bij meerdere fracties en hopen dan ook dat er nu echt iets gaat veranderen!

* Aanvulling d.d. 3/12: Tijdens de begrotingsbehandeling reageert minister Schouten vanaf minuut 21 uitgebreid en overwegend positief op de initiatiefnota.

De Schuldenwet samengevat

We weten al decennialang hoe we schulden moeten oplossen: we berekenen hoeveel iemand in 3 jaar kan aflossen en houden daarbij rekening met een vrij te laten bedrag. De rest wordt kwijtgescholden door schuldeisers. Maar we hebben wet- en regelgeving en uitvoering veel te ingewikkeld gemaakt! Lees wat er misgaat in het huidige systeem.

De Schuldenwet* voegt wet- en regelgeving samen zonder deze inhoudelijk wezenlijk te wijzigen. De Schuldenwet belegt de uitvoering bij gemeenten, maar tolereert geen verschillen tussen gemeenten. Er is één loket en één regisseur die de hulpvrager begeleidt van aanmelding tot schone lei. Deze praatplaat vat het samen:

(klik om te vergroten)

  1. Loket bij de gemeente. Heb je schulden? Dan is er straks nog maar één loket: de gemeente. De inwoner meldt zichzelf of wordt verwezen door bijvoorbeeld schuldeiser, deurwaarder, rechtbank of hulpverlener. De gemeente begeleidt de klant gedurende het hele traject van aanmelding tot schone lei. Dus geen kwetsbare en tijdrovende overdrachten meer! Je kunt met problematische schulden dus niet meer rechtstreeks naar schuldenbewind.
  2. Pauzeknop. Schuldeisers schorten op verzoek van de gemeente de incasso op. In de Schuldenwet staan de voorwaarden en termijnen. Deze zijn ontleend aan bestaande convenanten en het breed moratorium. De gemeente ziet erop toe dat de klant aan zijn lopende verplichtingen voldoet.
  3. Stabilisatie. De gemeente zorgt dat het inkomen en de thuissituatie stabiel zijn, zodat de klant optimaal kan aflossen. De klant zet een bedrag opzij voor aflossing zodra mogelijk, dus niet pas na schuldregeling.
  4. Schuldregeling. De gemeente treft een schuldregeling conform de criteria die al decennialang gehanteerd worden. Schulden worden in principe geregeld met een saneringskrediet. De schuldregeling is bindend. Hulpvragers of schuldeisers die menen dat de gemeente de Schuldenwet niet goed toepast, doen na een bezwaarprocedure een beroep op de rechtbank. Na de uitspraak vervolgt het (bijgestelde) gemeentelijke traject. Er is in de Schuldenwet dus niet meer een apart wettelijk traject met postblokkade en Wsnp-bewind. Lees ook: Schuldenwet tornt niet aan eigendomsrecht.
  5. Passende hulp en toezicht. De gemeente ziet erop toe dat de klant ten minste drie jaar aan al zijn betaalverplichtingen voldoet. Er wordt budgetbeheer of -begeleiding ingezet, afhankelijk van de zelfredzaamheid van de klant. Deze hulp is niet vrijblijvend. De gemeente brengt de klant in contact met een vrijwilliger als hij dat prettig vindt. De gemeente kan ook verwijzen naar beschermingsbewind (of het zelf uitvoeren). De gemeente zal verwijzen naar betrouwbare, lokale bewindvoerders, maar de klant kiest zelf. De rechter stelt zoals gebruikelijk de inwoner onder bewind. Het enige nieuwe in de Schuldenwet is, dat de rechter eerst kijkt of de klant al bij de gemeente is geweest. Mensen zonder problematische schulden kunnen wel gewoon rechtstreeks naar de rechter voor beschermingsbewind. De Schuldenwet verandert daar niets aan. Lees meer over Bewindvoering in Schuldenwet.

Lees meer over de voordelen van de Schuldenwet, over aanvullende opties en kritieken en alternatieven.

Geen stelselwijziging, maar vereenvoudiging

Als je goed kijkt is het vooral een papieren wijziging. Een herschikking van taken en bevoegdheden. Je formaliseert staande praktijken en afspraken. Je kopieert waardevolle artikelen uit de Wsnp en Wgs. Je schrapt ‘verkwisting’ uit het BW en je schrapt het adviesrecht. Gemeenten krijgen er geen wezenlijk nieuwe taken bij. Er vervallen werkzaamheden zoals de adviesrecht-procedure, dwangakkoord, Wsnp-verklaring, schuldenbewind en Wsnp-bewind.

* De Schuldenwet is een initiatief van schuldeisers, ervaringsdeskundigen, hulpverleners en deskundigen. Lees alle artikelen over 1 schuldenwet.

* De initiatiefnota Sneller uit de schulden van D’66 is geïnspireerd op de Schuldenwet.

* Beluister de podcast over de Schuldenwet in de Rudi & Freddieshow en bekijk de presentatie in de Tweede Kamer.

Structureel € 120 miljoen voor aanpak van geldzorgen, armoede en schulden

Het kabinet trekt de komende jaren structureel € 120 miljoen uit voor de aanpak van geldzorgen, armoede en schulden. In tabel 1 van deze bijlage bij de Kamerbrief (23 nov.) van minister Schouten zie je waar het geld naartoe gaat. Een groot deel gaat naar gemeenten.

In de Miljoenennota werd daarnaast voor 2023 en 2024 al incidenteel €75 miljoen vrijgemaakt. Een groot deel van deze middelen gaat ook naar gemeenten, zo lees je in tabel 2 van de bijlage:

Dit is een indicatieve verdeling. De komende tijd werkt het kabinet aan verdere uitwerking van de plannen. In 2024 worden waarschijnlijk delen van deze besteding voortgezet, om de continuïteit te borgen. Gezien de crisissituatie wordt een slag om de arm gehouden om de ruimte te houden om de middelen voor 2024 in te zetten waar dit het meest noodzakelijk is.

NB. bovengenoemde budgetten staan los van de incidentele gemeentelijke budgetten voor energietoeslag en individuele bijzondere bijstand studenten 2022-2023.

Volgende week begint de begrotingsbehandeling SZW 2023.

In de Kamerbrief zelf lees je niet veel nieuws, d.w.z. de belangrijkste onderwerpen kwamen eerder al aan bod op mijn blog. Behalve dan dat er volgende week al wordt gestart met één gezamenlijke Betalingsregeling Rijk. Ik postte daarover zojuist dit bericht.

Minister Schouten presenteert in een tweede brief (23 nov.) het Implementatieplan Aanpak Geldzorgen, Armoede en Schulden. Dit is een concretisering van de aanpak die het kabinet afgelopen zomer presenteerde. Ook hierin staan geen opvallende nieuwe zaken waarover ik niet al heb bericht.

Eén gezamenlijke Betalingsregeling Rijk

In een Kamerbrief (23 nov.) geeft minister Schouten opnieuw aan dat er geen algemeen recht op een betalingsregeling komt, maar dat er wel een wetsvoorstel in voorbereiding is waarbij de rechter een betalingsregeling kan opleggen. Los van dit wetsvoorstel neemt het kabinet op dit moment stappen om – zonder tussenkomst rechter – één betalingsregeling mogelijk te maken voor betalingsachterstanden bij de rijksoverheid door de aangesloten uitvoeringsorganisaties, met de mogelijkheid om schulden te pauzeren. De eerste fase van deze Betalingsregeling Rijk start op 1 december aanstaande met CJIB, CAK en DUO. Mensen die bij die overheidsorganisaties betalingsachterstanden hebben, krijgen waar mogelijk niet meer met de verschillende organisaties te maken, maar ontvangen één gezamenlijke betalingsregeling. De beleidsregel die dit regelt is vorige week in de Staatscourant gepubliceerd.

Gemeente mag vermogensgrens voor kwijtschelding gemeentelijke belastingen verhogen

De Regeling kwijtschelding belastingen medeoverheden is aangepast. Daarin staat dat gemeenten de vermogensgrenzen mogen verhogen. De vermogensgrenzen zijn nu ongeveer:

  • alleenstaande: € 1.775
  • alleenstaande ouder: € 2.150
  • echtpaar: € 2.350

Gemeenten mogen deze grenzen bij verordening met terugwerkende kracht tot 1 januari 2022 met de volgende bedragen verruimen:

  • alleenstaande € 1.500
  • alleenstaande ouder € 1.775
  • echtpaar € 2.000

Verder mogen gemeenten bepalen dat de norm voor bestaanskosten voor gepensioneerden uitgegaan wordt van de netto-AOW. De facto betekent dat ook een verhoging.

De VNG heeft de modelverordening aangepast. Als je toch de verordening gaat aanpassen, verhoog dan meteen ook in art. 3 het percentage voor de berekening van de kosten van bestaan van 90% naar 100% (dat mocht al).

