Kwijtschelding gemeentelijke belastingen

Gemeenten hebben de mogelijkheid om inwoners met een laag inkomen en vermogen kwijtschelding te verlenen voor bepaalde gemeentelijke belastingen, zoals de afvalstoffenheffing en rioolheffing.

Wet- en regelgeving

De basis voor kwijtschelding van gemeentelijke belastingen is vastgelegd in de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990. Gemeenten kunnen echter binnen bepaalde grenzen afwijken van deze landelijke regels. Zo biedt de Regeling kwijtschelding belastingen medeoverheden, die op 17 september 2022 in werking trad, gemeenten de mogelijkheid om ruimere inkomens- en vermogensgrenzen toe te passen voor specifieke doelgroepen.

Inkomens- en vermogensgrenzen

Inkomen

De standaard inkomensgrens is 90% van de bijstandsnorm (art. 16 van de Uitvoeringsregeling). Gemeenten mogen de inkomensgrens bij verordening verhogen naar maximaal 100%. Verlagen mag niet (art. 2 Regeling kwijtschelding belastingen medeoverheden).

Vermogen

Standaard mag je geen of nauwelijks vermogen hebben om voor kwijtschelding in aanmerking te komen. In art. 12 Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 lees je wat je aan vermogen mag hebben. Gemeenten mogen bij verordening de in de Uitvoeringsregeling genoemde vermogensgrenzen maximaal met de volgende bedragen verruimen (art. 4 Regeling kwijtschelding belastingen medeoverheden):

  • Gehuwden € 2.000
  • Alleenstaande ouder € 1.800
  • Alleenstaande € 1.500

Voor gepensioneerden mogen gemeenten uitgaan van de netto-AOW i.p.v. de bijstandsnorm (art. 3 Regeling kwijtschelding belastingen medeoverheden).

Noodzakelijke uitgaven

Naast inkomen en vermogen wordt bij het bepalen van de betalingscapaciteit gekeken naar noodzakelijke uitgaven zoals woonkosten, premie ziektekostenverzekering en te betalen alimentatie. Per 1 januari 2025 kan er meer maatwerk worden geleverd. Aan art. 15 lid 1 Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 is een onderdeel h toegevoegd: andere uitgaven van de belastingschuldige dan genoemd in dit lid, die naar het oordeel van de ontvanger redelijkerwijs niet buiten beschouwing kunnen worden gelaten bij het vaststellen van het netto-besteedbare inkomen, omdat deze uitgaven door de ontvanger noodzakelijk worden geacht. In de toelichting worden als noodzakelijke kosten de kosten van beschermingsbewind genoemd.

Welke belastingen

Gemeenten mogen zelf bepalen welke belastingen zij kwijtschelden.

Belastingen die vaak worden kwijtgescholden:

  • Onroerendezaakbelasting (OZB);
  • Afvalstoffenheffing;
  • Rioolheffing;
  • Precariobelasting (bijvoorbeeld liggeld voor woonschepen).

Belastingen die meestal niet worden kwijtgescholden:

  • Hondenbelasting. Kwijtschelding soms mogelijk, vaak beperkt tot de eerste hond;
  • Parkeerbelasting;
  • Toeristenbelasting;
  • Leges;
  • Marktgelden en Marktpromotiegelden;
  • Lijkbezorgingsrechten;
  • Precariobelasting: Belasting voor het gebruik van openbare grond of ruimte wordt vaak niet kwijtgescholden;
  • Reclamebelasting.

Uitvoering

Vaak komen huishoudens meerdere jaren achter elkaar in aanmerking voor kwijtschelding. Het eerste jaar moet er een aanvraag worden gedaan, maar in de jaren daarna mag de gemeente ambtshalve kwijtschelden.

Bij het Inlichtingenbureau kun je laten toetsen of inwoners nog steeds rechthebbend zijn.

Vermogensgrenzen gelijkstellen met Participatiewet

In april 2024 nam de Tweede Kamer een motie aan die de regering verzoekt om de vermogensgrenzen gelijk te stellen aan die van de Participatiewet. Minister De Jonge (BZK) schreef op 23 april 2024 dat de motie eigenlijk vraagt om de wettelijke mogelijkheden en implicaties van gelijktrekking te onderzoeken, waarbij ook de maatschappelijke opbrengsten vanwege de preventieve werking van een financiële buffer worden meegenomen. De minister stelde voor om dit nader te onderzoeken. Op 30 september 2024 stuurde minister Uitermark (BZK) de onderzoeksopzet naar de Tweede Kamer. Het onderzoek start z.s.m. na gunning en heeft een doorlooptijd van maximaal 5 maanden.

Wajong

In 2023 schreef ik in het artikel Tijdelijke oplossing voor Wajongers die geen recht meer hebben op kwijtschelding lokale belastingen dat “het Rijk werkt aan een structurele oplossing per 2025.” Bij navraag blijkt dat die er nog niet is. Gemeenten kunnen daarom in 2025 nog de in het artikel aangehaalde werkwijze volgen.

Meer info