Krantenkoppen in februari: Mensen met schulden in de problemen door slechte hulp gemeente Deventer en Deventer gaat alle dossiers van bewindvoerders laten doorlichten (De Stentor 6/2 en 10/2) en Rechter: Deventer heeft bewindvoering niet op orde (Binnenlands Bestuur 25/2). Als je dit leest, krijg je misschien de indruk dat er een nieuwe lokale toeslagenaffaire is geboren. Maar dat is onterecht.
De rechter spreekt Deventer weliswaar aan op formele procedurele zaken en de tekortschietende financiële verantwoording van de bijzondere bijstand, maar concludeert niet dat de hulp aan cliënten ‘slecht’ is. Er zijn voor zover nu bekend geen cliënten financieel benadeeld. Sterker nog, in het kader van de jaarlijkse kwaliteitscontrole door de rechtbank, concludeert een externe accountant op basis van een steekproef, dat de processen, de werkwijze, de dossiervorming en de dienstverlening van de gemeentelijke bewindvoerders op orde zijn en dat de gemeente de belangen van de cliënt goed behartigt.
Wat ging ‘fout’
Een deel van de problemen met de verantwoording, is terug te voeren op gemeentelijk beleid in 2017 en 2018, waarbij gemeentelijke bewindvoering voor minima kosteloos werd aangeboden. Dit beleid is in 2018 teruggedraaid, na een uitspraak van de ACM. Dit was aanleiding om met terugwerkende kracht in elk dossier bewindvoeringskosten in rekening te brengen. Gelijktijdig kwam de Belastingdienst terug op een vrijstelling van omzetbelasting, waardoor eveneens met terugwerkende kracht BTW afgedragen moest worden. Omdat de afwikkeling van de bijzondere bijstand niet eenduidig is verlopen en tot veel herstelwerk en correcties heeft geleid, is in een groot aantal dossiers een administratieve situatie ontstaan die niet goed te controleren is door de rechtbank. Maar de klanten hebben wel de juiste bijzondere bijstand ontvangen!
Een procedureel probleem was dat de bewindvoerders voor de bijzondere bijstand niet altijd het formele traject van aanvraag en bezwaar volgde. De bewindvoerders probeerden zaken vaak met collega’s van de bijzondere bijstand onderling te regelen. Dit is bij gemeenten vaak goed gebruik en ook de snelste en meeste effectieve oplossing. Maar voor de kantonrechter is dan onvoldoende inzichtelijk of de bewindvoerder zijn taak (het behartigen van het financiële belang van de klant) voldoende heeft uitgevoerd.
Zware maatregelen rechtbank
Om bovengenoemde fouten is Deventer tot 1 juli 2021 niet benoembaar als bewindvoerder in nieuwe dossiers. De rechtbank heeft Deventer daarnaast in 20 zaken tijdelijk geschorst, en heeft in deze zaken een andere, tijdelijke, bewindvoerder benoemd. Deze gaat o.a. checken of cliënten benadeeld zijn. En wat niet zo fraai is: de betreffende cliënten werden hierover per brief geïnformeerd, en eerder dan de gemeentelijke bewindvoerder. Dat leidde tot aardig wat stress bij een aantal cliënten. Het college beraadt zich nog op vervolgstappen richting de rechtbank. Lees meer in de raadsmededeling. De gemeente gaat daarnaast alle bewindvoeringsdossiers extern laten toetsen.
Groningen op koers om doelen te realiseren
De gemeente Groningen heeft al langer dan Deventer ervaring met bewindvoering in eigen hand. Groningen wil hiermee het volgende realiseren:
- Bezuinigen;
- Cliënten beter en integraal ondersteunen;
- Beter afwegen of beschermingsbewind, schuldhulpverlening of budgetbeheer moet worden ingezet;
- Instroom in beschermingsbewind beperken en uitstroom bevorderen.
De Rekenkamer Groningen concludeerde vorige week dat de gemeente op koers ligt om deze doelen te realiseren.