Verdeling aanvullende middelen energie-maatregelen

In september maakte het kabinet bekend voor 2022 aanvullende middelen ter beschikking te stellen aan gemeenten voor een extra energietoeslag (€ 500 miljoen) en om lage inkomens en studenten individuele bijzondere bijstand te bieden (€ 35 miljoen). In de bijlage bij de oktoberbrief van minister Bruins Slot aan gemeenten staan de indicatieve budgetten per gemeente. Let op: het budget voor studenten gaat alleen naar studentensteden en staat in de tabel op p. 11 van de bijlage. De definitieve verdeling wordt in de decembercirculaire bekend gemaakt.

Jongeren huren zonder zorgen

Het Lectoraat Armoede Interventies ontwikkelde samen met woningcorporaties en Nibud een interventie waarmee huurachterstanden bij jonge huurders worden teruggedrongen. Belangrijk onderdeel is dat nieuwe huurders een tweede bankrekening openen voor hun vaste lasten, daarvoor beloond worden met een cadeaubon en advies krijgen van een coach. Je leest het in deze handreiking.

Oproep aan gemeenten: bereken in januari opnieuw de beslagvrije voet (en VTLB)

Per 1 januari stijgt het sociaal minimum met ongeveer 10%. Het is dan wel zaak om de beslagvrije voet opnieuw te berekenen, anders gaat het extra inkomen naar de beslaglegger. Die beslaglegger kan ook de gemeente zijn, bijvoorbeeld als je teveel ontvangen bijstand terugvordert.

Formeel hoef je maar 1x per 12 maanden te herbereken, maar in het belang van de inwoner zouden gemeenten (en bij voorkeur natuurlijk alle beslagleggers) dat in januari direct al moeten doen.

In een brief aan minister Schouten wijst de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden erop dat de inflatiecompensatie niet altijd terechtkomt bij mensen met schulden.

Rijk werkt aan energietoeslag 2023

Gemeenten mogen zoals bekend opnieuw een energietoeslag uitkeren. Welke huishoudens voor een vergoeding in aanmerking komen, is afhankelijk van inkomen en peildatum:

  • Huishoudens die in 2022 op maximaal. 120% van het sociaal minimum leefden, ontvangen een extra toeslag van €500. Voor 2022 ontvangen zij dan in totaal €1.800.
  • Is hun inkomen op peildatum 1 januari 2023 nog steeds maximaal 120%, dan ontvangen zij daarbovenop in 2023 nog een toeslag van €800. Is hun inkomen op peildatum 1 januari 2023 hoger dan 120%, dan ontvangen zij geen extra toeslag.
  • Huishoudens die in 2022 leefden van meer dan 120% en waarvan het inkomen op peildatum 1 januari 2023 onder de 120% zakt, hebben in 2023 recht op een energietoeslag van €800.

De energietoeslag 2022 komt dus op een totaalbedrag van €1.800. Daarvan kan de additionele €500 in 2022 of 2023 worden uitgekeerd. De energietoeslag 2023 is €800. Deze verdeling is zo omdat er al €500 miljoen is toegevoegd aan het budget van 2022. Het kabinet had in totaal €1,4 miljard toegezegd voor extra energietoeslag, dus daarmee valt het budget voor 2023 lager uit: €900 miljoen inclusief uitvoeringskosten.

Nog onduidelijkheid over Wet energietoeslag 2023*

SZW heeft aangegeven dat gemeenten de beleidsvrijheid hebben om een andere afweging te maken en voor zowel 2022 als 2023 €1.300 euro uit te keren. Om een goede afweging te maken, is het voor gemeenten belangrijk om inzicht te hebben in de Wet energietoeslag 2023. Het ministerie werkt aan die wet en het is nog onduidelijk wanneer erover wordt gecommuniceerd.

Bron: Divosa

(* Er wordt gesproken over een ‘Wet energietoeslag 2023’, maar ik vermoed dat het straks weer gewoon via de categoriale bijzondere bijstand gaat)

Tijdelijke verbreding Waarborgfonds om schuldregelingen te redden

Minister Schouten, NVVK, VNG en grote schuldeisers tekenden deze week de Intentieverklaring Samen schuldregelingen redden. De intentieverklaring geldt tot 1 juli 2023.

Schuldeisers beloven dat zij niet langer zullen verzoeken om de beëindiging van de schuldregeling als iemand een betalingsachterstand oploopt. In plaats daarvan zullen ze contact opnemen met de schuldhulpverlener. Schuldhulpverleners zeggen op hun beurt toe dat zij trajecten niet zullen afbreken als hulpvragers (tijdelijk) niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Zij stellen schuldeisers daarvan op de hoogte.

Gemeenten kunnen voor deze groep een beroep doen op het tijdelijk verbrede Waarborgfonds saneringskredieten (Wsk):

  1. Wanneer iemand de maandelijkse aflossing van zijn saneringskrediet (gedeeltelijk) niet meer kan betalen mogen kredietbanken de aflossing tijdelijk verlagen of stopzetten. Dit kan voor maximaal 6 maanden en het Wsk vergoedt dan de gemiste aflossing. De looptijd van de regeling wordt hierbij niet verlengd.
  2. Om te voorkomen dat een schuldbemiddeling strandt, kan de hulpverlener deze omzetten naar een SK. Vervolgens gelden de regels voor een SK zoals hierboven omschreven. Het omzetten kon overigens altijd al en zal ook na de looptijd van het verbrede Waarborgfonds mogelijk blijven. Let op: in mijn nieuwsbrief van 28/11 heb ik het wat ongelukkig geformuleerd. Je kunt het lezen als ‘het Wsk borgt ook bemiddelingen’, maar dat is dus niet het geval.
  3. Wie begint aan een schuldregeling en geen afloscapaciteit heeft, kan normaal gesproken geen saneringskrediet krijgen. Het verbrede Wsk biedt de mogelijkheid om toch een SK te verstrekken. Voor maximaal 6 maanden vergoedt het Wsk de aflossing van het SK waarbij de totale looptijd van de regeling niet wordt verlengd.

Deze mogelijkheden zijn voor een periode van maximaal 6 maanden toepasbaar en zijn zoals het er nu naar uitziet beschikbaar vanaf 1 december.

Deze regeling is de uitwerking het voorstel dat minister Kaag deed rond Prinsjesdag.

De meest uitgebreide info vind je in dit artikel (NVVK). Elders vind je ook het verslag van de dag.

Gemeente krijgt meer tijd voor contact met wanbetaler energie

Energieleveranciers mogen pas afsluiten als ’ten minste vier weken zijn verstreken na de verstrekking van gegevens aan een instantie ten behoeve van schuldhulpverlening, of ten minste vier weken zijn verstreken na het bericht van de instantie van schuldhulpverlening dat de kleinverbruiker schuldhulpverlening ontvangt.’ Dat staat in de vandaag gepubliceerde aangepaste Regeling afsluiting kleinverbruikers en de Warmteregeling

Op dit moment zien we in de praktijk dat sommige energieleveranciers na het afgeven van het verplichte vroegsignaal al snel tot afsluiting overgaan. Gemeenten kunnen dat tempo niet bijbenen. Vooral de NVVK heeft ervoor gelobbyd dat gemeenten meer tijd krijgen.

Afsluitverbod

Daarnaast zijn er nog vier andere procedurevoorschriften waaraan energieleveranciers moeten voldoen in de periode van 26 oktober 2022 tot 1 april 2023:

  1. Drie betalingsherinneringen sturen;
  2. Tot het uiterste inspannen om in persoonlijk contact te treden;
  3. Een redelijke en passende betalingsregeling aanbieden. De betalingsachterstand hoeft niet volledig te worden afgewikkeld vóór 1 april 2023.
  4. Heraansluitverplichting: na een verzoek om betalingsregeling moet weer weer energie worden geleverd. Deze verplichting geldt ook voor de netbeheerder.

Dit betekent dat alleen in zeer uitzonderlijke situaties mag worden afgesloten.

Meer aanmeldingen schuldhulp dan vóór corona

Uit de Monitor Schuldhulpverlening in onzekere tijden blijkt dat het aantal aanmeldingen voor schuldhulpverlening in juni 2022 voor het eerst uitkomt boven het aantal aanmeldingen van januari 2020. De corona-dip is dus achter de rug!

Aanvulling d.d. 2-11: ‘Het aantal problematische schulden zal begin 2023 zo’n 10 tot 15% boven het niveau van 2021 liggen.’ (NOS)

Hoe help je een hulpvrager soepel van Msnp naar Wsnp?

Het antwoord op die vraag staat in de NVVK-handreiking Begeleiding cliënten Wsnp. Daarin staat wat o.a. schuldhulpverleners kunnen doen in de volgende fasen:

Op nvvk.nl vind je filmpjes waarin o.a. WSNP- en beschermingsbewindvoerders en rechters uitleggen wat zij doen.

