Het kan! Aan de keukentafel of in het wijkteam kijken wat ècht nodig is in een gezin. Niet aanbodgericht, maar vraaggericht. Niet categoriaal, maar geïndividualiseerd. En zonder precedentwerking.
Er zijn drie mogelijkheden:
- Een potje voor de wijkteammedewerker: een regelvrij budget waarbij de regels van de bijzondere bijstand niet worden toegepast. Deze vorm van inkomensondersteuning is, denk ik, juridisch op het randje. Lees voor de zekerheid de publicatie Maatwerk in armoedebeleid, en dan vooral hoofdstuk 3 over inkomensondersteuning op basis van de gemeentewet. Het is in ieder geval raadzaam om hierbij intercollegiaal te beoordelen of een bepaalde vergoeding gepast is en geen ongewenste effecten heeft in het geval er schulden worden afbetaald. Ik vermoed dat de gemeenten die voor deze optie kiezen de bijzondere bijstand te omslachtig en tijdrovend vinden. En dat ze ervaren dat de Participatiewet het in veel gevallen onmogelijk maakt om iets te verstrekken. Maar..
- Je kunt binnen de bijzondere bijstand meer dan je misschien denkt. Maak bijvoorbeeld vaker gebruik van artikel 16. En het hoeft niet heel tijdrovend te zijn: lees de nieuwe handreiking ‘Efficiënt uitvoeren bijzondere bijstand en minimaregelingen‘ over het beperken van de bewijslast en rapportageverplichtingen. Als je goed onderbouwt waarom bijstand moet worden verstrekt, heb je geen probleem met de accountant en is er geen precedentwerking. Lees ook socialevraagstukken onder ‘artikel 16 Participatiewet; fantastisch artikel’
- Een derde mogelijkheid is samenwerking met een particulier fonds. Vooral hulpverleners kunnen via een fonds gemakkelijk en snel iets voor hun cliënt te regelen.
Hoi Martijn
Artikel 16 Participatiewet ( zeer dringende reden) klinkt sympathiek maar is in de praktijk moeilijk toe te passen. Uitsluitend vanwege het feit dat het de belanghebbende ontbreekt aan de noodzakelijke middelen om in het bestaan te voorzien, kan nog niet worden gesproken van zeer dringende redenen zoals in het artikel bedoeld. Vast dient te staan dat sprake is van een acute noodsituatie en dat de behoeftige omstandigheden waarin de belanghebbende verkeert op geen enkele andere wijze zijn te verhelpen, zodat het verlenen van bijstand volstrekt onvermijdelijk is. Met dit artikel is dus niet beoogd een algemene ontsnappingsclausule te bieden ten aanzien van de toepassing van uitsluitingsgronden. Veelal is er sprake van schuldenproblematiek en daarmee een uitsluiting op grond van artikel 13 lid 1 sub g. Als gemeenten efficiënt willen meewerken aan een oplossing kan een beperkt regelvrij budget een oplossing bieden. Zo een budget mag niet worden ingezet omdat het uitvoeren van andere regels tijdrovend of te omslachtig zijn maar om het feit dat geen andere regelingen voor handen zijn. Daarbij zal altijd een prestatie van de hulpvrager moeten worden geëist. Uit eigen ervaring weet ik dat het werkt. Punt blijft dat indien de gemeentewet zo een budget blokkeert op geen enkele wijze een directe oplossing kan worden geboden bij huurachterstand, dreigende bronheffing, afsluiten gas en licht. M.i. is dat alleen veranderen indien de wetgever gaat erkennen – onder bepaalde omstandigheden, bijvoorbeeld indien er een WSNP of een schuldhulp verleningstraject loopt – het hebben van schulden als een bijzondere omstandigheid kan worden aangemerkt en dan nog zal de wetgever dat zeer nauwkeurig moeten formuleren. Kortom, we zullen moeten aandringen op een wetswijziging vanuit Den Haag.