Bijstandsgerechtigden in Wageningen mogen sinds 1 oktober een kwart van de inkomsten uit deeltijdwerk houden. Hiermee wil de gemeente parttime werk stimuleren.
De inkomsten worden niet maandelijks ‘vrijgelaten’ maar opgespaard en eens per halfjaar als ‘premie’ uitgekeerd. Een bijstandsgerechtigde die €860 per maand verdient, spaart elke maand €215 aan premie op en krijgt na zes maanden €1290 van de gemeente terug.
Vrijlating van bijverdiensten is volgens de Participatiewet (art 31, 2e lid) niet voor langer dan zes maanden toegestaan. Daarom verstrekt Wageningen de bijverdiensten als ‘premie’. Het verstrekken van een premie is volgens datzelfde wetsartikel namelijk twee jaar lang mogelijk, met een maximum van €2570 per jaar ‘voor zover dit naar het oordeel van het college bijdraagt aan zijn arbeidsinschakeling’.
In plaats van 25% van het loon, had de gemeente bijvoorbeeld ook 50% vrij kunnen laten, maar daarbij is er geen prikkel meer om meer dan €430 per maand te verdienen. In de huidige regeling blijft werken tot €860 per maand financieel voordelig.
Uit koopkrachtberekeningen van het Nibud blijkt dat niet-werkenden er dit jaar minder op vooruit gaan dan werkenden. De koopkrachtstijging van niet-werkenden blijft steken onder de 1%, wat betekent dat zij per maand €10 tot €20 meer te besteden hebben. Hieronder de belangrijkste factoren die van invloed zijn op de koopkracht:
De harde inkomensgrens voor de huurtoeslag is vervallen. In plaats daarvan wordt de grens nu inkomensafhankelijk afgebouwd en hierdoor komen meer huishoudens voor huurtoeslag in aanmerking.
Meer huishoudens met kinderen hebben in 2020 recht op kindgebonden budget. Dat komt doordat de inkomensgrens voor stellen met kinderen is verhoogd. Hierdoor hebben meer mensen met een hoger inkomen recht op het maximale kindgebonden budget.
De beperkingen die de kinderbijslag kende voor 16- en 17-jarigen, vervallen. Daardoor is er geen maximum bedrag meer dat zij mogen bijverdienen. Ook blijven hun ouders kinderbijslag ontvangen als zij al voor hun 18e studeren in het hoger onderwijs.
Voor veel huishoudens zal de energierekening lager zijn omdat de belasting op energie dit jaar omlaag gaat.
De prijzen stijgen met gemiddeld 1,6%
De gemiddelde loonstijging is 2,8%.
Veel werkenden profiteren van de verhoging van de arbeidskorting.
Pensioenen worden opnieuw niet geïndexeerd.
Tip: bereken het effect van gemeentelijke minimaregelingen op de koopkracht van minima in jouw gemeente.
Amsterdam gaat experimenteren met inkomensondersteuning op maat: Amsterdammers die vanuit de bijstand aan het werk gaan en boven 120% van de bijstandsnorm komen, kunnen nog enige tijd gebruik blijven maken van de minimaregelingen. Een begeleider zoekt naar ruimte binnen de gemeentelijke regels en procedures en zet een vrij budget in als dat leidt tot een perspectief op een betere toekomst. Bijvoorbeeld door het volgen van een opleiding. Met deze maatregel wil Amsterdam terugval in armoede voorkomen.
Ik herinner me dat de gemeente Goes lang geleden zo’n regeling invoerde. Maar Goes werd toen teruggefloten door het ministerie van SZW, omdat SZW vond dat het inkomensbeleid was. De gemeente gaf bijstandsgerechtigden de garantie dat er na uitstroom geen armoedeval zou optreden. Vanuit de bijzondere bijstand compenseerden zij voor een bepaalde periode de inkomensterugval.
De Amsterdamse regeling is nog in ontwikkeling, dus ik kan nog niets concreters delen op mijn blog. Maar ik stel me voor dat het regelluwe maatwerkbudget (in Amsterdam het Doorbraakfonds en het Teambudget) misschien een uitkomst kan bieden. Of verstrek zoals Rotterdam (niet op maat) een Werkbonus. Het Nibud had 10 jaar geleden een instrument* waarmee je kon berekenen of en hoeveel je er netto op vooruit gaat als je (meer) gaat werken. De link in mijn artikel werkt niet meer, en ik weet ook niet of het Nibud nog iets dergelijks heeft. Maar zo’n instrument is misschien wel handig als je individuele klanten op maat inkomensondersteuning wil bieden.
* Aanvulling d.d. 16/7/19: Het Nibud meldt zojuist dat dit nu de werkzorgberekenaar is. Corinne, bedankt!
Vermeldenswaardig in dit kader is het project ‘Simpel Switchen in de Participatieketen’. Een armoedeval kan optreden als je gaat werken. Maar er zijn meer schakelmomenten waarbij je inkomen daalt of – erger nog – tijdelijk helemaal wegvalt, bijvoorbeeld doordat je niet op tijd kunt terugvallen op een uitkering. De overgangen tussen verschillende uitkeringen of tussen bijstand en tijdelijk werk verlopen zelden rimpelloos. Met het project willen o.a. gemeenten, UWV, SVB en het ministerie van SZW de drempels en inkomstenonzekerheid voor mensen om werk te aanvaarden wegnemen en de overgangen tussen bijvoorbeeld uitkering, dagbesteding, beschut werk, banenafspraak-baan en een reguliere baan makkelijker en veiliger maken. Ook in de weg terug, als het even tegen zit.