Doetinchem biedt extra steun aan inwoners met financiële problemen

Het Doetinchemse college heeft gisteravond de Aanpak ‘Impuls Bestaanszekerheid’ vastgesteld. ‘Hoewel de Uitvoeringsagenda armoedebeleid en schulddienstverlening 2022-2024 van nog relatief recente datum is en we volop werken aan de uitvoering, vinden wij het noodzakelijk dat we deze aanvullen met nieuwe maatregelen’, zegt wethouder Jorik Huizinga. Een paar maatregelen uitgelicht:

  • Verhoging vermogensgrenzen bijzondere bijstand
  • Verhoging inkomensgrens van het Meedoenarrangement
  • Boodschappenpassen voor november en december
  • Aanpak Grip op Energie+
  • Verhoging gemeentelijke bijdrage zorgpremie
  • Vangnetregeling (zelfstandig) ondernemers
  • Afstemming met huisartsen
  • Afstemming met werkgevers via WerkgeversServicePunt Achterhoek
  • Project De Rondkomers: een lokale coalitie tegen armoede
  • Meer en betere communicatie
  • Vroegsignalering

Lees ook het persbericht.

PS: kijk ook eens naar de extra maatregelen van gemeente Utrecht:

En die van gemeente Groningen:

ESF-subsidie voor voedselhulp, materiële basishulp en begeleidende maatregelen

Voor Nederland is vanuit het Europees Sociaal Fonds (ESF) voor de periode tot en met 2027 €15,8 miljoen beschikbaar voor voedselhulp, materiële basishulp en begeleidende maatregelen. Hiervan is €2,5 miljoen specifiek voor de behoeften van kinderen.

Hier lees je alles over de criteria en de procedure voor het aanvragen van een subsidie uit het ESF. Alleen rechtspersonen zonder winstoogmerk kunnen subsidie aanvragen.

Belasting- en toeslaggegevens voor schuldhulpverlening beschikbaar via Inlichtingenbureau

Het Inlichtingenbureau biedt vanaf medio november 2022 de mogelijkheid om belasting- en toeslaggegevens van particulieren en ondernemers digitaal op te vragen via het portaal Schuldhulpverlening. Voor particulieren gaat het om: inkomen, vermogen, toeslagen en in een later stadium ook vorderingen. Voor ondernemers kan de vermogens- en schuldenpositie worden opgevraagd.

Klik voor meer informatie en de aanmeldprocedure of neem contact op via servicedesk@inlichtingenbureau.nl of via 0800 222 11 22.

Geen voedselbank maar geld voor eigen boodschappen

In Rotterdam wordt geëxperimenteerd met een betaalpas waarmee mensen zelf boodschappen kunnen doen, als alternatief voor de voedselbank. Bekijk de NOS-rapportage:

Lees ook Betaalpas voor gezond eten: ‘Beter dan een voedselbank’ in Binnenlands Bestuur.

Geïnteresseerd? Neem contact op met Rahma Hulsman van Voedselbank Islamitische Stichting Issalaam of Nico van Splunter van Voedselbank Yess! Ik kan je eventueel ook in contact brengen met de beleidsadviseur bij de gemeente.

Gemeentelijke budgetten energietoeslag en individuele bijzondere bijstand studenten

In juli verhoogde het kabinet het budget voor de energietoeslag 2022 met € 550 miljoen. In Taakmutatie 2022, september 2022 bij de Septembercirculaire lees je welk deel jouw gemeente krijgt. In de meicirculaire zag je al welk deel jouw gemeente kreeg van de eerste € 854 miljoen.

Zoals je weet, mogen gemeenten in 2023 opnieuw een energietoeslag á € 1.300 uitkeren. Gemeenten krijgen hiervoor € 1,4 miljard. Het kabinet is voornemens om hiervan € 500 miljoen naar 2022 te schuiven, zodat gemeenten al in 2022 € 500 kunnen uitkeren. Hierdoor blijft er € 900 miljoen over in 2023. Over de verdeling van de middelen in 2022 ‘volgt zo spoedig mogelijk nadere informatie’. Je kunt zelf een goede inschatting maken door hetzelfde percentage te hanteren als voor 2022.

Studenten

Het kabinet blijft zoals gezegd bij haar standpunt dat studenten gebruik kunnen maken van de individuele bijzondere bijstand. Het kabinet stelt een bedrag van € 35 miljoen beschikbaar* voor de uiterste gevallen waarin dit nodig is (Septembercirculaire p. 7). Over de wijze van toekenning en de verdeling van de middelen gaat het kabinet nog in overleg met gemeenten. Ik neem aan dat studentensteden wat meer krijgen.

Verder lees je op p. 7/8: ‘Uit de uitspraak van de Rechtbank Gelderland volgt dat de individuele bijzondere bijstand dan een redelijk alternatief moet bieden voor de eenmalige energietoeslag. Aangezien de voorwaarden voor de energietoeslag per gemeente kunnen verschillen is niet in algemeen te stellen wat een redelijk alternatief is. Wel is, gezien de diversiteit in woonsituatie, het hebben van een energiecontract op naam een redelijke, aanvullende voorwaarde die gemeenten kunnen stellen. Hiermee wordt voorkomen dat studenten een beroep doen op de toeslag, terwijl ze niet onder de doelgroep vallen. Over de verdere uitwerking hiervan wordt u nader geïnformeerd.’

* Aanvulling d.d. 3/10: in Gemeentenieuws van SZW staat een tweede bedrag van € 35 miljoen ‘aan incidentele middelen om zowel via vroegsignalering als via de bijzondere bijstand gerichte hulp aan te bieden aan burgers.’

Energietoeslag 2023 mag je deels al in 2022 uitkeren

Op Prinsjesdag werd duidelijk dat gemeenten in 2023 opnieuw de energietoeslag mogen uitkeren. In deze Kamerbrief lees je: Om huishoudens in 2022 nog beter te ondersteunen, bieden we
gemeenten de mogelijkheid om € 500 hiervan al in 2022 uit te keren. Gemeenten hebben onder de huidige wetgeving de tijd om de toeslag tot 1 juli 2023 uit te keren
.

Studenten

In de brief staat op p.9: Het kabinet blijft bij het standpunt dat studenten als groep niet in aanmerking komen voor de categoriale bijzondere bijstand. En: Studenten kunnen […] terecht bij de individuele bijzondere bijstand.

Individuele bijzondere bijstand

Er is momenteel veel discussie over de vraag of gemeenten überhaupt individuele bijzondere bijstand mogen verstrekken voor energiekosten. Zie bijvoorbeeld deze discussie op LinkedIn. De wetgever vindt van wel. Ik denk zelf van niet; er is immers geen sprake van ‘bijzondere individuele omstandigheden’ zoals bedoeld in art. 35 Pw. Desalniettemin kun je bij mij beleidsregels en werkinstructies opvragen van gemeenten die al wel individuele bijzondere bijstand verstrekken.* Realiseer je wel dat je hiermee een precedent schept, dat dit behoorlijk in de papieren kan gaan lopen, en dat het probleem natuurlijk eerst en vooral door het rijk moet worden opgelost. Lees hier welke alternatieven er zijn om inwoners tegemoet te komen.

* Inwoners zullen uiteraard geen bezwaar maken tegen een toekenning. De accountant zal het waarschijnlijk ook bestempelen als rechtmatig, vooral wanneer college en raad zich erover hebben uitgesproken. Bij een afwijzing is nog maar de vraag wat er gebeurt. Ik denk dat de gemeente dan sterk staat, en dat de CRvB er bij een eventueel beroep in meegaat.

Kaag: schuldregeling niet beëindigen vanwege energiekosten

Het kabinet wil het Waarborgfonds Saneringskredieten inzetten om schuldregelingen te redden. Steeds meer mensen in een lopende schuldregeling kunnen vanwege de energiekosten niet meer rondkomen van het vrij te laten bedrag. Normaal gesproken betekent een nieuwe schuld: einde traject. Minister Kaag schrijft in een Kamerbrief dat het kabinet in bestuurlijke afspraken met de VNG en NVVK wil vastleggen dat ‘géén enkele schuldregeling wordt opgezegd als mensen door energiekosten niet langer een sluitende begroting hebben.’ En: ‘Hierbij hoort ook dat saneringskredieten veel vaker
kunnen worden ingezet dan nu het geval is.’ Er wordt nu druk overlegd over hoe deze regeling eruit moet gaan zien, en welke rol gemeenten hebben. Lees meer op nvvk.nl.

