De prognose is dat de nieuwe wet gemeentelijke schuldhulpverlening begin 2011 wordt ingevoerd. De wet geeft gemeenten nog de nodige beleidsvrijheid. Het is aan de gemeenteraad om kaders te stellen. Voor een reeks bijeenkomsten in augustus en september heb ik samen met mijn collega Erik Rutten uitgewerkt welke beleidskeuzes je aan de raad kunt voorleggen. Ze zijn geformuleerd als dilemma’s. Door hierop een standpunt in te nemen, geeft de raad richting aan het verplichte beleidsplan.
| 1. Alleen verplichtingen wet | Volledige herijking |
| 2. Klant regelt zelf | Klant wordt geholpen |
| 3. Gedragsverandering | Financieel-technische oplossing |
| 4. Klant blijft verantwoordelijk | Verantwoordelijkheid wordt ontnomen |
| 5. Nooit borg of krediet | Altijd borg of krediet |
| 6. Aanbod gericht op beheersbare schulden | Aanbod gericht op schuldenvrij |
| 7. Ook niet-problematische schulden | Alleen problematische schulden |
| 8. Niet belonen | Belonen |
| 9. Niet sanctioneren | Sanctioneren |
| 10. Klant meldt zich | Klant wordt opgezocht |
| 11. 36 maanden heilig | 36 maanden niet heilig |
| 12. Schuldhulpverlening zelf uitvoeren | Uitbesteden of samenwerken |
| 13. Zelfstandig ondernemers niet helpen | Zelfstandig ondernemers helpen |
| 14. Niet hypotheek overnemen | Hypotheek overnemen |
Het zijn niet allemaal heel fundamentele vragen, maar wel concreet en herkenbaar genoeg voor raadsleden. In de meeste gevallen maakt de raad geen zwart/wit-keuze, maar bepaalt zij haar positie tussen twee uitersten.
Hoe ver reikt de eigen verantwoordelijkheid van de schuldenaar? Dat is een onderwerp (4) dat meestal een aardige discussie oplevert. Vind je dat de klant die niet meewerkt, eerst en vooral zelf met de gebakken peren zit? Of ontneem je hem door middel van bijvoorbeeld budgetbeheer of beschermingsbewind de verantwoordelijkheid over zijn financiële handelen, omdat hij anders voor grote maatschappelijke kosten zorgt en schuldeisers dupeert?
En hoeveel risico wil je dragen als gemeente (5)? Veel schulden zijn relatief eenvoudig op te lossen door ze simpelweg als gemeente over te kopen. Maar dat kan een dure grap worden voor de gemeente. Hoe ver wil je daar in gaan?
Het is, denk ik, ook goed om bij raadsleden tussen de oren te krijgen dat een schuldenvrije toekomst niet voor iedereen haalbaar is (6). Denk bijvoorbeeld aan mensen met fraudeschulden of verslavingen. In dat geval kun je als gemeente beter insteken op het ‘hanteerbaar’ maken van de schulden.
Hoe proactief wil je als gemeente zijn (2 en 10)? Zoek je klanten op, of wacht je tot ze zich bij het loket melden? En moet het aanvraagformulier volledig ingevuld zijn, of wil daarbij ondersteuning bieden?
Genoeg discussievoer voor een enerverende commissievergadering. Wacht daar niet te lang mee, want de tijd dringt!