De Eerste Kamer stemde afgelopen dinsdag in met het wetsvoorstel ‘Structurele maatregelen wanbetalers zorgverzekering’.

In 2008 waren er in Nederland ongeveer 280.000 mensen die de premie voor hun zorgverzekering niet betaalden. In 2006 was al met zorgverzekeraars afgesproken dat zij wanbetalers niet royeren en incasso-activiteiten blijven uitvoeren. Om deze afspraak te ondersteunen is in december 2007 wettelijk geregeld dat mensen met een betalingsachterstand niet kunnen opzeggen, zodat zij de incasso-inspanningen van de verzekeraar niet kunnen ontlopen. Het wetsvoorstel structurele maatregelen wanbetalers zorgverzekering scherpt de maatregelen verder aan:
1. Na twee maanden betalingsachterstand biedt de zorgverzekeraar een betalingsregeling aan en wijst op de mogelijkheid van schuldhulpverlening.
2. Na vier maanden krijgt de wanbetaler een waarschuwingsbrief.

Bij zes maanden betalingsachterstand worden wanbetalers aangemeld bij het CVZ. Het CVZ zal vervolgens overgaan tot de inning van een bestuursrechtelijke premie bij de wanbetaler. Hiervoor heeft het CVZ drie manieren:
1. Inhouding op een bron van inkomen (bronheffing);
2. Het rechtstreeks naar zich laten overmaken van de zorgtoeslag van de wanbetaler;
3. Toesturen acceptgiro.

Ten aanzien van bijstandsgerechtigden en overige minima geldt een afwijkende regeling, op grond waarvan inningswijze 2 niet zal worden gevolgd. Het CVZ kan dus niet de zorgtoeslag van minima naar zich laten overmaken. Tevens is het deel dat via bronheffing ingehouden mag worden gemaximeerd (op 100% van de standaardpremie), het restant (30% van de standaardpremie) zal daarom via acceptgiro worden geïnd. Overige minima zullen overigens bezwaar bij het CVZ moeten maken om op deze regeling aanspraak te kunnen maken.

Het CJIB zorgt voor de inning van premie die niet al op het inkomen is ingehouden. Zodra de wanbetaler zijn achterstallige premie aan zijn zorgverzekeraar heeft betaald, gaat hij weer de gewone nominale premie aan zijn zorgverzekeraar betalen.

Het wetsvoorstel treedt op 1 september 2009 in werking.

Bureau BS&F schrijft in samenwerking met VNG en Divosa een handreiking voor gemeenten, zodat zij de bestuurlijke keuze kunnen maken om zich al dan niet in te spannen om bronheffing te voorkomen. Daarnaast zal de handreiking praktische tips bevatten hoe gemeenten het best kunnen omgaan met de bronheffing. Het verschijnen van de handreiking zal gepaard gaan met een aantal informatiebijeenkomsten verspreid door het land, waar deze toegelicht zal worden.

De afgelopen maanden is veel bezwaar gemaakt tegen de bronheffing – o.a. door de gemeente Delft – onder meer omdat het CVZ een preferente schuldeiser wordt, waardoor andere schuldeisers benadeeld worden. Aan deze bezwaren is inmiddels tegemoetgekomen. Tijdens de behandeling in de Eerste Kamer op 23 juni stelt Minister Klink: ‘Zodra de wanbetaler een schuldachterstand aan zijn verzekeraar heeft betaald, wanneer een schuldregeling is getroffen, of wanneer een stabilisatieovereenkomst is gesloten, stopt de bronheffing en gaat de wanbetaler terug naar het gewone premieregime. Dan zal het CVZ overigens de restantschuld kwijtschelden.’

Een ander bezwaar betreft de boete die de schuldenaar dieper in de schulden brengt en dus schuldhulpverlening bemoeilijkt. Klink laat mede daarom nu intern onderzoeken of het mogelijk is de achterstallige premie via een loonbeslag of op executoriale titel te innen. In zo’n constructie moet de rechter beslissen of de premie mag worden ingehouden op iemands inkomen. Op die manier zou het mogelijk zijn om een onderscheid te maken tussen mensen die niet willen betalen en mensen die niet kunnen betalen. Als de boete door het CVZ wordt geïnd, is daar geen zicht op, vreest de Eerste Kamer.