Aansluiten bij het Waarborgfonds

Gemeenten kunnen via een kredietbank aansluiten bij het Waarborgfonds. Inmiddels zijn nu 5 van de 23 kredietbanken aangesloten: Kredietbank Nederland, Kredietbank Limburg, Stadsring51, gemeente Zwolle en GKB Assen. Een groot aantal kredietbanken is in het besluitvormingsproces om deelnemer te worden.

Informatiebijeenkomsten

Wil je meer weten over saneringskredieten en het Waarborgfonds, kom dan naar een informatiebijeenkomst op 11 oktober, 10 november of 6 december. Of kijk op sbn.nl/waarborgfonds.

De Miljoenennota 2023 over armoede en schulden

De Miljoenennota en Begroting SZW melden het volgende over armoede en schulden:

  • Gemeenten krijgen €1,5 miljard om ook in 2023 de energietoeslag á €1.300 uit te keren aan huishoudens tot 120% van het sociaal minimum (p. 69 Begroting SZW).
  • Het kabinet vervroegt de inkomensafhankelijke huurverlaging naar 1 juli 2023. Dit verlaagt de huren voor sociale huurders met een inkomen onder 120% van het sociaal minimum.
  • De basisbeurs voor uitwonende studenten wordt voor het collegejaar 2023-2024 verhoogd als tegemoetkoming voor de gestegen lasten.
  • Voor 2023 en 2024 is in totaal €300 miljoen extra beschikbaar voor energiebesparende maatregelen, vooral voor ‘kwetsbare’ huishoudens (p. 46 Miljoenennota). Ik vermoed dat een belangrijk deel van dit budget naar gemeenten gaat zoals eerder met de EZK-regeling.
  • Per 1 januari 2023 wordt het wettelijk minimumloon verhoogd met ruim 10% (inclusief de gebruikelijke indexatie). Uitkeringen zijn hieraan gekoppeld.
  • Huur-, zorg- en kinderopvangtoeslag en kindgebonden budget worden verhoogd.
  • De arbeidskorting wordt verhoogd, meer nog dan in het coalitieakkoord was aangekondigd.
  • Het belastingtarief eerste schijf wordt verlaagd, en ook de lasten voor MKB’ers worden verlaagd. De dekking wordt gerealiseerd door o.a. versnelde afbouw van de zelfstandigenaftrek.

Budget aanpak geldzorgen, armoede en schulden

In juli jl. presenteerde minister Schouten de ‘Aanpak geldzorgen, armoede en schulden‘. In de Begroting SZW (p. 68) staat daarover het volgende: ‘Voor de aanpak stelt het kabinet in 2023 €118 miljoen, in 2024 €102 miljoen, in 2025 €95 miljoen en vanaf 2026 structureel €73 miljoen beschikbaar. Daarnaast is het kabinet voornemens om daar bovenop vanaf 2026 structureel €27 miljoen uit de enveloppe arbeidsmarkt, armoede en schulden in te zetten voor dit doel. Deze toevoeging is afhankelijk van de uitkomsten van monitoring en evaluatie. Daarmee zou het totale structurele budget voor de aanpak op €100 miljoen komen.’ Volgens mij is nog niet bekend welk deel naar gemeenten gaat.

‘De uitzonderlijk hoge inflatie vraagt daarnaast om aanvullende, incidentele inzet. Om stapeling van sociale en maatschappelijke problemen te voorkomen wordt daarom door het kabinet incidenteel €200 miljoen extra beschikbaar gesteld.’ In de Miljoenennota wordt dit flankerend beleid genoemd (p. 45). Ik vermoed dat deze €200 miljoen wordt uitgesmeerd over 2022-2024 en ook komt uit de enveloppe armoede en schulden zoals bedoeld in de tabel op p. 44 van de miljoenennota. De middelen zijn bestemd voor enerzijds gerichte tegemoetkomingen (zoals bijzondere bijstand, voedselbanken, initiatieven die deelname van kinderen aan school en samenleving financieel borgen) en anderzijds voor extra capaciteit, snelheid en effectiviteit in de schuldhulpverlening. De precieze inzet van de middelen wordt nader uitgewerkt.

Plafond energieprijzen

Vandaag werd ook een prijsplafond voor energie gepresenteerd als een soort inlegvelletje bij de Miljoenennota.

NVVK documentaire ‘Ruimte voor de toekomst’

Ga er even goed voor zitten; de indrukwekkende NVVK-documentaire ‘Ruimte voor toekomst’. In de 20 minuten durende docu vertellen hulpvragers en hulpverleners over de impact van financiële hulpverlening.

De NVVK presenteerde deze docu vorige week tijdens haar jubileumcongres.

De docu is onderdeel van een onderzoek naar de meetbare en merkbare effecten van financiële hulpverlening. In april jl. schreef ik in het artikel Schuldhulpverlening loont! over de meetbare effecten.

Bijna driekwart van doelgroep energietoeslag wordt bereikt

Dat is de stand van zaken t/m juni, volgens onderzoek van Divosa. Daaruit blijkt ook dat 34% van de gemeenten budget tekort komt voor de toeslag en/of uitvoeringskosten. Nog eens een derde heeft hier nog geen zicht op. 13% komt precies uit en 18% houdt budget over.

Het grootste deel wordt ambtshalve uitgekeerd:

De meeste gemeenten hanteren een inkomensgrens van 120% van het sociaal minimum:

Voor 58% van gemeenten komt deze grens overeen met die van het lokale armoedebeleid. Voor 17% van de gemeenten wijkt de grens juist naar boven af. Dit zijn niet per se de gemeenten die voor 130% hebben gekozen.

Studenten

In 53% van de gemeenten komen studenten niet in aanmerking. Veel gemeenten die de energietoeslag beschikbaar stellen voor studenten èn een relatief grote studentenpopulatie hebben, verbinden extra voorwaarden aan de aanvraag (zoals bewijs energienota en adres op eigen naam). Gemeenten worden niet vergoed voor deze studenten door de Rijksoverheid en kiezen er dus voor om eigen middelen in te zetten.

Individuele bijzondere bijstand

Bij tweederde van de gemeenten is het mogelijk om een aanvraag voor individuele bijzondere bijstand in te dienen voor energielasten (in dit artikel vind je voorbeelden van Utrecht en Den Haag). Bij 91% van deze gemeenten is de aanvraagprocedure toegankelijk voor inwoners die buiten de randvoorwaarden van de energietoeslag vallen. Inwoners die al de energietoeslag hebben ontvangen, kunnen bij 61% van deze gemeenten ook nog een aanvraag individuele bijzondere bijstand indienen. De meeste gemeenten zien overigens dat het nog niet storm loopt op de aanvragen individuele bijzondere bijstand. Een derde van de gemeenten heeft de individuele bijzondere bijstand (nog) niet ingeregeld.

Uitvoeringscapaciteit

Het mogelijke gebrek aan uitvoeringscapaciteit speelt voor 61% van gemeenten een rol bij het opstellen van de randvoorwaarden. 80% van de gemeenten geeft aan dat de reguliere werkzaamheden (enigszins) onder druk komen te staan door de uitvoering van de bijzondere bijstand. Hiervan geeft maar liefst 39% aan dat deze werkzaamheden sterk onder druk zijn komen te staan. Hoe is de uitvoering geregeld:

Wat te doen nu veel inwoners hun maandbegroting niet meer sluitend krijgen

Lees het artikel Toon lef en biedt perspectief met gebruik van bestaande wetgeving van Joeri Eijzenbach (NVVK). Een artikel zoals ik het zelf had willen schrijven; concreet, to-the-point en een antwoord op de vraag wat je als gemeente kunt doen nu veel inwoners hun maandbegroting niet meer sluitend krijgen.

Een paar tips samengevat:

  • Het beginsel van afstemming (Art. 18 lid 1 Pw) wordt nu negatief uitgelegd (minder bijstand geven) maar biedt juist ook de mogelijkheid om maatwerk te bieden (meer bijstand geven).
  • Het college kan jaarlijks een premie toekennen voor zover dit bijdraagt aan zijn arbeidsinschakeling (Art. 31 lid 2 sub j). Een schuldregeling biedt de rust die nodig is om werk te zoeken en te accepteren.
  • De aanvraag Wgs wordt afgewezen als de maandbegroting niet sluitend is. Het tekort per maand kan voor 36 keer worden toegekend als bijzondere bijstand om de begroting toch sluitend te maken. Deze kosten vallen in de categorie ‘noodzakelijk’, want zonder bijzondere bijstand kan geen schuldhulp gekregen worden.
  • Ten aanzien van de bijzondere bijstand kan ook worden gedacht aan het kwijtschelden van gemeentelijke belastingen en waterschapsbelasting voor ondernemers die vallen onder de werking van de Wgs.
  • Een sluitende begroting zorgt ervoor dat er geen beroep gedaan hoeft te worden op aanvullende voorzieningen zoals bedoeld in de Wmo.
  • Ga na of de mensen met betalingsproblemen vrijwilligerswerk doen. Gemeenten kunnen vervolgens een vrijwilligersvergoeding toekennen als dat nog niet gedaan is.
  • Kredietbanken kunnen noodleningen of overbruggingskredieten bieden voor 36 maanden tegen 0,01% rente (gratis lenen mag vaak niet) om de begroting sluitend te krijgen. Gemeenten kunnen deze kredieten vervolgens overnemen en kwijtschelden na een succesvol doorlopen traject.
  • Prikkel kerken en fondsen om te komen met met maandelijkse inkomens-plus-pakketten. Geen boodschappendoos maar ‘gratis geoormerkt geld’, bijvoorbeeld op een aparte betaalpas. Lokale ondernemers kunnen profiteren van extra omzet.