Oplossingsrichtingen worden verzameld in een Inspiratielab. Na de zomer gaat het Inspiratielab ‘On Tour’ langs gemeenten en UWV. Er worden dan diverse oplossingsrichtingen verkend en gepresenteerd:
5 september – Alphen aan de Rijn. Toolkit Max WW. Alphen en UWV helpen WW’ers met inkomensvragen, re-integratie en voorbereiding op bijstand. Resultaat: minder instroom in bijstand!
19 september– Helmond. Bij Senzer en GR IJsselgemeenten kun je binnen een dag en zonder onnodige drempels terugvallen op een uitkering als het je even niet lukt op de arbeidsmarkt.
24 september – Amersfoort. Amersfoort zet in op het voorkomen van vorderingen en verrekent inkomsten daarom alleen nog op de maand. In een startgesprek parttime werk wordt met klanten doorgenomen wat dit financieel voor hen betekent en hoe zij de periode tot het moment dat zij hun loon en aanvullende uitkering ontvangen financieel kunnen overbruggen. Indien nodig geeft de gemeente een overbruggingspremie die niet hoeft te worden terugbetaald.
10 oktober – Leeuwarden. Leeuwarden experimenteert met een tussenrekening: een nieuwe manier van inkomstenverrekening waarbij klanten hun loon en aanvullende uitkering elke maand in één keer op een vast betaalmoment van de gemeente uitbetaald krijgen. Deze werkwijze levert voor klanten meer stabiliteit, rust en overzicht over de financiën op.
30 oktober – Maastricht. In het project ‘Gemeenschappelijke dienstverlening op locatie’ werkt Sociale Zaken Maastricht Heuvelland met CAK, SVB, UWV, belastingdienst en het juridisch loket aan integrale dienstverlening dichtbij de burger. Met de SVB loopt een project rondom de overgang van de ANW naar de bijstand. En rondom tijdelijk werk loopt een experiment om simpeler te switchen tussen tijdelijk werk en de uitkering.
In totaal gaat de tour langs bij 30 gemeenten en UWV-vestigingen. Er worden regelmatig nieuwe bezoeken toegevoegd aan de evenementenpagina.
Met de nieuwe Armoedevalberekenaar van Stimulansz bereken je waar voor verschillende huishoudtypes de armoedeval ligt en welke invloed de gemeentelijke regelingen hebben. En je kunt er ook het financiële effect van een voorgenomen beleidskeuze mee doorrekenen.
De Rekenkamer Assen publiceerde deze week een onderzoek waaruit blijkt dat de armoedeval in sommige gevallen optreedt. Lees ook nog eens Bestaat de armoedeval?
Marije van Dodeweerd schreef een genuanceerd artikel hierover in het tijdschrift Sprank (ook te lezen op LinkedIn).
De armoedeval houdt in dat als je inkomen stijgt, je allerlei inkomensondersteunende maatregelen verliest waardoor je onder aan de streep niets of zeer weinig extra overhoudt. Ik heb vaak gezien, dat als je gaat rekenen, de armoedeval voor de meeste typen huishoudens zeer mee blijkt te vallen. Maar in de perceptie van mensen is hij heel groot. En er zijn veel misverstanden over inkomensondersteuning. Zo wordt er (ook door werkenden) nog vaak van uitgegaan dat alleen uitkeringsgerechtigden daarvan gebruik kunnen maken, getuige bijvoorbeeld dit artikel.
De armoedeval wordt flink gedempt doordat toeslagen en gemeentelijke minimaregelingen inkomensafhankelijk zijn. En we hebben de arbeidskorting. Gemeentelijke regelingen hebben overigens een relatief kleine invloed op de armoedeval, omdat de bedragen minder hoog zijn. Je kunt trouwens door het Nibud een Minima Effect Rapportage laten maken en zo de koopkracht, armoedeval en het effect van gemeentelijke regelingen in kaart brengen.
Eén van de belangrijkste dingen die je als gemeente kunt doen om de armoedeval te beperken: zorg dat werkende minima gebruik maken van toeslagen en jouw gemeentelijke regelingen. En attendeer bijstandsgerechtigden erop dat het recht op inkomensondersteuning niet direct volledig vervalt als je boven bijstandsniveau zit.
Het verschil tussen een uitkering en de laagste salarissen is te klein, vinden ze in Rotterdam. Daarom trekt de stad ruim €2 miljoen uit voor een eenmalige bonus van €50 voor 40.000 werkenden met een inkomen tussen de 100 en 130% van het minimumloon.
Lees in de Volkskrant en op NOS.nl meer over o.a. de armoedeval en deze en andere ‘oplossingen’.
De vraag is of dit inkomensbeleid is. Gemeenten mogen geen inkomensbeleid voeren. Dat is voorbehouden aan het rijk. Gemeenten mogen bij inkomensondersteuning geen doelgroepen uitsluiten op basis van inkomstenbron. Zo mag je als gemeente ook niet een inkomensregeling treffen die alleen toegankelijk is voor bijstandsgerechtigden. Het rijk verstrekt al een werkbonus o.a. in de vorm van arbeidskorting bij de belastingaangifte. Je mag dat als gemeente niet zomaar opplussen.
De gemeenteraad van Amstelveen heeft vorige week het nieuwe minimabeleid vastgesteld. Het beleid heeft tot doel om de armoedeval te verkleinen. Enkele tegemoetkomingen voor minima zijn verlaagd, maar de doelgroep voor deze regelingen is verruimd door de inkomensgrenzen te verhogen. Het woonlastenfonds is afgeschaft. Klik hier om de bespreking van de raad terug te zien.
Met de nieuwe 