Meer tips in de volgende artikelen

Kabinet wil schulden overnemen van mensen die energie niet kunnen betalen

De NOS meldt zojuist: Het kabinet legt de laatste hand aan een plan om mensen te helpen die door de stijgende energieprijzen hun energierekening niet meer kunnen betalen. Als ze echt in betalingsproblemen komen en dreigen afgesloten te worden, nemen de overheid en de energiebedrijven de rekening over. Bronnen in Den Haag zeggen dat de maatregel al dit jaar, nog voordat het winter wordt, kan ingaan. […]

De nieuwe regeling gaat alleen gelden voor mensen die dit jaar een nieuw energiecontract moeten afsluiten of hebben afgesloten met hogere tarieven. De verwachting is dat het overgrote merendeel van de mensen binnenkort een contract met variabele tarieven heeft.

Ook wil het kabinet verhinderen dat energiebedrijven omvallen doordat klanten niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Nadat een energiebedrijf verschillende keren een aanmaning heeft gestuurd zonder dat er betaald is, kan de klant worden aangemeld voor het overnemen van de schulden.

Ook de energiebedrijven dragen bij aan het fonds. […]

Het kabinet wil het definitieve plan vrijdag presenteren, volgens ingewijden als onderdeel van een breder plan om de gevolgen van de hoge energieprijzen ook voor dit jaar te dempen.

Betalingsregeling voor mensen die toeslagen moeten terugbetalen

Sinds maart 2020 is vanwege de coronamaatregelen de invordering van teveel ontvangen toeslagen stilgelegd. Vanaf april 2022 is de invordering opgestart bij mensen die alleen in 2020 t/m februari 2022 te veel toeslagen hebben ontvangen. Vanaf deze week gaat Toeslagen de invordering hervatten bij mensen die over de jaren 2017 t/m februari 2022 te veel ontvangen toeslagen moeten terugbetalen.

Toeslagen verruimt de mogelijkheden om een betalingsregeling te treffen. In het nieuwsbericht worden geen termijnen of minimum aflosbedragen genoemd. Benadrukt wordt dat het een persoonlijke betalingsregeling is, waarbij geen rente wordt gerekend.

Gemeenten, steun de campagne van Jeugdfonds Sport & Cultuur

Aan de start van het nieuwe sport- en cultuur seizoen lanceert het Jeugdfonds vandaag de campagne Kies een club. Met de campagne wil het Jeugdfonds ouders laten weten dat zij kunnen helpen door het lidmaatschap van een club te betalen.

In de toolkit vind je beelden, teksten en filmpjes die je kunt gebruiken om het Jeugdfonds in jouw gemeente bekender te maken. In de campagne worden ouders gewezen op kieseenclub.nl.

Lees dit als je gemeente nog niet aangesloten bij het Jeugdfonds.

Je kunt daarnaast natuurlijk ook attenderen op samenvoorallekinderen.nl. Daar vinden ouders ook het aanbod van Leergeld, Nationaal Fonds Kinderhulp en Jarige Job. Lever bijvoorbeeld een tekstje aan voor de nieuwsbrief die scholen versturen naar ouders.

Breaking: sociaal minimum volgend jaar waarschijnlijk met 10% omhoog

De NOS meldt dat er details beginnen uit te lekken over het begrotingsakkoord dat het kabinet vannacht heeft gesloten. Bronnen zeggen dat er volgend jaar vele miljarden worden uitgegeven om de koopkracht van de Nederlanders op peil te houden. Slecht nieuws is dat het kabinet tot de conclusie is gekomen dat het definitief niet mogelijk is om nog voor dit jaar extra ondersteuningsmaatregelen te nemen.

Na afloop van het nachtelijk beraad wilden de betrokkenen geen details prijsgeven, maar nu blijkt dat het minimumloon – en dus ook de gekoppelde uitkeringen – volgend jaar in één keer met 10% omhoog gaan. Dat is sneller en meer dan verwacht, want het zou in drie stappen van 2,5% gaan (volgens het coalitieakkoord).

Aanvulling 31/8 13:05 uur op nos.nl: De verlaging van de accijnzen op brandstof zoals die nu al geldt, wordt voortgezet, net als de korting op de energieprijzen. Voor de lagere inkomens gaat de inkomstenbelasting omlaag. Tegelijkertijd gaat het kindgebonden budget, dat lage inkomens krijgen, flink omhoog. Ook andere toeslagen, zoals de huur- en zorgtoeslag, worden hoger.

De plannen worden gepresenteerd op 20 september, Prinsjesdag.

Zonder nieuw beleid kan 8,1% huishoudens straks niet meer voorzien in basisbehoeften

Normaal gesproken maak ik na de vakantie even een overzichtje van al het nieuws dat je mogelijk gemist hebt. Deze keer is het nieuws erg eentonig en kan het je niet ontgaan zijn: Steeds meer mensen komen in de financiële problemen, en het kabinet wordt opgeroepen met oplossingen te komen.

Het rijk aan zet

Gemeenten hebben met o.a. de energietoeslag de ergste pijn wat verzacht, maar roepen het kabinet nu op om de volgende reparatie niet opnieuw bij gemeenten te beleggen. Het kabinet moet komen met landelijke maatregelen. VNG-bestuurder Peter Heijkoop noemt het een farce dat het kabinet de koopkrachtcrisis niet kan oplossen. Heijkoop denkt dat bijvoorbeeld het versneld en meer verhogen van het minimumloon een goede maatregel zou zijn. Ook een eenmalig extraatje voor mensen die zorgtoeslag ontvangen zou volgens hem veel mensen lucht kunnen geven.

Armoedebestrijding en koopkrachtbescherming moet topprioriteit zijn, vinden Nederlanders. Tegelijkertijd is er weinig vertrouwen dat de overheid deze taken goed oppakt. Dat zijn uitkomsten van een opiniepeiling die I&O Research uitvoerde voor het ministerie van SZW.

Meer armoede

Zonder nieuw beleid daalt volgens het CPB de koopkracht van huishoudens dit jaar met 6,8%, om volgend jaar met 0,6% slechts licht te herstellen. Het CPB verwacht een inflatie van 9,9%, en voor 2023 4,3%. Hierdoor neemt de armoede toe. Het aandeel personen in armoede (met maximaal een basisbehoeftenbudget) stijgt volgend jaar tot 8,1% (het was 5,7% in 2021). Voor kinderen is dat zelfs 9,8% (7,2% in 2021). Vorige maand meldde het Nibud ook al dat steeds meer mensen financieel klem zitten. Mensen in een schuldregeling komen niet meer rond met het vrij te laten bedrag. Ophoging van het vtlb is alleen een optie voor mensen met een wat hoger inkomen.

Prinsjesdag

Het CPB zegt dat de verwachting zeker sinds de jaren 90 niet zo somber was. Op Prinsjesdag publiceert het CPB een update van de verwachtingen, met daarbij de impact van eventuele extra kabinetsmaatregelen. Prinsjesdag wordt dit jaar spannender dan ooit.

Energietoeslag studenten

Tot slot nog even het laatste nieuws over de energietoeslag:

Breaking: Studenten mogen niet als groep worden uitgesloten van Energietoeslag

Dat is de uitspraak van rechters vandaag in een zaak tegen de gemeente Nijmegen.

Willy, bedankt voor de tip!

Later meer achtergronden. Ik geniet nog even van mijn vakantie 😎

Meer versoepelingen rond (terugvordering) uitkeringen

Vorige maand kondigde minister Schouten aan dat het kabinet de Participatiewet wil versoepelen. Ministers Schouten en Van Gennip kondigden eergisteren meer versoepelingen aan:

  • Onterecht uitbetaalde WW, AOW en bijstand kan voortaan tot maximaal 5 jaar nadien worden teruggevorderd. Tot nu toe was dat 20 jaar.
  • Het wordt voor uitkeringsinstanties makkelijker om een uitkering te stoppen als het het onmogelijk is om contact te krijgen met de ontvanger. Dit kan leiden tot misbruik van overheidsgeld omdat iemand onterecht een uitkering krijgt en het doorbetalen van de uitkering kan leiden tot steeds hogere terugvorderingen en boetes.
  • UWV en SVB verlenen bij alle geldschulden, op verzoek, uitstel van betaling verlenen tot maximaal 36 maanden. De afgesproken betalingsregeling moet eindig zijn. Mensen moeten perspectief hebben op het einde van de schuld en met een schone lei kunnen beginnen. Mede daarom is de mogelijkheid gecreëerd om mee te werken aan een minnelijke schuldregeling (dat laatste was al bekend).

De ministers hebben het voornemen om eind van dit jaar of begin volgend jaar een voorstel voor wetgeving voor internetconsultatie uit te zetten.

Handreiking energietoeslag versie 6

In de aangepaste handreiking energietoeslag versie 6 vind je info over het nieuwe richtbedrag € 1.300, de looptijd van de regeling, het budget voor gemeenten en de recente antwoorden op Kamervragen (18/7) over studenten. Ook de modelbeleidsregels, – beschikkingen en het modelaanvraagformulier energietoeslag zijn aangepast. Handig: alle wijzigingen zijn geel gearceerd.

De beleidsregels moet je opnieuw laten vaststellen. Om de vaart erin te houden, zou ik in het collegevoorstel alleen de wijzigingen noemen, de wethouder laten benadrukken dat het collegebesluit een formaliteit is, en daarna de raad informeren met een raadsbrief. Wonen er veel studenten in jouw gemeente, dan wil je misschien de uitspraak van de rechter eind augustus afwachten (zie blog 11/7).

Kabinet presenteert Aanpak Geldzorgen, Armoede en Schulden

Gisteren stuurde minister Schouten de aanpak geldzorgen, armoede en schulden naar de Tweede Kamer. De aanpak staat in deze Kamerbrief. Bekijk ook het nieuwsbericht, de factsheet, visual en de videoboodschap van de minister:

Drie doelen

Er zijn 3 kwantitatieve doelstellingen. Deze sluiten aan bij de Duurzame Ontwikkelingsdoelstelling van de VN.

  1. Halvering aantal mensen in armoede in 2030 (t.o.v. 2015).
  2. Halvering aantal kinderen dat in armoede opgroeit in 2025 (t.o.v. 2015).
  3. Halvering aantal huishoudens met problematische schulden in 2030.

Armoede wordt gemeten a.h.v. het niet-veel-maar-toereikend criterium van het SCP. Schulden worden in kaart gebracht door o.a. het CBS.

In het plan staan 44 acties:

Acties Overkoepelend

  1. Kabinet, VNG en Divosa maken dit jaar afspraken over een gezamenlijke aanpak en
  2. structurele budgetten voor gemeenten vanaf 2023 en een
  3. ondersteuningsprogramma voor gemeenten vanaf 2023.
  4. Landelijke aftrap van Coalitie tegen armoede, komend najaar;
  5. Inrichten ervaringsnetwerk met LCR, schuldenambassadeurs, Sterk uit Armoede en EAPN;
  6. Versterken inzet vrijwilligers;
  7. Communicatie in vervolg op De eerste stap helpt je verder en Sam& voor alle kinderen;
  8. Effectieve aanpakken opschalen via SchuldenlabNL. Aansluiten bij 20 focusgebieden Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid.
  9. Stimuleren van experimenten met nieuwe financieringsvormen, die geld voor hulp of voorzieningen eenvoudig beschikbaar kunnen maken.

Acties Geldzorgen

  1. Financiële educatie voor kinderen en jongeren;
  2. Gemakkelijk lenen en uitgeven bemoeilijken;
  3. Aandacht bij levensgebeurtenissen, zoals 18 jaar worden, zelfstandig gaan wonen, het krijgen van een kind, het overlijden van een partner, echtscheidingen of het vinden of verliezen van werk.
  4. Versterken lokale preventiecoalities met als doel het verbinden van financiële, mentale en fysieke gezondheid met de netwerken van professionals en vrijwilligers dicht om de mensen heen.
  5. In kaart brengen van effectieve preventieve aanpakken, samen met experts en ervaringsdeskundigen.

Acties Armoede

  1. Uitwerking en uitvoeren maatregelen regeerakkoord zoals verhoging WML, herijking sociaal minimum/commissie sociaal minimum, wijziging kostendelersnorm, herziening Participatiewet, Vereenvoudigingsagenda. Lees ook: Kabinet versoepelt bijstand (22/7)
  2. Werk laten lonen en tegengaan armoedeval: Verruimen bijverdiengrenzen Participatiewet; Vervolg op onderzoek Stimulansz armoedeval; Overleg met werkgevers en vakbonden over CAO-loongebouw en eventueel nieuw sociaal akkoord.
  3. Tegengaan van energiearmoede. Dit wordt nog verder uitgewerkt. Er worden nog geen concrete nieuwe maatregelen genoemd;
  4. Tegengaan niet-gebruik van voorzieningen, met bijzondere aandacht voor werkende minima. Er wordt gewerkt aan een grondslag om mogelijk rechthebbenden proactief te informeren.
  5. Bevorderen (voldoende inkomen uit) werk voor mensen in armoede. Dit krijgt vorm via programma’s als Dichterbij dan je denkt, Simpel Switchen en Breed Offensief. Verkenning mogelijkheden pilot om ouders met kinderen in armoede met voorrang naar werk te begeleiden.
  6. Adequate huisvesting voor mensen met lage inkomens: meer sociale huurwoningen, eenmalige huurverlaging in 2024, beperkte huurstijging vanaf 2024, vereenvoudiging huurtoeslag en verduurzaming van woningen.
  7. Toegang tot zorg voor mensen met lage inkomens. Betere samenwerking tussen zorg- en sociaalhulpverleners en zorgverzekeraars, zodat mensen met en zonder hulpvraag sneller in beeld zijn. Er zijn er wijken waar veel kinderen niet naar de tandarts of mondhygiënist gaan, ondanks dat de mondzorg voor hen is opgenomen in het basispakket. Het kabinet wil samen met maatschappelijke partners zoals de GGDen, scholen, organisaties van mondzorgverleners en zorgverzekeraars het bezoek aan de mondzorgverlener vergroten.
  8. Aandacht voor positie kinderen in koopkrachtplaatjes.
  9. Mogelijke uitbreiding (gemeentelijke) kindpakketten al dan niet voor specifieke doelgroepen, zoals kinderen met een beperking of kinderen van ouders met een migratieachtergrond. Denk aan activiteiten die zelfvertrouwen, basisvaardigheden en veerkracht vergroten of stage of trainee plekken. Start Rijke Schooldag.
  10. Versterken factoren die (individuele) veerkracht van volwassenen ondersteunen, zoals welbevinden, sociaal kapitaal en gezondheid, met als inzet om professionals handelingsperspectief te bieden; Armoedeaanpak verbinden aan aanpak basisvaardigheden/ laaggeletterdheid; Verkenning (digitaal) éénouderpunt voor alleenstaande ouders.
  11. Ondersteuning Alliantie Kinderarmoede; Verkenning versterken buddy’s.
  12. Verdergaande implementatie handreikingen omgaan met armoede; Verkenning ontwikkeling handreikingen in andere domeinen zoals MBO, kinderopvang en geboortezorg (in overleg met o.a. Kansrijke Start).
  13. Ondersteuning aan doelgroep voedselbanken door inzet budget ESF+.
  14. Samenwerking rond bevordering van mentale en fysieke gezondheid.

Acties Schulden

  1. Clustering Rijksincasso met als doel gezamenlijke dienstverlening in de minnelijke fase, zoals één gezamenlijke betalingsregeling en een vorderingenoverzicht Rijk, voor burgers, ondernemers en hulpverleners.
  2. De positie van publieke schuldeisers bezien, zodat sneller tot een akkoord kan worden gekomen.
  3. Verkenning kwantitatieve (reductie)doelstelling en monitoring.
  4. Verduurzaming Nederlandse Schuldhulp Route.
  5. Vanaf 2023 structureel extra middelen voor gemeenten voor vroegsignalering.
  6. In kader vroegsignalering experimenteren met nieuwe signalen van bijvoorbeeld Belastingdienst, Toeslagen en DUO.
  7. Wet kwaliteit incassodienstverlening treedt waarschijnlijk in werking 1-1-2023. Gaat opstapeling van schulden en doorverkoop van schulden als verdienmodel tegen. Voorlichtingscampagne voor incassodienstverleners in voorbereiding.
  8. Rechter krijgt de mogelijkheid om in incassozaken betalingsregelingen te treffen.
  9. De maatschappelijk verantwoorde incasso en deurwaardersactiviteiten worden verbeterd met intensievere samenwerking tussen incasseerders, gerechtsdeurwaarders en schuldhulpverleners. Verkenning sociaal tarief, verdienmodel en normering buitengerechtelijke incassokosten.
  10. Wetgeving verplichte reactietermijn schuldeisers is bijna gereed voor consultatie.
  11. Verkenning maatregelen om doorlooptijd schuldentrajecten te verkorten en belemmeringen in wet- en regelgeving daarvoor weg te nemen.
  12. Bevorderen toepassing effectieve aanpakken: Begeleiding naar en tijdens Wsnp; Collectief schuldregelen; Saneringskrediet/Waarborgfonds; Schuldenknooppunt; Jongeren Perspectief Fonds; Verbetering schuldhulp voor ondernemers.
  13. Monitoring en evaluatie Kwaliteitskader schuldhulpverlening.
  14. Evaluatie breed moratorium. Gemeenten aansluiten op VISH. Verkenning pauzeknop.
  15. Versterken samenwerking schuldenbewind, schuldhulp en Wsnp. Bevorderen doorstroom van schuldenbewind naar gemeentelijke schuldhulp. Kwaliteitsborging schuldenwind. Doorvoering aanbevelingen (lopend) onderzoek financiering schuldenbewind.
  16. Regelgeving om bestuursrechtelijke handhaving malafide schuldbemiddelaars mogelijk te maken is gereed voor consultatie.

€ 550 miljoen extra om energietoeslag opnieuw te verhogen

Het kabinet besloot vorige week om de energietoeslag te verhogen van € 800 naar € 1.300. Dat blijkt uit een Kamerbrief van minister Schouten.

  1. De doelgroep van de eenmalige energietoeslag 2022 blijft ongewijzigd. Gemeenten kunnen blijven uitgaan van de eerder door hen in lokale beleidsregels vastgestelde doelgroep.
  2. Bij nieuwe aanvragen van de eenmalige energietoeslag hanteren gemeenten het nieuwe, verhoogde bedrag van de eenmalige energietoeslag (richtbedrag € 1.300).
  3. Huishoudens van wie de aanvraag van de eenmalige energietoeslag al is afgehandeld, ontvangen van de gemeente ambtshalve een nabetaling (richtbedrag € 500). Deze huishoudens hoeven hiervoor niets te doen.

Gemeentefonds

Gemeenten krijgen € 550 miljoen extra, waarvan € 500 miljoen voor de ophoging en € 50 miljoen voor de uitvoeringskosten. Dit gebeurt ‘via een nota van wijziging op de 1e suppletoire begroting van het Gemeentefonds’. Het lijkt erop dat dit niet ten laste komt van de ‘enveloppe armoedebestrijding’ (zoals bij de vorige verhoging wel deels het geval was, zie Voorjaarsnota p. 24).

Studenten

Minister Schouten adviseert gemeenten opnieuw om studenten als categorie uit te sluiten. Vanwege de diversiteit in woonsituatie acht ik ‘voor deze doelgroep de individuele bijzondere bijstand een geschikter instrument dan de categoriale bijzondere bijstand.’

Zoals ik al eerder meldde, stelt jurist Willy Heesen dat studenten niet kunnen worden uitgesloten enkel omdat zij student zijn. Je kunt wel uitsluiten o.b.v. woonsituatie, maar dan moet je ook niet-studenten in dezelfde woonsituatie uitsluiten.

Een andere discussie is of er überhaupt individuele BB kan worden verstrekt voor de extra energiekosten. Dat is naar zijn opvatting niet het geval. Volgens Schulinck wel. Als de regering het wel wil toekennen aan studenten dan is volgens Heesen het hek van de dam en kan iedereen met een inkomen tot bijv. 120% voor BB in aanmerking komen en ‘gaat het gemeenten miljoenen kosten‘.

Enfin, ik meldde ook al dat er een rechtszaak loopt, aangespannen door een student tegen de gemeente Nijmegen. Ik begreep dat de rechter – omdat er meerdere principiële punten spelen – de zaak waarschijnlijk doorverwijst naar de meervoudige kamer, zodat er uitspraak wordt gedaan door 3 rechters. Uitspraak waarschijnlijk 2e helft augustus.

Aanvulling d.d. 13/7: Motie aangenomen die de regering verzoekt er bij gemeenten op aan te dringen om de ruimte die er is om te beoordelen of een voorliggende voorziening passend en toereikend is te benutten om te voorkomen dat studenten altijd maximaal moeten lenen voordat zij in aanmerking komen voor individuele bijzondere bijstand.

Verlenging termijn

‘Hoewel het streven van gemeenten erop gericht blijft de eenmalige energietoeslag 2022 zo snel mogelijk en in het kalenderjaar 2022 uit te betalen, is het niet uitgesloten dat gemeenten voor de afhandeling van de laatste aanvragen de jaargrens zullen moeten overschrijden.’ Om hiervoor een grondslag te creëren wordt de termijn van het wetsvoorstel met 6 maanden verlengd, zo is althans het voorstel aan de Tweede Kamer.

Tweede Kamer geeft iets meer richting aan versoepeling Participatiewet

De Tweede Kamer stemde deze week over moties en amendementen m.b.t. de Participatiewet. Dat leverde weinig schokkends op. Deze 2 moties werden aangenomen:

  1. Motie Podt c.s verzoekt de regering om er bij gemeenten op aan te dringen de bestaande ruimte in de beleidsregels omtrent giften zoveel mogelijk toe te passen, en verzoekt de regering om bij het uitwerken van de nieuwe regels omtrent giften er voor te zorgen dat er geen harde knip is waarbij mensen die een euro teveel ontvangen daarvan de dupe worden;
  2. Motie Ceder verzoekt de regering de gemeenten actief te informeren en te ondersteunen om de uitzonderingen rond de kostendelersnorm niet onnodig restrictief toe te passen,

Bekijk alle stemmingsuitslagen (blokjes 8 en 9. wijziging Participatiewet). Voorstellen om o.a. de kostendelersnorm, de zoektermijn en de tegenprestatie geheel af te schaffen hebben het niet gehaald. Opvallend is dat het amendement om giften tot € 1.200 niet te hoeven melden, ook niet is aangenomen. Waarschijnlijk willen sommige tegenstemmers het voorstel van het kabinet afwachten. Minister Schouten kondigde recent aan dat ze de Participatiewet ook op dit punt wil versoepelen.

Energietoeslag mogelijk verhoogd naar € 1.300

De VNG stelt in een brief*, in afwijking van wat de VNG eerder zei, dat gemeenten het toch mogelijk kunnen maken om de doelgroep die €800 krijgt, €500 extra te geven. Premier Rutte zei gisteren in het Kamerdebat: ‘We willen daar als kabinet serieus met de gemeenten naar kijken.’

‘De VNG zegt ook dat ze niet kunnen garanderen dat iedereen die €500 nog dit jaar krijgt. Dat zal ook een stukje volgend jaar in lopen, dus dan moet je wel zorgen voor een wetswijziging, zodat het iets kan doorlopen in 2023. Dat lijkt mij geen bezwaar’, zegt Rutte. ‘De VNG zegt ook: wijzig de doelgroep niet. Je praat over 1 miljoen mensen, zeg ik uit mijn hoofd, die €500 extra krijgen. Het nadeel is natuurlijk dat je een cutoff point hebt op 120%. Daarboven gebeurt verder niks, dus dat moet allemaal worden gewogen in augustus, als we praten over het bredere inkomens- en koopkrachtbeeld. Ik merk dat nu op. Het kabinet zegt in de brief: het lijkt ons verstandig om dat te wegen in augustus. Ik heb vanavond al drie keer gezegd: als de Kamer het wenselijk vindt om daar vanavond een besluit over te nemen, dan staan wij daar volledig voor open.’

Minister Kaag kondigt aan dat minister Schouten nog deze week iets zal zeggen over studenten en hun recht op de energietoeslag.

* Annemieke Wildenburg, bedankt voor het opsnorren van deze brief!

Voortgang Energietoeslag

Vooruitlopend op het Kamerdebat van 29 juni informeert minister Schouten de Tweede Kamer over de voortgang van de Energietoeslag. Uit een beperkte steekproef van Divosa blijkt:

  • een klein aantal gemeenten kiest ervoor het bedrag gespreid uit te betalen, variërend van twee betalingen in voor- en najaar tot een bedrag per maand voor de rest van het jaar.
  • ca. driekwart hanteert een inkomensgrens van 120%, op een enkele uitzondering na hanteert de rest een hogere grens, oplopend tot 140%. De enkele gemeenten die een lagere grens dan 120% hanteren zijn hierop op verzoek van minister Schouten aangesproken door de VNG.
  • ca. 1 op 5 gemeenten keert een bedrag hoger dan € 800 uit. Sommige gemeenten hanteren een ander, lager bedrag voor de doelgroepen boven 120% van het sociaal minimum.

Studenten

In de landelijke richtlijn wordt geadviseerd om studenten de toeslag niet via de
categoriale bijzondere bijstand toe te kennen. Vooral vanwege de diversiteit in woonsituaties is volgens Schouten voor studenten de individuele bijzondere bijstand een geschikter instrument.

Jurist Willy Heesen stelt dat studenten helemaal niet mogen worden uitgesloten van de energietoeslag. Door hen via individuele bijzondere bijstand tegemoet te komen, kan het zijn dat er rechtsongelijkheid ontstaat, bijvoorbeeld doordat daar andere bedragen en inkomens- en vermogensgrenzen worden gehanteerd. Op 4 juli is er een rechtszaak, aangespannen door een student tegen de gemeente Nijmegen. De uitspraak deel ik t.z.t. hier.

Budget

Opvallend, vanmorgen in G40-overleg meldden meerdere gemeenten dat zij volgens de meicirculaire een (fors) ander bedrag krijgen dan wat zij op basis van de verdeelsleutel bijzondere bijstand verwachtten. Sommige gemeenten zitten daardoor erg krap, andere gemeenten houden juist over. Een paar studentensteden geven aan dat zij onvoldoende middelen hebben om ook studenten tegemoet te komen.

Energiebesparing

Baarn, Bunschoten en Soest nodigen de doelgroep uit voor een bijeenkomst over energiebesparende maatregelen. De gemeenten verstrekken bovendien bijzondere bijstand voor energiezuinige apparaten.

Werkinstructie individuele bijzondere bijstand

Zie hier de werkinstructie van een gemeente die a.h.v. Nibud-normen bepaalt hoeveel individuele bijzondere bijstand iemand ontvangt.

De Rechtspraak wil bij alle rechtbanken schuldenfunctionarissen inzetten

Een al wat ouder bericht (4 juni), maar zeker hier vermeldenswaardig:

De Rechtspraak wil bij alle rechtbanken schuldenfunctionarissen inzetten, die mensen met schulden snel in contact brengen met hulpverleners bij de gemeente. Bij de rechtbanken Den Haag, Rotterdam en Limburg hebben gerechtsjuristen en mediationfunctionarissen de afgelopen jaren de taak van schuldenfunctionaris op zich genomen. Zij worden gewaarschuwd als een rechter vermoedt dat de gedaagde in een zaak problematische schulden heeft – ook al gaat de zaak daar misschien niet over – en nodigen diegene uit voor een gesprek om te onderzoeken wat er speelt en welke hulp er nodig is. Vervolgens leggen ze meteen contact met de gemeente, die binnen een paar weken een afspraak inplant. Op die manier zijn in 2 jaar tijd 188 mensen doorverwezen. Driekwart was niet bekend bij de gemeenten, die verantwoordelijk zijn voor hulp aan mensen met schulden.

Inmiddels hebben ook de rechtbanken Amsterdam en Gelderland schuldenfunctionarissen aangesteld, maar de overige 6 rechtbanken nog niet. Met het oog op rechtsgelijkheid en rechtszekerheid vinden de Raad voor de rechtspraak en de rechtbankpresidenten het belangrijk dat deze ondersteuning in het hele land wordt aangeboden. Wanneer dat geregeld zal zijn, is nog niet bekend. Dat hangt ook af van de mogelijkheden die gemeenten zien om hierin samen te werken.

Kabinet versoepelt bijstand en wil ruimere mogelijkheden categoriale bijzondere bijstand

Minister Schouten schrijft aan de Tweede kamer dat ze de Participatiewet wil aanpassen. Veel aanpassingen werden al aangekondigd in het coalitieakkoord of zijn al in gang gezet onder het vorige kabinet. Maar er zijn ook een paar nieuwe voorstellen. Alle voorstellen op een rij:

  1. Verruiming bijverdiengrenzen. Maatregel uit coalitieakkoord.
  2. In schrijnende situaties afwijken van principe aanvraagdatum = ingangsdatum. Bijvoorbeeld tijdens/na afloop oproepcontract of bij pensionering/AIO komt het regelmatig voor dat aanvragers al één of enkele maanden nauwelijks inkomsten hebben ontvangen voordat ze een bijstandsuitkering aanvragen.
  3. Automatisch verrekenen van inkomsten uit arbeid. Door automatisch verrekenen op basis van gegevens uit de polisadministratie kunnen inkomsten worden verrekend zonder dat mensen elke maand hun loonstrook hoeven in te leveren.
  4. Verken mogelijkheden bufferbudget om de hierboven bedoelde inkomensschommelingen op te vangen.
  5. Recht op eigenstandig vormgeven van participatie, als arbeid geen optie is. Denk aan geen voorafgaande toestemming voor het verrichten van vrijwilligerswerk, mantelzorg of voor het volgen van een eigen opleiding.
  6. Versimpel het verrekenen van het vakantiegeld. Uit arbeid opgebouwd vakantiegeld wordt maandelijks op de bijstand in mindering gebracht. In de maand van uitbetaling van het vakantiegeld heeft betrokkene dan een extraatje, maar in de andere maanden beschikt hij over minder middelen dan de bijstandsgerechtigde zonder werk. Wijzigingen in de verrekensystematiek kunnen dit (deels) voorkomen.
  7. Eenvoudigere aanvraagprocedure. Onder andere voor personen die vanwege tijdelijke arbeid kortdurend bijstandsonafhankelijk zijn geweest. Hierdoor wordt een drempel om kortdurende arbeid te aanvaarden weggenomen.
  8. 4-weken-zoektermijn voor jongeren tot 27 jaar wordt kan-bepaling. Hierdoor kan maatwerk worden geboden. Jongeren blijven beter bij de gemeente in beeld, waardoor escalatie (denk aan dakloosheid) kan worden voorkomen.
  9. Merk ontvangsten uit giften, incidentele hobbymatige verkoop, ondersteuning uit eigen netwerk en geldleningen niet als middelen aan, tenzij dit vanuit een oogpunt van bijstandsverlening onaanvaardbaar is. In samenspraak met de uitvoering worden tot indicatieve maximale bedragen komen zodat de financiële prikkel om te werken behouden blijft.
  10. Kostendelersnorm n.v.t. bij vooropgezet tijdelijk verblijf. Denk bijvoorbeeld aan mensen in een crisissituatie, daklozen of mensen die dakloos dreigen te raken.
  11. Wegnemen van belemmeringen voor het verlenen van mantelzorg vanuit de bijstand. Indien arbeidsinschakeling op de korte termijn buiten beeld is, moet worden voorkomen dat andere maatschappelijk gewaardeerde werkzaamheden worden belemmerd.
  12. Harmoniseer de hoogte van de aanvullende bijzondere bijstand aan jongeren van wie ouders niet in beeld zijn of geen ondersteuning kunnen bieden door ziekte of armoede. Er zijn nu nog grote verschillen tussen gemeenten.
  13. Mogelijkheid tot verlening van categoriale bijzondere bijstand. Door de mogelijkheid te creëren om bij AMvB aan te wijzen situaties categoriale bijzondere bijstand toe te staan, kan soepeler worden ingespeeld op bredere behoeften aan inkomensondersteuning, zoals deze zich ook in het recente verleden hebben voorgedaan (Energietoeslag).
  14. Mogelijkheid om arbeids- en/of re-integratieverplichtingen af te stemmen op situatie van de bijstandsgerechtigde.
  15. Gemeenten mogen activiteiten gericht op maatschappelijke participatie verplichten. Voor bijstandsgerechtigden met grote afstand tot arbeidsmarkt.
  16. Gemeenten mogen maatregelen afstemmen op de individuele omstandigheden.
  17. Gelijke inlichtingenplicht bij gemeenten en SVB. Op basis van de Wet eenmalige gegevensuitvraag hoeven burgers al bekende gegevens niet opnieuw aan te leveren. Op dit moment zijn er verschillen tussen wat bij SVB niet en wat bij gemeenten wel moet worden aangeleverd.
  18. Verruim het experimenteerartikel, zodat meer onderzoek kan worden gedaan naar andere werkwijzen.
  19. Investeer in vakmanschap. Denk bijvoorbeeld aan het verankeren van inzichten uit pilots voor het bevorderen van de economische zelfstandigheid binnen het kader van ‘Vakkundig aan het Werk’.
  20. Bijstand afstemmen op individuele omstandigheden. Deze mogelijkheid bestaat al, maar wordt centraler in de wet te verankerd. Hierdoor wordt het professionele belang om steeds te toetsen of de algemene regels in deze situatie wel afdoende zijn sterker geëxpliciteerd.
  21. Expliciteer de maatwerkmogelijkheid binnen de kostendelersnorm. Ook deze mogelijkheid is er al. Maar door de mogelijkheid te expliciteren wordt handelingsverlegenheid voorkomen en meer rechtszekerheid geboden.